Çin Dünyayı Ele mi Geçiriyor?

Asya Studies, 2021

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayınlanan Fatih Oktay imzalı ‘’Çin: Yeni Büyük Güç ve Değişen Dünya Dengeleri’’isimli bu eser Çin’in ekonomik, politik, teknolojik, askeri ve kültürel alanlarda yaşadığı dönüşümü ve yenidünya düzeni içerisindeki artan önemini ortaya koymaktadır. Kitap içerisinde Çin Halk Cumhuriyeti’nin yönetim biçimi ve işleyişi ile ilgili temel anlayışı kazandırmak amacıyla oluşturulan bağımsız bölümler ders niteliğinden daha çok bir kurgu çerçevesinde ele alınmıştır. Çin’in yenidünya düzeni içerisindeki artan etkisini anlamak amacıyla gerekli olan ekonomik yapı, politik sistem, toplumsal düzen, kültür ve tarih ile ilgili detaylı bilgilere sıkça yer verilmiştir. Yazar, Çin’in sistem içerisinde artan etkisine rağmen bu alanda yazılmış Türkçe kaynağın yok denecek kadar az olmasını, mevcut İngilizce ders kitaplarının güncel olmamasını ve birçok popüler kitabın başlığa ve kendi amacına hizmet ettiği yönünde eleştirelde bulunmaktadır. Yazar, Çin’in artan ulusal tasarruflarının, orta gelir kapanı sorununa yönelik yürüttüğü politikaların, artan yaşlı nüfus karşısında aldığı önlemlerin ve ekonomik yapılanma paketlerinin gelişmekte olan ülkelerin gelişim süreçlerine önemli yönde katkı sağlayacağını dile getirmektedir. Değişen dünya dengeleri içerisinde, Çin’in küresel yapı içerisinde yeri, küresel yönetişim üzerindeki rolü ve mevcut sistem içerisinde yarattığı tehdit algısı gibi soruların cevabını bu kitap içerisinde bulmak mümkündür. Bu kitap içerisinde toplam on beş bölüm bulunmaktadır. Bu eser içerisinde başlıkların içeriğini oluşturan alt başlıklar yer almaktadır.

Karar Gazetesi, 2017

Napolyon'a Çin hakkında sorduklarında, "bırakın uyusun, uyuduğunda dünyayı sallayacaktır" demiştir. Çin 1978'de başlattığı ekonomik reformlar sayesinde, günümüzde satın alma paritesi açısından dünyanın en büyük ekonomisi olmuştur. 2030 yılında ise Çin'in, dünya GSMH'sindeki payı yüzde 19,8'e yükselmesiyle, ABD'yi geride bırakması beklenmektedir. Çin aynı zamanda dünya askeri harcamasının yüzde 13'ünü gerçekleştirmektedir. Üç trilyon dolarlık döviz rezervine sahip Çin aynı zamanda dünyanın en büyük dış yatırımcısı durumundadır. Napolyon'un uyandırılmasını istemediği Çin'in uyandığı uluslararası sistemin artık inkar edemeyeceği bir gerçekliktir. Çin'in uluslararası sistemde yeniden dirilme çabalarının da yine kendine özgü Çin karakteristiği ile gerçekleştiğine şahit olmaktayız. Çin, özellikle Batılı realistlerin beklediği gibi bir Wilhelm ve Nazi Almanyası ya da Japon İmparatorluğu gibi saldırgan bir şekilde uluslararası sistemde yükselmeyi tercih etmedi. Çin rakibinin elinden onun en büyük silahını yani küreselleşmenin araçlarını elinden alarak Çin karakteristiği ile meydan okumayı tercih etti. Eğer bundan fazla değil 10-15 yıl önce Çin, Batı'ya karşı küreselleşmeyi savunacağını söylese idi, sanırım güler geçerdik. Batı merkezli küreselleşme 1.0 modeli sorunlara çözüm üretemeyip derin bir kriz içine girmişken, Konfüçyanist medeniyetin temsilcisi Çin, dünyanın neredeyse her yerinde devasa altyapı yatırımları ile sosyoekonomik gelişmeyi ve küresel bağlantıyı artırmayı öngören "Bir Kuşak, Bir Yol" (BKBY) projesi ile küreselleşmenin 2.0 sürümünü önermektedir. BKBY projesi "kuşak" olarak adlandırılan, Asya üzerinden karadan Avrupa'ya ulaşmayı hedefleyen bir hat ve ikinci olarak ise Çin'in doğusundan başlayıp Rotterdam ve sonrasında Batı Hemisphere'de sona eren "yol" olarak adlandırılan kısımdan oluşmaktadır. / 1 4

Pamukkale üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi, 2021

2023

Praksis, 2020

* Ön Açıklama: Praksis dergisinin 51. sayısında biraz daha farklı bir içerikle yayımlanan bu makalenin ilk versiyonu, geçtiğimiz yıl kısıtlı bir sürede kaleme alınmış, ancak hakem süreci ve editöryal süreçte yapılan kapsamlı müdahalelerle hem sadeleştirilmiş hem de daha sonra gözüme çarpan bazı bariz hatalardan arındırılmıştı. Ne var ki muhtemelen dosya gelip-giderken dizgide yaşanan bir karışıklıktan ötürü, yazının erken ve bazı ufak tefek hatalar içeren bir versiyonunun baskıya girdiğini fark ettim. Bu nedenle ilgilisi, daha hatasız ve derli toplu bir kopyaya erişebilsin diye, makalenin aslında baskıya girmesi planlanan son versiyonunu, -sağ olsun- sayı editörünün de izniyle buraya ekliyorum. Görüş ve eleştiri bildirmek isteyen çıkarsa, bu kopyayı dikkate almalarını rica ederim. -O.Ü.

İnsan & İnsan Dergisi, Sayı 4, Bahar 2015

TYB AKADEMİ, 2017

Karluk: Çincenin yaşadığı her yerde kültürü de yaşar. Kültürü taşıyan dildir.

Herkese Bilim Teknoloji Dergisi, 2018

OBOR Girişimi, Çin’in öncülüğünde yürüyen ve ülkeler arasında ekonomik işbirliğini hedefleyen küresel bir projedir. Günümüzde 100’den fazla ülke OBOR Girişimi’ne üyedir. Konu ekonomik olduğu kadar, siyasi / jeopolitik bir içeriğe de sahiptir.

Geçtiğimiz yüzyılda yaşadığı düşüşe rağmen tarihin her döneminde bir cazibe merkezi olmuş olan Çin, 2000’li yılların başından itibaren geçmişteki görkemli günlerine dönme sinyalleri vermektedir. 1970’li yıllarda dibe vuran ekonomisini canlandırabilmek için, uzunca bir süre boyunca düşman olarak kodladığı kapitalist sisteme kendisini entegre etme yoluna giden Çin, düşmanının silahı ile silahlanarak bir yeniden yapılanma sürecine girmiştir. Ekonomik gelişiminin bir uzantısı olarak, belki de dikkatleri üzerine çekmemek ve kurulu düzene bir tehdit olarak görülmemek amacıyla, mevcut sistemin ihmal ettiği Üçüncü Dünya ülkelerine doğru genişleme ve buralara yatırım yapma yolunu seçen Çin, bu yolla, ekonomik olarak büyürken, kendisine yeni faaliyet alanları da oluşturmaktadır.

2017