Andragogy

This conceptual paper proposes a research-based model for leadership preparation programs to more effectively prepare, support, and sustain new school leaders in the field and profession.  Using Boyer’s scholarship of integration as a model, this study offers a new construct which combines the concepts of early field experiences, experiential learning, leadership-focused coaching, and mentoring support with university faculty and school district leaders and mentors working collaboratively to support novice leaders (Boyer, 1990). Leadership-focused coaching would be provided by university faculty while prospective leaders are completing coursework and later once placed in school leadership positions.  Further, school districts would provide mentoring support and experienced leaders as mentors for novice instructional leaders once hired.

Celem artykułu jest przybliżenie idei budżetu partycypacyjnego jako wartości pedagogicznej ukrytej w praktyce społecznej. Autorzy analizując jego pedagogiczny potencjał, z jednej strony wskazują na możliwości jego wykorzystania dla rozwijania i wzmacniania kompetencji obywatelskich oraz budowania kultury dialogu i wzajemnej pomocy na rzecz zwiększenia zaangażowania Polaków w proces (współ)decydowania o kształcie lokalnej polityki. Z drugiej strony jego rosnąca popularność, stała się dla Autorów impulsem do kry-tycznego namysłu wokół procesów jego wdrażania i realizowania przez jednostki samorządowe. Postawienie pytań o pedagogiczne walory budżetu partycypacyjnego oraz wskazanie możliwych barier w ich urzeczywistnianiu, stanowi osnowę podjętej w artykule dyskusji.


The aim of this article is to present the concept of participatory budget as a pedagogical value hidden in social practice. The authors analyzing its pedagogical potential, on the one hand, indicate the possibilities of its use for developing and strengthening civic competences and building a culture of dialogue and mutual assistance to increase the involvement of Poles in the process of (deciding) the shape of local politics. On the other hand, its growing popularity has become an impulse for Authors to reflect critically on the processes of its implementation and implementation by local government units. Asking questions about the pedagogical values of the participatory budget and indicating possible barriers to their implementation is the basis of the discussion undertaken in the article.

W procesie planowania „dobrej starości” ważne miejsce zajmuje profilaktyka pomyślnego starzenia się, określana jako profilaktyka gerontologiczna. Działania te odnoszą się przede wszystkim do procesów sprzyjająych podejmowaniu aktywności fizycznej, kulturowej, afirmacji życia, rozwoju jakości i ilości kontaktów interpersonalnych (Szarota, 2010, s.135). Pojmowanie starości jako aktywnego i pełnowartościowego okresu w życiu człowieka jawi się jako jedno z najważniejszych zadań rozwojowych sprzyjających podniesieniu jakości życia.
Aktywne starzenie się ujmowane w kategorii „produktywnego życia” (Perek-Białas, Worek, 2005, s.13) jest koncepcją niezwykle pojemną w aspekcie działań praktycznych i bogactwa analiz badaczy zajmujących się tematyką gerontologii społecznej i edukacyjnej. Permanentne dociekanie uwarunkowań indywidualnych i społecznych wymuszane jest nie tyko przez szereg zmian związanych z następstwami demograficznymi z którymi powoli zaczyna mierzyć się Europa środkowo-wschodnia, lecz również z przeobrażeniami stylu życia osób star-szych.
Funkcjonowanie na etapie późnej dorosłości związane jest
w dużej mierze ze stylem życia we wcześniejszych okresach. Starość postrzegana jako zbieranie owoców życia dla wielu ludzi stanowi dar
i szczęście, jednocześnie dla innych osób w tej kategorii wiekowej może być związana z rozczarowaniem i cierpieniem (Vážanský, 2014, s.142). Niewątpliwie podniesienie jakości życia osób starszych odnosi się rówież do „edukacji do starości” we wcześniejszych etapach życia, a także uwarunkowana jest zbiorem cech indywidulanych - biopsychicznych oraz zespołem okoliczności społecznych i politycznych (zob. Hátar, 2014, s.16). Tak pojmowany zespół cech służy dookreślaniu systemowego ujęcia aktywnej starości, tworzącej w szerszej perspektywie istotne obszary związane z codziennym funkcjonowaniem seniorów.
Niniejszy III tom z serii „Czesko-Polsko-Słowackie studia z andargogiki i gerontologii społecznej” jest próbą ukazania aktywnej starości w wymiarze: edukacyjnych potrzeb i możliwości osób starszych (Adam Zych, Andrea Bontová, Łukasz Tomczyk), indywidualnych i społecznych uwarunkowań kształtujących zachowania określane mianem „żywotnych i witalnych” (Remigiusz Kijak, Drahomíra Gracová, Andrzej Klimczuk) oraz kulturowego odbioru procesów związanych ze starzeniem się i starością (Małgorzata Bortliczek, Maja Dziedzic).
Publikacja wpisuje się w założnia programów mających za zadanie stymulowanie do podejmowania ciągłego namysłu nad skuteczną aktywizacją osób starszych w wymiarze indywidualnym jak
i społecznym. Ważność koncepcji aktywnego starzenia dostrzegają nie tylko gerontolodzy społeczni, lecz również stała się ona podstawą strategii państwowych, przykładowo „Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020” (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Polska), czy też „Národný program aktívneho starnutia na roky 2014–2020” (Ministerstvo Práce, Słowacja) oraz „Národní strategie podporující pozitivní stárnutí pro období let 2013 až 2017” (Ministerstvo práce a sociálních věcí, Republika Czeska).


Štefan Chudý
Łukasz Tomczyk
Bibliografia:


Hátar C. (2014), Geragogika, Univerzita Konštantína Filozofa, Nitra.
Perek-Białas J., Worek B. (2005), Aktywne starzenie się. Aktywna starość – określenie pojęć, [w:] Perek-Białas J. (red.), Aktywne starzenie. Ak-tywna starość, Wyd. AUREUS, Kraków.
Szarota Z. (2010), Starzenie i starość w wymiarze instytucjonalnego wspar-cia, Wyd. Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Vážanský M. (2014), Senioři v životnim finale, „Lifelong learning”, roč. 5,
č. 1, Brno.


***

In the process of planning the „well ageing”, the important position is filled by the well ageing preventive treatment, determined as
a gerontology prevention. These actions refer to processes which favor undertaking physical, cultural activity, life affirmation, development of quality and quantity of interpersonal relationships (Szarota, 2010, p. 135). Perception of the old age as an active and quality phase of
a human life appears in a form of one of the most important developmental tasks that favor improving the quality of life.
Active ageing is perceived as a category of „productive life” (Perek-Białas Worek, 2005, p. 13) is an extremely broad concept
in the aspect of practical actions and a range of analyses of scientists dedicated to social and educational gerontology. Permanent search for individual and social conditions is forced not only by a range of changes connected with demographic aftermath which  Middle East Europe has to face, but also by  the transformation of senior life quality.
Functioning in the phase of late adulthood is connected mainly with the life style at the earlier stages. Old age is perceived as collecting fruits of life is a gift and a blessing for many people, at the same time for other people in the same age category it may be connected with disappointment and suffering (Vazansky, 2014, p. 142). There
is no doubt that improving the quality of life of older people refers to the preparation for old age at the stage of medium adulthood, and
is also determined by a set of individual features – bio psychical and determinants generated by political and social space (see Hatar, 2014, p. 16). This set of features serves as a way to determine the systematic perception of active old age, which creates distinguished and important areas connected with every-day functioning of seniors.
This III Volume from „Czech-Polish-Slovak studies in andragogy and social gerontology” is an attempt to depict the active ageing in the dimension of : educational needs and abilities of elder people (Adam Zych, Andrea Bontova, Łukasz Tomczyk), individual and social conditions determining  behaviour referred to as „lively and vital” (Remigiusz Kijak, Drahomira Gracova, Andrzej Klimczuk)
and a cultural choie of processes connected with ageing and old age (Małgorzata Bortliczek, Maja Dziedzic).
The publication incorporates in the assumptions of programmes aiming at stimulating for undertaking constant consideration on efficient activation of older people in the individual and social dimension. The importance of the concept of active ageing is recognized not only by social gerontologists, but it also became a basis of many government programmes, e.g. „Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020” (Ministerstwo Pracy
i Polityki Społecznej, Polska), „Národný program aktívneho starnutia na roky 2014–2020” (Ministerstvo Práce, Słowacja), „Národní strategie podporující pozitivní stárnutí pro období let 2013 až 2017” (Ministerstvo práce a sociálních věcí, Republika Czeska).


Štefan Chudý
Łukasz Tomczyk

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publicationTransformations of education in changing Europe are multifaceted. One of the latter is the process of strengthening the cooperation among universities in this part of the world. This cooperation is carried out in many fields – from joint projects and researches – to joint analyses, discourses and publications. This monograph – a collection of reflections, thoughts and polemics deriving from theoretical and empirical researches, carried out as a part of a joint research project simultaneously undertaken at both these universities under the name “Problems and challenges of modern education” – constitutes one of the fruits of the cooperation between Andrzej Frycz Modrzewski Cracow University and the University of Ljubljana

Ongoing training of serving officers in the Police Service of England and Wales is an important function of the organisation. It is necessary to maintain competence of officers and prevent failures of the organisation for which it could be liable. The Theory of Andragogy is the major theory of adult education and its principles include that organisations should encourage individual self-motivation to promote effective learning. This thesis was intended to be a mixed methods empirical study combining a staff attitude survey and focus group data to examine the extent police ongoing training fulfils this principle. However due to participation issues the qualitative phase was unable to provide firm conclusions, but does provide us with potential hypotheses for further research. The survey suggests that current training provision does not appear to take the andragogical principle of self-motivation into account and this is detrimental to the effectiveness of the training. Whilst we can ...

Digital literacy endures to sway educational leaders' choices and actions as they guide faculty in effectual distance education. Andragogy, continuous education, and digital literacy, the frameworks, should be in sync to provide quality outcomes through business process improvement. To sustain excellent results, faculty must develop and maintain key performance measures to deliver successful job performance. Skill enhancement is important to current and future successes. The development of knowledge, skills, ability, and competency augmentations must be contextualized in digital literacy understanding and application. If left unchecked, unchallenged, and latent, a chasm in digital literacy will limit intellectual growth, and diminish educational standings on the world's stage of accomplishments. This paper assesses digital literacy requirements, needs and influences as they continue to control and shift 21st century actions and ideals. Moreover this presentation investigates...

For graduates of creative industries programs of learning to be successful when they enter the workforce for the first time, a number of skills, attributes, knowledge, and understandings are required, as described in the Empirically Grounded Curriculum Development Framework for 3D Animation & Modelling Programmes (Hansen, 2020). This short paper explores one of three core pillars in the Empirical Framework, developing an optimal approach to teaching and learning.

Since the man uses skills and methods, he want to understand how can reach the maximum level of the efficacy. In the past 30 years, many resources tried to find the correlation between how motivated the person, how thinks about himself, and how influence this thinking his performance and efficacy in the work, study or any field of his life. When people form self-efficacy beliefs, they use information from various sources. We may form perceptions about ourselves by comparing us with others.

Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat można zaobserwować dynamiczne zmiany nie mające do tej pory miejsca w historii w sferach takich jak: ekonomia, polityka, opieka spo-łeczna, czy też kultura. Jednym z obszarów podlegającym naj-większej dynamice przemian oraz najbardziej dostrzegalnym następstwom jest obszar edukacyjnych działań. Wpływ zmienia-jących się wymagań rynku pracy, rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych determinuje nabywanie nowych kompetencji i umiejętności. Właściwa znajomość oraz zdolność pozyskiwania i przetwarzania informacji staje się w postmodernistycznym społeczeństwie jedną z głównych kompe-tencji decydujących o pozycji poszczególnych jednostek m.in. w sektorze zatrudnienia oraz życia poza zawodowego. Wszystkie ukazane powyżej elementy przeformułowują pojmowanie roli uczenia się przez całe życie. Następstwem wymienionym powyżej zmian jest rozwój idei oraz praktycznych działań związanych z edukacją przez całe życie. Umiejętności w tej koncepcji postrzegane są jako najważniejsze, wręcz strategiczne sfery za-równo dla poszczególnych osób, instytucji czy też całego społeczeństwa. Partycypacja w uczeniu się przez całe życie jest jednym z wyznaczników sprawnie funkcjonującego społe-czeństwa postmodernistycznego a uczenie się w tym modelu właściwie nigdy się nie kończy. Proces uczenia się jest nie tylko ważny dla osób podejmujących tą aktywność, lecz staje się pod-stawą rozwoju całego społeczeństwa.
Jednym z dominujących obszarów teoretycznego rozu-mienia koncepcji uczenia się przez całe życie, bazującego na założeniu,
że edukacja przebiega longitudinalnie od narodzin aż do śmierci bez względu na wiek, płeć, społeczny status, czy też wykonywaną profesję przez daną osobę jest problematyką możliwości i barier sprzyjających podejmowaniu i nabywaniu nowej wiedzy przez konkretne grupy. Edukacja seniorów stała się wobec tego faktu zjawiskiem coraz bardziej dostrzegalnym, również za sprawą zmian demograficznych rzutujących na obszary polityczne, ekonomiczne, czy też ujmowane szerzej jako społeczne. Dostępne prognozy ukazują, że zwiększanie się ilości osób w wieku senioralnym będzie stałą tendencją. Niestety zagadnienie to w chwili obecnej traktowane jest w niektórych kręgach jedynie w perspektywie zagrożeń ekonomicznych. Często też seniorzy ujmowani w kategorii heterogennej grupy ukazywani są jako osoby posiadające cały zespół negatywnych stereotypów. Wobec powyższych zjawisk edukacja do i w starości jest jednym z kluczy służących podnoszeniu jakości życia osób starszych. Upowszechnienie edukacji formalnej, nieformalnej i poza formalnej skutkuje tym, że każda kolejna generacja cechuje się wyższym współczynnikiem wykształcenia w porównaniu do generacji poprzedniej. Zatem seniorzy zaczynają być postrzegani jako interesująca grupa klientów w obszarze różnorodnych usług.
Tematyka która budzi coraz większe zainteresowanie wśród andragogów związana jest z sferą edukacyjnej aktywności osób starszych, w tym przede wszystkim ofertą oraz sposobami kształcenia. Zwiększenie jakości życia poprzez uczestniczenie w rozwiązaniach oświatowych dedykowanych seniorom obecnie splata się z analizowaniem tejże tematyki w „głąb”. Wobec tego uzasadnione staje się stawianie nowych pytań odnoszących się do motywacji osób uczących się, oczekiwań stawianych przed edukacją osób w wieku senioralnym oraz rozwiązań finansowo-organizacyjnych. Ponadto intersujące wydają się także analizy związane z: jakością edukacji, zawartością treści edukacyjnych, zastosowaniem metod, zasad, środków i form nauczania. Jednak jak pokazują tendencję demograficzne oraz intensywność rozwoju branży oświaty osób starszych  ekspansja tego segmentu edukacji dorosłych jest jeszcze ciągle przed nami. W celu odpowiedniego przygotowania się do dalszych zmian należy zebrać jak najbar-dziej aktualne oraz szczegółowe informacje odnoszące się nowych trendów edukacji osób w wieku senioralnym. Dlatego redaktorzy wyodrębnili następujący szereg zagadnień w niniejszym tomie:
• W jaki sposób uwarunkowania demograficzne, ekonomiczne, polityczne zmieniają specyfikę edukacji osób starszych?
• W jaki sposób technika usprawnia oświatę dorosłych słuchaczy w UTW oraz innych formach organizacyj-nych?
• Dlaczego edukacja seniorów różni się od procesu kształcenia we wcześniejszych fazach życia?
• Jakimi elementami charakteryzują się przykłady nowych trendów w edukacji seniorów w Czechach, Słowacji i Polsce?
• Na jakim etapie rozwoju są obecnie metodyki szczegółowe w edukacji osób starszych?

Miroslav Krystoň
Michal Šerák
Łukasz Tomczyk

***

Již od šedesátých let prochází společnost řadou dyna-mických proměn, které se projektují ve sféře ekonomické, politické, sociální
i kulturní. Jednou z oblastí, kterou tyto proměny zasahují nejvýrazněji, je i sféra edukačních aktivit. Vlivem měnících se požadavků trhu práce a rozvoje moderních komunikačních technologií přibývá pracovní síly, jejíž existence je primárně založena na získávání a distribuci znalostí. Právě vlastnictví a přístup k informacím se
v (post)moderní společnosti stává tou hlavní konkurenční výhodou
a univerzálním zaklínadlem. Všechny výše uvedené faktory stály
u kořenů následných kontinuálních změn v chápání role a místa učení v životě jedince. Výsledkem byl koncept celoživotního učení. Znalosti jsou v jeho kontextu chápány jako strategicky nejdůležitější zdroj
a učení jako strategicky nejdůležitější schopnost jedinců, organizací
i celé společnosti. Participace na celoživotním učení se v takové společnosti stává nutností a vzdělávání tak vlastně nikdy nekončí. Proces učení tak nadále nehraje roli kvalitativního faktoru významného primárně pro samotného jedince, ale stává se základním elementem života celé společnosti.
Jednou z dominujících oblastí teoretického zkoumání konceptu celoživotního učení, založeného na myšlence edukace probíhající kontinuálně v průběhu celého života bez ohledu na věk, pohlaví, sociální status či profesi jedince, je problematika možností a bariér zapojení specifických cílových skupin. Mezi ty nejdiskutovanější patří bezpochyby senioři. Pozvolná proměna demografické křivky ve vyspělých zemích, způsobená především stárnutím populace a kontinuálním poklesem natality, se stává jedním z nejdiskutovanějších společenských, politických i ekono-mických témat. Dostupné prognózy poukazují na skutečnost, že percentuální zastoupení seniorů se bude neustále navyšovat, přičemž většinová společnost chápe tento trend převážně jako potenciální ohrožení. Senioři jsou rovněž (často
i v rámci teoretického diskurzu) pojímáni jako homogenní skupi-na, která je ze strany sociálního okolí stigmatizována celou řadou negativních stereotypů. V protikladu k těmto jevům můžeme nicméně hovořit o kontinuálním zlepšování kvality života seniorů. Každá další generace vykazuje vyšší vzdělaností a profesní úroveň v porovnání
s generací předcházející. Senioři začínají být chápáni jako potenciálně lukrativní klientská skupina a především v segmentu služeb narůstá počet aktivit a výrobků určených exkluzivně pro tento cílový agregát.
Jednou z oblastí, kde můžeme vzrůstající zájem o problematiku seniorů zaznamenat asi nezřetelněji, je sféra edu-kačních aktivit, především pak charakter nabídky vzdělávacích příležitostí pro populaci osob v postproduktivním věku. Zatímco v minulosti bylo vzdělávání seniorů motivováno primárně snahou o zvyšování důstojnosti a kvality života, dnes se do popředí zájmu dostávají především ekonomické aspekty. Výše uvedené změny lze pak identifikovat jak na straně poptávky (měnící se motivace účastníků, zvyšující se funkční gramotnost, nárůst vzdělanostní úrovně, lepší finanční situace, vyšší očekávání), tak i na straně nabídky (kvantitativní nárůst, specifikace obsahu, forem i metod apod.). Přesto se však dá říci, že skutečná expanze tohoto seg-mentu edukace dospělých je teprve před námi. Abychom na ni ovšem byli dostatečně připraveni, je zcela nezbytné mít co nejpodrobnější a nejaktuálnější poznatky o cílové skupině se-niorů, jejichž zájmy, potřeby a motivace jsou navíc zatíženy celou řadou stereotypů.

Praca ludzka ulega niespotykanym dotąd przemianom, generującym konieczność nabywania przez ludzi coraz to nowych kompetencji. W nowej gospodarce rynek pracy przyjmowany jest jako regulator życia społeczno-gospodarczego. ta zasada regulacyjna zostaje jednakże podważona w sytuacji utrzymującego się od lat dużego bezrobocia. W związku z mało optymistycznymi tendencjami przemian w zakresie zatrudnienia istnieje wiele zagrożeń dla rozwoju społeczeństwa i jednostek w naszym kraju. Artykuł podnosi te właśnie kwestie, ilustrując je konkretnymi danymi ilościowymi.

Научно-практическое пособие для подготовки и повышения квалификации в сфере обучения и развития, корпоративного образования, развития руководящих кадров.

Книга написана на основе исследований, обобщает современный опыт обучения и развития в российских и международных компаниях, включая организации — лидеры своих отраслей.
Автор — известный исследователь и одновременно практик в области обучения и развития в организациях.

This book is designed as an easy-to-read text on basic corporate L&D formats. It  introduces both students current L&D experts, and managers to using training, learning by doing, mentoring, and coaching.
Alphabet-based entries make reading fluent and easy.

Reprise revue, corrigée et augmentée sous forme d'ouvrage de« Exemplum et histoire. Césaire de Heisterbach (v. 1180-v. 1240) et la croisade albigeoise », dans Bibliothèque de l'École des chartes, 147, 1989, p. 49-86. A été ajouté un long chapitre sur un nouveau témoignage extrait des Otia imperialia de Gervais de Tilbury, composés vers 1215. Les propos d'un revenant, à Beaucaire, font en effet écho aux propos du légat. Ce qui abonde encore dans le sens de la plausibilité des paroles d'Arnaud Amaury. L'ouvrage, destiné à un public cultivé, est illustré de photographies inédites, de cartes, et d'un index des noms propres.

This article examines the implications for the formal and informal acquisition of media competencies with a focus on school-aged children. The importance of gaining media competence is emphasized in regards to the opportunities, either with institutional support or through the informal channels. The first part of the paper describes the impact of mass media on the generations that grew up using modern technology. With the help of media perceptions, the propaganda industry aims to influence the perceptual, moral and affective development of the young people. Here are also listed the recent research on exposure of children and youth to the media. The second part of the paper critically examines the different means where different types of media influence the cognitive processes in students' school and out-of-the-school environment. Listed are the features of traditional and seemingly linear media versus the modern and interactive displays conveyed by the digital technologies. Accordingly, the psychological and sociological paradigm of the media audience are contrasted, where the student is referred to as a passive recipient of information in a transmission teaching style, while the transactional learning model portrays the student as competent to construct his / her own learning process, or to analyze it himself/herself. Emphasized are the implications for the acquisition of media competence, where students could be assisted by teachers and parents, either institutionally or informally. It is concluded that the implementation of the critical thinking in the concept of media competence can reduce the adverse impact of the contemporary media on young people. Media competence can be developed successfully both formally and informally. It is also necessary to institutionalize the media education in schools and to educate both teachers, students and parents.

The growth in online professional development opportunities for teachers, due to the COVID-19 pandemic, prompts us to question what the most effective practices of facilitating professional development online are and what design elements of online professional development (OPD) programs improve teachers' content and pedagogical content knowledge (PCK). These questions are critical to the successful design and delivery of OPD for teachers. To date, there is no systematic review that provides answers to these questions. Hence, this review presents a synthesis of 11 studies that systematically examine experimental and observational studies that tested or evaluated formal OPD programs for teachers. Eight studies were quantitative and three were mixed methods detailing evidence of teachers' OPD program effectiveness, including design elements , that lead to teachers' improved: content knowledge; PCK; beliefs about teaching; self-efficacy; and instructional practices. Design elements identified included a focus on learner supports, further acquisition or development of PCK, engagement, flexibility, individual difference in learners and learning styles, practical learning activities, reflection, relevance and application of knowledge and skills. The analysis uncovers a primary issue that few available publications of teachers' OPD are strong methodologically. This systematic review's findings report on design elements that lead to effective OPD learning experiences for teachers.

Předkládaná monografie v podobě jubilejního, již desátého dílu mezinárodní vědecké edice Czech-Polish-Slovak studies in andragogy and social gerontology, má tradiční podobu společného počinu respektovaných odborníků z různých regionů střední a východní Evropy. Text, který je výsledkem této spolupráce, přináší jednoznačné a silné sdělení. Dlouhodobě reflektovaná proměna demografické struktury společnosti se stává neúprosnou realitou a kontinuální proaktivní příprava na úrovni států i jedinců nezbytným a nejefektivnějším nástrojem minimalizace dopadů mnoha negativních faktorů, které jsou s tímto trendem spojeny.
Nejen vyspělé a bohaté státy jsou v celosvětovém měřítku konfrontovány s realitou postupného stárnutí. Tento proces byl v minulosti nastartován především dynamickým rozvojem medicíny a kontinuálním zvyšováním životního standardu, kteréžto faktory ve svém důsledku vedly k postupnému prodlužování délky lidského života na jedné straně a neúprosně klesající porodnosti na straně druhé. Poprvé v dějinách lidé v postproduktivním věku v populaci početně převýší (případně již převýšili) skupinu dětí a mladistvých. Tento faktor představuje náročnou výzvu pro společnost jako celek. A ačkoli byla stáří jako životní etapě věnována v průběhu vývoje moderní společnosti věnována vždy mimořádná pozornost a různé kontexty tohoto fenoménu byly nahlíženy z perspektivy filozofie, medicíny, sociologie, psychologie, ekonomie, gerontologie, gerontagogiky nebo sociální práce, současná situace staví tyto disciplíny před dosud neznámý problém. Dle řady odborníků hrozí socioekonomický a generační kolaps společnosti, přičemž možnosti řešení daného stavu nejsou jednoznačně intendovány.
Mezi nejvíce dotčené země patří dle analýz OSN především Japonsko, Německo, Itálie a Finsko, vysoce ohrožené jsou však i regiony střední a východní Evropy. Studie WHO pak konstatují, že nejvíce přibývá obyvatel starších 60 let v rozvojových zemích. Jedná se tedy o skutečně celosvětový problém, který, ač jeho dopady budou mít primárně lokální charakter, má ve skutečnosti globální přesah. Mezi nejčastěji zmiňovaná rizika, spojená s realitou stárnoucí společnosti, patří např. pauperizace, ageismus, segregace, chudoba, rozpad sociálních systémů apod. Někteří odborníci hovoří v této souvislosti o tzv. demografické panice. Stáří v tomto kontextu již definitivně ztratilo charakter osobní či rodinné události a zaujalo pozici zásadního sociálního, ekonomického i politického fenoménu. V této souvislosti je stále větší důraz kladen především na prevenci a přípravu na stárnutí z pohledu jedince i státu, přičemž tato příprava nabývá charakteru dlouhodobého a komplexního, v případě konkrétního jedince skutečně celoživotního, procesu.
Měnicí se paradigma (nejen) sociálních věd nicméně svým důrazem na interdisciplinárnost a individualizaci generuje vhodné předpoklady pro efektivnější pochopení stáří a stárnutí. Výzkum stárnutí a stáří, identifikace možností využití potenciálu starších dospělých i vytváření veřejných politik by pak neoddiskutovatelně mělo být založeno na pochopení klíčových faktorů života této skupiny. Na tomto pohledu je založena i předkládaná publikace. Problematika stárnutí a příprava na něj je v ní tematizována v široké škále perspektiv, které se ve své synergii usilují o vybudování co nejkomplexnějšího pohledu na daný fenomén. Analyzovány jsou např. kontexty trhu práce, dobrovolnictví, sociální práce, kulturních aktivit a řada dalších. Tato v pravdě multidisciplinární orientace umožňuje dostatečně respektovat celostní pojetí jedince (intraindividuální komplexnost) a zároveň reflektovat heterogenitu populace populace jako celku (interindividuální variabilitu). Ambicí této monografie pak není pouze analyzovat společenskou realitu, ale i navrhovat konkrétní nástroje a opatření, směřující k redukci potenciálních negativních dopadů. Lze snad proto vyslovit naději, že se stane nejen příspěvkem obohacujícím dosavadní teoretické bádání, ale že by zde prezentované výsledky a zjištění mohly být inspirující i pro pole praxe. Zároveň děkujeme všem autorům, recenzentům, vědecké a redakční radě za jejich vklad k rozvoji celé edice.

Michal Šerák
Łukasz Tomczyk
 
Wstęp

Oddajemy do rąk czytelników, jubileuszowy, dziesiąty tom międzynarodowej serii Czech-Polish-Slovak Studies in Andragogy and Social Gerontology. Na przestrzeni ostatnich kilku lat seria staje się coraz bardziej rozpoznawalnym opracowaniem wśród badaczy – specjalistów z zakresu andragogiki i gerontologii społecznej z Europy Środkowej i Wschodniej. Prezentowane teksty są efektem współpracy, przynoszącym jasne i mocne przesłanie. Długoterminowa transformacja struktury demograficznej społeczeństwa staje się nieubłaganą rzeczywistością, a permanentne pro aktywne przygotowanie do starzenia się i starości na poziomie krajowym, jak i indywidualnym jest niezbędnym oraz najbardziej skutecznym narzędziem do minimalizacji wpływu wielu negatywnych następstw związanych ze zmianami społecznymi.
Nie tylko kraje rozwinięte i bogate muszą stawić czoła rzeczywistości związanej ze stopniowym starzeniem się społeczeństw na całym świecie. Po raz pierwszy w historii ludzie w wieku poprodukcyjnym przekraczają (lub już przekroczyli) liczbę dzieci i młodzieży w wybranych krajach. To trudne wyzwanie dla całego społeczeństwa. Konteksty starzenia się i starości dostrzegalne są obecnie nie tylko w ramach demografii i gerontologii, lecz także w opracowaniach z obszaru: filozofii, medycyny, socjologii, psychologii, ekonomii, pracy społecznej i innych. Obecna sytuacja sprawia, że wymienione dyscypliny zaczynają mierzyć się z niewystępującymi do tej pory zjawiskami zapośredniczonymi przez zmiany demograficzne. Według wielu ekspertów załamanie społeczno-gospodarcze i pokoleniowe społeczeństwa jest groźne, a możliwości rozwiązania sytuacji nie są do tej pory jasno określone.
Według analiz ONZ Japonia, Niemcy, Włochy i Finlandia należą do krajów najbardziej dotkniętych kwestią starzenia się społeczeństw. Do regionów zmagających się również z takim samym wyzwaniem zaliczane są kraje Europy Środkowej i Wschodniej. Ponadto badania WHO wskazują, że największy wzrost liczebności osób starszych ma miejsce właśnie w krajach rozwijających się. Starzenie się społeczeństw jest zatem prawdziwie globalnym wyzwaniem, mającym przede wszystkim następstwa w wymiarze lokalnym. Do najczęściej wymienianych zagrożeń współtowarzyszących ze zmianami demograficznymi wymienia się: ubóstwo, niekorzystne z ekonomicznej perspektywy przeobrażenia rynku pracy, segregację, rozpad systemu solidarności społecznej  i inne. Niektórzy eksperci analizując różne wymiary i charakterystykę przekazów medialnych towarzyszących analizowanemu zjawisku mówią wręcz o tak zwanej panice demograficznej. W tym kontekście starość definitywnie straciła charakter wydarzenia osobistego lub rodzinnego i przyjęła pozycję fundamentalnego zjawiska społecznego, gospodarczego i politycznego. Dlatego też coraz większy nacisk kładzie się na zapobieganie i przygotowanie do starzenia się z perspektywy jednostki i państwa, natomiast uprzedzenie negatywnych skutków przybiera formę długofalowych i złożonych działań, co w przypadku indywidualnych osób jest procesem trwającym całe życie.
Zmieniający się paradygmat (nie tylko) dla nauk społecznych, związany jest z rozwojem interdyscyplinarności i indywidualizacji, z jednoczesnym stwarzaniem odpowiednich warunków dla bardziej skutecznego zrozumienia starości i starzenia się. Badania dotyczące późnej dorosłości, określania sposobów wykorzystania potencjału starszych osób i opracowywania polityk społecznych powinny opierać się na zrozumieniu kluczowych czynników życiowych tej grupy. Niniejsza, jubileuszowa publikacja bazuje na wskazanym założeniu. Zagadnienia starzenia się i przygotowania do późnej dorosłości są tematycznie ukazane poprze różnorodne, uzupełniające się perspektywy, które w sposób synergiczny dążą do zbudowania jak najbardziej kompleksowego obrazu psychospołecznego funkcjonowania seniorów. W monografii ujęto tematykę związaną z rynkiem pracy, wolontariatem, pracą socjalną, działalnością kulturalną i wieloma innymi strategicznymi dla życia osób starszych obszarami. W zaprezentowanych tekstach starano się ukazać wielodyscyplinarną orientację,  pozwalającą wystarczająco respektować prawa jednostki (złożoność wewnątrzosobnicza), jednocześnie odzwierciedlając niejednorodność populacji seniorów jako całości (zmienność międzyosobnicza). Ambicją tej monografii jest nie tylko realizacja złożonej analizy rzeczywistości społecznej, ale także zaproponowanie konkretnych narzędzi i środków mających na celu ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków starzenia się i starości. Odwołując się do zaprezentowanej tematyki można wyrazić nadzieję, że publikacja przyczyni się do wzbogacenia istniejących badań teoretycznych oraz stanie się inspiracją dla praktyki. Jednocześnie dziękujemy wszystkim dotychczasowym autorom, recenzentom, radzie naukowej i redakcyjnej za wkład w rozwój serii.

Summary
The article shows that despite diversity and complexity of social life and
methodological pluralism the question about research preferences is very important. Science should serve the human and priorities result from key values relating to the survival of the human, from trends of global and European transformations as well as from the practice of social life. With reference to suggestions of other scientists the author presents several proposals of priority andragogical studies.

Key words: andragogy, research priorities.

An academic study of the the classroom environment, learner-teacher interaction, teaching tools in use and instruction methodology of the Global communities USAID Ejo Heza Adult literacy program (Huye and Ngororero Districts in the Southern and Western provinces of Rwanda respectively)

Craftwork apprenticeship is a still scientifically poorly recognized issue of work pedagogy. In this kind of education an important role is played by a master – a person properly educated in a sphere of profession, methodically and pedagogically. That is why Andrzej Wojciech Stępnikowski’s book on craftmasters competencies should be acknowledged.
There are eight chapters highlited in the structure of reviewed book:
1) History, tradition and trends of craftsmanship
2) Dual education in crafts
3) Craftmaster’s competencies in the light of previous research
4) Craftwork apprenticeship – theoretical approach
5) Craftwork apprenticeship – legal aspects
6) Competencies expected of craftmaster in vocational training
7) Competencies owned by craftmaster
8) Project of Craftmaster’s examination requirements standard
Setup of chapters is consistent, content leads from general

Reflective practice is held to be a means of practitioner development; however the range of models of reflection do not seem to suit practitioners working in the Post‐Compulsory Education and Training (PCET) sector. Current models ignore the contextuality and specificality of PCET practice and do not consider its unique practitioner–student and intra‐practitioner dynamic. Accordingly, I have sought to address some of the issues regarding reflection in the PCET sector. This was done by reviewing what a model of reflection in PCET needs to address and through analysing the reflections of 12 further education practitioners. The results suggest that reflection in PCET is not balanced and that practitioners mainly focus on the cognitive and psychomotor aspects of practice. A model of reflection is proposed that seeks to offer a more proportionate and balanced system of reflection that embraces the cognitive, psychomotor, affective and conative aspects of practice.

Prezentowana publikacja jest efektem projektu Gry miejskie jako współczesna,
oryginalna i innowacyjna metoda nauczania i uczenia się seniorów [LoGaSET], koordynowanego
przez Fundację Pro Scientia Publica, finansowanego ze środków Erasmus
plus KA2 partnerstwa strategiczne, nr 2017-1-PL01-KA204-038869. Kierownikiem
naukowym projektu była dr Ewa Jurczyk-Romanowska (Uniwersytet Wrocławski).
Publikacja została przygotowana w czterech wersjach:
−− Location-based games as a contemporary, original, and innovative method of
seniors’ teaching and learning – angielska wersja językowa, zawierająca scenariusze
gier dostosowane do topografii Londynu, jego warunków lokalnych
i specyfiki kultury
−− Gry miejskie jako współczesna, oryginalna i innowacyjna metoda nauczania
i uczenia się seniorów – polska wersja językowa, zawierająca scenariusze gier
dostosowane do topografii Wrocławia, jego warunków lokalnych i specyfiki kultury
−− Geolokačné hry ako aktuálne, inovatívne a originálne metódy prevzdelávanie
a učenie seniorov – słowacka wersja językowa, zawierająca scenariusze gier
dostosowane do topografii Trnavy, jej warunków lokalnych i specyfiki kultury
−− Vietos nustatymu grįstas žaidimas kaip šiuolaikinis, originalus ir novatoriškas
senjorųm okymo(si) metodas – litewska wersja językowa, zawierająca scenariusze
gier dostosowane do topografii Wilna, jego warunków lokalnych i specyfiki
kultury
Autorami koncepcji scenariuszy są: Ewa Jurczyk-Romanowska, Marta Koszczyc,
Luba Jakubowska, Aleksandra Marcinkiewicz-Wilk, Jacek Gulanowski. Przygotowanie
danych z krajów partnerskich, a także dostosowanie scenariuszy gier do warunków
lokalnych realizowane było przez wykonawców projektu: Michal Kabát, Magdaléna
Švecová (wersja słowacka), Tijana Milenkovic Jankovic, Paola Barone, Charoula Giannelaki
(wersja angielska), Irena Žemaitaitytė, Agata Katkonienė, Asta Januškevičiūtė,
Valdonė Indrašienė (wersja litewska).

In the study we analyzed data of cultural statistics. We present data on the educational activities of the institutions of community culture. We examine the development of training activities, in particular the general education. This is a quantitative approach. Through the analysis we can observe how institutions of community culture accomplished trainings, that were organized by themselves or by others, in recent years. The analysis estimates particularly the number of programs and the number of participants. The number of training groups, the number of students enrolled, the number of those completing training, the number of training sessions, the age distribution of the participants in the training, the characteristics of the training organized jointly by the cooperating partners are reviewed.

L'analyse des manuscrits du traité d'Étienne de Bourbon - à ordre logique, et sans rubriques thématiques - montre comment le prédicateur pouvait se repérer dans cet ouvrage. Le savoir préalable de l'utilisateur est nécessaire pour ce faire. D'un autre côté, les Artes praedicandi fournissent une technique pour retenir des exempla. L'appel à la tradition exigé par les recueils d'exempla à ordre logique ne résista pas face à l'irruption des recueils composés suivant l'ordre alphabétique ; quant à l'art mnémotechnique, il s'inclina devant l'invention de l'imprimerie.

The authors propose the Supervision of Leadership Model (SLM) as an integration and extension of the Discrimination Model (DM) and Socially Just and Culturally Responsive Counseling Leadership Model (SJCRCLM) to address the supervision of counseling leadership for doctoral students. Given the dearth of literature on the supervision of leadership, the SLM addresses a unique and emerging supervisory practice. This manuscript provides a case example and discussion to highlight the model’s enactment and future directions.

New situation of a student in a modern higher school

Summary
Modern mission of education resulting from the assumptions of the society based on knowledge as well as dynamic quantity development of higher education create new demands and a new situation for the educational process in a higher school. This situation consists of many components connected with external factors of students’ living and study environment, their aspirations and subjective functioning in relations with academic teachers and the requirements of today’s labour market. This publication pays attention to all the elements of a student’s educational situation, underlining particularly those related to school environment and having an importance for the quality of education.

Key words: new educational situation of a student, modern higher school, quality of education.

Ludzie w wieku poprodukcyjnym cierpią z powodu zmniejszonej umiejętności adaptacji do egzystowania w warunkach ciągle postępujących zmian społecznych, niezdolności do pokonywania przeszkód kulturowych i socjoekonomicznych1. Jednym z wielu przekształceń charakterystycznych dla dzisiejszych czasów jest wszechobecność nowych mediów, których znajomość wielokrotnie determinuje funkcjonowanie w społeczeństwie. Technologie cyfrowe stały się elementem strategicznym w życiu współczesnych społeczeństw, gdyż pozwalają na zaspokojenie różnorakich ludzkich potrzeb. Brak podstawowych kompetencji z dziedziny obsługi nowych mediów spycha niektóre jednostki na margines społeczny. Poniższy tekst - uwzględniający takie zjawiska, jak wszechobecność nowoczesnych technologii medialnych, starzenie się społeczeństw, rozwój placówek kształcenia całożyciowego - stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie oraz w jaki sposób nowe media warunkują funkcjonowanie seniorów(abstrakt oryginalny)

Our research (Hansen, 2020) revealed that guest lectures have a positive impact on the learning outcomes of students in creative industries programmes of learning. The impacts are experienced in three particular areas, specifically increasing a connection with industry, access to current industry practices and clarity regarding motivations (i.e. the student's motivation for joining the creative industries) and aligning these motivations with their career goals. Our research shows that the experience of graduates is contrary to their expectations in regard to the positive impact of guest lecturers.. 1

This book is a result of the Location-based games as a contemporary, original, and innovative method of seniors’ teaching and learning [LoGaSET] project, coordinated by Foundation Pro Scientia Publica, financed from the Erasmus Plus KA2 strategic partnership budget (nr 2017-1-PL01-KA204-038869). Dr Ewa Jurczyk-Romanowska (University of Wrocław, Poland) was the scientific coordinator of the project. The book was published in four language versions: −− Location-based games as a contemporary, original, and innovative method of seniors’ teaching and learning – English language version, containing scenarios adapted to the topography, local conditions and culture of London −− Gry miejskie jako współczesna, oryginalna i innowacyjna metoda nauczania i uczenia się seniorów – Polish language version, containing scenarios adapted to the topography, local conditions and culture of Wrocław −− Geolokačné hry ako aktuálne, inovatívne a originálne metódy prevzdelávanie a učenie seniorov – Slovak language version, containing scenarios adapted to the topography, local conditions and culture of Trnava −− Vietos nustatymu grįstas žaidimas kaip šiuolaikinis, originalus ir novatoriškas senjorų mokymo(si) metodas – Lithuanian language version, containing scena-rios adapted to the topography, local conditions and culture of Vilnius.

Celem artykułu jest ukazanie znaczenia pojęć „edukacja” i „uczenie się” w odniesieniu do ustaleń poczynionych na gruncie andragogiki przez badaczy pochodzących z krajów anglosaskich. Uzasadnieniem dla dokonania takiej analizy jest teza wskazująca na znaczny wpływ, głównie brytyjskiej andragogiki, na prace polskich badaczy. Mimo tych inspiracji można zauważyć znaczące różnice w sposobach rozumienia podstawowych terminów tworzących terminologiczną siatkę andragogiki.

This article initially establishes that Grundtvig’s andragogical philosophy has not been read—let alone critically examined or acknowledged through appropriate citation—by American adult education scholars despite his demonstrable impact on the field.  Then, this claim is expanded to include other lifelong learning scholars writing in English.  It is acknowledged that when English-language secondary sources (writings about Grundtvig in an effort to “get the word out”) as well as writings focusing on Grundtvig’s education ideas in practice are considered, the story is different and a steady output is readily found.  However, because lifelong learning is being embraced worldwide as never before, and because Grundtvig’s writings are extraordinary for their powerful argument that education should be available to all people in the “school for life,” the case is presented that a comprehensive and authoritative volume of Grundtvig’s education writings available to an English-speaking readership has been long overdue.  The School for Life (2011) satisfies this demand, although Warren identifies a number of translation and editing problems that face a team attempting to recreate in another language both aesthetic and rhetorical features of Grundtvig’s distinctive prose and poetry. The article ends on a celebratory note, urging readers to take advantage of the new possibility of discovering in detail, and in Grundtvig’s own words, why learning should suit its students (and how it may do so) rather than the other way around.

Knowles developed the two models of learning – Andragogy and Pedagogy. According to Knowles, the pedagogy model is a learning environment where the student is dependent on the teacher for all learning. Many studies criticize Knowles work. The general criticisms include uncertainty if Knowles work is a theory or just collection of assumptions.

What are the appropriate theology, philosophy, and methodology of Christian Education for the Asian context? How to develop this? What are the assumptions? What is the theoretical-conceptual framework that provides the guiding principles? How to pursue excellence? How to be operational in terms of program design and implementation?

How motivation drives learning through a self-directed process, especially in childhood, has become a much theorized, researched, and developed topic. Human learning,
once recognized as self-driven, was explored with motivation inquiries, defined with self-determined effort studies, and found depth through perseverance findings. Questions that
emerged from a review of literature defined my examination into this dynamic: the first recognized experience with inspiration, the self-directed method, and the collaborative
engagement.

This research investigated the inspiration that sparks initiative, the self-directedness for developing a plan, and the collaborative mind-set to enlist others in achieving a learning
goal. Six fifth- and sixth-grade teachers recommended eight motivated students, of which four student-parent interviews chronicled first recognized experiences with inspiration.
Qualitative analysis examined the multiple perspectives around the synergistic themes of ambitious and collaborative learning, analytical intellect and introspective awareness, and
supportive circumstances.