Öz İnsanoğlunun yaşamını idame ettirmesindeki ihtiyaçlar hiyerarşisinde ilk sırada gelen beslenme, insanlığın yaşamına, faaliyetlerine, aktivitelerine yön veren bir olgudur. İnsanlık ilk başlardan itibaren doğadaki kaynakları kullanarak karnını doyurmanın bir yolunu bulmuştur. Daha sonralarında ise gelişen teknikler ve yerleşik hayata geçişle birlikte kentleşme zamanlarında kendi yiyeceklerini ekip, yetiştirip, hasat etmiş ve tüketmeye başlamışlardır. Her toplum; yaşam bölgesine, yiyecek ve içecek kaynaklarına göre kendi sofralarını sunmuş ve mutfak kültürü olarak yansıtmıştır. Tahıl, et ve sebzeleri değişik baharatlar ve soslarla çeşitlendiren Mezopotamya ve Anadolu toplumları, pişirme yöntemlerine de kendi yorumlarını katmışlardır. Mutfak kültürü bir bakıma da tarihsel süreçte dinsel ve toplumsal bir kimlik haline gelmiştir.

Mutfak kültürünün temeli binlerce yıl öncesine dayanır ve nesilden nesile aktarılır. Mutfak kültürünün geçmişini arkeolojik kazılardan elde edilen verilerle ve bu veriler doğrultusunda yapılan çalışmalarla anlamak mümkündür. Anadolu yarımadası, sahip olduğu konum ve bereketli topraklarıyla asırlar boyunca insanlık çağının ilerlemesine katkı sağlayan kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Anadolu’da kültürel hareketlenmeyi sağlayan uygarlıklardan biri de Hitit Uygarlığı olmuştur. Hititler kendilerine ait mutfak kültürünü yaşadıkları bölgenin iklim özellikleri, coğrafi şartlar ve kendilerinden önce yaşayan kültürlerin bıraktıkları izlerle harmanlayarak elde etmişlerdir. Binlerce yıl önce bu topraklarda yaşamış insanlar tarafından yapılan yemekler, kullanılan mutfak araç gereçleri ve çeşitli pişirme teknikleri günümüze kadar gelmiş ve Anadolu halkı tarafından devam ettirilmektedir. Anadolu'da yaşamış uygarlıklardan biri olan Hititler tarafından tüketilen ızgaralar, şişler, haşlamalar, pideler bize hiç de uzak durmayan ve yabancı gelmeyen bir lezzeti anımsatmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Hitit mutfak kültürü ve beslenmesi hakkında elde edilen veriler ile günümüz Türk mutfağının benzer yönlerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda literatür taraması yapılmış ve Hitit mutfağı, beslenmesi, kullanılan pişirme teknikleri ve ekipmanlar ile günümüz Türk mutfağının benzer yönleri ortaya koyulmuştur.

Türk mutfağı Dünya’nın en zengin mutfaklarından biridir. Orta Asya’dan Balkanlara kadar bu geniş coğrafyada yaşayan Türkler, hem göçebe hem de yerleşik hayat yaşamaları sonucu derin bir kültüre sahiptirler. Bu kültürel birikim kendini gastronomi alanında da göstermektedir. Turistik seyahatler arasında gastronomi turizmi, günümüz turistleri açısından yoğun olarak tercih edilmektedir. Gastronomi turizminde en önemli değerlerimiz yöresel yemeklerimizdir. İki devlet bir millet inancı ile tanımladığımız Azerbaycan ve Türkiye ilişkilerinde kültürel geçmişimizin etkisi ile gastronomi alanında da ortak noktalarımız mevcuttur. Anlatılanlar bağlamında çalışmanın amacı, iki ayrı coğrafi bölgede yaşamını sürdüren Azerbaycan ve Türkiye’nin mutfak kültürünü araştırmak ve ortak yönlerini belirlemektir. Ayrıca günümüzdeki mevcut durumu belirlemek ve gastronomi turizmi açısından ilgi oluşturabilmekte çalışmanın bir diğer amacıdır. Çalışma amaçlarını gerçekleştirebilmek için ilgili alan yazın derinlemesine taranmıştır. Araştırma sonucunda ortak kültürümüzde var olan önemli günlerimizde de hazırlanan yemek tariflerine ulaşılmış, bazı yemeklerde ise yaşanan değişiklikler saptanmıştır. Ortak kültürümüzde var olan yemeklerle beraber yöresel ürünlerle hazırlanan yemeklerin de tanıtımı ile gastronomi turizmine katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

Canlilarin birinci ihtiyaclari beslenmektir. Dolayisiyla insanlarin dogumdan olume kadar beslenmek zorunda olmalari, ilk caglardan beri yemekle ilgili bir takim kurallar gelistirmelerine neden olmustur. Bu kurallar, zamanla toplumlarin kendi yapi ve degerleri ile ilgili gelenek ve gorenekleriyle butunlesip, o toplumlara ozgu mutfak kulturunu yaratmistir. Mutfak dedigimiz sey insanligin ilk ortaya cikmasindan gunumuze kadar degisen, gelisen ve sentezlenen bir olgudur. Ayrica yemek yeme eylemi hem biyolojik, hem kulturel hem de psikolojik bir surecin urunudur. Bu uc boyutlu ihtiyacin sonucunda mutfak gelenegi hem surekli degisen, hem de surekli karmasik bir hal alan ama ayni zamanda da kulturleri birbirinden kismen ayirmaya yardim eden onemli bir kulturel agdir. Yemek kulturu bir toplumda yiyecegin uretiminden tuketimine kadar izledigi surec ve bu surece bagli olarak ortaya cikan maddi, manevi kulturel ogelerin olusturdugu onemli bir kulturel sistemdir. Dunya mutfaklari arasinda Turk ...