EDİRNE ŞEHRİNDEKİ MEZAR TAŞLARINDA BAŞLIK TİPLERİ

TURKMES 2019 TAM METİN BİLDİRİLER mLİkYayı nLarı T U R K M ES 2 0 1 9 TA M M E T İN B İL D İR İL E R İç T a s a rım v e Y a y ın a H a z ırla y a n Cihan ER K a p a k T a s a r ım ı v e G ra fik E ro l ATICI B a s k ı v e C ilt K a rd e şle r M atb a ası M a tb a a c ıla r Sit. 7. B lo k No: 7 6 K o casin an / KAYSERİ T el: 0 3 5 2 3 3 1 6 1 0 0 S e rtifik a No: 2 4 2 0 9 B irin c i B a s ım H aziran 2 0 2 0 IS B N 9 7 8 - 6 0 5 - 2 3 4 5 - ...- ... T .C . K ü l t ü r B a k a n l ı ğ ı Y a y ın c ılık S e rtifik a N o 28550 K ö şk M ah. A h m e t E l B ir u n i Cad. N o: 8 M e lik g a z i / K A Y SER İ T el: 0 3 5 2 2 0 7 6 6 6 6 / 3 1 0 2 9 - 0 5 4 4 6 1 6 0 0 3 8 w e b : w w w .k im lik y a y in e v i.c o m / te z m e r @ y a n d e x .c o m K ita b ın iç e r is in d e k i tü m b ilg ile r in h u k u k i v e c e z a i s o r u m lu ­ lu ğ u y a z a r la r ın a a it tir . Y a z a r la r ın y a z ılı iz n i o lm a d a n , h iç b ir b iç im d e v e h iç b ir y o lla , b u k it a b ın iç e r iğ in in b ir k ıs m ı y a d a tü m ü y e n id e n ü r e tile m e z , ç o ğ a ltıla m a z v e d a ğ ıtıla m a z . İÇ İN D E K İL E R İ Ç İ N D E K İ L E R ........................................................................................................... 3 K O N Y A - H Â D İ M 'D E B U L U N A N S A Ç S Ü S L E M E L İ K A D I N M E Z A R T A Ş L A R I D ilek B Ü L B Ü L ....................................................................................................... 5 A H L A T T A H T -I S Ü L E Y M A N M E Z A R L IĞ IN D A K İ U S T A K İT A B E L İ M E Z A R TAŞLARI M eh m e t TOP / Ö m er A vni YUN US................................................................... 4 8 İ S L A M 'D A M E Z A R K Ü L T Ü R Ü V E İ N A N I Ş L A R : M .F .A H U N D Z A D E , C .M E H M E T K U L U Z A D E V E E L - B A K Ü V İ Ö R N E Ğ İ Dr. A ra ştırm a G ö rev lisi Ali FARHADOV.......................................................... 8 3 E D İR N E Ş E H R İN D E K İ M E Z A R T A Ş I T İP L E R İ H a litÇ a l* .............................................................................................................. 8 9 B A N G L A D E Ş ’T E O L A Ğ N Ü S T Ü M İ M A R İ S İ N İ N B A B Ü R L Ü Ö R N E Ğ İ : B İ B İ PA Rİ TÜ RBESİ A bu B a k k a r S id d iq u e ....................................................................................... 1 4 3 İS P A R T A ’ D A B U L U N A N T Ü R K -İS L A M D Ö N E M İN E A İT T A R İH İ M E Z A R TAŞLARI N azire NALAN G Ö K .......................................................................................... 1 5 5 M E Z A R T A Ş L A R IN A M İL L İ G İY S İ Ö Ğ E L E R İN İN Y A N S IM A S I G ülzade A b d u lo v a ............................................................................................ 2 0 0 A Z E R B A Y C A N 'D A K İ E P İ T A F İ L E R D E S E L Ç U K L U S A N A T I N I N İ Z L E R İ H ab ib e A L İY E V A ............................................................................................... 2 0 6 E D İR N E Ş E H R İN D E K İ M E Z A R T A Ş L A R IN D A B A Ş L IK T İP L E R İ Prof. Dr. H a lit ÇAL / Öğr. Gör. Dr. Filiz CANYURT 223 M U Ş İ L İ , K O R K U T İ L Ç E S İ , G Ü V E N K Ö Y Ü 'N D E S E L Ç U K L U M E Z A R L I Ğ I V E M E Z A R T A Ş L A R IN IN K Ü L T Ü R E L M İR A S Ç A L IŞ M A L A R I F e th i A h m e t Y Ü K SE L ....................................................................................... 2 4 9 S A K A R Y A /A K Y A Z I İL Ç E S İ O S M A N L I D Ö N E M İ M E Z A R L IK L A R I V E M E Z A R TAŞLARI T ü lin ÇORUHLU - M u ra t ALKAN................................................................... 2 6 9 1 6 .Y .Y . O S M A N L I M İN Y A T Ü R L E R İN D E K İ D E F İN G E L E N E K L E R İ İL E Ö L Ü M V E Y A S A L A M E T L E R İN İN İN C E L E N M E S İ N ur K ad ın ÜN LÜTÜRK..................................................................................... 3 6 5 B İ T L İ S K Ü L T Ü R V E G E L E N E K L E R İ N D E Ö L Ü M İN A N C I M eh m e t T ö r e h a n SERD A R.............................................................................. 3 9 3 SÜN D Ü KÖ YÜ M EZA R TA ŞLA R I Ph.D G ünel S e y id a h m a d li................................................................................ 4 0 0 K A N D İL M O T İF İN İN T Ü R K M E Z A R T A Ş L A R I V E D O K U M A L A R Ü Z E R İN D E K İ K U L L A N IM L A R IN A Y Ö N E L İK K A R Ş IL A Ş T IR M A L I B İR D E Ğ E R L E N D İR M E Dr. Öğr. Ü yesi H acer ARSLAN KALAY........................................................... 4 1 9 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 223 E D İR N E Ş E H R İN D E K İ M E Z A R T A Ş L A R IN D A B A Ş L IK T İP L E R İ (H e a d g e a r T y p e s In T h e T o m b s to n e s o f E d irn e ) P r o f . D r. H a lit Ç A L* - Ö ğ r. G ö r. D r. F iliz C A N Y U R T * B u b ild irid e E d irn e şe h r i ile ilgili y a p ıla n te z v e y a y ın la rd a k u llan ılm ış o lan m e z a r ta ş la r ın ın b a ş lık la r ı d e ğ e rle n d irile c e k tir. B u sa y e d e y a y ın la rd a g e ç e n b a şlık tü r le r in i to p lu b ir b iç im d e k e s in sa y ı v e tip o la ra k s u n a b ile c e ­ ğim iz b ir ç a lışm a o la ca k tır. E rk e k le r d e fes 5 tip te 7 3 , k av u k 1 8 tip te 2 6 3 , sa r ık 2 1 tip te 1 6 6 , ta r ik a t 7 tip te 2 0 ( 2 tip te 2 ta n e b e lirsiz , H alveti 1 tip te 1 ta n e, M evlevi 4 tip te 1 7 ta n e ) o lm a k ü z ere 5 1 tip te 5 2 2 ta n e d ir. K a d ın la rd a ise 2 tip te 3 8 ö r n e k v a r ­ dır. E rk e k v e k a d ın b a şlık la r ın ın to p la m ı 5 6 0 a d e ttir. B a ş lık tip le rin i, sayı, ta r ih a ralığ ı v e m e sle k le r i g ö sterd iğ im iz b ir liste, b u b a şlık tip le rin in olduğu m e z a r ta ş la r ın ın k a y n ak la rd a k i y e r in i g ö ste re n ik in c i b ir liste o la ra k su n m a y a ça lıştık . B a ş lık çizim v e fo to ğ r a fla r ı d a ta b lo ­ la r h a lin d e su n u la c a k tır. D eğ e rle n d irm e k ısm ın d a h e r b a şlık tip in i A n ad olu ö rn e k le riy le k a r ş ıla ş tır a r a k b ir so n u ç eld e e d ilm e y e ç a lışıla c a k tır. A n a h ta r K e lim e le r: M ezar ta şı, B a şlık ,E d irrn e * A n k a r a H a c ı B a y r a m V eli Ü n iv e r s ite s i E d e b i y a t F a k ü lte s i S a n a t T a r ih i B ö lü m ü Ö ğ r e tim Ü y esi. * A n k a r a H a c ı B a y r a m V eli Ü n iv e r s ite s i E d e b i y a t F a k ü lte s i S a n a t T a r ih i B ö lü m ü Ö ğ r e tim E le m a n ı. Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 224 T h e to m b sto n e h e a d s u se d in t h e s is ’ an d p u b lic a tio n s o n E d irn e w ill b e h a n d led in th is p ro ce ed in g . T h u s w e w ill p ro d u c e a so u rc e a b o u t h e a d g ea rs m e n tio n e d in stu d ie s w ith an a c c u ra te n u m b e r an d ty p es. A m on g m e n th e r e a re 7 3 fez o n e s c la ssifie d u n d e r 5 ty p e s, 2 6 3 q u ilted tu r b a n o n e s c la ssifie d u n d e r 1 8 ty p es, 1 6 6 tu r b a n o n e s c la ss ifie d u n d e r 2 1, an d s e c t o n e s c la s sifie d u n d e r 2 0 ty p e s (2 unknovvn o n e s c la ssifie d u n d e r 2 ty p es, 1 ty p e o f a sin g le Khalvvati, an d 1 7 M aw law i o n e s c la ssifie d u n d e r 4 ty p e s). W e h av e p r e s e n te d tw o lists. F ir s t o n e c o n s ists o f th e h e a d g e a r ty p es, th e ir n u m b e rs, d a te s an d p ro fe ssio n s. T h e se c o n d lis t c o n s ists o f th e p lac e o f th e se h e a d g e a r ty p e s a m o n g th e p u b lic a tio n s. T h e dravvings an d p h o to g ra p h s o f h e a d g e a rs w ill b e p r e s e n te d in c h a rts. E ach ty p e o f h e a d g e a r w ill b e e v a lu a te d in c o m p a r is o n w ith A n a to lia n sa m p les, c o n se q u e n tly a co n clu sio n w ill b e re ach e d . K e y v v o rd s: to m b s to n e s, E d irn e, h e a d g e a r B u ç a lışm a E d irn e m e z a r ta ş la r ı ile ilgili y a p ılm ış te z v e m a k a le le r d e n eld e e d ile n b ilg ile r d o ğ ru ltu su n d a h a zırla n m a y a ç a lışılm ıştır. Y a y ın la r d o ğ ru ltu su n d a ç ık a n so n u ç la r a g öre to p la m 1 3 3 9 m e z a r ta ş ı olduğu b elirle n d i. B u ta ş la r d a n 1 0 4 4 ’ü b a ş ta ş ı (b u n u n iç e r isin d e 9 3 6 ’ü n ü n ta r ih i b ilin ir ­ k e n 1 0 8 ’in in ta r ih i b ilin m e m e k te d ir.) 1 4 .w 1 5 .y y 1 6 -y y i? -y y 1 8 .w 1 9 .y y 2 0 .y y Cum h. T o p la m Bas 1 21 7 66 267 529 43 2 936 Baş 0 27 3 1 31 46 0 0 108 1 48 10 67 298 575 43 2 1044 li r ih - Ta­ T a r ih ­ 2 9 5 ’i ise ay ak ta şıd ır. T o p la m E rk e k v e k a d ın b a şlık la r ı 5 2 tip te to p la m 5 6 0 ad e ttir. Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 225 E rk e k le rd e ; fes 5 tip te 7 3 1 7 tip te 2 6 3 k a v u k sa rık 2 1 tip te 1 6 6 ta r ik a t b a ş lık la rı 6 tip te 2 0 ta n e o lm a k ü z ere 5 1 tip te 5 2 2 ta n ed ir. K a d ın la rd a ise 2 tip te 3 8 ö r n e k v ard ır. E rk e k v e k ad ın b a şlık ların ı y ü zy ıllara g ö re ayırd ığım ızd a so n u ç şö yled ir; 15 y ü z y ıld a n = 3 tip 7 tan e. T a rih li: 1 / ta rih le m e : 6 = 2 tip 4 ta n e. T a rih li 2 / ta r ih le m e : 2 1 6 . Y ü z y ıld a n 17. y ü z y ıld a n = 7 tip 1 8 ta n e ta m a m ı ta r ih li 18. y ü z y ıld a n = 2 9 tip 2 1 6 tan e. T a rih li: 1 9 0 ta rih le m e : 2 6 1 9 . y ü z y ıld a n = 3 4 tip 2 9 2 tan e. T a rih li: 2 8 1 / ta rih le m e : 11 2 0 . y ü z y ıld a n = 4 tip 2 3 tan e. T a m a m ı ta rih lid ir. F E S L E R : F es; te p e s i düz, g en ellik le p ü sk ü lü o lan b ir b a şlık tır v e fes d ö ­ n e m le re g ö re ç e ş itle r i bu lu n u r. E d irn e m e z a r ta ş la r ı iç e ris in d e 5 fa rk lı tip te to p la m 7 3 ö r n e k v a rd ır. Ö rn e k ler a şa ğ ıd a k i ta b la d a olduğu g ib i g r u p la n d ır ı­ lıp a ç ık la n m a y a ç a lışılm ıştır. T a b lo 1 FES F - l M u r a d iy e C. 1 9 . F - 2 Ü ç ş e r e f e l i C. F - 3 Ü ç ş e r e f e l i C. F - 4 Ü ç ş e r e f e l i C. F - 5 Ü ç ş e r e f e l i C. y y K u şa k lı 1 9 1 2 A r s la n 1 8 4 1 A r s la n 1 8 4 6 A r s la n 1 8 2 9 A r s la n 2 0 1 5 :K a t.ll9 2 0 0 7 :1 5 1 2 0 0 7 :3 3 6 2 0 0 7 :2 9 4 2 0 0 7 :1 4 3 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler F İ (T a b lo 1 ): 7 ö r n e k b u lu n u r. 1 8 3 9 -1 8 4 6 | 226 y ılla rı a r a s ın a ta r ih le n ir le r 1. B u tü rd e fe s in a lt k ısım d a n y u k a rı d o ğ ru g en işled iğ i görü lü r. G en ellik le M e ­ cid iy e o la ra k b ilin ir. Ağa, D erviş, K a p ıcıb a şı, K atip , P a şa g ib i ü n v a n lı k iş ile ­ rin m e z a r ta ş la r ın d a görülür. İsta n b u l Eyüp S u lta n ’d a b u g ru b a a it 1 2 ö r n e k b u lu n m a k ta d ır*2. K a sta ­ m o n u F e r h a t P a şa C am isi h a z ire sin d e 1 8 3 8 ta rih li b ir ö r n e k 3, b a tılıla şm a d ö n e m in e a it R iz e ’de b u lu n a n m e z a r ta ş la r ı iç e ris in d e 4 ö r n e k 4, B a lık e s ir E d in c ik ’te ik i5, S a m su n V e z irk ö p rü ’de ik i6 ö r n e k b u lu n m a k ta d ır. Ö rn e k le rin g en e li 1 9 ile 2 0 . y ü z y ılla ra ta r ih le n m e k te d ir. F 2 (T a b lo 1 ): B u tü rd e fe s in ü s t ç ap ı a lt ça p ın d a n kü çü k tü r. S u lta n Ab- d ü laziz’in a d ın a iz a fe te n A ziziye k a lıp lı o la ra k a d la n d ırılm ıştır. E d irn e M e­ z ar ta ş la r ı iç e ris in d e b u tip te 4 3 ö r n e k b u lu n u r7. T a r ih le r i 1 8 4 1 - 1 9 1 7 a r a ­ sın d a d e ğ işm e k te d ir. M em u r v e A sk e rle rin giyd iği sö y le n e b ilir. L a q u eu r, b u tip i X -3 o la ra k a d la n d ırm ış olup 1 0 0 m e z a r ta ş ın d a b u lu n m a sıy la e n y ay g ın tü r o lan b u fe sin , 1 9. y ü z y ılın o rta la rın d a n C u m h u riy et’in ilk y ılla r ın a k a d a r b ü tü n h alk k a tm a n la r ı a r a sın d a e n y ay g ın tü r old u ğu nu s ö y le m iş tir 8. Şeyh V efa C am isi h a z ire sin d e 19 .y ü z y ıla a it 1 6 9, K a sta m o n u F e r h a t P a şa C am isi h a z ire sin d e 9 10*, K a sta m o n u A tab e y g az i h a z ire sin d e b u lu n a n m e z a r ta ş la ­ rın d a n y in e 9 ta n e s in d e 11, G öynük m e z a r ta ş la r ın d a 19. Y ü zyıla ta r ih le n e n 4 ’ü n d e 12, G iresu n m e z a r ta ş la r ı iç e ris in d e 1 9 - 2 0 . Y ü zy ıla ta r ih le n e n 3 ö rn e k 13b u tü rd e d ir. iA rslan 2 0 0 7 : 6 1 ,2 6 2 ,2 8 2 ; Baş 2 0 0 9 : 4 5 7 -4 5 9 ; K u şak lı 2 0 1 5 : k a t . 3 0 , 1 1 9 , 1 5 4 , 2 ÇAL 2 0 0 3 ,s 2 1 2 3 G ündoğan 2 0 0 7 , s25 3. 4 H an o ğ lu 2 0 1 5 ,s .1 9 1 5 5 T ü f e k ç i o ğ l u , E d i n c i k ’t e T ü r k . . . , s. 1 8 6 , 1 9 0 . 6 G ü n -C a n v d .2 0 1 7 ,6 8 . 7 A rsla n 2 0 0 7 : 7 7 , 8 7 , 1 1 4 , 1 2 4 , 1 5 1 , 1 7 6 , 2 2 4 , 2 4 0 , 2 4 6 , 2 7 4 , 2 8 4 , 3 0 7 , 3 7 5 , B a ş 2 0 0 9 : 2 4 8 - 2 5 1 , 4 4 5 - 4 4 9 , 4 3 6 - 4 4 4 , 4 7 2 - 4 7 4 .D o ğ a n 2 0 0 9 :K a t. 5 5 , 9 0 , 1 5 5 .K a z a n c ıg il v d 2 0 1 2 : 4 9 , 5 5 , 6 1 , 6 7 , 6 9 , 7 1 , 8 7 , 1 1 3 , .K u ş a k lı 2 0 1 5 : k a t . l 6 , 5 4 , 7 3 , 1 0 3 , 1 0 8 , 1 1 0 , 1 1 4 , 1 1 6 , 1 2 2 , 1 3 7 ,1 4 9 ,1 5 3 ,1 7 5 ,1 7 7 , 8 L aq u eu r 1 9 9 7 ,1 5 5 -1 5 8 . 9 S ü rü n 2 0 0 6 , s .3 3 5 - 3 3 7 40 G ü n d o ğ a n 2 0 0 7 . 2 5 7 n Ç a l-Ç a l 2 0 0 8 , 2 2 12 Ç a l 2 0 0 7 : 3 0 7 13 Ç a l - l l t a r 2 0 1 1 , s . 3 2 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler \ 227 F 3 (T a b lo 1 ): M ah m u d iye fes o la ra k d a isim le n d irile n b u tip te k i b e ş ö r n e k te b a şlığ ın ü s t çap ı a lt ça p ın d a n ç o k az b ir şe k ild e g en iş tu tu lm u ştu r. B a şlığ ın a lt k ısm ın d a b ir sü sle m e şe rid in e y e r v e rilm iştir. 1 8 4 1 - 1 8 5 8 ta r ih ­ le r i a r a s ın d a d ır 14. İsta n b u l Şey V efa C am isi h a z ire sin d e 1 9 .y ü zy ıla a it 12 ö r n e k b u lu n m a k ta d ır15. F 4 (T a b lo 1 ): B u tip te k i ö rn e k le r d e b a şlığ ın ü s t ç ap ı a lt ça p ın d a n ço k b ir fa rk y o k tu r n e r e d e y se düz in e n b ir şe k ild e d ir. T o p la m 12 ö r n e k b u lu ­ n u r 16. B u ö r n e k le r in ta r ih le r i 1 8 3 4 - 1 8 6 4 y ılla rı a ra sın d a d ır. F 5 (T a b lo 1 ): B a şlığ ın ü s t k ısm ı y u v a rla tılm ış o lan b u tü rd e to p la m 6 ö r n e k b u lu n u r17. B u ö r n e k le r in ta r ih le r i 1 8 2 9 - 1 8 3 7 y ılla rı a ra sın d a d ır. Bu tü r ö r n e k le r y a y ın la rd a g e n ellik le m e c id iy e k a lıp lı fe sle r g ru b u n d a d e ğ e r ­ le n d irilm işle rd ir. KAVUKLAR B aşlığı, sa r ık k ısm ın a g öre d a h a b e lirg in o lan ö r n e k le r k a v u k la r ad ı a l­ tın d a d e ğ e rle n d irilm iştir. T o p la m d a 1 7 tip te k a rş ım ız a çıkar. T a b lo 2 KAVUKLAR 195 / K - l Ü ç ş e r e fe li K -2 Ü ç ş e r e f e li K -3 M u r a d iy e C. C. 1 7 7 1 C. 1 8 4 1 A r s la n 1 8 1 3 K u şa k lı C. 1 7 7 2 A r s ­ C. 1 8 6 8 A r s ­ M z .1 6 9 9 A r s la n 2 0 0 7 :9 7 2 0 1 5 : K a t .1 2 6 la n 2 0 0 7 :1 8 7 la n 2 0 0 7 : 1 8 1 A r s la n K - 4 Ü ç ş e r e f e li K -5 Ü ç ş e r e f e l i 2 0 0 7 :1 3 1 14 A r s l a n 2 0 0 7 : 2 6 4 , 2 9 2 , 3 3 6 , 3 5 4 \ K -6 E d ir n e 2 0 1 8 :K a t.l4 4 ; K azan cıg il v d 2 0 1 2 :7 3 15 S ü r ü n 2 0 0 6 , s . 3 2 6 - 3 3 2 16 A r s l a n 2 0 0 7 : 4 5 , 1 0 3 , 2 9 4 , 3 2 1 , 3 6 8 , 4 0 9 ; K azan cıg il v d 2 0 1 2 : 6 5 , 9 1 , 1 0 5 ; K u şak lı 2 0 1 5 :k a t. 5 8 , 9 9 ,1 4 2 , 17 A r s l a n 2 0 0 7 : 1 4 3 , 2 0 5 , 2 3 0 , 2 6 0 ; A rsla n 2 0 1 8 :K a t .l l 3 ; K u şak lı 2 0 1 5 : k a t .l 4 8 " Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 228 K -7 E d ir n e K -8 Ü ç ş e r e f e li K -9 G az i M ih a l K -1 0 U ç ş e re - K - l l M u r a d i­ K -1 2 M u r a d i­ M z. 1 7 5 4 C. 1 9 .y y A r s la n C. 1 7 2 7 A r s la n f e li C . 1 7 9 2 y e C. 1 7 6 4 y e C. 1 6 9 4 A r s la n 2 0 0 7 :4 9 2 0 1 8 :3 5 A rs la n K u ş a k lı K u şa k lı 2 0 0 7 :3 1 2 0 1 5 :K a t.l4 3 2 0 1 5 :K a t . 1 4 0 2 0 1 8 :K a t.7 1 K -1 3 Ü ç ş e r e - K -1 4 U ç ş e r e fe - K -1 5 M u r a d iy e K - 1 6 G azi K - 1 7 M u r a d i­ f e li C. 1 8 0 2 li C. 1 6 9 8 C. 1 7 2 8 K u şa k lı M ih a l C. 1 8 3 3 y e C. 1 8 9 9 A r s la n 2 0 0 7 : A r s la n 2 0 0 7 : 2 0 1 5 :K a t . 1 6 1 D oğan K u ş a k lı 234 348 2 0 0 9 :K a t.2 3 9 2 0 1 5 :K a t . 3 4 K İ (T a b lo 2 ): Y u k a rı d o ğ ru g en işle y e n b a şlık k ısm ı ça p ra z k a fe s ş e k ­ lin d e b e z e n m iştir. S a rık k ısm ı y a n la r a d o ğ ru ta şk ın d ır. B a şlığ ın ü s t k ıs m ın ­ d ak i b o şlu k "V ” b iç im in i a lırk e n , a lın k ısm ın d a o lu şan b o şlu k te r s "C ” b iç i­ m in i alm ış v e iç e r is i ça p ra z k a fe sli d ilim li o la ra k işle n m iş tir . S a rık k ısm ın ın ö n ta r a fın d a so l a lt k ö şe sin d e n , sa ğ ü stte d o ğ ru g id en ta r a ç a lı tü y m o tifi d ik k a t ç e k m e k te d ir. On ö r n e k b u lu n u r18. L aq u eu r, F il o lak a d la n d ırd ığ ı bu tü rü n 1 6 9 6 - 1 8 0 2 y ılla rı a r a sın d a y ay g ın o la ra k k u lla n ıld ığ ın ı v e p e k ço ğ u n ­ d a m e sle k b e lirtilm e d iğ in i, b e lir tile n le r d e de e sn a fta n y ü k se k se v iy eli m e ­ m u rla ra k a d a r g en iş b ir y e lp a z e n in old u ğu n d an sö z e tm e k te d ir 19. G irse su n ’d a 1 8 .y ü zy ıla ta r ih le n e n 8 20, T ra b z o n Sü lü klü ’de 1 7 3 5 ta rih li l 21, G öynük 'te 1 7 6 0 ta rih li 1 m e z a r ta ş ın d a ay n ı b a şlık k u lla n ılm ış tır 22. 18 A r s l a n 2 0 0 7 : 1 1 8 , 1 3 1 , 3 1 6 , 3 3 1 , 4 1 1 ; 17, 42, 46, 19 L a q u e u r 1 9 9 7 : 1 5 0 20 Ç a l - U t a r 2 0 1 1 : 2 9 21 Y e r 2 0 0 4 : 1 7 4 22 Ç a l 2 0 0 7 : 3 0 5 . D oğan 2 0 0 9 :K a t. 1 3 6 , 2 0 8 ; K u şak lı 2 0 1 5 : k a t. Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler K 2 (T a b lo | 229 T o p la m d a 5 3 ö rn e ğ in b u lu n d u ğ u 23 b u tip te b a şlık k ısm ı 2 ): d ü şe y ç u b u k la r şe k lin d e d ü z e n len m iştir. S a rık k ısm ı d ışa d o ğ ru ta ş ırılm ış ve ü z erin d e y in e sü sle m ey e y e r v e rilm iştir. D ah a ç o k sa r a y g ö re v lile rin in k u l­ la n d ığ ı b ir b a şlık tü rü d ü r.5 3 ö r n e k b u lu n u r. Ö rn e k le rin ta r ih le r i 1 7 6 7 - 1 9 1 2 a r a s ın d a d e ğ işm e k ted ir. L aq u eu r, İs ta n b u l’d ak i ö r n e k le r in 1 7 6 0 - 1 8 3 2 y ılla ­ rı a r a s ın d a ç e şitli g ö re v lerd e h iz m e tlile r, a s k e r le r v e m e m u rla r ta r a fın d a n k u lla n ılm ış o ld u ğu n u b e lir tir 24. G ire su n ’d a 1 8 v e 19. y ü z y ıla ta r ih le n e n 5 25, S a m su n ’d a 1 8 v e 1 9. Y ü zyıld an 3 26, G öynük’te 5 27, İsta n b u l Şeyh V efa C am isi h a z ire sin d e b u lu n a n m e z a r ta ş la r ın d a n 3 2 's in d e 28 b u b a şlık tü rü görü lü r. K 3 (T a b lo 1 8 1 1 v e 1 8 3 7 ta rih li ik i ö r n e k b u lu n u r29. B a şlığ ın ü st 2 ): k ısm ı k ıs a tu tu lm u ş v e b a k la v a d ilim leri şe k lin d e sü sle n m iştir. G üm rük m em u ru n a a ittir. L aq u eu r, F 6 o la ra k g ru p la n d ırd ığ ı b u b a şlığ ın o r ta d e re c e li m e m u rla r ile e s n a f m e z a r ta ş la r ın d a k u llan ıld ığ ın ı b e lir tir 30. G iresu n m e z a r ta ş la r ı iç e ris in d e 1 8 0 9 ta rih li l 31, İsta n b u l Şeyh V efa C am isi h a z ire sin d e tip 4 ad ı a ltın d a 1 8 v e 1 9. Y ü zyıla ta r ih le n e n 1 3 32 , G öynük’te l ’i 1 8 .y ü zy ıla 3 ’ü 1 9. y ü z y ıla a it 4 33, E y ü p ’te 18. Y üzyıl so n u ile 1 9. Y üzyıl b a şın a ta r ih le n e n 5 ö r n e k te 34 b u b a şlığ a r a stla n m a k ta d ır. K 4 (T a b lo 1 7 7 2 ta rih li b ir ö r n e k b u lu n m a k ta d ır35. D ilim li uzun ç u ­ 2 ): b u k lu kavuğu, in c e k a fe sli d ilim li sa r ık d o la n m a k ta d ır. İşli, H artav i o la ra k 23 A r s l a n 2 0 0 7 : 4 1 , 6 7 , 9 9 , 1 1 6 , 1 3 3 , 1 6 1 , 1 7 4 , 1 8 3 , 2 2 8 , 2 4 4 , 2 5 6 , 3 1 2 , 3 1 8 , 3 6 0 , 3 6 6 , 407, 419, 421, 431, 48 9 - 4 9 0 ; A rsla n 2 0 1 8 :K a t. 5 9 , 1 3 5 , 1 4 3 ;D oğan 2 0 0 9 :K a t .l 5 3 ; İşli-K ö k rek 2 0 1 7 : ; Baş 2 0 0 9 : 4 6 0 -4 7 1 , 4 7 5 -4 7 9 , 53, 56, 149, 2 3 9 ; K azan cıg il v d 2 0 1 2 : 5 9 , 8 9 , 1 0 9 , 1 1 5 , 1 6 5 , 1 7 7 , 2 6 5 ; K u şak lı 2 0 1 5 : k a t. 3 , 6 , 2 6 , 2 7 , 3 8 , 3 9 , 4 4 , 5 3 , 5 7 , 63, 65, 6 6 ,1 0 7 ,1 2 1 ,1 2 8 , 24 L a q u e u r 1 9 9 7 : 1 5 1 - 1 5 2 25 Ç a l - U t a r 2 0 1 1 : 3 0 26 N e f e s 2 0 0 2 : 1 8 4 27 Ç a l 2 0 0 7 : 3 0 5 28 S ü r ü n 2 0 0 6 : 3 1 2 - 3 1 6 29 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . 6 7 , 1 2 6 30 L a q u e u r 1 9 9 7 : 1 5 2 34 Ç a l - l l t a r 2 0 1 1 : 3 0 32 S ü r ü n 2 0 0 6 : 3 0 9 - 3 1 1 33 Ç a l 2 0 0 7 : 3 0 5 - 3 0 6 34 Ç a l 2 0 0 : 2 1 0 35 A r s l a n 2 0 0 7 : 1 8 7 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 230 isim len d irild iğ in i sö y led iğ i b u b a şlığ ın K ap ukulu o c a k la r ın a d ah il o lan sip a ­ h ile r in v e su b a y la rın k u llan d ığ ın ı b e lir tir 36. K alın v e a r a lık lı sa rılm ış o lan d e sta r la r ın su b a y lara, in c e v e sık sa rılm ış o la n la rım m e m u r v e o ku m u ş z ü m rey e a it o ld u ğu n u sö y ler. İsta n b u l Ş ey h V efa C am isi h a z ire sin d e tip 1 ad ı a ltın d a 1 8 .y ü zy ıla ta r ih le n e n 5 37, E d irn e k a p ı M ez a rlığ ın d a k i 1 7 3 2 ta rih li m e z a r ta ş ı ile K a ra c a a h m e t M ez a rlığ ın d a k i 18. Y ü zyıla ta r ih le n e n m e z a r ta ş la r ın d a ay n ı b a şlığ ı g ö rm ek m ü m k ü n d ü r38. K5 ( T a b lo 2 ) : 1 8 0 1 - 1 8 6 8 ta r ih li ik i ö r n e ğ in 39 bu lu n d u ğu b u tip te d ilim ­ li b a şlık ü s t k ısım d a y u v a rla tıla ra k ta ş k ın b ir h âl o lu ştu ru lm u ş, a lt k ısm ı k a fe s d ilim li sa r ık şe k lin d e d ü z e n len m iştir. H o ra sa n i K a fe si o la ra k a d la n d ırıla n b u b a şlık ik i k ısım d a n oluşu r. Y a ­ y ın la r d a ü s t k ısm ın g en iş v e şişk in c e olu şu n e d e n iy le H o ra sa n i ta b ir in in k u lla n ıld ığ ı b e lir tilir 40. L a q u e u r ise k a fe s d e sta rlı, k u b b e li k a la fa t ta c o la r a k ta n ım la d ığ ı b u b a şlık tip in i D-I tip i o la ra k e le a lm ış tır 41. İsta n b u l K ad ık öy M ez arlığ ın d a b ir 42, İsta n b u l K ü çü k A y aso fy a C am isi H a ziresin d e 19. Y ü zyıla ta r ih le n e n 2 ö rn e ğ in i g ö rm ek m ü m k ü n d ü r43. K 6 (T a b lo 2 ) : 4 ö r n e ğ i b u lu n u r44. Ü sk ü flerin a rk a k ısım la rı d ü şe y d ik ­ d ö r tg e n fo rm d a ö n d e ise oval b ir b a şlık b u lu n m a k ta d ır. 1 6 8 9 - 1 6 9 9 ta r ih le r i a r a s ın d a y e r a lm a k ta d ırla r. İşli, p e k ço k y ay ın d a ü sk ü fü n b ö r k ile k a rıştırıld ığ ın d a n sö z ed er. Ü sk ü ­ fün sa d e c e p a d işa h ın sila h d a r A ğası v e Ç u h ad ar A ğası ta ra fın d a n giyildiği b e lir tir 45. İsta n b u l Ü sk ü d ar A yazm a C am isi h a z ire sin d e ik i a d e t ü skü flü m e ­ z ar ta ş ın ın b u lu n d u ğu n u y in e İşli’ d e n ö ğ r e n iy o ru z 46. 36 İ ş l i 2 0 0 9 : 1 4 2 - 1 4 3 37 S ü r ü n 2 0 0 6 : 3 0 3 - 3 0 5 38 İ ş l i 2 0 0 9 : 1 4 3 39 A r s l a n 2 0 0 7 : 1 3 5 , 1 8 1 40 İ ş l i 2 0 0 9 : 1 0 0 41 L a q u e u r 1 9 9 7 : 1 4 5 . 42 G ü l 2 0 0 9 : 2 5 3 «G ü v en 2 0 1 8 :1 9 0 44 A r s l a n 2 0 1 8 : K a t . l 4 4 45 İ ş l i 2 0 0 9 : 9 0 46 İ ş l i 2 0 0 9 : 9 0 ; K azan cıg il v d 2 0 1 2 :2 2 7 , 2 3 3 , 2 3 7 , 2 4 3 ; K ö k re k 2 0 1 5 c : 2 4 , 2 5 , Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler K 7 (T a b lo | 231 İşli, Y e n iç e ri su b a şı v e b ö lü k b a ş la r ın ın se rh a d d e k i ve 2 ): m e r a sim le rd e g iy d ik leri se rp u ş la r o la r a k ta n ım la m a k ta d ır47. B ö rk , b a şlık d altaç, k a şık lık v e y a tır tm a k ısım la rın d a n m e y d a n a gelir. A rkaya, b e le d oğru in e n v e e n s e y i ö r te n u zu n p a rç a y a y a tır tm a d en ir. Ç oğunlukla y a tır tm a n ın a lt ik i u cu k ır la n g ıç k a n a d ı gibi k e silir. Düz de b it e b ilir . D aldaç, b a ş ı k a p la ­ y a n v e a lm a k a d a r in e n k ısım olup ö n ü n d e ilav e b ir k ısım b u lu n u r b u n a da "k a şık lık ” ad ı v e r i l i r . B ö rk ü , y e n iç e rile r d e n b a ş k a k im se giyem ezd i. Y e n iç e ri o ca ğı iç in d e ü s t d ü zey v e sa v a şta g ö re v alm ış su b a y la rın ö lü m ü n ü n a r d ın ­ d an b ö rk lü m e z a r ta ş ı d ik tirilird i. B u d a h e r a sk e r için g e ç e rli d eğild ir. G ayet a y rıca lık lı v e n a d ir y a p ıla n b ir m e z a r ta şıd ır. 8 6 ö r n e k b u lu n u r48. 1 6 8 1 ­ ta r ih aralığ ın d a d ır. 1 8 1 3 K 8 (T a b lo 2 ): A ltta n ü ste d o ğ ru k a re y e y a k ın y a ta y , ov al b ir g ö rü n ü m ­ d ed ir. S a rığ ın so ld a n sa ğ ü ste, sa ğ d a n so l ü ste ça p ra z b ir b iç im d e sa r ılm a sıy ­ la b a şlığ ın a lt k ısm ın d a ü çg en şe k lin d e b ir b o şlu k olu şu r. 1 6 ö r n e k b u lu ­ n u r49. K 9 (T a b lo 2 ) : S a rık sa r ıla n b a şlığ ın ü s t k ısm ı bü y ü k ö lçü d e g ö r ü n m e k ­ te d ir. A lt b ö lü m d e ise, sa rığ ın ça p ra z şe k ild e sa r ılm a sın d a n d o lay ı te r s v şe k li o lu şm u ştu r. S a rık lı o lan a lt b ö lü m y a n la ra ta şk ın d ır. ta r ih le r i 1 7 2 7 -1 7 7 0 K 1 0 (T a b lo 2 ): 1 4 ö r n e k v a r d ır 50 a ra sın d a d ır. B a şlığ ın ü s t k ısm ı oval b iç im d e b ir b o şlu k m e y d a n a g e ­ tir ir k e n , alın b ö lü m ü te r s C b iç im i a lm a kta d ır. S a rık te k k a t o la ra k b a şlığ ı d o la n m a k ta d ır a lt k ısım la rı ta şk ın o ld u k ç a sa d e b ir k av u k tu r. 1 7 5 8 - 1 8 1 5 ta r ih le r i a r a s ın d a d e ğ işe n 6 ö r n e k b u lu n u r51. L a q u eu r b u ta rz b a ş lık la r ı "F 47 İ ş l i 2 0 0 9 : 1 2 4 48 A r s l a n 2 0 1 8 : K a t . 1 1 , 1 3 - 1 5 , 1 7 - 1 9 , 2 5 , 2 9 - 4 1 , 4 3 - 7 7 ,8 2 - 1 0 0 ,1 0 5 ,1 1 4 - 246, 24 8 - 2 5 4 ; 1 1 8 ,1 2 5 ,1 2 6 ,1 2 7 ; - 51, 55 - 57, 60, 61, 63, 65 - 68, 70 D a ğ lıo ğ lu 1 9 3 6 : 1 7 1 İşli-K ö k rek 2 0 1 7 : 7 2 , 7 4 - 7 8 , 8 0 - 8 5 , g ilv d 2 0 1 2 : 2 0 3 , 2 0 5 ,2 0 7 , 2 0 9 , 2 1 1 49 A r s l a n 2 0 0 7 : 3 9 , 4 9 , 8 3 , 9 1 , 1 9 9 ; ; K ök rek 2 0 1 5 b : 2 8 - 3 0 D oğan 2 0 0 9 :K a t. - 2 6 4 ; K azan cı- ; Ö zer 1 9 9 5 : 4 8 - 52 D oğan 2 0 0 9 :K a t. 1 2 4 ,1 6 4 , 2 0 3 5 8 ;K a z a n c ıg il v d 2 0 1 2 : 2 5 , 3 1 , 2 3 9 , 2 4 1 ; 229, 243, 262 ; İşli-K ö k re k 2 0 1 7 : ; K u şa k lı 2 0 1 5 : k a t. 7 2 , 1 2 4 , 1 5 5 , 1 7 0 , 50 D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t . 2 8 , 1 7 3 , 1 7 8 , 1 8 0 , 1 8 4 , 1 8 7 , 2 0 6 , 2 1 0 , 2 1 3 , 2 1 5 , 2 2 0 , 2 2 2 , 2 2 7 51 A r s l a n 2 0 0 7 : 3 1 , 2 4 2 ; A r s l a n 2 0 1 8 : K a t . 1 3 0 ; D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t . 3 6 ; K a z a n c ı g i l v d 2 0 1 2 : 5 9 ,1 1 7 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 232 tip i: K a tib i” b a şlığ ı a ltın d a "F - IV” g ru b u için d e d e ğ e r le n d ir m iş tir 52. T ra b z o n Sülüklü Ş e h ri M ez arlığ ın d a 1 ö r n e k "M o lla ” u n v a n lı olup 1 7 4 7 ta r ih lid ir 53. K llfT a b lo D iğer ta ş k ın sa r ık lı k a v u k lard a n fa rk ı sa r ığ ın ö n k ıs ­ 2 ): m ın d a b u lu n a n V şe k lin d e k i g irin ti b u tip te b u lu n m a m a k ta d ır. G enel it ib a ­ riy le y a ta y oval b ir fo rm a sa h ip tirle r. S a rık ise b a şlığ a te k k a t h a lin d e d o la ­ n ır v e ü s t b ö lü m d e n iç te k i b a şlığ ın sa d e c e te p e k ısm ı g ö rü lm e k ted ir. 1 3 ö r­ n e k b u lu n u r54. 1 7 6 4 - 1 8 8 2 ta r ih aralığ ın d ad ır. T ra b z o n Sülüklü şe h ir M e z a r­ lığ ın d a b u g ru b a a it b ir ö r n e k b u lu n m a k ta d ır .1 7 4 7 ta rih li b u k av u k M olla İb ra h im ’e a it tir 55. K 1 2 (T a b lo 2 ) :B u tip b a şlık lard a , sa d e b a şlığ ın ü z e rin d e k i sa rık , sağ d a y e r a la n k ısım ü ste g e le c e k şek ild e, so ld a n sa ğ a lta d o ğ ru ça p ra z e ğ im li o la ­ ra k sa rılm ıştır . Ü st k ısım d a n iç te k i b a şlık g ö rü lm e k ted ir. 1 6 7 5 -1 8 1 3 ta r ih ­ le r i a r a s ın d a d e ğ işe n 2 2 ö r n e k b u lu n u r56. K İ 3 (T a b lo 2 ): B u g ru b a g iren k a v u k la r y u k a rı d o ğ ru h a fif b o m b e o lu ştu ru p s o n r a düze y a k ın b ir şe k ild e so n lan ır. F o rm o la ra k y u k a rıd a n a şa ğ ı d ilim le n m iş çu b u k b iç im d e k i b a şlığ ın ü stü n e çu b u klu k ısm ın g ö r ü le ­ ce ğ i ö n d e "V ” şe k lin i alan ç a ta l s a r ık sa rılm ıştır . 1 7 1 3 - 1 8 1 3 ta r ih le r i a r a s ın ­ d a y e r alan 1 0 b a şlık b u lu n u r57. D iğ e rin d en fa rk lı o la ra k iç b a şlık k ısm ı da düz işle n m iş o lan 2 ö r n e k v a r d ır 58. L aq u eu r, b u b a şlık tü rü n ü "F T ip i: K a tib i” b a şlığ ı a ltın d a to p la m ış v e FI’d e n F -V III’e k a d a r a lt g ru p lara a y ır m ış tır 59. K a y n a k la rd a Ç atal K a la fa t K a­ v u k ” o la ra k d a d e ğ e r le n d irile n b a şlık la r L a q u e u r’ın " F -I" g ru b u n a g ir m e k te ­ dir. İşli, Y e n iç e ri A ğaları v e ü s t z a b itle ri y a n i Ç o rb acılar, C e b ec ib a şıla r, T op 52 L a q u e u r , 1 9 9 3 ; 1 5 0 - 1 5 1 53 Y e r 2 0 0 4 ; 1 7 2 54 A r s l a n 2 0 0 7 : 1 2 0 vd 2 0 1 2 :1 5 1 ; 55 Y e r , 2 0 0 4 , 174. ; D oğan 2 0 0 9 :K a t. 1 8 , 7 0 , 9 4 , 1 1 8 , 1 6 2 , 1 9 1 , 1 9 4 , 1 9 6 ; K a z a n cıg il K u şak lı 2 0 1 5 :k a t . 4 8 , 7 4 , 1 4 3 , 1 6 4 56 A r s l a n 2 0 0 7 : 3 5 6 , 3 8 5 , 4 1 5 , 4 2 3 1 0 4 ,1 8 1 ,1 8 3 ,1 9 3 ,2 1 4 ,3 1 0 ,3 3 5 ; ; Baş 2 0 0 9 : 4 3 1 -4 3 5 ; K azan cıg il v d 2 0 1 2 : 1 9 9 D oğan 2 0 0 9 :K a t.l 4 , 3 5 , 8 3 , ; K u şa k lı 2 0 1 5 : k a t. 1 1 , 6 8 , 71, 7 8 ,1 4 0 ,1 8 0 ; 57 A r s l a n 2007: 2 0 0 9 :K a t.ll6 234, 41 7 ; ;İş li-K ö k re k A rsla n 2 0 1 7 :1 3 0 , 2 0 1 8 :K a t. 139, 140, 2 0 1 2 :2 1 3 . 58 K a z a n c ı g i l v d 2 0 1 2 : 1 7 3 59 L a q u e u r , 1 9 9 3 ; 1 5 0 ; A rsla n 2 0 1 8 :K a t.7 8 69, 102, 122, 143, 150, 151, 123, 157 12 4 ; ; D oğan K azan cıg il v d Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 233 a r a b a c ıb a ş ıla r ı g ib i K ap ık u lla rın ın K ıt'a K u m a n d a n la rı b a şla r ın a ç a ta l k a la ­ fa t ta k tık la rın ı sö y le r 60. L a q u eu r k ita b ın d a F -I tip i kav u k y a n i ç a ta l k a la fa t k av u k b u lu n an 1 4 m ez a rd a n b a h se d e r. B u n la rd a n b irin d e m e sle k b e lir tilm ezk en , d iğ e r le r in in ü s t d ü zey Y e n iç e ri v e K ap ıkulu g ö re v lisi old u ğu nu b e lir tir 61. K 1 4 (T a b lo 2 ) : A ttan ü stte d o ğ ru g en işle y e n b a şlığ ın ü zerin d e, ü ç y ö n e d o ğ ru sa rk a n p ü sk ü lle r y e r a lm a k ta d ır. B a ş lığ ın ü z e ri d a ir e s e l fo rm d a olup o r ta n o k ta sın d a d a ir e s e l b ir ç ık ın tı y e r alm a k tad ır. İk i ö r n e k b u lu n u r62. S a ray d a m a k a m sa h ib i k iş ile r in tö r e n le r d e k u llan d ık ları b ir k av u k tip i olup, F a tih S u lta n M eh m ed ’in K a n u n n a m e sin d e de ism i g e ç m e k te o lan 63 m ü ce vv e ze tip i b a şlık la r, b ü ro k ra sid e ü s t d ü zeye a it b ir b a şlık tü r ü d ü r 64. T ra b z o n İs k e n d e r P a şa C am isi h a z ire sin d e 1 5 3 4 ta rih li l 65, B u r sa Ş im şirli D ede H az iresin d e 1 6 4 1 ta r ih li l 66, G ü m ü lcin e Y e n i Cam i h a z ire sin d e ta r ih i b ilin m e y e n b ir ö r n e k b u lu n u r67. K 1 5 (T a b lo B a şlığ ın a lt k ısm ın ı sa ra n sa r ık y a n la r a d o ğ ru ta şk ın d ır. 2 ): S a rığ ın a lt k e n a r ı b o y u n ü z erin d e y u v a rla k b ir k a v is le y u k a rı d o ğ ru d a r a l­ tılm ıştır. K avuğun b a şlık k ısm ı d ü şe y ç u b u k la rla v e b a k la v a d ilim le riy le sü sle n m iştir. B ir ö r n e k v a r d ır 68. H a n s-P e te r L a q u e u r"ın k ita b ın d a F- III o la­ ra k sın ıfla n d ırd ığ ı v e K â tib i o la ra k ad ı g e ç e n g ru b a g ire n b u tü r k a v u k ların , 18. y y b a ş ı v e 19. y y b a ş ı a ra s ın d a k i d ö n e m e a it ö rn e k le ri olduğu b e lir til­ m iş tir 69. B u r sa E m ir S u lta n M e z a r lığ ın d a 18. v e 19. y ü z y ılla rd a k i m e z a r ta ş la r ın d a n 4 ta n e s i çu b u klu b a şlık lı, ta şk ın sa r ık lı k a v u k la rd a n d ır70. K 1 6 (T a b lo 2 ) : D ü şey fo rm lu b a şlığ ın a lt k ısm ın a te k k a t h a lin d e düz b ir sa r ık sa rılm ıştır . Ü st k ısım d a ise iç te k i b a şlığ ın b ü y ü k b ir b ö lü m ü g ö r ü l­ 60 İ ş l i 2 0 0 9 ; 1 2 8 61 L a q u e u r , 1 9 9 3 ; 1 5 0 62 A r s l a n 2 0 0 7 : 3 4 8 ; İ ş l i - K ö k r e k 2 0 1 7 : 1 2 8 63 L a q u e u r , a . g . e . , s . 1 4 4 . 64 G ü v e l i o ğ l u - G ü m ü ş - K o y u n c u , a .g .e ., s. 1 8 . 65 Y ü k s e l , 2 0 0 0 , C .I , s . 1 0 3 . 66 M e r m u t l u , 2 0 1 1 , s . 4 2 9 67 Y a p a r , 2 0 0 7 ; 1 2 7 68 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . l 6 1 " 69 L a q u e u r , a . g . e . , s . 1 5 2 70 Ç a k a r , 2 0 0 7 , 4 8 7 . Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 234 m ek te d ir. B a şlığ ın g ö rü n e n k ısm ı b a k la v a d ilim i şe k lin d e k i m o tifle rle b e ­ z e n m iştir. 1 8 2 9 v e 1 8 3 3 ta rih li ik i ö r n e k b u lu n u r 71. Çal, m a k a le sin d e İsta n b u l Eyüp S u lta n ’d a b u g ru b a a it b e ş ö rn e ğ in t e s ­ p it e d ild iğ in i b e lir tm iş v e ö r n e k le r i b u b a şlık ad ı a ltın d a g ru p la m ıştır. B u g ru b a a it ö r n e k le r in d e rv iş, kadı, m e d re se k a p ıc ısı g ibi d e ğ işik m e sle k g r u p ­ la rın d a bu lu n d u ğu n u b e lir tm iş tir 72. T ra b z o n Sülüklü şe h ir M ez a rlığ ı’n d a d a b u tip te 5 ö r n e k görü lü r. B u n la r 18. yy'"m so n ç e y re ğ in e a ittir v e 3 m e z a r ta ş ın d a m e sle k ism i g eç m e k ted ir. G üm rük k â tib i, h afız v e im am ad ı g eç e n m e s le k le r d ir 73. İsta n b u l K ad ıköy T a şk ö p rü C ad d esi M ez a rlığ ı’nd a 3 ö r n e k 74, İsta n b u l Şeyh V efa C am isi H azire sin d e 18. V e 19. yy.a a it 1 3 ö r n e k 75 v e B u r sa E m ir S u ltan M ez arlığ ı’n d a 18. v e 1 9. yü zyıl m e z a r ta ş la r ın d a 1 ö r n e k te 76 b u tip b a şlık k u lla n ılm ıştır. K İ 7 : B u tip için d e d e ğ erle n d ird iğ im iz b a şlık la r g en el itib a riy le y a ta y oval b ir fo r m a sa h ip tirle r. S a rık ise b a şlığ a te k k a t h a lin d e d o lan ır v e ü s t b ö lü m d e n iç te k i b a şlığ ın sa d e c e te p e k ısm ı g ö rü lm ek te d ir. 1 7 ö r n e k b u lu n ­ m a k ta d ır77. S A R IK L A R : S İ v e S2 o la ra k k o d lad ığ ım ız ik i b a şlık a lt sın ıfla r a a y rılm a k ta d ır. 71 D o ğ a n S İ k e n d i için d e 1 5 , S 2 ise 5 tü rü k e n d i için d e fa rk lı tü re sa h ip tir. 2 0 0 9 :K a t.ll2 ,2 39 72 Ç a l , 2 0 0 ; 2 1 1 73 Y e r , 2 0 0 4 ; 1 7 1 74 G ü l , 2 0 0 9 , 2 5 3 . 75 S ü r ü n , 2 0 0 6 , 3 0 9 . 76 Ç a k a r , 2 0 0 7 , 4 8 7 . 77 A r s l a n 2 0 0 7 : 3 9 9 ; D oğan 2 0 0 9 :K a t.l 3 , 9 6 , 1 4 7 , 1 7 4 1 0 7 ,1 4 9 ,1 5 5 ,1 5 7 ,1 6 1 ; K a z a n cıg il v d 2 0 1 2 : 3 3 , 3 7 , 3 9 , ; K u şa k lı 2 0 1 5 :k a t . 3 4 , 9 6 , 1 1 2 , 1 1 5 , Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 235 T a b lo 3 S l - l G a zi S İ - 2 M u ra d iy e S l - 3 M u ra d iy e S l - 4 E d ir n e S l - 5 E d ir n e S l - 6 B e y le r­ M ih a l C. l ö . y y C. 1 8 1 4 K u ş a k ­ C. 1 7 6 5 K u şa k lı M z. 1 4 6 7 M z .1 6 .y y b e y i C. 1 5 .y y D oğan lı 2 0 1 5 :K a t.9 1 G ü v en K a z a n c ı g ilv d B a ş 2 0 0 9 :4 8 0 2 0 0 9 :K a t.2 3 1 2 0 1 5 :K a t.l6 0 1 9 9 5 :f o t .2 2 1 2 0 1 2 :1 6 7 S l - 7 G a zı S l - 8 G azı S l - 1 0 M u ra d i S l - 1 1 E d ir n e M ih a l C. 1 8 1 0 M ih a l C. 1 7 9 5 y e C. 1 6 9 3 434 A r s la n D oğan K u şa k lı 2 0 1 8 :K a t .5 2 0 0 9 :K a t.l6 6 2 0 1 5 :K a t.l2 9 13 14 S l-9 15 S l - 1 2 E d ir n e 2b S 2 -3 b S l-l(T a b lo 3 ) : D ikey u za n a n b a şlığ ın sa ğ a lt k ö şe sin d e n ç ık a n b ir d i­ lim ü s t k e n a r b o y u n c a u z a n a ra k a şa ğ ıy a in m e k te d ir. D iğer d ilim le r ise b u Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 236 sın ır için d e so l b ö lü m d e n sa ğ ü s t k ö şe y e d o ğ ru u z a n m a k ta d ırla r. Ü st b ö ­ lü m d e sa r ık sa r ılı o lan b a şlığ ın u ç k ısm ı g ö rü n m ek ted ir. 4 ö r n e ğ i m e v c u t78. 1 5 .y ü zy ıl b a şla r ı ile lö .y ü z y ıl so n la rın a k a d a r k u lla n ıld ığ ı b ilin e n bu b a şlık la rın , su lta n sa n d u k aları, v ez ir, sa d raz a m , p a şa g ib i ü s t d ü zey d e v le t a d a m la rın ın m e z a r ta ş la r ın d a k u llan ılm ış olduğu b ilin ir 79. L aq u eu r, ise b u tip b a ş lık la r ı 'B tip i o la ra k in c e le m iştir. B u tip b a şlık la r H alit Çal’ın y ap m ış olduğu g ru p la m a d a 'D ü şey D ilim li S a rık la r ’ o la ra k is im le n d ir ilm iş tir 80.B u rsa Z e yn iler C am isi h a z ire sin d e 2 81, U rfa H acı T u rh a n C am isi H aziresin d e l 82ö r n e k g ö rü lm ek te d ir. S l-2 3 ) : B a ş lık k ısm ı g ö rü n m e m e k te d ir. H afif y a n a y a tık şe k il­ (T a b lo de d ü şe y o la ra k sa rılm ış sa r ık d ilim leri, e n ü stte y a ta y y ö n d e sa r ıla n sa r ık d ilim leriy le sın ırla n d ırılm ıştır. İşli e se r in d e "Ö rf, b ir k av u ğ u n e ta fın a b ü rü lm e k siz in düz k a tla n a r a k b irk a ç k ez d o lan a n k a lite li tü lb e n d in te p e d e d ü ğ ü m len m e si su re tiy le eld e e d ile n y u v a rla k ç a b ir b a ş lık tır ” şe k lin d e ta n ım la m ış tır 83. L a q u eu r J tip i o la ­ ra k n ite le n d ird iğ i ö rfi k av u k lar ü s t d e re c e d e n u le m ay a a ittir. 18. yü zy ılın o rta sın d a n 1 8 2 9 " d a k i k ıy a fe t d e v rim in e k a d a r o lan z a m a n d ilim in d e b u tü r k av u k ta k a n 4 5 k işin in 6 " s ı Şe y h ü lislam o lm a k ü z e re k a z a sk e r v e ü s t d e r e ­ c e d e n k a d ıla r ta ra fın d a n k u llan ıld ığ ın ı b e lir tir 84. İsta n b u l K a ra c a a h m e t M ez a rlığ ın d a 8 85, İsta n b u l Ş ey h V efa C am isi Haz in e si’n d e 18. e 1 9. y y .a a it 2 ö r n e k 86, T ra b z o n Sü lü klü Ş e h ir M e z a rlığ ı’n d a b u tip te 3 ö r n e k g örü lü r. Ö rn e k le r 1 8 . y y "m 2. y a r ıs ın a a it t ir 87. S l-3 (T a b lo 3 ): B a ş lık k ısm ı g ö rü n m e m e k te d ir. H afif y a n a y a tık şe kild e d ü şe y o la r a k sa rılm ış sa r ık d ilim leri, e n ü stte y a ta y y ö n d e sa r ıla n sa r ık d i­ 78 D a ğ l ı o ğ l u 1 9 3 6 : 1 8 3 ; D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t . 2 0 4 , 2 3 1 ; İ ş l i - K ö k r e k 2 0 1 7 : 4 4 79 B e r k 2 0 0 6 ; 3 0 80 Ç a l , 2 0 0 0 ; 2 2 6 - 2 4 1 81 M e r m u t l u , 2 0 1 1 , s . 5 5 82 B u l u t , 2 0 1 0 ; 1 5 0 83 İ ş l i , 2 0 0 9 : 7 3 84 L a q u e u r , 1 9 9 7 ; 1 5 3 85 B u d a k , 2 0 1 6 : 2 9 - 3 4 86 S ü r ü n , 2 0 0 6 , 3 2 2 87 Y e r , 2 0 0 4 : 1 8 0 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 237 lim le riy le sın ırla n d ırılm ıştır. D iğ e rin d en fark lı o la ra k d a h a oval b ir fo rm a sa h ip tir. B ir ö r n e k b u lu n u r88. T r a b z o n ’d ak i 18.y ü zy ıl m e z a r ta ş la r ın d a n 3 ta n e s i89, G öynük m e z a r t a ş ­ la rın d a n 7 ’si90, G ire su n ’d a 1 9 91,B u r sa O rh a n g az i’de 2 92S a m su n ’da b a şlık lı 4 5 m e z a r ta ş ı iç e r is in d e n 1 ta n e sin d e b u b a şlık tü rü k u lla n ılm ış tır 93. S l-4 (T a b lo 3 ) : B ir ö rn eğ im iz in old u ğu 94 b u tü rd e de b a şlığ ın ü s t v e a lt ç a p la rı a r a s ın d a ç o k fa rk y o k tu r. B a şlık y u k a rıd a n g ö rü n m e y e c e k şe kild e d ü şe y o la ra k sa rılm ış, sa r ık d ilim le ri sa ğ a d oğru eğim lid ir. S l-5 (T a b lo 3 ): Y in e b ir ö rn e ğ in o ld u ğu 95 b u tip te , y u k a rıd a n a şa ğ ıy a d o ğ ru g e n işle y e n b a şlığ ın ü z e r i g en iş d ilim li s a r ık la r la d ü şe y b iç im d e s a r ıl­ m ıştır. S l-6 (T a b lo 3 ) :Ü s t v e a lt çap ı h e m e n h e m e n ay n ı o lan b u b a şlık tü r ü n ­ de iç te k i b a şlığ ın ü s t k ısm ı o r ta d a g örü n ü r v a z iy e tte d ir v e b u n u n e tra fın a b a şlığ ın y a r ıs ın a k a d a r y a ta y d iğ e r y a r ısın d a sa ğ a d oğru e ğim v e r ile r e k d ü ­ şe y b ir b iç im d e sa rılm ıştır . H içb irin d e m e sle k b e lir tilm e m iş tir . 15. y ü z y ıla ta r ih le n e n 5 ö r n e k b u lu n u r96. İşli d o la m a o la r a k b a h se ttiğ i b u tü rd e B u rs a ’d an 3 ö r n e k v e r m iş tir 97. Y in e B u r sa U m u rb ey C am i H a z ire sin d e ta rih i b e lir siz o lan b ir ö r n e k 98 b u tip te d ir. S l-7 (T a b lo 3 ) : B a şlık ça p ra z eğ im d e sa r ık d ilim le riy le ç e v r e le n m iş ve sa r ığ ın iç in d e k i b a şlık k ısm ı ü s t ta r a fta h a fif b ir ç ık ın tı yap ıp k ü ç ü k te p e lik şe k lin d e g ö rü lm e k ted ir. 2 8 ö r n e k v a r d ır 99. Ö rn e k ler 1 7 6 2 - 1 8 2 5 ta r ih a r a lı­ 88 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . 9 1 89 Y e r , 2 0 0 4 ; 1 7 9 90 Ç a l , 2 0 0 7 : 3 0 4 99 Ç a l - İ l t a r , 2 0 1 1 : 2 4 92 A y l a r , 2 0 1 2 , s . 1 5 0 , 1 5 1 . 93 N e f e s , 2 0 0 2 ; 1 8 4 94 G ü v e n 1 9 9 5 : f o t o . 2 2 1 - 2 2 3 95 K a z a n c ı g i l v d 2 0 1 2 : 1 6 7 96 B a ş 2 0 0 9 : 4 8 0 - 4 8 6 ; D a ğ l ı o ğ l u 1 9 3 6 : 1 8 9 ; K a z a n c ı g i l v d 2 0 1 2 : 2 2 3 , 2 2 5 , 2 3 1 , 97 İ ş l i , 2 0 0 9 : 2 2 98 M e r m u t o ğ l u - Ö c a l a n , 2 0 1 2 ; 1 4 2 99 A r s l a n 2 0 1 8 : K a t . 5 , 5 8 , 8 1 , 1 0 3 , 1 0 7 , 1 0 8 , 1 1 9 - 1 2 1 , 1 2 9 , 1 3 4 , 1 3 6 , 1 3 9 , 1 4 1 , D oğan 2 0 0 9 :K a t. 5, 2 3 , 4 5 , 1 1 0 , 1 2 2 , 1 7 0 , 1 7 5 , 2 8 2 , 3 0 2 , 3 1 8 , 3 3 8 , 3 4 4 , 3 4 7 , 3 5 6 , İşli-K ö k re k 2 0 1 7 : 8 9 , 9 0 , 9 2 , 9 7 , 9 8 , 1 0 2 , 1 0 3 , 2 4 7 , K azan cıg il v d 2 0 1 2 : 2 1 7 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 238 ğın d ad ır. L aq u eu r, b u tü rü "E -T ip i” b a şlığ ı a ltın d a to p la m ış v e E -I’d e n EVU’y e k a d a r a lt g ru p lara a y ır m ış tır 100. O lu ştu rd u ğu a lt g ru p la rd a n E -III in c e ­ le m iş old u ğu m u z ö r n e k le r i k a p sa m a k ta d ır. K a y n a k la rd a "d a rd a ğ a n ” o la ra k b a h se d ile n b u y e n iç e ri b a ş lık la r ı 1 6 9 8 y ılın d a n itib a r e n y e n iç e ri m e z a r t a ş ­ la rın d a g ö rü le n b ir tip o lm u ştu r101.İstan b u l K ad ık öy T a şk ö p rü C ad d esi m e ­ z a rlığ ın d a b u b a şlığ a sah ip 1 7 1 1 - 1 7 9 3 ta r ih a r a lığ ın d a 1 7 y e n iç e ri m e z a r ta ş ı b u lu n u r102. G iresu n M ü z esin d e k i 6, T ire b o lu K a le sin d ek i 1 b a şlık bu tip te d ir 103. A lan ya M ü z e sin d e 1 8 v e 1 9 .y ü z y ılla ra ta r ih le n e n 1 0 m e z a r t a ­ şın d a b u b a şlığ ın k u llan ıld ığ ı g ö rü lü r104 S l-8 (T a b lo 3 ) : İk i ö rn e ğ in b u lu n d u ğu 105 b u tü rd e , ü stte y e r alan az sa y ıd a k i d ilim so ld a n sa ğ a d o ğ ru y a rım d a ire o lu ştu ra c a k şe k ild e sa r ılm ıştır. A ltta k ala n d ilim le r ise so l a ltta n sa ğ ü s t b ö lü m e u z a n m a k ta d ırla r. A ğa ü n v an lıd ır. S l-9 (T a b lo 3 ) : 3 ö rn e ğ im iz in b u lu n d u ğ u 106 b u g ru b u o lu ştu ra n s a r ık ­ la rd a ço k b ü y ü k o lm a y an b ir b a şlığ ın a lt k ısm ın d an b a ş la y a r a k e tr a fın ı b ü ­ y ü k ö lçü d e ö r te n b ir b ir i ü stü n e g ele n ş e r itle r h a lin d e sa r ık sa rılm ıştır . B a y ­ b u r t’ta 1 7 3 0 ta rih li b ir m e z a r ta ş ın d a bu b a şlığ ı g ö r m e k m ü m k ü n d ü r107. S l-1 0 3 ) : 1 6 9 3 - 1 8 2 1 ta r ih le r i a r a sın d a y e r alan 7 ö r n e k b u lu ­ (T a b lo n u r108. B u tip te , ça p ra z eğ im d e y e r le şt ir ilm iş d ilim le rle sa r ıla n sa r ığ ın b a k a ­ n a g öre sa ğ ta r a fı y u k a rıy a , so l ta r a fı a şa ğ ıy a d o ğ ru eğ ik tir. Ü st k ısm ın d a b a şlığ ın b ir b ö lü m ü y in e g ö rü n ü r şe k ild ed ir. B u r sa D ev let H atu n T ü r b e si h a z ire sin d e l 109, İsta n b u l K a ra c a a h m e t M ez arlığ ın d a 1 110ö r n e k te b u tip b a şlık k u lla n ılm ıştır 100 L a q u e u r , 1 9 9 7 ; 1 4 8 101 l ş l i , 2 0 0 9 ; 1 2 2 102 G ü l 2 0 0 9 , 2 3 0 ı ° 3 Ç a l,2 0 0 8 : 2 5 7 ı ° 4 D iri,2 0 0 8 ; ı°5 D oğan 2 0 0 9 :K a t .l 6 6 ; 106 A r s l a n 2 0 1 8 : K a t . l ; K a z a n cıg il v d 2 0 1 2 : 1 5 3 D oğan 2 0 0 9 :K a t. 1 0 5 , 1 0 7 ,1 1 1 ı°7 Ç a l,2 0 1 9 ;5 0 6 ı°8 A rsla n 2 0 0 7 : 397 ; A rs la n 2 0 1 8 :K a t .3 K u şak lı 2 0 1 5 : k a t.1 2 9 109 M e r m u t o ğ l u - Ö c a l a n , 2 0 1 2 ; 7 7 n ° B u d a k ,2 0 1 6 ;3 0 ; D oğan 2 0 0 9 :K a t.l 5 6 , 1 6 9 , 2 0 2 , 3 0 4 , 3 6 7 ; Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 239 3 ) : 9 ö r n e k b u lu n u r111. 1 7 4 9 - 1 8 1 9 ta r ih aralığ ın d ad ır. S l-ll(T a b lo .K avuğun k ü lah b iç im in d e b a şlığ ı b u lu n m a k la b ir lik te b u k ü lah fo rm u b a ş lı­ ğın ü stü n d e h a fif b o m b e o lu ştu ra c a k şe k ild e y a p ılm ıştır. L aq u eu r, " E -tip i” b a şlığ ı a ltın d a to p lad ığ ı b u k a v u k ları k e n d i için d e "E -V " a lt g ru b u n a d ah il ed er. "E-V ” tip i se r d e n g e ç ti kavu ğu o la r a k d a a d la n d ırılm ış v e b u tü rd e 6 ö r n e k v e r ilm iş tir *112. İşli, e se r in d e b u tü rü n d a rd a ğ a n ın b a ş k a b ir form u o l­ du ğun u b e lir tm iş tir 113. T ra b z o n Sülüklü şe h ir m e z a rlığ ın d a 1 7 3 7 - 1 7 8 1 y ılla rı a r a sın a ta rih le n e n 5 ö r n e k 114,İsta n b u l K ad ık öy T a şk ö p rü C ad d esi m e z a rlığ ın d a 18 .y ü z y ıla a it 2 ta ş t a 115 b u b a şlığ ı g ö rm ek m ü m kü n d ü r. 3 ) : E d irn e d e 1 2 ö r n e k b u lu n u r116. 1 7 5 8 - 1 8 2 0 ta r ih a r a ­ S l-1 2 (T a b lo lığ ın d ad ır. Ç apraz k a fe s d ilim li b a şlık lı, ça p ra z eğ im d e d ilim li sa r ık lı k a v u k ­ la rd ır. B u g ru b a d ah il e ttiğ im iz k a v u k la r L a q u e u r’ın "E -IV ” tip in d e g ru p lad ığı b a şlık için d e y e r a lır 117. T ra b z o n Sülüklü şe h ir m e z a rlığ ın d a b u b a şlık tü rü n d e 3 a d e t ta ş v ard ır. B u n la rd a n 1 7 7 7 ta r ih li o lan "G ed ik zad e H acı Ö m er A ğa’ya, 1 7 6 6 ta rih li o lan "s e rd e n g e ç ti A ğa’sı Ö m er A ğa’ya, 1 7 9 6 ta rih li o lan ise "h a m a m cı M u h a m m e t A ğa’y a a it tir 118. İsta n b u l K ad ık öy T a şk ö p rü C ad d esi m e z a rlığ ın d a 1 7 6 6 t a ­ rih li 1 ta ş ta T a c ir le r K e th ü d a sın a a it tir 119. T a r a k lı 'd a 1 7 9 5 ta rih li b ir ta ş b u b a şlık tü rü n d e d ir. K ita b e sin d e "elli se k iz b ö lü ğ ü n se r d e n g e ç ti a ğ a sı” olduğu b e lir tilm iş tir 120. m A rsla n 2007: 145, 2 0 0 9 :K a t . 1 9 5 , 3 2 9 ; 155 ; A rsla n 2 0 1 8 :K a t2 7 , İşli-K ö k rek 2 0 1 7 : 28, 104, 106, 110, 110, 113, 114, 117, 118, 123 111 ; ; D oğan K a z a n cıg il v d 2 0 1 2 :1 7 5 n2 L a q u e u r ,1 9 9 7 ;1 4 7 113 İşli 2 0 0 9 ; 1 2 0 114Y e r , 2 0 0 4 ; 115G ü l 2 0 0 9 ; 1 8 6 ıi6 A rsla n 2 0 1 8 :K a t. 2 , 9 , 1 0 , 2 3 , 2 4 , 1 0 1 , 1 0 9 , 1 3 3 , 1 3 7 , 1 3 8 , 1 4 2 1 6 7 ,1 9 0 ,1 9 2 ,1 9 4 , 37 1, 3 7 5 117L a q u e u r , 1 9 9 7 ; 1 4 7 Y e r ,2 0 0 4 ;2 3 ,3 4 ,8 8 . 119G ü l , 2 0 0 9 ; 7 9 120 Ş e y b a n , 2 0 0 7 ; 5 1 ; ; D oğan 2 0 0 9 :K a t. İşli-K ö k rek 2 0 1 7 : 1 0 7 , 1 0 8 , 1 1 3 , 1 1 5 , 1 1 6 , 1 1 9 , Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler S l-1 3 (T a b lo 3 ): | 240 B ir ö rn e ğ in b u lu n d u ğu b u tü r d e 121; S a rığ ın d ilim le ri in c e b ir k a fe s o lu ştu ra c a k şe k ild e işle n m iştir. M esle ğ i b e lirtilm e m iştir. M e ­ z ar ta ş ı b e to n a göm ülü old u ğu n d an ta r ih k ısm ı g ö rü lm e m e k ted ir. S l-1 4 (T a b lo 3 ) : S a rık b a şlığ a y u v a rla tılm ış k a lın d ilim le r şe k lin d e d o ­ la n m a k ta d ır. Ü stte y e r alan b ir d ilim so ld a n sa ğ a d oğru y a rım d a ire o lu ştu ­ ra c a k şe k ild e sa rılm ıştır . A ltta k ala n d ilim le r ise so l a ltta n sa ğ ü s t b ö lü m e u z a n m a k ta d ırla r. İk i ö r n e k b u lu n m a k ta d ır122. 5 1 - 1 5 (T a b lo 3 ): 4 ö r n e k b u lu n u r123. B a şlık b ö lü m ü n ü n y u k a rı d oğru ço k d a ra lm a d a n y u v a rla k o lu ştu rd u ğ u görü lü r. B a şlık k ısım la rı b e z e m e siz b ır a k ılm ış tır. Y in e b u ra d a da b a k a n ın sa ğ ın d a k ala n ta r a f h a fif y u k arıy a, so l ta r a fı a şa ğ ıy a d o ğ ru u z a tılm ış sa r ık d ilim leriy le sa r ılm ıştır. L a q u eu r "E -IV ” g ru b u n a d ah il e ttiğ i bu b aşlığ ı; d a h a y ü k se k v e te p e b ö lü m ü y u v a rla k o la r a k n ite le m iş tir 124. İşli D ard ağ an b a şlığ ın d a n tü re tilm iş o ld u ğu n u sö y ler. T e p e s i y a rım k u b b e c ik şe k lin d e o lan b u tü re k u k a ism in in v erild iğ in i y in e İşli’n in ç a lışm a sın d a n ö ğ r e n iy o ru z 125. İsta n b u l’d a Şeyh V efa Cam i H az iresin d e 1 7 2 4 ta rih li C ezayirli H aşan K a p u d a n z a d e y e ,1 7 4 6 ta rih li o la n ı ise K a fta n c ı H ü seyin Ç eleb i’y e a it o lan 2 ta ş b u lu n u r126. 52- 1 (T a b lo 3 ) : B u g ru b a d âh il 5 ö r n e k te s p it e d ilm iş tir 127. Ü stte n y u ­ v a rla k o lan iç b a şlık k ısm ı m e rk e z d e n b a şla y a n d ü şey ç iz g ile rle d ilim le re a y rılm ıştır. B a şlığ ın a lt ta ra fı h a fif y a n a y a tık d ü şe y y e r le şt ir ilm iş şe r itle r le sa rılm ıştır . L aq u eu r, k ita b ın d a b u g ru b a I T ip i o la ra k y e r v e rm iştir. İ s ta n ­ b u l’d a b u g ru p ta 1 0 6 ö r n e k b u lu n d u ğu n u v e b u kavu ğu ta k a n la rın g e n ellik le k ü ç ü k d e r e c e li u le m a v e o r ta k a d e m e d e n k ad ıla r, im a m la r v e d e rv iş ile şe y h le r o ld u ğu n u b e lir tm iş tir 128 121 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . 6 9 122 D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t .3 4 3 ; K a z a n cıg il v d 2 0 1 2 : 1 7 1 123 A r s l a n 2 0 1 8 : K a t . 6 , 8 ; D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t . 1 7 6 , 1 8 9 124 L a q u e u r , 1 9 9 7 ; 1 4 7 - 1 4 8 125 l ş l i , 2 0 0 9 ; 1 3 3 126 S ü r ü n , 2 0 0 6 ; 3 0 0 127 A r s l a n 2 0 0 7 : 2 8 0 ; D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t . 2 8 6 ; K a z a n c ı g i l v d 2 0 1 2 : 3 5 K u şak lı 2 0 1 5 : k a t.1 3 1 128 L a q u e u r , 1 9 9 7 ; 1 5 4 . ; K ök rek 2 0 1 6 c :4 6 ; Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 241 B u r sa S e la m i Ali E fen d i D erg ah H a z iresi’n d ek i 1 7 9 8 ta rih li l 129, V e z ir­ k ö p rü ’de b u lu n an 1 8 2 0 ta r ih li l 130, İsta n b u l E y ü p ’te 6 131, K a sta m o n u F e r h a t P a şa C am isi H az iresin d e 4 132 ö r n e k b u tip te d ir. S 2 -2 a 3 ) : Y ata y oval b ir b iç im e sah ip o lan b a şlık , y a ta y u zan an (T a b lo k a lın d ilim le rle sa rılm ıştır . Ü st k ısım d a ise iç te y e r alan b a şlığ ın te p e si g ö ­ rü n m e k te d ir. İsta n b u l ö r n e k le rin in d a h a ç o k o r ta d e re c e li u le m a m e z a r ta ş la r ın d a g ö rü lm ü ştü r. 1 5 ö r n e k y e r a lm a k ta d ır133. S 2 -2 b (T a b lo 3 ) : Y ata y oval b ir b iç im e sah ip o lan b aşlık , y a ta y u z a n a n k a lın d ilim le rle sa rılm ıştır . Ü st k ısım d a ise iç te y e r alan b a şlığ ın te p e si g ö ­ rü n m e k te d ir. D ö rt ö r n e k te g ö rü lü r134. S 2 -3 a (T a b lo sa rık , ç o k b ü y ü k o lm a y a n b ir b a şlığ ın a lt k ısm ın d a n 3 ): b a şla y a r a k b ir b ir in e p a ra le l ş e r itle r in sa r ılm a sıy la o lu ştu ru lm u ştu r. 4 2 ö r ­ n e k b u lu n u r135. S 2 -3 b (T a b lo Sarık , b ir ö n ce k i tü rd e n fa rk lı o la ra k h a fif e ğ im li b ir 3 ): b iç im d e b ir b irin e p a ra le l ş e r itle r in sa r ılm a sıy la o lu ştu ru lm u ştu r. 1 9 ö r n e k b u lu n u r136. S 2 -3 c (T a b lo İk i ö rn e ğ in 137 b u lu n d u ğu b u tü rd e , y a ta y oval b ir b i­ 3 ): çim e sah ip o lan b a şlık sa ğ d a n so la a şa ğ ı d o ğ ru e ğ im li k a lın d ilim le rle s a r ıl­ m ıştır. Ü st k ısım d a ise iç te y e r alan b a şlığ ın te p e s i g ö rü n m e k ted ir. *1 129 M e r m u t o ğ l u - Ö c a l a n , 2 0 1 2 ; 9 1 130 G ü n - C a n - v d 2 0 1 7 ;9 1 « i Ç a l ,2 0 0 0 ;2 1 1 i 32 G ü n d o ğ a n , 2 0 0 7 ; 2 4 8 « s A rsla n 2 0 0 7 : 2 7 , 5 9 , 8 5 ; 1 7 2 ,1 9 8 ,2 1 2 ,2 3 0 ,2 3 7 ,2 5 6 A rsla n 2 0 1 8 :K a t .l 2 8 ; ; D oğan 2 0 0 9 :K a t.8 2 , 9 1 , 1 4 2 , 1 5 9 , K azan cıg il v d 2 0 1 2 : 2 9 , 4 1 , 4 5 , 7 5 , 2 0 1 ; K u şak lı 2 0 1 5 : k a t.1 5 1 i 34 A r s l a n 2 0 0 7 : 4 1 3 ; D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t . 4 9 , 1 2 3 , 1 8 6 « s A rsla n 2 0 0 7 : 2 9 , 3 7 , 5 1 , 6 5 , 7 3 , 9 7 , 1 5 9 , 3 8 1 ; A rsla n 2 0 1 8 :K a t . 4 , 2 0 , 5 2 , 5 4 , 7 9 , 8 0 , D oğan 2 0 0 9 :K a t. 1 7 , 4 1 , 8 7 , 9 2 , 1 0 2 , 1 0 6 , 1 0 9 , 1 1 5 , 1 1 9 , 1 2 1 , 1 2 5 , 1 4 5 , 1 4 6 , 1 6 0 , 1 6 3 , 1 7 7 ,2 2 9 ,2 7 6 ,3 3 6 ,3 6 1 ; İşli-K ö k rek 2 0 1 7 : 2 2 2 , 2 3 7 , 2 5 8 , 2 5 9 2 7 ,4 3 ,4 7 ,5 1 ,5 3 ,5 7 ,1 1 1 ,2 5 7 ,2 6 1 136 A r s l a n 2007: 57 ; 1 3 2 ,1 3 4 ,1 5 4 ,1 6 1 ,1 7 1 A rsla n ; ; K azan cıg il v d 2 0 1 2 : 2 3 , ; K u şa k lı 2 0 1 5 : k a t 1 6 8 2 0 1 8 :K a t. 5 3 , 1 1 2 , 1 3 1 , 1 3 2 İşli-K ö k rek 2 0 1 7 : 2 6 7 2 0 1 5 : k a t.4 9 137 D o ğ a n 2 0 0 9 : K a t . l 8 5 ; K a z a n c ı g i l v d 2 0 1 2 : 1 5 9 ; ; D oğan 2 0 0 9 :K a t.4 3 , 1 1 4 , K a z a n cıg il v d 2 0 1 2 : 6 3 , 2 5 5 ; K u şak lı Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 242 K a sta m o n u A ta b e y Gazi C am isi H âzinesind e 5 138, T r a b z o n Sülüklü M e ­ z a rlığ ın d a b u g ru b a a it 9 ö rn e k v a r d ır 139. G öynük m e z a r ta ş la r ı iç e ris in d e 3 ta n e d ir 140. T A R İK A T B A Ş L IK L A R I E d irn e şe h r i m e z a r ta ş la r ın d a ta r ik a t b a ş lık la r ın ı ele ald ığ ım ızd a 6 tü r o rta y a ç ık m ıştır. 6 tip te 2 0 a d e t b a şlık bu lu nur. T a b lo 4 T A R İK A T B A Ş L IK L A R I T R B e lir s iz T R . T R H -1 B e lirs iz fT a b lo T R M -1 T R M -2 T R M -3 T R M -4 4 ) : 15.yü zy ıl ö r n e ğ in d e 141 y u k a rı d o ğ ru d a ra lan b a şlık sek iz d ilim li şe k ild e ta s a rla n m ış tır. Y in e ç o k g en b ir göv d eye sah ip o lan ta ş ın b o y u n k ısm ı d a se k iz g e n d ir. T R . H a lv e ti (T a b lo 4 ): D ilim li b a şlığ ın ü z e rin e a şa ğ ı e ğ im li o la ra k s a ­ rılm ış ş e r itle r i ü s t k ısım d a y a ta y b ir şe k ild e y e r le ş tir ilm iş o lan ş e r it k ese r. B u ş e r it b a şlığ ın a rk a ta r a fın d a b o y u n a d o ğ ru in e r. 1 6 9 8 ta rih li b ir ö rn e k b u lu n u r142. 138 Ç a l - Ç a l , 2 0 0 8 , 1 9 - 2 0 139 Y e r , 2 0 0 4 : 1 6 9 - 1 7 5 140 Ç a l , 2 0 0 7 ; 3 0 6 141 G ü v e n 1 9 9 5 : 3 4 2 . f o t . 142 K ö k r e k 2 0 1 6 a Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 243 B u r sa V eli Ş e m se d d in C am isi H a z iresi 1 9 0 3 ta rih li b ir 143,B u r sa Seyyid U sul D erg â h ın d ak i m e z a r ta ş la r ı iç e ris in d e 3 144 ö r n e k te görü lü r. İzm ir Ş e m si B a b a T e k k e sin d e 1 8 7 6 ta r ih li b ir ö rn e k b u lu n u r 145. T R M -l (T a b lo 4 ) : M ev levi ta r ik a tın a a it b a şlık tır. A şağ ıd an y u k a rı d o ğ ­ ru düz b ir b iç im d e u zay an b a şlık ü s t k ısm ıy la y u v a rla tılm ıştır. 2 ö r n e k b u ­ lu n u r146. K a sta m o n u F e r h a t P a şa C am isi H az iresin d e l 147, B u r sa P ın a r b a ş ı M ez arlığ ın d a 1 9 .y ü zy ıla a it .3 148ö r n e k bu lu n u r. T R M -2 (T a b lo Y in e M ev levi ta r ik a tın a a it b a şlık tır. Y u k a rı d oğru 4 ): d a ra la n b a şlığ ın a lt k ısm ın d a b ir ş e r it b u lu n u r.8 ö r n e k v a r d ır 149. B u r sa P ı­ n a r b a ş ı M ez arlığ ın d a 1 9 .y ü zy ıla a it 2 m e z a r ta ş ı 150ile K on ya M ev lan a M üzes i’n d e D erv iş İs m a il’e a it o lan 1 8 5 1 ta rih li b a ş lık ö r n e k o la r a k v e r ile b ilir 151. T R M -3 (T a b lo M ev levi ta r ik a tın a a it o lan ü çü n cü b a şlık türüm üz. 4 ): Düz b ir b iç im d e y ü k se le n b a şlığ ın ta m o r ta sın d a n aşa ğ ı k a d a r b ir ş e r i t in e r v e b a şlığ ın a lt k ısm ın d a 3 s ır a y a ta y ş e r it bu lu nur. 2 ö r n e k b u lu n u r152. T R M -4 (T a b lo 4 ): M ev levi ta r ik a tın a a it b a şlık tır. Düz b ir b iç im d e y ü k ­ se le n a lt k ısm ın d a b a k a n a g öre sa ğ ta r a fta y u k a rı d o ğ ru sa ğ a eğim li b ir b i ­ çim d e sa r ılır k e n so l ta r a fı d ü şe y o la ra k s a r ılm ış tır 3 ö r n e k b u lu n u r153. K ü tah y a E rg u n iy y e M e v le v ih a n e ’si h a z ire sin d e b u lu n a n m e z a r ta ş la ­ rın d a n 19. Y ü zyıla a it 3 m e z a r ta ş ın d a b u tü r b a şlık k u lla n ılm ış tır 154. B u rs a M e v le v ih a n e si H az iresin d e b u lu n a n 1 7 6 8 ta r ih li ö r n e k y in e b u g ru p ta n ­ d ır155. 143 M e r m u t o ğ l u - Ö c a l a n , 2 0 1 2 ; 1 7 4 444 Ö c a l a n , 2 0 0 9 ; 2 7 3 - 2 7 5 445 Ö z t ü r k l e r , 2 0 1 3 ; 1 6 9 446 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . 5 1 , 1 2 5 447 G ü n d o ğ a n , 2 0 0 7 ; 2 5 4 448 T e k , 2 0 0 7 ; 3 4 9 , 3 5 0 , 3 5 4 449 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . 1 9 , 2 5 , 2 8 , 3 6 , 3 7 , 4 5 , 5 0 , 6 0 , 9 3 , 9 5 450 T e k , 2 0 0 7 ; 3 4 9 , 3 5 3 454 B a k ı r c ı , 1 9 9 9 ; 7 5 452 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . 9 , 1 3 0 453 K u ş a k l ı 2 0 1 5 : k a t . 3 5 , 8 6 , 1 7 9 454 Ç a y c ı - D u r m u ş , 2 0 0 7 ; 2 1 4 , 2 1 5 , 2 1 6 455 M e r m u t l u , 2 0 1 1 ; 2 8 8 Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 244 K A D IN B A Ş L IK L A R I K ad ın m e z a r ta ş la rın d a 2 tip k u llan ılm ıştır. T o p lam d a 3 8 ö rn eğ i bulunur. T a b lo 5 K A D IN B A Ş L IK L A R I u © K D -1 K D -2 K D 1 (T a b lo 5 ) :B u grup iç e ris in d e d e ğ e rle n d ird iğ im iz ö rn e k le r d e b o ­ y u n k ısm ın d a n itib a r e n g e n işle y e r e k y ü k s e le n b a şlık d ışa k a v isli b ir te p e k ısm ıy la so n bu lu r. T o p la m d a 2 4 ö r n e k b u lu n u r. 1 7 2 2 - 1 8 4 7 ta r ih a r a lığ ın ­ d a d ır156. G iresu n İli’n d e 1 8.ve 1 9 .y ü zy ıla ta r ih le n e n İ l 157,G öyn ü kte 6 158, İsta n b u l Şeyh V efa C am isi H az iresin d e İ l 159, K a sta m o n u A ta b e y Gazi C am isi v e T ü r ­ b e s i h a z ir e le r in d e 3. tip o la ra k g ru p la n d ırılm ış 2 ö r n e ğ i b u lu n m a k ta d ır160. K D 1 (T a b lo 5 ):: B u tip için d e y e r alan b a şlık la r m a n ta r ı a n d ıra n b ir g ö ­ rü n ü m e sa h ip tirle r. B o y u n la rı y u k a rıy a d o ğ ru h a fifç e d a ra la r a k u z a n ır v e te p e k ısm ı y a rım d a ire şe k lin d e d ışa k av islid ir. T o p lam 1 4 ö r n e k bu lu n u r. 1 7 6 2 - 1 8 7 0 ta r ih a ra lığ ın d a d ır 161. K a sta m o n u A ta b e y Gazi C am isi v e T ü r b e s i h a z ir e le r in d e 19 .y ü z y ıla a it 2 ö r n e ğ i162,G öynü k’te y in e 1 9 .y ü zy ıla ta r ih le n e n 2 ö rn eğ i b u lu n u r163. 156 A r s l a n 2 0 0 7 : 100, 101, 131, 55, 303, 433, 435 179, 223, 277, ; 319, D o ğ an 2 0 0 9 :K a t . 7, 2 1 , 2 2 , 2 4 , 2 9 , 3 0 , 6 2 , 7 4 , 8 6 , 349, 351 ; ; Baş D oğan 2 0 0 9 :K a t.8 5 ; K azan cıg il v d 2 0 1 2 :2 4 7 157 Ç a l - İ l t a r , 2 0 1 1 ; 3 4 158 Ç a l , 2 0 0 7 ; 3 0 8 . 159 S ü r ü n , 2 0 0 6 : 3 0 2 160 Ç a l - Ç a l , 2 0 0 8 ; 2 5 161 A r s l a n 2007: 53, 2 0 0 9 :K a t . 1 2 , 4 0 , 2 5 5 162 Ç a l - Ç a l , 2 0 0 8 ; 2 5 163 Ç a l , 2 0 0 7 : 3 0 8 327, 362, 377, 395 ; K ök rek 2 0 1 6 a :4 5 , 4 6 2009: 1 9 4 -1 9 7 , 4 5 0 -4 5 2 ; D oğan Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 245 SO N UÇ So n u ç itib a riy le E d irn e şe h r i ile ilgili y a p ıla n te z v e y a y ın la rd a n to p ­ la m d a 5 6 0 a d e t e r k e k v e k a d ın b a şlığ ın ın k u lla n ılm ış o ld u ğu n u ö ğ ren iy o ru z. Y a y ın la rd a b u lu n an b u ö r n e k le r e b a şlık tip le ri v e sa y ıla rı o la rak ; E r k e k le r ­ de, fes 5 tip te 7 3 , k av u k 1 7 tip te 2 6 3 , sa r ık 2 1 tip te 1 6 6 , ta r ik a t b a şlık la r ı 7 tip te 2 0 ta n e o lm a k ü ze re ; 5 0 tip te 5 2 2 ta n e d ir. K a d ın lard a ise 2 tip te 3 8 ö r n e k v ard ır. E rk e k v e k a d ın b a ş lık la r ın ı y ü z y ılla ra g öre b a k tığ ım ız d a ise so n u ç şöyle d ir; 1 5 y ü zy ıld an = 3 tip 7 tan e. T a rih li: 1 / ta r ih le m e : 6 lö .Y ü z y ıld a n = 2 tip 4 ta n e. T a rih li 2 / ta r ih le m e : 2 17. y ü z y ıld a n = 7 tip 1 8 ta n e ta m a m ı ta r ih li 18. y ü z y ıld a n = 2 9 tip 2 1 6 ta n e. T a rih li: 1 9 0 ta r ih le m e : 2 6 19. y ü z y ıld a n = 3 4 tip 2 9 2 ta n e. T a rih li: 2 8 1 / ta rih le m e : 11 20. y ü z y ıld a n = 4 tip 2 3 tan e. T a m a m ı ta rih lid ir. S a rık la r ta r ih o la r a k 15. Y ü zyıla k a d a r in m ek te d ir; a n c a k sa y ı o la ra k k a v u k la rın d a h a ç o k k u llan ıld ığ ı görü lü r. H er ik i tü r d e 18. Y ü zyıld a y a y g ın ­ la şıp 19. Y ü zyılın o r ta s ın a k a d a r k u llan ılırlar. Ö rn e k lere g öre ilk v e so n k u lla n ım ta rih le r i; F e sle rd e ; 1 8 2 9 - 1 9 1 7 , S a rık la rd a ; 1 4 6 7 - 1 8 7 9 , K av u klard a; 1 6 7 5 - 1 9 1 6 , K ad ın b a şlık la r ın d a ise; 1 7 2 2 - 1 8 7 3 aralığ ın d ad ır. KAYN A KÇA 1. A cun. H .( 2 0 0 5 ). T ü m Y ö n le ri İle Ç ap an o ğ u lları V e E se rle ri. A n kara: B a ş ­ b a k a n lık D ev let İs ta tis tik E n stitü sü . 2. A r sla n ,A .(2 0 0 7 ). E d irn e Üç Ş e re fe li Cam i H a z iresi M ezar T aşla rı. Y a y ım ­ la n m am ış Y ü k se k L isa n s T ezi. Gazi Ü n iv e rsite si So sy al B ilim le r E n s ti­ tü sü . A n k a ra Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 246 3. A ylar, M .( 2 0 1 2 ) , O rh an g azi İlç e sin d e V e K ö y lerin d e O sm an lı D ö n e m in ­ d e n K alm a M ezar T a şla rı, T.C. B a lık e s ir, Ü n iv e rsite si S o sy a l B ilim le r E n stitü sü T a rih A n ab ilim Dalı, B a sılm a m ış Y ü k se k L isa sn s T ezi, B a lı­ k esir. 4. B aş, E .( 2 0 0 9 ) . E d irn e B e y le r b e y i C am ii H az in e si’n d e B u lu n a n M ezar T a ş ­ ları. Y a y ım la n m a m ış Y ü k se k L isa n s T ezi. T r a k y a Ü n iv e rsite si So sy al B ilim le r E n stitü sü , E d irn e 5. B e rk , S .( 2 0 0 6 ) , Z am an ı A şan T a şla r, Z eytin B u rn u n u n T a r ih i M ezar T a ş la ­ rı, İstan b u l, 6. C anyurt, F .( 2 0 0 7 ) . K a sta m o n u Ş e h ri İsm a il B e y K ü lliyesi, S a ray C am isi, H e p k e b irle r C am isi, M u zafferid d in Gazi T ü r b e si H az irele rin d e B u lu ­ n a n M ezar T aşla rı. Y a y ım lan m a m ış Y ü k se k L isa n s T ezi, Gazi Ü n iv e rsi­ te s i S o sy al B ilim le r E n stitü sü , A n kara. 7. Çal, H .(2 0 0 0 ) " İsta n b u l E y ü p T e k i E rk e k M ez a r T a şla rın d a B a şlık la r ”, T a rih i K ü ltü rü V e S a n a tıy la E y ü p su ltan S em p o zy u m u Iıı, T eb liğ le r, ( 2 8 - 3 0 M ayıs, 1 9 9 9 ) , İstan b u l, 8. Çal,H.( 2 0 0 7 ) . "G öynük (B o lu ) Ş e h ri M ezar T a ş la r ı”.V akıflar D ergisi. 9. Çal, H. - A taoğu z Çal,0 . ( 2 0 0 8 ) . K a sta m o n u A ta b e y C am isi V e T ü r b e si H azir e le r in d e k i M ezar T a şla rı. A n kara: K a sta m o n u B e le d iy e si 10. Çal, H .(2 0 0 8 , 9 - 1 1 E k im ). G iresu n M ü zesi V e T ire b o lu K a le si’n d e k i M e­ z ar T a şı B a şlık la rı. U lu sla ra ra sı G iresu n V e D oğu K a rad en iz S o sy al B i ­ lim le r Sem p o zy u m u , G iresun. 11. Çal, H.- İlta r, G. ( 2 0 1 1 ) G iresu n İli O sm an lı M ezar T aşları. 12. Çal,H.( 2 0 1 9 ) , T ü rk iy e ld e S e lçu k lu d a n O sm an lıy a T ü r k -İs la m M ezar T a ş ­ ları, T ü rk İsla m S a n a tla r ı T a rih i, A n k a ra 13. D oğan, B. ( 2 0 0 9 ) E d irn e Gazi M ihal C am isi H az in e si’n d ek i M ezar T a şları. Y a y ım lan m a m ış Y ü k se k L isa n s T ezi, T ra k y a Ü n iv e rsite si S o sy al B ilim ­ le r E n stitü sü , E d irn e. 14. Gül, S .( 2 0 0 9 ) , K ad ık öy T a şk ö p rü C ad d esi M ezarlığ ı (B a tı Y ö n ü n d e k i 18. Y üzyıl M ezar T a şla r ın ın S a n a t T a r ih i A c ısın d a n D eğ erle n d irilm e si), T.C. M a rm a ra Ü n iv e rs ite si T ü r k iy a t A ra ştırm a la rı E n stitü sü T ü rk S a ­ n a tı A n ab ilim Dalı, ( Y. Y. L. T .), İstan b u l. Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 247 15. Gün,R-Can,Y, v d .( 2 0 1 6 ) , V e z irk ö p rü Y ö re s in d e B u lu n an 1 7 - 1 8 . Y üzyıl O sm an lı M ezar T a şla rı, O ndokuz M ayıs Ü n iv e rsite si İla h iy a t F a k ü lte si D erg isi, S ;4 0 . Sam sun. 16. G ü n d o ğ a n ,B .(2 0 0 7 ). K a sta m o n u F e r h a t P a şa Cam i H a z iresi M ezar T a ş la ­ rı. Y a y ım lan m a m ış Y ü k se k L isa n s T ezi, Gazi Ü n iv e rsite si S o sy al B ilim ­ le r E n stitü sü , A n kara. 17. Güven, A. ( 2 0 0 6 ) , XV. Yy. O sm an lı M ezar T a şla rı, İstan b u l. Ü n iv e rsite si S o sy al B ilim le r E n stitü sü , İstan b u l, 18. G ü z e l,E .(2 0 1 6 ) O sm an lı E r k e k M ezar T a şla r ın d a S e rp u ş B iç im le ri, S ü ­ le y m a n D em irel ü n iv e r site si S o sy al B ilim le r E n stitü sü İsla m T a rih i v e S a n a tla rı A n a b ilim d a lı T ü rk İsla m S a n a tla r ı B ilim D alı Y a y ım lan m a m ış D o k to ra T ezi. İsp a rta . 19. H anoğlu, C .( 1 9 9 5 ), E rzu ru m M erk e zd e Cam i H a z ire le rin d e B u lu n a n X vııı -Xıx. Yy. M ezar T a şla rı, T. C. A ta tü rk Ü n iv e rsite si So sy al B ilim le r E n s ti­ tü sü S a n a t T a r ih i A n ab ilim Dalı, Y a y ın la n m a m ış Y ü k sek L isa n s T ezi, E rzu ru m 2 0 . İşli H. N, ( 2 0 0 9 ) O sm an lı S e rp u şla rı, İstan b u l, 2 1 . İşli, N. - K ö k rek , M .( 2 0 1 7 ).Y e n iç e r ile r R e m iz le ri V e M ezar T a şla rı. İ s ta n ­ bul: D erg âh Y ay ın ları. 2 2 . İş li,N .(2 0 0 6 ).Y e n iç e r i M e z a rta şla rı İsta n b u l: T u rk u a z Y ayın ları. 2 3 . K azan cıgil, R., K arak ay a, H., K öylüoğlu, N., Ö ncel, M., E rk an , K., G ökçe, N., T ü rk m e n o ğ lu , İ., Şim şek , Z. ( 2 0 1 2 ) . E d irn e M ü zesi O sm an lı D ön em i M ezar T a şla rın d a n Ö rn ek ler. E d irn e : T ra k y a K a lk ın m a A jansı. 2 4 . K oyu ncu , R..- G üvelioğlu İ. - Güm üş N. ( 2 0 0 9 ) , R ize İyi D ere İlç e si T a rih i M ezar K ita b e le ri, İstan b u l. 2 5 . K u şaklı, Y.C. ( 2 0 1 6 ) . E d irn e M u rad iye Cam i H a ziresi M ezar T aşla rı. Y a ­ y ım la n m am ış Y ü k se k L isa n s T ezi, Gazi Ü n iv e rsite si S o sy al B ilim le r E n stitü sü , A n kara. 2 6 . L e q u eu r, H .P (1 9 9 7 .), H üve"l B a k i İs ta n b u l’d a O sm an lı M ez a rlık ları V e M ezar T a şla rı, Ç ev iren : S e la h a ttin D ilidüzgün, İstan b u l, 2 7 . M erm u tlu , B. - Ö calan H. ( 2 0 1 1 ) , T a r ih i B u r sa M ezar T a şla r ı-1 , B u r sa H azireleri, B u rs a Turkmes 2019 Tam Metin Bildiriler | 248 2 8 . N efes, E .( 2 0 0 2 ) , S a m su n Y ö re s in d e B u lu n a n M ezar T a şla rı, T.C. On d o ­ kuz M ayıs Ü n iv e rsite si, S o sy al B ilim le r E n stitü sü , T ü rk İsla m S a n a tla rı A n a bilim Dalı, (Y.Y.L.T.), Sam sun. 2 9 . Ö z tü rk le r,H .C .(2 0 1 3 ), B e k ta şi M ezar T a şla rı Ü z erin e B ir İn ce le m e : Ş e m si Baba T ek k esi Ö rneği, İğ d ır Ü n iv e rsite si S o sy al B ilim le r D erg isi, S.4.Iğd ır. 3 0 . Sü rün , M. ( 2 0 0 6 ) ., İsta n b u l Şeyh V efâ Cam i H a ziresi (M ez ar T a sla rı T ip o lo jisi Ü z erin e B ir D e n e m e ), T.C. M a rm a ra Ü n iv e rs ite si T ü r k iy a t A r a ş­ tır m a la r ı E n stitü sü T ü rk S a n a tı A na B ilim D alı T ü rk S a n a tı B ilm Dalı (Y. Y. L. T .), İsta n b u l, 3 1 . Şey b an . L .( 2 0 0 7 ) . O sm an lı D ön em i T a ra k lı M ezar T a şla rı V e K ita b e leri. A d ap azarı: S a k a ry a B ü y ü k şe h ir B e le d iy e si K ü ltü r Y ay ın ları, 3 2 . T ü fek çio ğ lu , A .( 2 0 0 5 ) , E d in c ik "te T ü rk D ev ri M im a risi v e M ezar T aşla rı, E d in c ik B e le d iy e si K ü ltü r Y ay ın ları, B u rsa. 3 3 . Y ap ar, B. ( 2 0 0 7 ).Y u n a n is ta n ’d ak i T ü rk E s e rle rin d e K ita b e le r (D ed eağ aç, D im eto k a, İsk e ç e , G üm ülcine, S elân ik , K avala, Y e n ic e -K a r a su ), T.C. M im ar S in an Güzel S a n a tla r Ü n iv e rsite si S o sy al B ilim le r E n s titü sü G e­ le n e k s e l T ü rk S a n a tla r ı A n a sa n a t D alı E sk i Y azı P ro g ra m ı, (Y.Y.L.T), İ s ­ tan b u l, 3 4 . Y er, K .( 2 0 0 4 ) . T ra b z o n Sülüklü Ş e h ir M ez a rlığ ın d a k i 18.Y ü zy ıl M ezar T aşla rı. Y a y ım la n m a m ış Y ü k se k L isa n s T ezi, Gazi Ü n iv e rsite si So sy al B ilim le r E n stitü sü , A n k a ra ,1 6 7 . 3 5 . Y ü ksel, M. ( 2 0 0 0 ) , T r a b z o n ’d a T ü rk -İsla m E s e r le r i V e K ita b e le ri, C.I-V, T rab z on ,