Göç Edebiyatı

İstanbul Bir Kervansaray mı? Kitap Açıklaması Prof. Dr. Sema Erder'in 1990-2014 yılları arasında göç, kentleşme, gecekondulaşma gibi konular üzerine yaptığı çalışmaların Dr. Nesrin Uçarlar tarafından derlendiği bu eser, terk edilen ve göç edilen kentlerin sosyolojik dönüşümünü, gecekondulaşmanın fiziksel ve sosyal izdüşümlerini, yerel yönetimleri irdelemektedir. Erder bu eserinin ilk bölümünde farklı göç türlerine bakmakta ve bu göç türleri sonucu oluşan yeni tabakalaşmaları, yeni kent yoksullarını incelemekte; ikinci bölümde gecekondu ve gecekondulunun tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları, kent yönetimlerini ve onların gecekondulara bakışını ve politikalarını tartışmaktadır. Devam eden üçüncü bölümde ise, İstanbul'a içeriden ve dışarıdan bakışa ve İstanbul'un göç eğilimlerine tepkisini incelemekte, göç eden farklı grupların yerleşme stratejilerini, yaşam tarzlarını ve dönüşen mekanları değerlendirmektedir. Son bölümdeki yazılarda ise Erder, merkezî hükümet ve yerel yönetim politikalarını ele almaktadır. Kitabın sonunda ise Erder okuyucuyla, çalışmalarını şekillendiren ve akademik bakışını resmeden metodolojik yaklaşımını paylaşmaktadır. İstanbul Bir Kervansaray (mı?), sadece göç üzerine çalışanları değil, farklı disiplinlerdeki akademisyenlerin, hatta herkesin ilgisini çekebilecek bir eser niteliğini taşımaktadır. Sınıfsal, kültürel, siyasal kimlikleri, entelektüel birikimi farklı oldukça, her okuyucu üzerinde farklı izler bırakacaktır. İstanbul'u bir kervansaray gibi, neredeyse yüzyıllardır sayısız yolcuyu ağırlamış bir han gibi düşünmek, okuyucuyu da bu yolculardan biri yapmakta, bu kervansaraydaki kadın yolcuların sürekli daha az görünür olmaya çalışırken, bazı erkek yolcuların hancı rolüne soyunacak kadar cüretkâr olmalarını, hayretle ve yeniden fark etmelerine yol açmaktadır. -Dr. Nesrin Uçarlar- (Tanıtım Bülteninden)

Cengiz Dağcı’nın romanlarının vazgeçilmez temaları olan vatan sevgisi, milliyetçilik, sürgün ve kıyımlarla dolu Kırım gerçeği, Badem Dalına Asılı Bebekler’de bir çocuk kahramanın gözünden verilir. Eserde yazarın kurgusal yansıması olan Haluk karakterinin çocukluğuna uzanırız. 1930’lara kadar Kırım’ın uğradığı zulüm ve felaketleri onun gözünden dinleriz. Çocuk bakış açısı gerçekliğin yansıtılmasında ve dilin kullanımında, mecazların ilk anlamlarıyla yorumlanması, soyut bir dilin kullanılmaması gibi çeşitli farklılıklar yaratır. Anlatının kurgulanışı gibi okuyucunun anlatıya mesafesi ve onu algılama biçimi de değişir. Dağcı kendi hayatından yola çıkarak anlattığı Kırım hikayelerinde okuyucuda belli bir sempati uyandırmayı başarmıştır; ancak okuyucu bu eserde karşısında bütün bu karanlık ve acımasızlığın tanığı olarak bu kez doğal olarak koruma dürtüsü hissedeceği bir çocukla karşı karşıyadır. Bu durum eserin dramatik etkisini arttırmaktadır. Gerçekliğin algılanma biçiminin anlatıcı çocuk ve okuyucu yetişkin zihni arasındaki farkları, anlatının çoklu anlam katlarına kavuşmasını da sağlar. Bu sunuda esaret, sürgün, baskı, zulüm, kimlik, vatan sevgisi gibi kavramlar bu bağlamda ele alınacak ve eser dil ve anlatım özellikleri bakımından incelenecektir.

Çok eski dönemlere uzanan göç ile yazın ilişkisi, günümüzde sayıları giderek artan göç/göçer romanlarının gündemde yer tutmasıyla, daha da önem kazanarak geleceğe doğru evrilmektedir. Göç olgusu, günümüzde eskiden olduğundan daha çok toplumsal, budunbilimsel, siyasal, artırımsal, tinsel ve ekinsel yönleriyle konuşulmakta ve tartışılmaktadır. Bu tartışma alanlarının en önemlilerinden birinin de toplumun bir anlatımı olan yazın alanı olduğu açıktır. Bu bağlamda, öteden beri göç romanlarının incelenmesinde bir yaklaşım ve yöntembilim sorunu var olmasından ötürü, bu romanların hem türsel olarak sınıflandırılması hem de yeni yöntem ve yaklaşımlar geliştirilerek çoğul bakış açılarıyla incelenmesi, çok karmaşık, çok yönlü ve devingen bir yapı sunan göç olgusunu romanlar aracılığıyla anlamaya ve açıklamaya olanak vereceği düşünülmektedir. Bu bakış açısıyla 2014 yılından beri yürüttüğümüz göç çalışmalarında yöntem arayışları bizi çoğul okumanın göç romanları için kaçınılmaz olduğu düşüncesine götürmüştür.

Göç, çok eski çağlardan beri insanlığın yaşadığı bir olgu olarak ortaya çıkan tarihsel bir gerçekliktir. Birçok ulusun yazgısında olduğu gibi kökleri Türkistan’a uzanan Türkler de tarih boyunca sürekli göç ederek Balkanlardan, Büyük Okyanus’a, Kuzey Buz Denizi’nden, Tibet’e kadar uzanan topraklarda yeni yurtlar kurmuş, bu yazgıyı yirminci yüzyılda da deneyimlemiş göçer bir ulustur. Bu göçleri de Uygur Türklerinin ünlü Göç Destanı örneğindeki gibi, çeşitli dönemlerde yarattıkları değişik söylencelerde öykülemişlerdir. Yakın dönem Türk tarihine bakıldığında 1960’lı yıllarda, başta Almanya olmak üzere, başka Avrupa ve Avustralya anakarasındaki dünya devletleri ile yapılan işgücü değişim anlaşmalarına kadar, genelde göçler uzak topraklardan Anadolu’ya doğru gerçekleşmiştir.

İstanbul Bir Kervansaray mı? Kitap Açıklaması

Prof. Dr. Sema Erder'in 1990-2014 yılları arasında göç, kentleşme, gecekondulaşma gibi konular üzerine yaptığı çalışmaların Dr. Nesrin Uçarlar tarafından derlendiği bu eser, terk edilen ve göç edilen kentlerin sosyolojik dönüşümünü, gecekondulaşmanın fiziksel ve sosyal izdüşümlerini, yerel yönetimleri irdelemektedir. Erder bu eserinin ilk bölümünde farklı göç türlerine bakmakta ve bu göç türleri sonucu oluşan yeni tabakalaşmaları, yeni kent yoksullarını incelemekte; ikinci bölümde gecekondu ve gecekondulunun tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları, kent yönetimlerini ve onların gecekondulara bakışını ve politikalarını tartışmaktadır. Devam eden üçüncü bölümde ise, İstanbul'a içeriden ve dışarıdan bakışa ve İstanbul'un göç eğilimlerine tepkisini incelemekte, göç eden farklı grupların yerleşme stratejilerini, yaşam tarzlarını ve dönüşen mekanları değerlendirmektedir. Son bölümdeki yazılarda ise Erder, merkezî hükümet ve yerel yönetim politikalarını ele almaktadır. Kitabın sonunda ise Erder okuyucuyla, çalışmalarını şekillendiren ve akademik bakışını resmeden metodolojik yaklaşımını paylaşmaktadır. İstanbul Bir Kervansaray (mı?), sadece göç üzerine çalışanları değil, farklı disiplinlerdeki akademisyenlerin, hatta herkesin ilgisini çekebilecek bir eser niteliğini taşımaktadır. Sınıfsal, kültürel, siyasal kimlikleri, entelektüel birikimi farklı oldukça, her okuyucu üzerinde farklı izler bırakacaktır.

İstanbul'u bir kervansaray gibi, neredeyse yüzyıllardır sayısız yolcuyu ağırlamış bir han gibi düşünmek, okuyucuyu da bu yolculardan biri yapmakta, bu kervansaraydaki kadın yolcuların sürekli daha az görünür olmaya çalışırken, bazı erkek yolcuların hancı rolüne soyunacak kadar cüretkâr olmalarını, hayretle ve yeniden fark etmelerine yol açmaktadır.

-Dr. Nesrin Uçarlar-

(Tanıtım Bülteninden)

Fikri ve fiziki olarak bir zemine yerleşik olan insanın, bunalım ya da dönüşüm dönemlerinde yeni başlangıçlar yapmak için başka yerlere göç etme isteği duyması tarih boyunca birçok yaygın örnekleri bulunabilecek evrensel bir deneyimdi. Bu bağlamda 19. yüzyılın siyasi ve ekonomik koşullarında kadim bilgi ve birikimleri yağmalanan eski dünyanın, geriye kalan fiziki yapısının da tehdit edildiği bir kuşatma ve baskı altında olduğu sıralarda, yerküre üzerindeki bazı uzak coğrafyalar da her şeye yeniden başlamak isteyen ruhen “yurtsuz” ya da “kırgın” göçmenlerce yoğun ilgi görmeye başlamıştı. Bu sıralarda, günümüzde içerisinde ütopik yaşam alanlarının tasvir edildiği Yüzüklerin Efendisi ve Hobbit gibi filmlere sahne olan dünyanın uzak ucu Yeni Zelanda da “yeni bir dünya” arayan maceracıların göç ettiği toprakların başında geliyordu. Bu nedenledir ki, Gelibolu Yarımadası’nı adeta “kutsal topraklar” olarak nitelendirip, Anzak Törenleri bağlamında Türkiye’yi görmeyi bir ayrıcalık olarak kabul eden Yeni Zelandalıların yaşadığı bu uçsuz bucaksız yemyeşil arazilerin, 20. yüzyılın şafağında Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine tanıklık eden kuşaklar açısından da bambaşka ve “ütopik” çağrışımları vardı.

İstanbul Bir Kervansaray mı? Kitap Açıklaması

Prof. Dr. Sema Erder'in 1990-2014 yılları arasında göç, kentleşme, gecekondulaşma gibi konular üzerine yaptığı çalışmaların Dr. Nesrin Uçarlar tarafından derlendiği bu eser, terk edilen ve göç edilen kentlerin sosyolojik dönüşümünü, gecekondulaşmanın fiziksel ve sosyal izdüşümlerini, yerel yönetimleri irdelemektedir. Erder bu eserinin ilk bölümünde farklı göç türlerine bakmakta ve bu göç türleri sonucu oluşan yeni tabakalaşmaları, yeni kent yoksullarını incelemekte; ikinci bölümde gecekondu ve gecekondulunun tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları, kent yönetimlerini ve onların gecekondulara bakışını ve politikalarını tartışmaktadır. Devam eden üçüncü bölümde ise, İstanbul'a içeriden ve dışarıdan bakışa ve İstanbul'un göç eğilimlerine tepkisini incelemekte, göç eden farklı grupların yerleşme stratejilerini, yaşam tarzlarını ve dönüşen mekanları değerlendirmektedir. Son bölümdeki yazılarda ise Erder, merkezî hükümet ve yerel yönetim politikalarını ele almaktadır. Kitabın sonunda ise Erder okuyucuyla, çalışmalarını şekillendiren ve akademik bakışını resmeden metodolojik yaklaşımını paylaşmaktadır. İstanbul Bir Kervansaray (mı?), sadece göç üzerine çalışanları değil, farklı disiplinlerdeki akademisyenlerin, hatta herkesin ilgisini çekebilecek bir eser niteliğini taşımaktadır. Sınıfsal, kültürel, siyasal kimlikleri, entelektüel birikimi farklı oldukça, her okuyucu üzerinde farklı izler bırakacaktır.

İstanbul'u bir kervansaray gibi, neredeyse yüzyıllardır sayısız yolcuyu ağırlamış bir han gibi düşünmek, okuyucuyu da bu yolculardan biri yapmakta, bu kervansaraydaki kadın yolcuların sürekli daha az görünür olmaya çalışırken, bazı erkek yolcuların hancı rolüne soyunacak kadar cüretkâr olmalarını, hayretle ve yeniden fark etmelerine yol açmaktadır.

-Dr. Nesrin Uçarlar-

(Tanıtım Bülteninden)

Öz Göç olgusu genel bir bakışla; insanların ekonomik, toplumsal, siyasal ya da ekinsel çok değişik nedenlerle yerleşik uzamlarından başka bir uzama yerleşmek için yaptıkları devinimler olarak tanımlanabilir. Bu tanıma en uygun devinimlerden birisi de altmışlı yıllarda başlayan ve günümüzde de karşılıklı olarak süreğen ekinsel bir nitelik kazanan Türklerin Almanya'ya ulusötesi göçüdür. Bu makalede İbrahim Sirkeci ve Jeffrey H. Cohen'in Çatışma ve Göç Kültürü Modeli temelli geliştirdiğimiz göç yazını inceleme yöntembilimi yaklaşımıyla çağdaş Türk-Alman yazarlardan Yüksel Pazarkaya'nın Savrulanlar adlı romanını incelemeyi erek ediniyoruz. Roman, iki ülke arasında arafta kalan insanların ekinsel ve toplumsal uyum ve yeni bir kimlik edinmek için vermiş oldukları savaşımı, yıllar sonra gurbette bir trende karşılaşan iki askerlik arkadaşının yeniden kurulan dostluklarını ve aile öykülerini çarpıcı bir biçimde betimlemektedir. Anahtar Sözcükler: Yüksel Pazarkaya; göç; göçmen; göçer yazını; yazın toplumbilimi; göç ve edebiyat; çatışma modeli; göç kültürü; kültür(süz)leşme. ABSTRACT IN ENGLISH Analysis of Yüksel Pazarkaya's Novel Titled Savrulanlar in the Context of Conflict Model of Migration and Cultures of Human Mobility In general terms, the migration phenomenon can be described as human mobility which occurs for the purpose to settle at a different location from the permanent one due to economic, social, political or cultural reasons. Transnational migration of Turks through Germany, which has started in sixties and has been perpetuated mutually and obtained a cultural characteristic, is one of the most appropriate types of mobility that fits this description. In this presentation, we aim to examine Savrulanlar, which is written by Yüksel Pazarkaya, a contemporary Turk-German author, by employing the approach of migration literature examination methodology that we have developed on the basis

İstanbul Bir Kervansaray mı? Kitap Açıklaması

Prof. Dr. Sema Erder'in 1990-2014 yılları arasında göç, kentleşme, gecekondulaşma gibi konular üzerine yaptığı çalışmaların Dr. Nesrin Uçarlar tarafından derlendiği bu eser, terk edilen ve göç edilen kentlerin sosyolojik dönüşümünü, gecekondulaşmanın fiziksel ve sosyal izdüşümlerini, yerel yönetimleri irdelemektedir. Erder bu eserinin ilk bölümünde farklı göç türlerine bakmakta ve bu göç türleri sonucu oluşan yeni tabakalaşmaları, yeni kent yoksullarını incelemekte; ikinci bölümde gecekondu ve gecekondulunun tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları, kent yönetimlerini ve onların gecekondulara bakışını ve politikalarını tartışmaktadır. Devam eden üçüncü bölümde ise, İstanbul'a içeriden ve dışarıdan bakışa ve İstanbul'un göç eğilimlerine tepkisini incelemekte, göç eden farklı grupların yerleşme stratejilerini, yaşam tarzlarını ve dönüşen mekanları değerlendirmektedir. Son bölümdeki yazılarda ise Erder, merkezî hükümet ve yerel yönetim politikalarını ele almaktadır. Kitabın sonunda ise Erder okuyucuyla, çalışmalarını şekillendiren ve akademik bakışını resmeden metodolojik yaklaşımını paylaşmaktadır. İstanbul Bir Kervansaray (mı?), sadece göç üzerine çalışanları değil, farklı disiplinlerdeki akademisyenlerin, hatta herkesin ilgisini çekebilecek bir eser niteliğini taşımaktadır. Sınıfsal, kültürel, siyasal kimlikleri, entelektüel birikimi farklı oldukça, her okuyucu üzerinde farklı izler bırakacaktır.

İstanbul'u bir kervansaray gibi, neredeyse yüzyıllardır sayısız yolcuyu ağırlamış bir han gibi düşünmek, okuyucuyu da bu yolculardan biri yapmakta, bu kervansaraydaki kadın yolcuların sürekli daha az görünür olmaya çalışırken, bazı erkek yolcuların hancı rolüne soyunacak kadar cüretkâr olmalarını, hayretle ve yeniden fark etmelerine yol açmaktadır.

-Dr. Nesrin Uçarlar-

(Tanıtım Bülteninden)

Öz Göç olgusu genel bir bakışla; insanların ekonomik, toplumsal, siyasal ya da ekinsel çok değişik nedenlerle yerleşik uzamlarından başka bir uzama yerleşmek için yaptıkları devinimler olarak tanımlanabilir. Bu tanıma en uygun devinimlerden birisi de altmışlı yıllarda başlayan ve günümüzde de karşılıklı olarak süreğen ekinsel bir nitelik kazanan Türklerin Almanya'ya ulusötesi göçüdür. Bu makalede İbrahim Sirkeci ve Jeffrey H. Cohen'in Çatışma ve Göç Kültürü Modeli temelli geliştirdiğimiz göç yazını inceleme yöntembilimi yaklaşımıyla çağdaş Türk-Alman yazarlardan Yüksel Pazarkaya'nın Savrulanlar adlı romanını incelemeyi erek ediniyoruz. Roman, iki ülke arasında arafta kalan insanların ekinsel ve toplumsal uyum ve yeni bir kimlik edinmek için vermiş oldukları savaşımı, yıllar sonra gurbette bir trende karşılaşan iki askerlik arkadaşının yeniden kurulan dostluklarını ve aile öykülerini çarpıcı bir biçimde betimlemektedir. Anahtar Sözcükler: Yüksel Pazarkaya; göç; göçmen; gö...