Academia.eduAcademia.edu

DE BELLO GALLICO

DE BELLO GALLICO 1 Gallia est omnis divisa in partes tris, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Gallia: Nominativo, singular, femenino, (Gallia/Galliae): Galia est: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (sum/es/esse/fui): está omnis: Nominativo, singular, femenino, (omnis/omne): toda divisa: Nominativo, singular, femenino, (divisa/divisae): dividida in: Preposición de acusativo: en partes: Acusativo, plural, femenino, (pars/partis): partes tris: Acusativo, plural, femenino, (tres/tria): tres quarum: Pronombre demostrativo, genitivo, plural, femenino, (qui/quae/quod): de las cuáles unam: Acusativo, singular, femenino, (unus/una/unum): una incolunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (incolo/incolis/incolere/incolui/incultum): habitan Belgae: Nominativo, plural, femenino, (Belgae/Belgarum): Belgas aliam: Acusativo, singular, femenino, (alius/alia/aliud): otra Aquitani: Nominativo, plural, masculino, (Aquitanus/Aquitani): Aquitanos tertiam: Acusativo, singular, femenino, (tertius/tertia/tertium): la tercera qui: Pronombre relativo, nominativo, plural, masculino, (qui/quae/quod) los que ipsorum: Pronombre relativo, genitivo, plural, masculino, (ipse/ipsa/ipsum): de ellos mismos lingua: Ablativo, singular, femenino, (lingua/linguae): lengua Celtae: Nominativo, plural, femenino, (Celtae/Celtarum): Celtas nostra: Adjetivo posesivo, primera persona del plural, ablativo, singular, femenino, (noster/nostra/nostrum): nuestra Galli: Nominativo, plural, masculino, (Galli/Gallorum): Galos apellantur: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz pasiva, (apello/apellas/apellare/apellavi/apellatum): son llamados Toda la Galia está dividida en tres partes, una de las cuales habitan los Belgas, otra los Aquitanos, la tercera los que son llamados Celtas en la lengua de ellos mismos, Galos en la nuestra. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. Hi: Pronombre demostrativo, nominativo, plural, masculino, (hic/haec/hoc): estos omnes: Nominativo, plural, masculino, (omnis/omne): todos lingua: Ablativo, singular, femenino, (lingua/linguae): lengua institutis: Ablativo, plural, neutro, (institutum/instituti): costumbres legibus: Ablativo, plural, neutro, (lex/legis): leyes inter: Preposición de acusativo: entre se: Pronombre personal, tercera persona del singular, ablativo: se* differunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (differo/differs/differe/distuli/dilatum): diferencian Gallos: Acusativo, plural, masculino, (Galli/Gallorum): Galos ab: Preposición que rige ablativo: de Aquitanis: Ablativo, plural, masculino, (Aquitanus/Aquitani): Aquitanos Garumna: Nominativo, singular, masculino, (Garumna/Garumnae): río Garona flumen: Nominativo, singular, masculino, (flumen/fluminis): río a: Preposición de ablativo: a Belgis: Ablativo, plural, masculino, (Belga/Belgae): Belgas Matrona: Nominativo, singular, femenino, (Matrona/Matronae): Río Marne et: Conjunción copulativa: y Sequana: Nominativo, singular, femenino, (sequana/sequanae): río Sena dividit: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (divido/dividis/dividere/divisi/divisum): separa Todos estos se diferenciaban entre sí por la lengua, las costumbres y las leyes. El río Garona dividía a los Galos de los Aquitanos, el río Matrona y el río Sena de los Belgas. Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea quae ad effeminandos animos pertinent important, Horum: Pronombre demostrativo, genitivo, plural, neutro, (hic/haec/hoc): estos omnium: Genitivo, plural, neutro, (omnis/omne): todos fortissimi: Adjetivo en grado superlativo, nominativo, plural, masculino, (fortis/forte): más fuertes sunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (sum/es/esse/fui): son Belgae: Nominativo, plural, femenino, (Belga/Belgae): Belgas propterea: Adverbio: por esto quod: Pronombre relativo, acusativo, singular, neutro, (qui/quae/quod): que propterea+quod: porque a: Preposición de ablativo: de cultu: Ablativo, singular, masculino, (cultus/cultus): culta atque: Conjunción copulativa: y humanitate: Ablativo, singular, femenino, (huminitas/huminitatis): humanidad provinciae: Genitivo, singular, femenino, (pronvincia/pronvinciae): provincia longissime: Adjetivo en grado superlativo, ablativo, singular, masculino, (longus/longa/longum): más lejos absunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, (sum/es/esse/fui): están lejos minimeque: Adverbio: poco. Que: conjunción copulativa: y minime+saepe: rara vez ad: Preposición de acusativo: a eos: Pronombre demostrativo, acusativo, plural, masculino, (is/ea/id): ellos mercatores: Nominativo, plural, masculino, (mercator/mercatoris): mercaderes saepe: Muchas veces* commeant: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (commeo/commeas/commeare/commeavi/commeatum): van atque: Conjunción copulativa: y ea: Pronombre demostrativo, nominativo, plural, neutro, (is/ea/id): estas quae: Pronombre indefinido, nominativo, plural, neutro, (quis,qui/quae/quid,quod): cosas ad: Preposición de acusativo: para effeminandos: Gerundio (participio futuro pasivo), acusativo, plural, masculino, (effemino/effeminas/effeminare/effeminavi/effeminatum): enflaquecer animos: Acusativo, plural, masculino, (animus/animi): animos pertinent: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (pertineo/pertines/pertinere/pertinui): sirven important: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (importo/importas/importare/importavi/importatum): llevan Los Belgas son los más fuertes de todos estos, porque están lejísimos de la culta humanidad y de la provincia, y rara vez van a ellos los mercaderes y llevan estas cosas que sirven para enflaquecer los animos, proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt. Qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis proeliis cum Germanis contendunt, cum aut suis finibus eos prohibent aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt. proximique: Nominativo, plural, masculino, (proximus/proximi): próximos / Que: conjunción: y sunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (sum/es/esse/fui): están Germanis: Ablativo, plural, masculino, (Germani/Germanorum): Germanos qui: Pronombre relativo, nominativo, singular, masculino, (qui/quae/quod): que trans: Preposición de acusativo: al otro lado del Rhenum: Acusativo, singular, masculino, (Rhenus/Rheni): Río (el río) incolunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (incolo/incolis/incolere/incolui/-): moran quibuscum: Pronombre relativo, ablativo, plural, masculino, (qui/quae/quod): quienes / Cum: preposición de ablativo: con continenter: Adverbio: ininterrumpidamente bellum: Acusativo, singular, neutro, (bellum/belli): guerra gerunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (gero/geris/gerere/gessi/gestum): aventajan Qua: Pronombre relativo, ablativo, singular, femenino, (qui/quae/quod): esta de: Preposición de ablativo: por causa: Ablativo, singular, femenino, (causa/causae): causa Helvetii: Nominativo, plural, masculino, (Helvetii/Helvetiorum): Helvecios quoque: Conjunción: también reliquos: Acusativo, plural, masculino, (reliquus/reliqua/reliquum): restantes Gallos: Acusativo, plural, masculino, (Galli/Gallorum): Galos virtute: Ablativo, singular, femenino, (virtus/virtutis): valor praecendunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (praecedo/praecedis/praecedere/praecessi/praecessum): aventajan quod: Conjunción: pues fere: Adverbio: con frecuencia cotidianis: Ablativo, plural, neutro, (cotidianus/cotidiana/cotidianum): cotidianas proeliis: Dativo, plural, neutro, (proelium/proelii): batallas cum: Preposición de ablativo: con Germanis: Ablativo, plural, masculino, (Germani/Germanorum): Germanos contendunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (contendo/contendis/contendere/contensi/contentum): marchan cum: Conjunción subordinante: cuando aut: Conjunción: o bien suis: Adjetivo posesivo, tercera persona, ablativo, plural, masculino, (suus/sua/suum): sus finibus: Ablativo, plural, masculino, (finis/finis): territorios eos: Pronombre demostrativo, acusativo, plural, masculino, (is/ea/id): ellos prohibent: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (prohibeo/prohibes/prohibere/prohibui/prohibitum): prohiben aut: Conjunción: o ipsi: Pronombre demostrativo, nominativo, plural, masculino, (ips/ipsa/ipsum): ellos mismos) in: Preposición de ablativo: en eorum: Pronombre demostrativo, genitivo, plural, masculino, (is/ea/id): de ellos finibus: Ablativo, plural, masculino, (finis/finis): territorios bellum: Acusativo, singular, neutro, (bellum/belli): guerra gerunt: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (gero/geris/gerere/gessi/gestum): sostienen y próximos están a los Germanos que al otro lado del Rín moran, con quienes hacen la guerra ininterrumpidamente. Por esta causa los Helvecios también aventajan con valor a los Galos restantes, pues con frecuencia marchan junto con los Germanos a las batallas cotidianos, o bien cuando les prohíben sus territorios o bien cuando ellos mismos sostienen la guerra en sus territorios [Eorum una, pars, quam Gallos obtinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano, continetur Garumna flumine, Oceano, finibus Belgarum, attingit etiam ab Sequanis et Helvetiis flumen Rhenum, vergit ad septentriones. Eorum: Pronombre demostrativo, genitivo, plural, masculino, (is/ea/id): de ella una: Adjetivo indefinido, nominativo, singular, femenino, (unus/una/unum): una pars: Nominativo, singular, femenino, (pars/partis): parte quam: Pronombre relativo, acusativo, singular, femenino, (qui/quae/quod): que Gallos: Acusativo, plural, masculino, (Galli/Gallorum): los Galos obtinere: Verbo, infinitivo presente, voz activa, (obtineo/obtines/obtinere/obtinui/obtentum): poseer dictum est: Participio perfecto, voz pasiva, nominativo, singular, neutro, (dico/dicis/dicere/dixi/dictum): fue dicho initium: Acusativo, singular, neutro, (initium/initii): principio capit: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (capio/capis/capere/cepi/captum): toma a: Preposición de ablativo: de flumine:  Ablativo, singular, neutro, (flumen/fluminis): río Rhodano: Ablativo, singular, maculino, (Rhodanus/Rhodani): Ródanos (río de Galia) continetur: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz pasiva, (contineo/contines/continere/contenui/contentum): contenido Garumna: Ablativo, singular, masculino, (Garumna/Garumnae): río Garona flumine: Ablativo, singular, neutro, (flumen/fluminis): río Oceano: Ablativo, singular, masculino, (Oceanus/Oceani): océano finibus: Ablativo, plural, masculino, (finis/finis): territorios Belgarum: Genitivo, plural, femenino, (Belga/Belgae): de los Belgas attingit: Verbo, tercera persona, presente indicativo, voz activa, (attingo/attingis/attingere/attigi/attactum): alcanza etiam: Adverbio: también ab: Preposición de ablativo: por Sequanis: Ablativo, plural, masculino, (Sequani/Sequanorum): Secuanos et: Conjunción copulativa: y Helvetiis: Ablativo, plural, masculino, (Helvetii/Helvetiorum): Helvecios flumen: Acusativo, singular, neutro, (flumen/fluminis): río Rhenum: Acusativo, singular, masculino, (Rhenus/Rheni): Rín vergit: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (vergo/vergis/vergere/-/-): extiende ad: Preposición de acusativo: hacia Septentriones: Acusativo, plural, masculino, (Septentrio/Septentrionis): viento del norte/norte Fue dicho [de] los Galos que una parte de ellos toma principio al poseer el río Ródano; contenido el río Garona, el océano, territorios de los Belgas; también por el de los Sécuanos y los Helvecios alcanza el río Rín; [que se] extiende hacia el norte. Belgae ab extremis Galliae finibus oriuntur, pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,spectant in septentrionem et orientem solem. Belgae: Nominativo, plural, femenino, (Belgae/Belgarum): los Belgas ab: preposición de ablativo: desde extremis: Ablativo, plural, masculino, (extremus/extrema/extremum): extremos Galliae: Genitivo, singular, femenino, (Gallia/Galliae): la Galia finibus: Ablativo, plural, masculino, (finis/finis): territorios oriuntur:  Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz deponente, (orior/oreris/ori/oritus sum): empiezan pertinent: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (pertineo/pertines/pertinere/pertenui/-): extienden ab: Preposición de acusativo: hasta inferiorem: Adjetivo en grado comparativo, acusativo, singular, femenino, (inferior/inferiorius): más baja partem: Acusativo, singular, femenino, (pars/partis): parte fluminis: Genitivo, singular, neutro, (flumen/fluminis): río Rheni: Genitivo, singular, masculino, (Rhenus/Rheni): rín spectant: Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (specto/spectas/spectare/spectavi/spectatum): contemplan in: Preposición de acusativo: a septentrionem: Acusativo, singular, masculino, (septentrio/septentrionis): norte et: Conjunción copulativa: y orientem: Acusativo, singular, masculino, (oriens/orientis): oriente solem: Acusativo, singular, masculino, (sol/solis): sol Los belgas empiezan desde los extremos territorios de la Galia, se extienden hasta la parte más baja del río Rín; contemplan el sol al norte y al oriente. Aquitania a Garumna flumine ad Pyrenaeos montis et eam partem Oceani quae est ad Hispaniam pertinet; spectat inter occasum solis et septentriones.] Aquitania: Nominativo, singular, masculino, (Aquitania/Aquitaniae): Aquitania a: Preposición de ablativo: desde Garumna: Ablativo, singular, femenino, (Garumna/Garumnae): Garona flumine: Ablativo, singular, neutro, (flumen/fluminis): río ad: Preposición de acusativo: hasta Pyrenaeos: Acusativo, plural, masculino, (Pyrenaeus/Pyrenaea/Pyrenaeum): Pirineos montiss: Acusativo, plural, masculino, (mons/montis): montes et: Conjunción: y eam: Pronombre demostrativo, acusativo, singular, femenino, (is/ea/id): aquella partem: Acusativo, singular, femenino, (pars/partis): parte Oceani: Genitivo, singular, masculino, (oceanus/oceani): océano quae: Pronombre relativo, nominativo, singular, femenino, (qui/quae/quod): que est: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (sum/es/esse/fui): es ad: preposición de acusativo: hasta Hispaniam: Acusativo, singular, femenino, (Hispania/Hispaniae): Hispania pertinet: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (pertineo/pertines/pertinere/pertenui/-): extiende spectat: Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (specto/spectas/spectare/spectavi/spectatum): contempla inter: Preposición de acusativo: entre occasum: Acusativo, singular, masculino, (ocassus/ocassi): ocaso solis: Genitivo, singular, masculino, (sol/solis): sol et: Conjunción copulativa: y septentriones: Acusativo, plural, masculino, (septentrio/septentrionis): norte Aquitania, contempla entre el ocaso del sol y el norte, se extiende desde el río Garona hasta los montes Pirineos y aquella parte del océano que llega hasta Hispania 2 Apud1 Helvetios2 longe3 nobilissimus4 fuit5 et6 ditissimus7 Orgetorix8 . Is9 M10 . Messala11 , [et12 P13  M14 .Pisone15 consulibus16 regni17 cupiditate18inductus19 coniurationem20 nobilitatis21  fecit22 et23 civitati24 persuasit25 ut26de27 finibus28 suis29 cum30 omnibus31 copiis32 exirent33 1.   Preposición de acusativo: entre 2.      Acusativo, plural, masculino, (Helvetius,Helvetii): Helvecios 3.   Adverbio: de lejos 4.   Adjetivo en grado superlativo, nominativo, singular, masculino (nobilis, nobile): nobilísimo, muy noble 5.   Verbo, tercera persona, singular, pretérito perfecto, (sum,es,esse,fui): fue 6.   Conjunción copulativa: y 7.   Adjetivo en grado superlativo, nominativo, singular, masculino, (dis, ditis): riquísimo, muy rico 8.      Nominativo, singular, masculino (Orgetorix, Orgetorigis): Orgetorix 9.   Pronombre demostrativo, nominativo, singular, masculino, (is, ea, id): Este 10.  Ablativo, singular, masculino, (Marcus, Marci): Marco 11.  Ablativo, singular, femenino, (Messala,Messalae): Messala 12.  Conjunción copulativa: y 13.  Ablativo, singular, masculino, (Pupius,Pupii): Pupio 14.  Ablativo, singular, masculino, (Marcus, Marci): Marco 15.  Ablativo, singular, masculino, (Pison, Pisonis): Pisón 16.  Ablativo absoluto, plural, masculino (consul, consulis): cónsules 17.  Genitivo, singular, neutro, (regnum,regni): reino 18.  Ablativo, singular, femenino (cupiditas, cupiditatis): deseo 19.  Participio perfectvo, voz pasiva, nominativo, singular, masculino (inductus-as-um) del verbo (induco,inducis,inducere,induxi,inductum): llevado 20.  Acusativo, singular, femenino, (coniuratio, coniurationis): conspiración 21.  Genitivo, singular, femenino, (nobilitas, nobilitatis): nobles 22.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito perfecto, voz activa, (Facio,facis,facere,feci,factum): ganó 23.  Conjunción copulativa: y 24.  Dativo, singular, femenino, (civitas, civitatis): ciudad 25.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito perfecto, voz activa, (persuadeo,persuades,persuadere,persuasi,persuasum): persuadió 26.  Conjunción: que 27.  Preposición de ablativo: de 28.  Ablativo, plural, femenino, (finis, finis): territorios 29.  Adjetivo posesivo, ablativo, singular, femenino, (suus-a-um): sus 30.  Preposición de ablativo: con 31.  Ablativo, plural, femenino, (omnis, omne): todas 32.  Ablativo, plural, femenino, (copia,copiae): riquezas 33.  Verbo, tercera persona, plural, pretérito imperfecto subjuntivo, voz activa, (exeo, exis, exire, exii, exitum): Entre los Helvecios Orgetorix fue de lejos el más noble y el más rico. Este, cuando eran cónsules Marco Mesela y Marco Pupio Pisón, llevado por el deseo del reino, hizo la conspiración del noble y persuadió a la ciudad [para] que saliesen de sus territorios con todas las riquezas:       perfacile1 esse2 , cum3 virtute4 omnibus5 praestarent6 , totius7 Galliae8 imperio9potiri10(Persuasit rige completiva) 1.      Acusativo, singular,neutro, (perfacilis, perfacile): muy fácil 2.   Verbo, infinitivo presente, (sum,es,esse,fui): ser, estar, haber 3.      Preposición de ablativo, cum histórico: porque 4.   Ablativo, singular, femenino, (virtus, virtutis): valor 5.   Dativo, plural, femenino, (omnis, omne): todos 6.   Verbo, tercera persona, plural, pretérito imperfecto subjuntivo, voz activa, (praesto, praestas, praestare, praestiti, praestitum): aventajaban 7.   Pronombre indefinido, genitivo, singular, femenino, (totus,tota,totum): toda 8.   Genitivo, singular, femenino, (Gallia,Galliae): Galia 9.   Ablativoo, singular, neutro, (imperium, imperii): imperio 10.  Verbo deponente, infinitivo presente, (potior, poteris, potiri, potitus sum): apoderarse (Verbo subordinado) Muy fácil era apoderarse del imperio de toda la Galia porque aventajaban en valor a todos Id1 hoc2 facilius3 eis4 persuasit5 , quod6 undique7 loci8 natura9 Helvetii10continentur11 : una12 ex13 parte14 flumine15 Rheno16 latissimo17 atque18altissimo19, qui20 agrum21 Helvetium22 a23 Germanis24 dividit25; altera26 ex27parte28 monte29 Iura30 altissimo31 , qui32 est33 inter34 Sequanos35 et36Helvetios37 ; tertia38 lacu39 Lemanno40 et41 flumine42 Rhodano43 , qui44provinciam45 nostram46 ab47 Helvetiis48 dividit49 . 1.   Pronombre demostrativo, nominativo, singular, neutro, (is,ea,id): Eso 2.   Pronombre demostrativo, nominativo, singular, neutro, (hic,haec,hoc): Este 3.   Adjetivo en grado comparativo, nominativo, singular, neutro, (facilis, facile): más fácil, cumple función de adverbio: era más 4.   Pronombre demostrativo, dativo, singular, masculino, (is, ea, id): para ellos 5.   Verbo, tercera persona, singular, pretérito perfecto indicativo, voz activa, (persuadeo, persaudes, persuadere, persuasi, persuasum: persuadió 6.      Conjunción: que 7.      Adverbio: por todas partes 8.      Genitivo, singular, masculino, (locus, loci): lugar 9.      Ablativo, singular, femenino, (natura, naturae): naturaleza 10.  Nominativo, plural, masculino, (Helvetius, Helvetii): Helvecios 11.  Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz pasiva, (contineo, contines, continere, contenui, contentum): encierren 12.   Adjetivo indefinido, nominativo, singular, femenino, (unus,una,unum): una 13.  Preposición de ablativo: desde 14.  Ablativo, singular, femenino, (pars, partis): parte 15.  Ablativo, singular, neutro, (flumen, fluminis): río 16.  Ablativo, singular, masculino, (Rhenus, Rheni): Rín 17.  Adjetivo en grado superlativo, ablativo, singular, masculino, (latus, lata, latum): anchísimo 18.  Conjunción copulativa: y 19.  Adjetivo en grado superlativo, ablativo, singular, masculino, (altus,alta,altum): altísimo 20.  Pronombre relativo, nominativo, singular, masculino, (qui, quae, quod): que 21.  Acusativo, singular, masculino, (ager, agri): campo 22.  Acusativo, singular, masculino, (Helvetium, Helvetii): Helvecio 23.  Preposición de ablativo: hasta 24.  Ablativo, plural, masculino, (Germani, Germanorum): Germanos 25.  Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (divido, dividis, dividere, divisi, divisum): divide 26.  Nominativo, singular, femenino, (alter, altera, alterum): la segunda 27.  Preposición de ablativo: desde 28.  Ablativo, singular, femenino, (pars, partis): parte 29.  Ablativo, singular, masculino, (mons, montis): monte 30.  Ablativo, singular, femenino, (Iura, Iurae): Jura 31.  Adjetivo en grado superlativo, ablativo, singular, femenino, (Altus,alta,altum): altísimo 32.  Pronombre relativo, nominativo, singular, masculino, (qui, quae, quod): que 33.  Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (sum,es,esse,fui): está 34.  Preposición de acusativo: entre 35.  Acusativo, plural, masculino, (Helvetius, Helvetii): Helvecios 36.  Conjunción copulativa: y 37.  Acusativo, plural, masculino, (Sequani, Sequanorum): Sécuanos 38.  Nominativo, singular, femenino, (tertius, tertia, tertium): tercera 39.  Ablativo, singular, masculino, (lacus, lacus): lago 40.  Ablativo, singular, masculino, (Lemmanus, Lemmani): Lemán 41.  Conjunción copulativa: y 42.  Ablativo, singular, neutro, (flumen, fluminis): río 43.  Ablativ, singular, masculino, (Rhodanus, Rhodani): Ródano 44.  Pronombre relativo, nominativo, singular, masculino, (qui, quae, quod): que 45.  Acusativo, singular, femenino, (provincia, pronvinciae): provincia 46.  Adjetivo posesivo, acusativo, singular, femenino, (noster, nostra, nostrum): nuestra 47.  Preposición de ablativo: de 48.  Ablativo, plural, masculino, (Helvetius, Helvetii): Helvecios 49.  Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activo, (divido, dividis, dividere, divisi, divisum): divide Los convenció de que esto era muy fácil, porque por todas partes los Helvecios están limitados por la naturaleza del lugar: de una parte por anchísimo y altísimo río Rín, que divide el campo Helvecio de los Germanos; de la otra parte por el altísimo monte Jura, que está entre los Helvecios y los Sécuanos; la tercera por el lago Lemán y el río Ródano que divide nuestra provincia de los Helvecios. His1 rebus2 fiebat3 ut4 et5 minus6 late7 vagarentur8 et9 minus10 facile11finitimis12 bellum13 inferre14possent15 ; oración impersonal 1.   Pronombre demostrativo, ablativo, plural, femenino, (hic,haec,hoc): estas 2.      Ablativo, plural, femenino, (res, rei): cosas 3.      Verbo, tercera persona, singular, pretérito imperfecto indicativo, voz activa, (fio, fis, fieri, factus sum): sucedía 4.      Conjunción: que 5.      Conjunción copulativa: y 6.      Adverbio de modo: menos 7.      Adverbio de modo: ampliamente 8.      Verbo deponente, tercera persona, plural, pretérito imperfecto subjuntivo, (vagor, vagaris, vagari, vagatus sum):  vagasen 9.      Conjunción copulativa: y 10.  Adverbio: menos 11.  Adverbio de modo: facilmente 12.  Dativo, plural, neutro, (finitimus, finitima, finitimum):  a los vecinos 13.  Acusativo, singular, neutro, (bellum, belli): guerra 14.  Verbo, infinitivo presente, (infero, infers, inferre, intuli, illatum): hacer 15.  Verbo, tercera persona, plural, presente subjuntivo, (possum, potes, posse, potui): pudiesen Por estas cosas sucedía que vagasen menos ampliamente y  menos fácilmente pudiesen hacer guerra a los vecinos qua1 ex2 parte3 homines4 bellandi5 cupidi6 magno7 dolore8 adficiebantur9. 1.      Pronombre demostrativo, nominativo, singular, femenino, (qui,quae,quod): que 2.      Preposición de ablativo: desde 3.      Ablativo, singular, femenino, (pars, partis): parte 4.      Nominativo, plural, masculino, (homo, hominis): los hombres 5.   Gerundio, genitivo,  singular, masculino, del verbo (bello, bellas, bellare, bellavi, bellatum): atacar 6.   Nominativo, plural, masculino, (cupidus, cupida, cupidum): deseosos, ansiosos 7.   Adjetivo en grado positivo, ablativo, singular, masculino, (magnus, magna, magnum): gran 8.   Ablativo agente, singular, masculino, (dolor, doloris): dolor 9.   Verbo, tercera persona, plural, pretérito imperfecto indicativo, voz pasiva, (adficio, adficis, adficere, adfeci, adfectum): eran afligidos Que desde [esta] parte los hombres deseosos de hacer la guerra eran afectados con gran dolor. Pro1 multitudine2 autem3 hominum4 et5 pro6 gloria7 belli8 atque9 fortitudinis10angustos11 se12 fines13 habere14 arbitrabantur15 , qui16 in17 longitudinem18milia19 passuum20 CCXL21 , in22 latitudinem23 CLXXX24 patebant25 . 1.   Preposición de ablativo: Por 2.      Ablativo, singular, femenino, (multitudo, multitudinis): multitud 3.      Conjunción adversativa: más 4.      Genitivo, plural, masculino, (homo, hominis): hombres 5.      Conjunción copulativa: y 6.      Preposición de ablativo: delante de 7.      Ablativo, singular, femenino, (gloria, gloriae): gloria 8.      Nominativo, plural, neutro, (bellum, belli): guerras 9.      Conjunción copulativa: y 10.  Genitivo, singular, femenino, (fortitudo, fortitudinis): resistencia 11.  Acusativo, plural, masculino, (angustus, angusta, angustum): angostos 12.  Pronombre personal, 3°persona del plural, acusativo: ellos 13.  Acusativo, plural, femenino, (finis, finis): límites 14.  Infinitivo presente, voz activa, (habeo, habes, habere, habui, habitum): tener 15.  Verbo deponente, 3°persona, plural, pretérito imperfecto indicativo, (arbitror, arbitraris, arbitrari, arbitratus sum): juzgaban 16.  Pronombre relativo, nominativo, singular, masculino, (qui, quae, quod): que 17.  Preposición de acusativo: en 18.  Acusativo, singular, femenino, (longitudo, longitudinis): longitud 19.  Acusativo, plural, masculino, (milia, milium): miles (siempre va genitivo 20.  Genitivo, plural, masculino, (pasus, pasus): pasos 21.  Indeclinable: doscientos cuarenta 22.  Preposición de acusativo: en 23.  Acusativo, singular, femenino, (latitudo/latitudinis): latitud 24.  Indeclinable: ciento ochenta 25.  Verbo, tercera persona, plural, pretérito imperfecto indicativo, voz activa, (pateo, pates, patere, patui): alcazaban Pero por la multitud de hombres y por la gloria de la guerra, juzgaban que tenían  angostos límites de la resistencia que alcanzaban en longitud mil doscientos cuarenta, y en latitud, ciento ochenta. 3 His1 rebus2 adducti3 et4 auctoritate5 Orgetorigis6 permoti7 constituerunt8 ea9quae10 ad11 proficiscendum12 pertinerent13 comparare14, iumentorum15 et16carrorum17 quam18 maximum19 numerum20 coemere21 , sementis22 quam23maximas24 facere25 , ut26 in27 itinere28 copia29 frumenti30 suppeteret31 , cum32proximis33 civitatibus34 pacem35 et36 amicitiam37 confirmare38 . 1.      Pronombre demostrativo, dativo, plural, femenino, (hic,haec,hoc): Estas 2.   Dativo, plural, femenino, (res,rei): cosas 3.      Participio perfecto, voz pasiva, nominativo, plural, masculino, (adducto, adductis, adducere, adduxi, adductum): llevados                                                                                                                                                                           4.      Conjunción copulativa: y 5.      Ablativo, singular, femenino, (auctoritas, auctoritatis): autoridad 6.   Genitivo, singular, masculino, (Orgetorix, Orgetorigis): Orgétorix 7.      Participio perfecto, voz pasiva, nominativo, plural, masculino, (permoveo, permoves, permovere, permovi, permotum): movidos 8.      Verbo, tercera persona, plural, pretérito perfecto indicativo, voz activa, (constituo, constituis, constituere, constitui, constitum): determinaron 9.   Pronombre relativo, nominativo, plural, neutro, (is, ea, id):  Esas 10.  Pronombre relativo, nominativo, plural, neutro, (qui, quae, quod): cuyas* (cosas)* 11.  Preposición de acusativo: para 12.  Gerundio, acusativo, singular, masculino, (proficiscor, proficisceris, proficisci, profectus sum): para salir 13.  Verbo, tercera persona, plural, pretérito imperfecto subjuntivo, voz activa, (pertineo, pertines, pertenire, pertenui): interesasen (fueran útiles) 14.  Verbo, infinitivo presente, voz activa, (comparo, comparas, comparare, comparavi, comparatum): comprar 15.  Genitivo, plural, neutro, (iumentum, iumenti): animales de carga 16.  Conjunción copulativa: y 17.  Genitivo, plural, masculino, (carrus, carri): carruajes 18.  Adverbio de modo: cuan 19.  Adjetivo en grado superlativo, acusativo, singular, masculino, (magnus, magna, magnum): máximo 20.  Acusativo, singular, masculino, (numerus, numeri): número 21.  Verbo, infinitivo presente, voz activa, (coemo, coemis, coemere, coemi, coemptum: comprar 22.  Acusativo, plural, femenino, (sementis, sementis): cosechas 23.  Adverbio: cuan 24.  Adjetivo en grado superlativo, acusativo, singular, femenino, (magnus, magna, magnum): máxima 25.  Verbo, infinitivo presente, voz activa, (Facio, facis, facere, feci, factum): hacer 26.  Conjunción: que 27.  Preposición de ablativo: en 28.  Ablativo, singular, neutro, (iter, itineris): camino (traducido como viaje) 29.  Nominativo, singular, femenino, (copia, copiae): abundancia 30.  Genitivo, singular, neutro, (frumentum, frumenti): grano 31.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito imperfecto subjuntivo, voz activa, (suppeto, suppetis, suppetere, suppetivi, suppetitum): tengan 32.  Preposición de ablativo: con 33.  Ablativo, plural, femenino, (proximus, proxima, proximum): próximas 34.  Ablativo, plural, femenino, (civitas, civitatis): ciudades 35.  Acusativo, singular, femenino, (pax, pacis): paz 36.  Conjunción copulativa: y 37.  Acusativo, singular, femenino, (amicitia, amicitiae): amistad 38.  Verbo, infinitivo presente, voz activa, (confirmo, confirmas, confirmare, confirmavi, confirmatum): asegurar Llevados por estas cosas y movidos por la autoridad de Orgétorix determinaron comprar esas cosas que fueran útiles para salir; comprar cuan máximo número de carruajes y animales de carga; hacer cuan máximas de cosechas, para que tengan abundancia de grano en el viaje, asegurar la paz y la amistad con las ciudades próximas Ad1 eas2 res3 conficiendas4 biennium5 sibi6 satis7 esse8 duxerunt9 ; in10tertium11 annum12 profectionem13 lege14 confirmant15 . 1.   Preposición de acusativo: para 2.   Pronombre demostrativo, acusativo, plural, femenino, (is, ea, id): esas 3.      Acusativo, plural, femenino, (res, rei): cosas 4.   Gerundivo atributivo, acusativo, plural, femenino, (Conficio, conficis, conficere, confeci, confectum): que han de ser hechas (traducir como infinitivo: hacer) 5.   Acusativo, singular, neutro, (biennium, biennii): el espacio de dos años 6.   Pronombre personal, tercera persona del singular, dativo: se 7.   Adverbio: suficiente 8.      Verbo, infinitivo presente, (sum, es, esse, fui): estar (traducir como era) 9.   Verbo, tercera persona, plural, pretérito perfecto indicativo, voz activa, (duco, ducis, ducere, duxi, ductum): consideraron 10.  Preposición de acusativo: en 11.  Acusativo, singular, masculino, (tertius, tertia, tertium): tres* 12.  Acusativo, singular, masculino, (annus, annum): año 13.  Acusativo, singular, femenino, (profectio, profectionis): marcha 14.  Ablativo, singular, femenino, (lex, legis): ley 15.  Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (confirmo, confirmas, confirmare, confirmavi, confirmatum): confirman Consideraron que era suficiente dos años para hacer esas cosas, en tres año[s] confirman la marcha con una ley. Ad1 eas2 res3 conficiendas4 Orgetorix5 deligitur6 . Is7 sibi8 legationem9 ad10civitates11 suscipit12 . In13 eo14 itinere15 persuadet16 Castico17 , Catamantaloedis18 filio19 , Sequano20 , cuius21 pater22 regnum23 in24 Sequanis25multos26 annos27 obtinuerat28 et29 a30 senatu31 populi32  Romani33 amicus34appellatus35 erat36 , ut37 regnum38 in39 civitate40 sua41 occuparet42 , quod43pater44 ante45 habuerit46 ; 1.      Preposición de acusativo: para 2.      Pronombre demostrativo, acusativo, plural, femenino, (is, ea, id): esas 3.   Acusativo, plural, femenino, (res, rei): cosas 4.      Gerundivo, acusativo, plural, femenino, (Conficio, conficis, conficere, confeci, confectum): que ha de ser hecho (traducir como infinitivo: hacer) 5.   Nominativo, singular, masculino, (Orgetorix, Orgetorigis): Orgétorix 6.      Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz pasiva, (deligo, deligis, deligere, delegi, delectum): elegido 7.      Pronombre reflexivo, nominativo, singular, masculino, (is, ea, id): Este 8.      Pronombre personal, tercera persona del singular, dativo: para sí 9.   Acusativo, singular, femenino, (legatio, legationis): legados 10.  Preposición de acusativo: para 11.  Acusativo, plural, femenino, (civitas, civitatis): ciudades 12.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito perfecto indicativo, voz activa, (suscipio, suscipis, suspicere, suspeci, suspectum): aceptó 13.  Preposición de ablativo: en 14.  Pronombre demostrativo, ablativo, singular, neutro (is, ea, id): este 15.  Ablativo, singular, neutro, (iter, itineris): camino 16.  Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (persuadeo, persuades, persuadere, persuasi, persuasum): persuade 17.  Dativo, singular, masculino, (Casticus, Castici): Cástico 18.  Genitivo, singular, masculino, (Catamantaloedes, Catamantaloedis): Catamantaloedes 19.  Ablativo, singular, masculino, (filius, filii): hijo 20.  Ablativo, singular, masculino, (Sequanus, Sequani): sécuano 21.  Pronombre demostrativo, genitivo, singular, masculino, (qui, quae, quod): de cuyo 22.  Nominativo, singular, masculino, (pater, patris): padre 23.  Acusativo, singular, neutro, (regnum, regni): reino 24.  Preposición de ablativo: en/donde 25.  Ablativo, plural, masculino, (Sequanus, Sequani): sécuanos 26.  Acusativo, plural, masculino, (multus, multa, multum): muchos 27.  Acusativo, plural, masculino, (annus, anni): años 28.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito pluscuamperfecto indicativo, voz activa, (obtineo, obtines, obtinere, obtinui, obtentum): había conservado 29.  Conjunción copulativa: y 30.  Preposición de ablativo: a 31.  Ablativo, singular, masculino, (senatus, senatus): senado 32.  Genitivo, singular, masculino, (populus, populi): ciudad 33.  Genitivo, singular, masculino, (romanus, romana, romanum): romano 34.  Nominativo, singular, masculino, (amicus, amici): amigo 35.  Participio perfecto, voz pasiva, nominativo, singular, masculino, (appello, appellas, appellare, appellavi, appellatum): llamado 36.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito imperfecto indicativo, voz activa, (sum, es, esse, fui): había sido 37.  Conjunción introduce una oración final: para que 38.  Acusativo, singular, neutro, (regnum, regni): reino 39.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito imperfecto subjuntivo, voz activa, (occupo, occupas, occupare, occupavi, occupatum): ocupase 40.  Preposición de ablativo: en 41.  Ablativo, singular, femenino, (civitas, civitatis): ciudad 42.  Adjetivo posesivo, ablativo, singular, femenino, (suus, sua, suum): su 43.  Conjunción: que 44.  Nominativo, singular, masculino, (pater, patris): padre 45.  Adverbio: antes 46.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito perfecto subjuntivo, voz activa, (habeo, habes, habere, habui, habitum): había tenido* Para hacer esas cosas es elegido Orgétorix. Este aceptó para sí la delegación para las ciudades.  En este camino persuade a Cástico, sécuano, hijo de Catamantaloedes, de cuyo padre había conservado el reino muchos años y por el senado habrá sido llamado amigo del pueblo romano, para que ocupase el reino que su padre antes había tenido en su ciudad; itemque1 Dumnorigi2 Haeduo3 , fratri4 Diviciaci5 , qui6 eo7 tempore8 principatum9in10 civitate11 obtinebat12 ac13 maxime14 plebi15 acceptus16 erat17 , ut18 idem19conaretur20 persuadet21 eique22 filiam23 suam24 in25 matrimonium26 dat27 . 1.      Adverbio: asimismo. Conjunción enclítica: y 2.      Dativo, singular, masculino, (Dumnorix, Dumnorigis): Dúmnorix 3.      Dativo, singular, masculino, (Haeduus, Haedui): Héduo 4.      Dativo, singular, masculino, (frater, fratris): hermano 5.      Genitivo, singular, masculino, (Diviciacus, Diviciaci): Diviciaco 6.      Pronombre relativo, nominativo, singular, masculino, (qui, quae, quod): que 7.      Pronombre demostrativo, ablativo, singular, neutro, (is, ea, id): este 8.   Ablativo, singular, neutro, (tempus, temporis): tiempo 9.      Acusativo, singular, masculino, (principatus, principatus): principado 10.  Preposición de ablativo: en 11.  Ablativo, singular, femenino, (civitas, civitatis): ciudad 12.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito imperfecto indicativo, voz activa, (obtineo, obtines, obtinere, obtenui, obtentum): tenía 13.  Conjunción copulativa: y 14.  Adverbio: de gran manera 15.  Ablativo, singular, femenino, (plebs, plebis): pueblo 16.  Verbo, tercera persona, plural, pretérito pluscuamperfecto, voz pasiva, (accipio/accipis/accipere/accepi/acceptum): había sido aceptado 17.  Va con la palabra de arriba, es una forma compuesta: “acceptus erat” 18.  Conjunción: para que 19.  Pronombre demostrativo, acusativo, singular, neutro, (idem, eadem, idem): él mismo Adverbio: del mismo modo 20.  Verbo deponente, tercera persona, singular, pretérito imperfecto, (conor, conoaris, conari, conatus sum):  intentara 21.  Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (persuadeo, persuades, persuadere, persuasi, persuasum): persuade 22.  Pronombre demostrativo, dativo, singular, masculino, (is, ea, id): a él / Conjunción enclítica: y 23.  Acusativo, singular, femenino, (filia, filiae): hija 24.  Adjetivo posesivo, acusativo, singular, femenino, (suus, sua, suum): su 25.  Preposición de acusativo: en 26.  Acusativo, singular, neutro, (matrimonium, matrimonii): matrimonio 27.  Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (do, das, dare, dedi, datum): da Y del mismo modo persuade a Dumnorix Heduo, hermano de Diviciaco, que por ese tiempo tenía el principado en la ciudad y había sido aceptado de gran manera por el pueblo, para que intentara lo mismo y le da a él su hija en matrimonio Perfacile1 factu2 esse3 illis4 probat5 conata6 perficere7 , propterea8 quod9 ipse10suae11 civitatis12 imperium13 obtenturus14 esset15 : 1.      Acusativo, singular, neutro, (perfacilis, perfacile): muy fácil 2.      Dativo, singular, masculino, (factus, factus): hecho 3.   Verbo, infinitivo presente, (sum, es, esse, fui): es* 4.      Pronombre demostrativo, dativo, plural, masculino: para ellos 5.      Vergo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (probo, probas, probare, probavi, probatum):aprueba 6.   Participio perfecto, voz pasiva, acusativo, plural, neutro, (conor, conaris, conari, conatus sum): intentes* 7.      Verbo, infinitivo presente, voz activa, (perficio, perficis, perficere, perfeci, perfectum): realizar 8.      Adverbio: por esto (“porque” con quod) 9.      Conjunción: que 10.  Pronombre demostrativo, nominativo, singular, masculino, (ipse, ipsa, ipsum): el mismo 11.  Adjetivo posesivo, genitivo, singular, femenino, (suus, sua, suum): su 12.  Genitivo, singular, femenino, (civitas, civitatis): ciudad 13.  Nominativo, singular, neutro (imperium, imperii): gobierno 14.  Participio futuro, voz activa, nominativo, singular, masculino, (obtineo, obtines, obtinere, obtinui, obtentum): que ha de tener 15.  Verbo, tercera persona, singular, pretérito pluscuamperfecto subjuntivo, (sum, es, esse, fui): fuese. (Conjugación perifrástica activa con “Obtenturus” y “esset”: había estado a punto de obtener Aprueba que realizar los intentos es fácil de hacer para ellos, porque él mismo había estado a punto de obtener el gobierno de su ciudad. non1 esse2 dubium3 quin4 totius5 Galliae6 plurimum7 Helvetii8 possent9 ; se10suis11 copiis12 suoque13 exercitu14 illis15 regna16 conciliaturum17 confirmat18. 1.      Adverbio de negación: no 2.   Verbo, infinitivo presente, (sum, es, esse, fui): ser 3.   Acusativo, singular, masculino, (dubius, dubia, dubium): peligro 4.      Adverbio interrogativo: por qué no 5.      Pronombre indefinido, genitivo, singular, femenino, (totus, tota, totum): toda 6.      Genitivo, singular, femenino, (Gallia, galliae): Galia 7.   Acusativo, singular, masculino, (plurimus, plurima, plurimum): mucho 8.   Nominativo, plural, masculino, (Helvetius, Helvetii): Helvecios 9.   Verbo, tercera persona, plural, pretérito imperfecto subjuntivo, (sum, es esse, fui): puedan 10.  Pronombre personal, tercera persona del singular, acusativo: se 11.  Adjetivo posesivo, ablativo, plural, femenino, (suus, sua, suum): su 12.  Ablativo, plural, femenino, (copia, copiae): riquezas 13.  Adjetivo posesivo, ablativo, singular, masculino, (suus, sua, suum): su. Conjunción enclítica: y 14.  Ablativo, singular, masculino, (exercitus, exercitus): ejército 15.  Pronombre demostrativo, dativo, singular, masculino, (ille, illa, illud): aquellos 16.  Acusativo, plural, neutro, (regnum, regni): reino 17.  Participio futuro, voz activa, acusativo, singular, masculino, (concilio, concilias, conciliare, conciliavi, conciliatum): adquirir 18.  Verbo, tercera persona, presente indicativo, voz activa, (confirmo, confirmas, confirmare, confirmavi, confirmatum): confirma Por qué no los Helvecios puedan ser un gran peligro de toda la Galia; confirma que ha de adquirir sus riquezas y su ejército a aquellos reinos. Hac1 oratione2 adducti3 inter4 se5 fidem6 et7 ius8 iurandum9 dant10 et11 regno12occupato13 per14 tres15 potentissimos16 ac17 firmissimos18 populos19 totius20Galliae21 sese22 potiri23 posse24 sperant25 1.      Pronombre demostrativo, acusativo, singular, femenino, (hic,haec,hoc): Esta 2.   Ablativo, singular, femenino, (oratio, orationis): oración 3.      Participio perfecto, voz pasiva, genitivo, singular, masculino, (adduco, adducis, adducere, adduxi, adductum): llevado 4.      Preposición de acusativo: entre 5.      Pronombre personal, tercera persona del singular, acusativo: se 6.   Acusativo, singular, femenino, (fides, fidei): fe 7.      Conjunción copulativa: y 8.   Acusativo, singular, neutro, (ius, iuris): ley 9.      Participio futuro, voz activa, acusativo, singular, neutro, (iuro, iuras, iurare, iuravi, iuratum): jurar 10.  Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (do, das, dare, dedi, datum): dan 11.  Conjunción copulativa: y 12.  Dativo, singular, neutro, (regnum, regni): reino 13.  Dativo, singular, neutro, (occupatus, occupata, occupatum): ocupado 14.  Preposición de acusativo: por 15.  Acusativo, plural, masculino, (tres, trium): tres 16.  Adjetivo en grado superlativo, acusativo, plural, masculino, (potens, potentis): poderosísimos 17.  Conjunción copulativa: y 18.  Adjetivo en grado superlativo, acusativo, plural, masculino, (firmus, firma, firmum): firmísimos 19.  Acusativo, plural, masculino, (populus, populi): pueblos 20.  Adjetivo indefinido, genitivo, singular, femenino, (totus, tota, totum): toda 21.  Genitivo, singular, femenino, (Gallia, Galliae): Galia 22.  Pronombre personal, tercera persona del singular, acusativo: se 23.  Verbo deponente, infinitivo presente, (potior, potiris, potiri, potitus sum): apoderarse 24.  Verbo, infinitivo presente, (posum, potes, posse, potui): poder 25.  Verbo, tercera persona, plural, presente indicativo, voz activa, (spero, speras, sperare, speravi, speratum): esperan. Llevado por esta oración entre su fe y dan ley que han de jurar y el reino ocupado por tres poderosísimos y firmísimos pueblos de toda la Galia esperan que esperan podrían apoderarse* Post: Adverbio de acusativo: después de. Subordinado con mortem Eius: Pronombre (is, ea, id). Genitivo, singular, masculino. Mortem: (mors, mortis) “muerte” Acusativo, singular, femenino Nihilo: Pronombre de nihill. Singular, ablativo. “nada” Minus: Adjetivo (parvus, a, um) “pequeño”. Nominativo, singular, masculino. Helvetii: (Helvetti, Helvetiorum) “Helvecia” Plural, nominativo, masculino. Id: Pronombre (is, es, id). Singular, nominativo, neutro. Quod: Pronombre relativo. (qui, quae, quod). Singular, acusativo, neutro. Constituerant: Vervo. 3ª Persona, plural, pretérito pluscuamperfecto, indicativo, voz activa. “colocar” (constituo, is, ere, constitui, constitutum) Facere: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (facio, is, ere, feci, factum): “hacer” conantur: Verbo. 3ª Persona, presente, indicativo, voz activa. (conor, aris, ari, conatus sum) “intentar”. Ut: Adverbio “como” E: preposición de ex que rige ablativo “desde el interior de” Finibus: (finis, finis) Plural, femenino, ablativo. “límite, frontera” Suis: Adjetivo (suus, a, um) “suyo” Plural, masculino, ablativo. Exeant: Verbo. 1ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (exeo, is, ire, exii, exitum) “salir” Ubi: Adverbio “en donde” Iam: Adverbio “en seguida, luego” Se: Pronombre reflexivo. (ego, mei) acusativo, singular. Ad: Preposición de acusativo “hacia, junto” Eam: Pronombre (is, ea, id) Acusativo, singular, femenino Rem: (res, i) Acusativo, singular, femenino. “cosa” Paratos: Acusativo, singular, masculino. Participio, voz pasiva, pretérito perfecto. (paro, as, are, paravi, paratum) “preparar”. Esse: Verbo. (sum, es, esse, fui) Presente, infinitivo, voz activa. (rige completiva) Arbitrati: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. (arbitror, arbitrari, arbitratus sum) “juzgar” Genitivo, masculino, singular. Sunt: Verbo. 3ª Persona, presente, plural, indicativo, voz activa (Sum, es, esse, fui) Oppida: (oppidum, i) Plural, nominativo, acusativo. “plaza pública” Sua: Adjetivo (suus, a, um) Plural, neutro, nominativo. Omnia: Adjetivo (omnis, e) Plural, neutro acusativo. “todos” Numero: (numerus, i) Singular, masculino, ablativo. “número” Ad: preposición de acusativo Duodecim: Adjetivo. Plural, masculino, acusativo. “doce” (duodecimus, a, um) Vicos: (vicus, vici) “villa” Plural, masculino, acusativo. Ad: preposición de acusativo. Quadringentos: Adjetivo. (quadringenti, ae, a)  “cuatrocientos". Acusativo, plural, masculino. Reliqua: Adjetivo, (reliquus, a, um) “restos”. Acusativo, plural, masculino. Privata: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. Singular, femenino, ablativo. Aedificia: (aedificum, ii) “edificio” Acusativo, plural, neutro. Incendunt: Verbo. 3ª Persona, presente, indicativo, voz activa. (incendo, ere, i, incensum) “prender fuego”. Frumentum: (frumentum, i) Singular, neutro, acusativo. Omne: Adjetivo (omnis, omne) Singular, neutro, acusativo. Praeterquam: Adverbio “más allá de” Quod:Pronombre relativo. (qui, quae, quod) Singular, neutro, acusativo. Secum: Adverbio. “con sí mismo” Portaturi: Verbo. Participio, futuro, plural, masculino, nominativo. (porto, as, are, avi, portatum) Erant: Verbo, 3ª Persona, pretérito imperfecto, plural, indicativo, voz activa. (sum, es, esse, fui) Comburunt: Verbo. 3ª Persona, Presente, plural, indicativo, voz activa. (comburo, is, ere, combussi, combustum) Ut: adverbio “como” Domum: (domus, us) Acusativo, singular, femenino. “casa” Reditionis: (reditio, reditionis) Singular, femenino, genitivo. “regreso” Spe: (spes, i) Singular, femenino, ablativo. “expectativa” Sublata: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. Singular femenino, ablativo. (tolli, is, ere, sustuli, sublatum) “sufrir, destruir o levantar” Paratiores: (paratus, a, um) Plural, masculino, nominativo. “preparado” Ad: preposición de acusativo Omnia: Adjetivo (omnis, omne) plural, acusativo, neutro. Pericula: (periculum, i) Plural, neutro, nominativo. “peligro” Subeunda: Verbo. Gerundivo. Singular, femenino, ablativo. (subeo, is, ire, subii, subitum) “subir” Essent: Verbo. 3ª Persona, pretérito perfecto, subjuntivo, plural, voz activa. (sum, es, esse, fui) Trium: Adjetivo (tres, tria) Plura, masculino, genitivo. “tres” mensum: (mensus, a, um) Plural, masculino, genitivo. “mes” molita: Adjetivo. (molitus, a, um) Plural, nominativo, neutro. “labor” cibaria: (cibario, orum) “víveres” Plural, neutro, acusativo. sibi: Pronombre personal (ego, mei) Singular, dativo. quemque: Adjetivo (quis, quid) “quién” Singular, acusativo, masculino. domo: (domus, i) “hogar” Singular, femenino, ablativo. efferre: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (effero, efferrere, extuli, elatum) “traer” iubent: Verbo. 3ª Persona, presente, plural, indicativo, voz activa. (jobeo, es, ere, jussi, jussum) “orden” Persuadent: Verbo. 3ª Persona, presente, plural, indicativo, voz activa. (persuadeo, es, ere, persuasi, persuasum) “convencer” Rauracis: (Rauraci, rauracorum) Plural, dativo, masculino. “Los rauracos” et: conjunción copulativa. Tulingis: (Tulingus, i) Plural, masculino, dativo.   et: conjunción   Latobrigis: (Latobrigi, Latobrigorum) Plural, masculino, dativo. finitimis: Adjetivo (finitimus, a, um) “borde” Plural, masculino, dativo. uti: conjunción “en orden de” eodem: (idem, eadem, idem) Pronombre. Singular, neutro, ablativo.   usi: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. Plural, masculino, nominativo (utor, uti, sus sum) “disfrutar” consilio: (consilium, i) Singular, neutro, dativo. “consejo” oppidis:  (oppidum, oppidi) Plural, neutro, ablativo. “ciudad-centro” suis: Adjetivo (suus, a, um) Plural, masculino, ablativo. vicisque: (vicis, vicis) Singular, nominativo, femenino.  “cambio/turno” exustis: Vervo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. Plural, femenino, ablativo  (exsuro, exsures, exsurere, exuss, exustum) “destruir” una: Adjetivo (unus, una, unum) Plural, neutro, nominativo “uno solo” cum: preposición  “con” eis: (is, ea, id) Pronombre Plural, dativo, masculino.    proficiscantur: Verbo. 3ª Persona, presente, subjuntivo, voz pasiva. (profiscor, profisceris, proficisci, profectus sum) “marcharse/dirigirse” Boiosque: (Boius, Boii) Plural, masculino, dativo. qui: Pronombre (qui, quae, quod) plural, masculino, nominativo.   transsierant: preposición “a través de”    Rhenum: (Rhenus, i) “Rin, río de Germanía” Nominativo, singular, masculino. incoluerant: Verbo. 3ª persona, pretérito pluscuamperfecto, indicativo, voz activa. (incolo, is, ere, incolui, concultum) “habitar” et: conjunción   in: preposición de acusativo “contra” agrum: (ager, agri) Acusativo, singular, masculino. “campo” Noricum: (Noricum, i) Plural, neutro, genitivo. “Nórica” transierant: Verbo. 3ª pretérito pluscuamperfecto. indicativo, voz activa, plural. (transeo, trandire, transii, transitum) “ir por medio de” Noreiamque: (Noreia, ae) “Tierra de Nórica” Singular, femenino, acusativo. Oppugnabant: Verbo. 3ª persona, plural, pretérito pluscuamperfecto, voz activa, indicativo. (oppugno, as, are, avi, atum) “atacar” receptos: (receptus, a, um) Acusativo, singular, masculino. “recibir” ad: preposición de acusativo. se: Pronombre reflexivo (ego, mei) Singular, acusativo, masculino. socios: (socius, socia, socium) Plura, Acusativo,  masculino. “aliados” sibi: Pronombre reflexivo. Plural dativo, masculino. “él mismo” adsciscunt: Verbo. 3ª personal, plural, presente, indicativo, voz activa (adsasco, adsascas, adsascare, adscivi, adscitum) “buscar aprender” TRADUCCIÓN Erant: Verbo. 3ª persona, plural, pretérito imperfecto, indicativo, voz activa (sum, es, esse, fui) omnino: Adverbio (ciertamente) itinera: (iter, itineris) Nominativo, neutro, plural. “camino” duo: Adjetivo (duo, duae, duo) Nominativo, neutro, plural. “dos” quibus: Pronombre relativo. Plural, ablativo, femenino. itineribus: (iter, itineris) Plural, neutro, ablativo. “camino” domo: (domus, domi) Singular, femenino, ablativo. “hogar” exire: Verbo. 2ª persona Presente, indicativo, voz pasiva. (exeo, is, ire, exii, exitum) “salir” possent: Verbo. 3ª persona, plural, pretérito imperfecto, subjuntivo, voz activa (possum, potes, posse, potui) “ser capaz” unum: Adjetivo (unus, a, um) “uno solo” Singular, neutro, acusativo. per: preposición (por medio) Sequanos: (Squani, orum) “los secuanos” Acusativo, plural, masculino. angustum: (augustus, a, um) Nominativo, neutro, singular. “pequeño/estrecho” et: conjunción   difficile: Adjetivo. (difficillis, e) difícil. Singular, nominativo, neutro. inter: preposición “entre” montem: (mons, montis) “monte” Tema en -i Acusativo, singular masculino. Iuram: (Iura, ae) “Jora, monte de la Galia” Acusativo, singular, femenino. et: conjunción flumen: (flumen, fluminis) “río” Singular, nominativo, neutro. Rhodanum: (Rhodanus, i) “el río Ródano” Acusativo, singular, masculino. vix: Adverbio “con dificultad” qua: Adverbio interrogativo “por dónde” singuli: Adjetivo (singulus, a, um) “cada uno” Singular, genitivo, masculino. carri: (carrus, i) “carretilla” Nominativo, singular, masculino. ducerentur: Verbo. 3ª persona, plural, pretérito imperfecto, subjuntivo, voz pasiva (duco, is, ere, duxi, ductum) “conducir” mons: (mons, montis) “monte” Tema en -i Singular, masculino, nominativo. autem: conjunción “pero, en cambio” altissimus: Adjetivo superlativo. (altus, a, um) “alto” Indeclinable impendebat: Verbo. 3ª Singular, pretérito imperfecto, indicativo, voz activa. (impendo, is, ere, impendi, impendum) “emplear, gatar” ut: Adverbio “como” facile: (facilis, e) “propicio / fácil” Singular, acusativo, neutro. perpauci: Adjetivo (perpaucus, a, um) “pocos” Masculino, genitivo, singular. prohibere: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (prohibeo, es, ere, prohibui, prohibitum) “impedir” possent: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, subjuntivo, plural, voz activa. (possum, potes, posee, potui) “ser capaz” alterum: Pronombre (alter, altera, alterum) “uno de los dos” Acusativo, singular, masculino. per: preposición “por, a través de” provinciam: (provincia, ae) “provincia” Acusativo, singular, femenino. nostram: Adjetivo. (noster, nostra, nostrum) “nuestro” Acusativo, singular, femenino. multo: Verbo. 1ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (multo, multas, multare, multavi, multatum) “sentenciar” facilius: Adjetivo comparativo (facilis, facile) Neutro, acusativo, singular.   atque: conjunción expeditius: Adverbio comparativo de expedite “sin importancia / libre” propterea: Adverbio “por lo tanto” quod: Pronombre relativo (qui, quae, quod) Singular, acusativo, neutro. inter: preposición “entre” fines: (finis, finis) Plural, masculino, acusativo “final” Helvetiorum: (Helvetii, Helvetiorum) “habitante de Helvecia” Genitivo, plural, masculino. et: conjunción copulativa. Allobrogum: (Allobroges, Allobrogum) “de la Galia Narbonense” Genitivo, plural, masculino. qui: Pronombre relativo. (qui, quae, quod) Masculino, nominativo, plural. nuper: Adverbio “recientemente” pacati: Verbo, supino, pretérito perfecto, voz pasiva. (paco, pacas, are, pacavi, pacatum) Masculino, nominativo, plural. “pactar la paz” erant: Verbo 3ª Persona. Plural, pretérito imperfecto, indicativo, voz activa. (sum, es, esse, fui) Rhodanus: (Rhodanus, i) Singular nominativo, masculino.   fluit: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (Fluo, is, ere, fluxi, fluxum) “fluir” isque: Pronombre (is, ea, id) Singular, nominativo, masculino. (éste) non: Adverbio de negación. nullis: Adjetivo (nullus, a, um) “ninguno” Plural, femenino, ablativo. locis: (locus, i) Plural, masculino, ablativo. “lugar” vado: (vadum, i) Singular, neutro, ablativo. “vado” transitur: Verbo. 3ª Persona, singular, presente, indicativo, voz pasiva. (trnseo, is, ire, transi, transitum) “atravesar” Extremum: Adjetivo (extremus, a, um) Singular, neutro, nominativo. oppidumy: (oppidum, i) “plaza” Singular, neutro, acusativo. Allobrogum: (Allobroges, Allobrogum) Genitivo, plural, masculino. est: Vervo. 3ª Persona, singular, presente, indicativo, voz activa. (sum. es, esse, fui) proximumque: Adjetivo (proximus, a, um) ”próximo” Acusativo, singular, masculino. Helvetiorum: (Helvetius, Helvetii) Plural, masculino, genitivo. finibus: (finis, finis) “frontera / límite” Plural, femenino, ablativo. Genava: (Geneva, ae) “Genova” Singular, femenino, neutro. Ex: Preposición “desde” eo: Adverbio “por lo tanto / por esto” oppido: (oppidum, i) “plaza” Singular, neutro, ablativo. pons: (pons, pontis) “puente” Tema en -i Nominativo, Singular, masculino. ad: preposición de ablativo. “hacia” Helvetios: (Helvetius, Helvetii) Masculino, acusativo, plural. pertinet: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (pertineo, es, ere, pertinui) “pertenencia / arraigo” Allobrogibus: (Allobroges, Allobrogum) “Alogobres” Ablativo, plural, masculino. sese: Pronombre reflexivo (ego, mei) Plural, masculino, acusativo. vel: conjunción “o bien” persuasuros: Verbo. Participio, futuro, voz activa. Acusativo, plural, masculino. (persuadeo, es, ere, persuasi, persuasum) “convencer / persuadir” quod: Pronombre (qui, quae, quod) Singular, acusativo, masculino. nondum: Adverbio “no todavía” bono: Adjetivo (bonus, bona, bonum) “bueno” Singular, dativo, masculino. animo: (animus, i) “animo” Singular, dativo, masculino. in: preposición de acusativo “contra” populum: (populus, i) “pueblo” Singular, acusativo, masculino. Romanum: (Romanus, a, um) “Romano” Singular, acusativo, masculino. viderentur: Verbo. 3ª Persona, plural, pretérito imperfecto, subjuntivo, voz pasiva. (video, es, ere, vidi, visum) “ver” existimabant: Verbo. 3ª Persona, plural, pretérito imperfecto, indicativo, voz activa. (existimo, as, are, existimavi, existimatum) “juzgar” vel: conjunción “o / o bien” vi: (vis, -) “fuerza / violencia” Singular, ablativo, femenino. coacturos: Verbo. Participio, futuro, voz activa, acusativo, plural, masculino. (cogo, is, ere, coegi, coactum) “obligar” ut: conjunción subordinante per: preposición “a través de” suos: Adjetivo (suus, a, um) “suyo". Acusativo, plural, masculino fines: (finis, finis) “muerte / borde” Acusativo, plural, masculino. eos: Pronombre (is, ea, id) Acusativo, plural, masculino. ire: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. “ir” (eo, is, ire, ivi, itum) paterentur: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, plural, subjuntivo, voz pasiva. “extenderse” (pateo, es, ere, patui) Omnibus: Adjetivo (omnis, omne) “todo” Plural, dativo, masculino. rebus: (reus, rei) “cosa” Plural, ablativo, femenino. ad: Preposición. “hacia” profectionem: (profectio, profectionis) “partida” Acusativo, singular, femenino. comparatis: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva, Plural, ablativo, femenino. “preparar” (comparo, as, are, comparavi, compartum) diem: (dies, die) “día” Singular, ablativo, femenino. dicunt: Verbo. 3ª Persona, presente, plural, indicativo, voz activa. “decir” (dico, is, ere, dixi, dictum) qua: Adverbio de interrogación y explicación “por dónde” die: (dies, die) “día” Singular, ablativo, femenino. ad: preposición ripam: (ripa, ripae) “ribera” Acusativo, singular, femenino. Rhodani: (Rhodanus, i) “Ródano” Genitivo, singular, masculino. omnes: Adjetivo (omnis, omne) Plural, masculino, nominativo. conveniant: Verbo. 3ª Persona, presente, plural, subjuntivo, voz activa. “acordar” (convenio, is, ire, conveni, conventum) Is: Pronombre (is, ea, id) Singular, masculino, nominativo. dies: (dies, dei)  “día” Plural, acusativo, masculino. erat: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, singular, indicativo, voz activa. (sum, es, esse, fui) V: Adverbio. (bissextus) Numeral cinco (5) Kal: (Kalendae, Kalendarum) “Calendas / primer día del calendario Romano” Plural, nominativo, femenino. Apr: (Aprillis, Aprilles) “Abril” Genitivo, singular, femenino. Tema en -i L: (Lucius, i) Nominativo, singular, masculino. “Lucio” Pisone: (Piso, pisonis) “Pisón” Ablativo, singular, masculino. A: (Aulus, i) “Aulus” Nominativo, singular, masculino. Gabinio: Adjetivo (Gabinus, a, um) “perteneciente a Gabinia” Singular, ablativo, masculino. consulibus: (consul consulis) “cónsul” Plural, ablativo, masculino. TRADUCCIÓN Caesari: (Caesar, Caesaris) “César” Singular, dativo, masculino. cum: preposición subordinante “cuando / como” id: Pronombre (is, ea, id) Singular, acusativo, neutro. nuntiatum: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. Acusativo, singular, masculino. “anunciar” esset: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, singular, subjuntivo, voz activa. (sum, es, esse, fui) eos: Pronombre (is, ea, id) Singular, acusativo, masculino. per: preposición “a través de” provincia: (provincia, provinciae) “provincia” Acusativo, singular, femenino. nostram: Adjetivo. (noster, nostra, nostrum) “nuestro” Acusativo, singular, femenino. iter: (iter, itineris) “camino” Acusativo, singular femenino. facere: Verbo. 2ª Persona, singular, presente, indicativo, voz pasiva. (facio, is, ere, feci, factum) “hacer” (acá tengo una duda) conari: Verbo deponente. Presente, infinitivo, voz pasiva (conor, aris, ari, conatos sum) “intentar / intentar” maturat: Verbo. 3ª Persona, Presente, singular, indicativo, voz activa. (maturo, as, are, maturavi, maturatum) “madurar / hacer algo rápido” ab: preposición “desde” urbe: (urbs, urbis) ”ciudad” Tema en -i Ablativo, singular, femenino. proficisci: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (proficiscor, eris, i, profectus sum) “dirigirse” et: conjunción copulativa.    quam: Pronombre (qui, quae, quod) Acusativo, singular, femenino. maximis: Adjetivo superlativo. (magnus, a, um) Plural, ablativo, femenino. potest: Verbo. 3ª Persona, Presente, singular, indicativo, voz activa. (possum, potes, posse, potui) “ser capaz” itineribus: (iter, itineris) “camino” Plural, neutro, ablativo. in: preposición de acusativo “contra” Galliam: (Gallia, ae) Acusativo, singular, femenino. “la Galia” ulteriorem: Adjetivo comparativo. (ulterior, ulterius) Acusativo, singular, femenino. “más allá” contendit: Verbo. 3ª Persona, pretérito perfecto, singular, indicativo, voz activa. (contendo, is, ere, contendi, contentum) “atacar” et: conjunción copulativa. ad: preposición “junto a” Genavam: (Genava, ae) “Ginebra” Singular, acusativo, femenino. pervenit: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (pervenio, is, ire, perveni, perventum) “llegar” Provinciae: (provincia, ae) “provincia” Singular, genitivo, femenino. toti: Adjetivo. (totus, a, um) “todo / entero” Singular, dativo, femenino. quam: Pronombre (qui, quae, quod) Singular, acusativo, femenino. maximum: Adjetivo superlativo. (magnus, a, um) “grande” Singular, neutro, acusativo. potest: Verbo. 3ª Persona, singular, presente, indicativo, voz activa. “ser capaz” (possum, potes, posse, potui) militum: (miles, milites) “soldado” Genitivo, plural, masculino. numerum: (numerus, i) “número” Acusativo, singular, masculino. imperat: Verbo. 3ª Persona, singular, presente, indicativo, voz activa. “mandar” (impero, as, are, imperavi, imperatum) erat: Verbo. Pretérito imperfecto, indicativo, voz activa, singular. (sum, es, esse, fui) omnino; Adverbio. “como resultado / en total” in: preposición de ablativo “en” Gallia: (Gallia, ae) “Galia” Singular, femenino, nominativo. ulteriore: Adjetivo comparativo. (ulterior, ulterius) Singular, ablativo, femenino. “más allá” legio: (legio, legionis) “legión” Singular, nominativo, femenino. una: Adjetivo (unus, a, um) Acusativo, plural, neutro. “uno solo” pontem: (pons, pontis) “puente” Tema en -i Acusativo, singular, femenino. qui: Pronombre (qui, quae, quod) Plural, nominativo, masculino. erat: Verbo. 3ª Persona, singular, pretérito perfecto, indicativo, voz activa. (sum, es, esse, fui) ad: preposición “junto a” Genavam: (Genava, ae) “Ginebra” Acusativo, singular, femenino. iubet: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (iubeo, es, ere, iussi, iussum) “ordenar” rescindi: Verbo, presente, infinitivo, voz pasiva. (rescindo, rescindere, rescidi, rescissum) “cortar / romper” Ubi: conjunción “cuando” de: preposición “de / desde” eius: Pronombre (is, ea, id) Singular, masculino, genitivo. adventu: Verbo, supino, voz activa. Ablativo, singular, neutro. (advenio, is, ire, adveni, adventum) “llegar” Helvetii: (Helvetii, Helvetiorum) Plural, genitivo, masculino certiores: Adjetivo comparativo. (certus, a, um) Plural, nominativo, masculino “cierto” facti: (factum, i) “un hecho” Genitivo, singular, masculino. sunt: Verbo. 3ª persona, plural, presente, indicativo, voz activa. (sum, es, esse, fui) legatos: (legatus, i) “embajador” Acusativo, plural, masculino. ad: preposición eum: Pronombre (is, ea, id) Acusativo, singular, masculino. mittunt: Verbo. 3ª Persona, presente, indicativo, plural, voz activa. (mitto, is, ere, misi, missum) “enviar” nobilissimos: Adjetivo superlativo. (nobillis, e) “conocido” Plural, acusativo, masculino. civitatis: (civitas, civitatis) “ciudad” Genitivo, singular, femenino. cuius: Pronombre relativo. (qui, quae, quod) Genitivo, singular, femenino. legationis: (legatio, legationis) “delegación / embajada” Genitivo, singular, femenino. Nammeius: (Nammeius, i) “Noreia o Numeyo” Singular, masculino, nominativo. et: conjunción copulativa. Verucloetius: (Verucloetius, i) “Verodocio” Singular, masculino, nominativo. principem: (princeps, principis) “embajador” Acusativo, singular, masculino. locum: (locus, i) “lugar” Acusativo, singular, masculino. obtinebant: Verbo. 1ª Persona, singular, presente, indicativo, voz activa. (obtineo, obtines, obtinere, obtinui, obtentum) “poseer” qui: Pronombre (qui, quae, quod) Plural, nominativo, masculino. dicerent: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, plural, subjuntivo, voz activa. (dico, is, ere, dixi, dictum) “decir” sibi: Pronombre reflexivo (ego, mei) Singular, dativo, masculino. esse: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (sum, es, esse, fui) in: preposición de ablativo “en” animo: (animus, i) “ánimo” Singular, masculino, ablativo. sine: preposición “sin” ullo: Adjetivo (ullus, a, um) “alguno” Singular, masculino, ablativo. maleficio: (maleficum, maleficii) “herida / crimen” Singular, ablativo, neutro.   iter: (iter, itineris) “camino” Singular, acusativo, neutro. per: preposición “a través de” provinciam: (provincia, ae) “provincia” Acusativo, singular, femenino. facere: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (facio, is, ire, ere, feci, factum) “hacer” propterea: Adverbio “por lo tanto” quod: Pronombre relativo (qui, quae, quod) Singular acusativo, neutro. aliud: Adjetivo (alius, alia, aliud) “otro” Singular, acusativo, neutro. iter: (iter, itineris) “camino” Singular, acusativo, neutro. haberent: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, plural subjuntivo, voz activa. (habeo, es, ere, habui, habitum) “tener” nullum: Adjetivo (nullus, a, um) “ningún” Singular, acusativo, neutro. rogare: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (rogo, as, are, avi, rogatum) “preguntar” ut: conjunción subordinante “para que” eius: Pronombre (is, ea, id) Singular, masculino, genitivo. “éste” voluntate: (voluntas, voluntatis) Singular, femenino, ablativo. “voluntad” id: Pronombre (is, ea, id) Singular, acusativo, neutro. sibi: Pronombre reflexivo (ego, mei) Singular, masculino, dativo. facere: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. “hacer” (facio, is, ere, feci, factum) liceat: Verbo. 3ª Persona. Presente, singular, subjuntivo, voz activa. (licet, licere, licuit, licitum) “permitido” Caesar: (Caesar, Caesaris) “César” Nominativo, singular, masculino. quod: Pronombre relativo (qui, quae, quod) Singular, nominativo, neutro. memoria: (memoria, ae) “memoria” Singular, ablativo, femenino. tenebat: Verbo. 3ª Persona, pretérito perfecto, singular, indicativo, voz activa. (teneo, es, ere, tenui, tentum) “agarrar” L: (Lucius, i) “Lucio” Nominativo, singular, masculino. Cassium: (Cassius, i) “Casio” Genitivo, plural, masculino. consulem: (consul, consulis) “cónsul” Acusativo, singular, masculino. occisum: Verbo. Supino, pretérito perfecto, voz pasiva. Acusativo, singular, masculino. (occido, is, ere, occidi, occisum) “herir / derribar” exercitumque: (exercitus, us) “ejército” Acusativo, singular, masculino. eius: Pronombre (is, ea, id) Singular, genitivo, masculino. ab: preposición “desde” Helvetiis: (Helvetii, Helvetiorum) Masculino, ablativo, popular. pulsum: Verbo. Supino, voz activa. Acusativo, singular, masculino(pello, is, ere, pepuli, pulsum) “empujar” et: conjunción copulativa sub: preposición “abajo / bajo” iugum: (iugum, i) “yugo” Singular, nominativo, neutro. missum: (missus, missus) “despachar” Singular, acusativo, masculino. concedendum: Verbo. Gerundivo, futuro, voz pasiva. Singular, acusativo, masculino. (concedo, is, ere, concessi, concessum) “retirarse” non: Adverbio de negación putabat: Verbo. 3ª Persona, pretérito perfecto, singular, indicativo, voz activa. (puto, as, are, putavi, putatum) “pensar / considerar” neque: Adverbio “no homines: (homo, hominies) “hombre” Plural, masculino, nominativo. inimico: (inimicus, i) “adversario” Singular, masculino, ablativo. animo: (animus, i) “ánimo” Singular, masculino, ablativo. data: Verbo. Supino, pretérito perfecto, voz pasiva, plural, neutro, acusativo. (do, das, dare, dedi, datum) facultate: (facultas, facultatis) “facultad” Singular, femenino, ablativo. per: preposición “por medio de” provinciam: (provincia, ae) “provincia” Singular femenino, acusativo. itineris: (iter, itineris) “camino” Genitivo, singular, neutro. faciendi: Verbo, futuro, voz pasiva, gerundio. Gerundio, singular, masculino. (facio, is, ere, feci, factum) “hacer” temperaturos: Verbo. Participio, futuro, voz activa. Acusativo, plural, masculino. (tempero, as, are, avi, atum) ab: preposición “desde” iniuria: (iniuria, ae) “injusticia” Femenino, singular, acusativo. et: conjunción copulativa.   maleficio: (maleficium, maleficii) “crimen / fraude” Neutro, singular, ablativo.   existimabat: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, singular, indicativo, voz activa. “juzgar” Tamen: Adverbio “sin embargo” ut: conjunción subordinante concesiva spatium: (spatium, i) “espacio” Singular, neutro, nominativo.   intercedere: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (intercedo, is, ere, intercessi, intercessum) “interponerse” posset: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, singular, subjuntivo, voz activa. (possum, potes, posse, potui) “ser capaz” dum: conjunción “con tal que” milites: (miles, milites) “soldado” Plural, masculino, nominativo. quos: Pronombre relativo. (qui, quae, quod) Plura, masculino, acusativo. imperaverat: Verbo. 3ª Persona. Pretérito pluscuamperfecto, subjuntivo, voz activa, singular. “ser capaz” (impero, as, are, avi, atum) convenirent: Verbo. 3ª Persona. pretérito imperfecto, subjuntivo, voz activa. “acordar” (convenio, is, ire, conveni, conventum) legatis: (legatus, i) “embajador” Plural, masculino, dativo. respondit: Verbo. 3ª Persona. Pretérito perfecto, indicativo, voz activa, singular. (respondeo, es, ere, respondi, responsum)  “responder” diem: (dies, dei) “día” Acusativo, singular, femenino.   se: Pronombre reflexivo (ego, mei) Plural, masculino, acusativo. ad: preposición deliberandum: Verbo. Gerundio, Futuro, sumpturum: Verbo. Participio, futuro, voz activa. Acusativo, singular, neutro. (sumo, is, ere, sumpsi, sumptum) “tomar” si: conjunción subordinante. quid: Pronombre (quid, quae, quod) Singular, neutro, acusativo. vellent: Verbo. 3ª Persona, pretérito imperfecto, plural, subjuntivo, voz activa. (volo, vis, velle, volui) “querer / desear” ad: preposición “hasta / junto” Id: Pronombre (is, ea, id) Singular, neutro, acusativo. April: (Aprilis, Aprilis) Tema en -i “Abril”  Singular, nominativo, masculino. reverterentur: Verbo. 3ª Persona. pretérito imperfecto, plural, subjuntivo, voz pasiva. (revrto, is, ere, reverti, revertum) TRADUCCIÓN Interea: Adverbio. “mientras tanto” ea: Pronombre (is, ea, id) Plural, acusativo, neutro. legione: (legio, legionis) “legión” Singular, ablativo, femenino. quam: Pronombre (qui, quae, quod) Singular, acusativo, femenino. secum: Adverbio “consigo mismo” del ablativo sui + cum habebat: Verbo. 3ª Persona, singular, pretérito imperfecto, indicativo, voz activa. (habeo, es, ere, habui, habitum) “tener” militibusque: (miles, militis) “soldado” Plural, masculino, ablativo. qui: Pronombre (quid, quae, quod) Singular, femenino, acusativo. ex: preposición “desde” provincia: (provincia, ae) “provincia” Singular, femenino, ablativo. convenerant: Verbo. 3ª Persona, pretérito pluscuamperfecto, plural, indicativo, voz activa. (convenio, is, ire, conveni, conventum) “acordar” a: preposición de (ab) “desde” lacu: (lacus, us) “lago” Singular, ablativo, masculino,¡. Lemanno: (Lemannus, i) “lago en Suiza, Leman” Singular, masculino, ablativo. qui: Pronombre (quid, quae, quod) Plural, masculino, nominativo. in: preposición de acusativo.  “contra” flumen: (flumen, fluminis) “río” Singular, nominativo, neutro. Rhodanum: (Rhodanus, i) “Ródano” Singular, acusativo, masculino. influit: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (influo, is, ere, influxi, influxum) “invadir” ad: preposición “a” montem: (mons, montis) “monte” Tema en -i. Singular, acusativo, masculino. Iuram: (Iura, ae) “Jura” Singular, acusativo, femenino. qui: Pronombre relativo (qui, quae, quod) Plural, nominativo, masculino. fines: (finis, finis) Tema en -i. Genitivo, singular, femenino. Sequanorum: (Sequanos, Sequani) Plural, masculino, dativo.  “Secuanos” ab: preposición “desde” Helvetiis: (Helvetii, Helvetiorum) Plural, masculino, dativo. dividit: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (divido, is, ere, divisi, divisum) “dividir” milia: (millium, i) “cereal” Nominativo, neutro, plural. passuum: (passus, us) “un paso” Genitivo, plural, masculino. decem: Adjetivo. “diez” Acusativo, singular, masculino. novem: Adjetivo. “nueve” Acusativo, singular, masculino. murum: (murus, i) “muralla” Acusativo, singular, masculino. in: preposición en acusativo “contra” altitudinem: (altitudo, altitudinis) “altura” Acusativo, singular, femenino. pedum: (pes, pedis) “pie” Genitivo, singular, masculino. sedecim: Adjetivo numeral. Indeclinable. (dieciséis) fossamque: (fossa, ae) “foso” Acusativo, singular, femenino. perducit: Verbo. 3ª Persona. Presente, singular, indicativo, voz activa. (perduco, perduces, perducere, perduxi, perductum) Eo: Adverbio “por esto” opere: (opus, operis) “trabajo” Ablativo, singular, neutro. perfecto: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz activa, Ablativo, singular, masculino. (perficio, is, ere, perfeci, perfectum) “acabar” praesidia: (praesidium, i) “vigilancia” Acusativo, plural, neutro. disponit: Verbo. 3ª Persona, Singular, presente, indicativo, voz activa. (dispono, is, ere, disposui, dispositum) “disponer / poner” castella: (castellum, i) “fortaleza” Acusativo, plural, neutro. communit: Verbo. 3ª Persona, pretérito perfecto, singular, indicativo, voz activa. (communio, is, ire, communivi, communitum) “construir” quo: Pronombre relativo (qui, quae, quod) Ablativo, singular, neutro. facilius: Adjetivo comparativo (facillis, e) “fácil” Acusativo, singular, neutro. si: Subordinante condicional se: Pronombre reflexivo (ego, mei) Acusativo, plural, masculino. invito: Adjetivo (invitus, a, um) “obligado” Ablativo, singular, masculino. transire: Verbo. 1º Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (transeo, is, ire, transi, transitum) “atravesar” conentur: Verbo. 1ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (conor, aris, ari, conatos sum) “intentar” prohibere: Presente, infinitivo, voz activa. (prohibeo, es, ere, prohibui, prohibitum) “prohibir” possit: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, subjuntivo, voz activa. (possum, potes, posse, potui) “ser capaz” Ubi: Adverbio. “en donde” ea: Pronombre demostrativo (is, ea, id) Acusativo, plural, neutro. dies: (dies, dei) “día” Acusativo, plural, masculino. quam: Adverbio. “qué” constituerat: Verbo. 3ª Persona. Pretérito pluscuamperfecto, plural, indicativo, voz activa. (constituo, is, ere, constitui, constitum) “colocar” cum: preposición “con” legatis: (legatus, i) “embajador” Plural, masculino, dativo. venit: Verbo. 3ª Persona. Presente, indicativo, voz activa, singular. (venio, is, ore, veni, ventum) “ir / venir” et: conjunción copulativa legati: (legatus, i) Plural, masculino, nominativo. ad: preposición eum: Pronombre (is, ea, id) Acusativo, singular, masculino. reverterunt: Verbo. 3ª Persona, pretérito perfecto, plural, indicativo, voz activa. (reverto, is, ere, reverti, reversum) “regresar” negat: Verbo. 3ª Persona, presente, singular, indicativo, voz activa. (nego, negas, negare, negavi, negatum) “rechazar” se: Pronombre reflexivo more: (mos, moris) “costumbre” Ablativo, singular, femenino. et: conjunción copulativa exemplo: (examplum, i) “modelo” Ablativo, singular, neutro. populi: (populus, i) “pueblo” Genitivo, singular, masculino. Romani: Adjetivo (Romanus, a, um) Genitivo, singular, masculino. posse: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa (possum, potes, posse, potui) “ser capaz” iter: (iter, itineris) “camino” Acusativo, singular neutro. ulli: Adjetivo (ullus, a, um) “alguno” Dativo, singular, masculino. per: preposición “a través de” provinciam:  (provincia, ae) “provincia” Acusativo, singular, femenino. dare: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (do, das, dare, dedi, datum) “dar” et: conjunción copulativa si: conjunción condicional vim: (vis, - ) Tema en -i. “fuerza / violencia” Acusativo, singular, femenino. facere: Verbo. 2ª Persona, presente, singular, imperativo, voz pasiva. (facio, is, ere, factum) “hacer” conentur: Verbo. 3ª Persona, presente, plural, subjuntivo, voz activa. (conor, aris, ari, conatos sum) “intentar” prohibiturum: Verbo. Participio, futuro, voz activa. Acusativo, singular, masculino. (prohibeo, es, ere, prohibui, prohibitum) “impedir” ostendit: Verbo. 3ª Persona, pretérito perfecto, singular, indicativo, voz activa. (ostendo, is, ere, ostendi, ostensum) “mostrar” Helvetii: (Helvetii, Helvetiorum) Plural, masculino, nominativo. ea: Pronombre demostrativo (is, ea, id) Acusativo, plural, neutro. spe: (spes, spei) “esperanza” Ablativo, singular, femenino. deiecti: Verbo. Participio, pretérito perfecto, indicativo, voz pasiva. Plural, masculino, nominativo. (deicio, is, ere, deieci, deiectum) “precipitar” navibus: (navis, is) “barco” Ablativo, femenino, plural. iunctis: Adjetivo (iunctus, a, um) Ablativo, plural, femenino. “haberse unido” ratibusque: (ratis, is) “balsa” Tema en -i. Ablativo, plural, femenino. compluribus: Adjetivo (complures, compluria)Ablativo, plural, femenino. “muchos” factis: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. Ablativo, plural, neutro. (facio, is, ere, feci, factum) “hacer” alii: Adjetivo (alius, a, um) “otro” Plural, nominativo, masculino. vadis: (vadum, i) “vado” Genitivo, singular, masculino. Rhodani: (Rhodanus, i) “Ródano” Genitivo, singular, masculino. qua: Adverbio “por donde” minima: Adjetivo (parvus, a, um) Ablativo, singular, femenino. “pequeño” altitudo: (altitudo, altitudinis) “altura” Nominativo, singular, femenino. fluminis: (flumen, flumnis) “río” Genitivo, singular, neutro. erat: Verbo. 3ª Persona. Pretérito perfecto, indicativo, voz activa. (sum, es, esse, fui) non: Adverbio de negación. numquam: Adverbio “nunca” interdiu: Adverbio “durante el día” saepius: Adverbio comparativo “con más frecuencia” noctu: Adverbio “de noche” si: Conjunción subordinante perrumpere: Verbo. Presente, infinitivo, voz activa. (perrumpo, es, ere, perrupi, perruptum) “forzar / romper” possent: Verbo. 3ª Persona, Plural, pretérito imperfecto, infinitivo, voz activa. (possum, potes, posse, potui) “ser capaz” conati: (conatum, i) “esfuerzo” Genitivo, singular, neutro. operis: (opus, operis) “trabajo” Genitivo, singular, neutro. munitione: (munitio, munitionis) “fortificación” Ablativo, singular, femenino. et: conjunción copulativa. militum: (miles, militis) “soldado” Genitivo, plural, masculino. concursu: (concursus, us) “carrera / choque” Ablativo, singular, masculino. et: conjunción copulativa   telis: (telum, teli) “arma” Ablativo, plural, neutro. repulsi: Verbo. Participio, pretérito perfecto, voz pasiva. Plural, masculino, nominativo. (repello, is, ere, repulli, reppulsum) “rechazar / repeler” hoc: Pronombre (hic, haec, hoc) Acusativo, singular, neutro. conatu: (conatus, us) “esfuerzo” Ablativo, singular, masculino. destiterunt: Verbo. 3ªPersona, pretérito perfecto, plural, indicativo, voz activa. (desisto, is, ere, destiti, destitum) “desisitir / renunciar” 9 Relinquebatur una per Sequanos via, qua Sequanis invitis propter angustias ire non poterant. Relinquebatur VERBO 3a persona, plural, pretérito imperfecto, indicativo, voz activa, reliquo/is/ere/relique/ctum. “quedaba” una nominativo, singular, femenino, unus/una/unum, adjetivo de “vía” “una” per preposición que rige acusativo, “por” Sequanos acusativo, plural, masculino, 2da declinación, Sequani/orum, “Sécuanos” via nominativo, singular, femenino, 1a declinación, via/ae, sujeto, “via” qua pronombre, relativo, nominativo, singular, femenino,  (quis/quae/quod): “por la que” Sequanis Ablativo, plural, masculino, sequani/orum, 2a declinación, “los sécuanos” invitis: Ablativo absoluto, plural, masculino, (invitus/invita/invitum): indispuestos propter  preposición de acusativo: A causa de angustias acusativo, plural, femenino, 1a declinación, angustias/ae, “desfiladeros” ire VERBO infinitivo, presente, voz activa, eos/is/ire,“pasar” non adverbio de negación poterant VERBO 3a persona, plural, pretérito imperfecto, indicativo, voz pasiva, possum/es/esse/potui/-, compuesto del verbo sum. “podían” Verbo que pide complemento en infinitivo Quedaba una vía por los sécuanos, por la que no podían pasar a causa de los desfiladeros por estar los sécuanos indispuestos. His cum sua sponte persuadere non possent, legatos ad Dumnorigem Haeduum mittunt, ut eo deprecatore a Sequanis impetrarent His  Ablativo, singular, masculino, (hic/haec/hoc): “a ellos” (los*) cum  Histórico preposición que rige ablativo, “Porque” sua adjetivo ablativo, femenino, singular, concertado con “sponte”, “su” sponte ablativo, femenino, singular, 3a declinación, spons/tis, “ayuda” persuadere infinitivo, presente, activo, persuadeo/es/ere/asi/asus, voz activa,  VERBO regido por “possent” “prevalecer” non adeverbio de negación: no possent, VERBO 3a persona, plural, pretérito imperfecto, subjuntivo, voz activa, possum/es/esse/potui/-, compuesto del verbo sum. “pudiesen” Verbo que pide complemento en infinitivo legatos acusativo, plural, masculino, legatus/i, “delegados” ad preposición que rige acusativo, “a” Dumnorigem acusativo, singular, masculino, 3a declinación, (Dumnorix/Dumnorigis): Dúmnorix Aeduum acusativo, singular, masculino, 2a declinación, Aeduus/i, regido por la preposición “aedo” mittunt VERBO 3a persona, plural, presente, indicativo, voz activa, mitto/is/ere/misi/mussus, 3a conjugación, “envían” ut: Conjunción que rige completiva con subjuntivo: para que eo pronombre demostrativo, ablativo, singular, neutro, (is/ea/id): “esto” deprecatore masculino, ablativo, singular, 3a declinación, deprecator/oris, “intercesor” Traducción eo+predecatore: por su ruego a preposición que rige ablativo, “de” Sequanis ablativo, plural, masculino, 2da declinación, Sequanus/i, regido por “a” “Sécuanos” impetrarent. VERBO 3a persona, plural, imperfecto, subjuntivo, voz activa, impetro/as/are/aui/atum, 1a conjugación, “lograsen” Porque no pudiesen persuadirlos, envían unos delegados a Dumnórix Aedo, para que lograsen [persuadir] a los sécuanos por su ruego. Dumnorix gratia et largitione apud Sequanos plurimum poterat et Helvetiis erat amicus, quod ex ea civitate Orgetorigis filiam in matrimonium duxerat, et cupiditate regni adductus novis rebus studebat et quam plurimas civitates suo beneficio habere obstrictas volebat. Dumnorix nominativo, masculino, singular, 3a declinación, Dumnorix/igis. SUJETO “Dúmnorix” gratia ablativo, femenino, singular, 1a declinación, gratia/ae, “gracia” et: Conjunción copulativa: y largitione ablativo, femenino, 3a declinación, largitio/ionis, “generosidad” apud preposición que rige acusativo, “entre” Sequanos acusativo por régimen de preposición, plural masculino, Sequanus/i, regido por “apud” “Sécuanos” plurimum: Adjetivo en grado superlativo Acusativo adverbial, singular, neutro, (plurimus/plurima/plurimum): mucho más poterat, VERBO 3a persona, singular, imperfecto, indicativo, voz activa, possum/es/esse/potui, 3a conjugación, rige un infinitivo: “habere” “podía” et: Conjunción copulativa: y Helvetiis Ablativo, plural, masculino, (Helvetius/i):  “Helvecios” erat VERBO 3a persona, singular, imperfecto, indicativo, voz activa, sum/es/esse/fui, 3a conjugación, “era” amicus, nominativo, singular, masculino, amicus/a/um, “amigo” quod conjunción, “porque” ex preposición que rige ablativo, “desde” ea pronombre demostrativo, regido por “ex” ablativo, femenino, singular, (is/ea/id): “esa” civitate ablativo, femenino, singular, civitas/atis, 3a declinación, “ciudad” Orgetoris genitivo, singular, masculino, Orgetorix/igis: “Orgetorix”   filiam acusativo, singular, femenino, 1a declinación, filia/ae, “hija” in preposición que rige acusativo, “en” matrimonium acusativo, singular, neutro, 2a declinación, matrimonium/i, “matrimonio” duxerat 3 persona, singular, pluscuamperfecto, indicativo, voz activa, verbo, duco/is/ere/uxi/uctus “había dado” et: Conjunción: y cupiditate ablativo, singular, femenino, 3a declinación, cupiditas/atis “deseo”   regni genitivo, singular, neutro, regnum/i, 2a declinación, “reino” adductus, participio perfecto, voz pasiva, nominativo, singular, masculino, del verbo adduco/is/ere/uxi/uctum, 3a conjugación, “llevado” novis: Ablativo, plural, femenino, (novus/nova/novum): nuevas rebus: Ablativo, plural, femenino, (res/rei): cosas studebat 3a persona, singular, imperfecto, indicativo, voz activa, verbo studeo/es/ere/ui, 2a declinación, “deseaba” et: Conjunción copulativa: y quam: Adverbio de cantidad: cuantas plurimas acusativo, plural, femenino, adjetivo CONCERTADO CON “CIVITATES”, plurimus/a/um, “mucho” civitates acusativo, plural, femenino, civitas/atis, 3a declinación, “ciudades” suo: Dativo, singular, neutro, 2a declinación, neutro, PRONOMBRE POSESIVO CONCERTADO CON “BENEFICIO” “su” beneficio Dativo, singular, neutro, 2a declinación, (beneficium/i), “beneficio” habere presente, infinitivo, activo, verbo habeo/es/ere/ui/itum, “tener” obstrictas: Participio perfecto, acusativo, plural, femenino, (obstringo/obstringis/obstringere/obstrinxi/obstrictum): sometidas volebat. 3a persona, singular, imperfecto, voz activa, indicativo, verbo volo/uis/velle/volui, verbo irregular, “quería” Dúmnorix con gracia y generosidad podía mucho más entre los Sécuanos, y era amigo de los Helvecios, porque había dado en matrimonio desde esa ciudad a la hija de Orgetorix, llevado por el deseo del reino deseaba cosas nuevas y quería tener bajo su dominio cuantas más ciudades sometidas para su beneficio. Itaque rem suscipit et a Sequanis impetrat ut per fines suos Helvetios ire patiantur, obsidesque uti inter sese dent perficit: Sequani, ne itinere Helvetios prohibeant, Helvetii, ut sine maleficio et iniuria transeant. Itaque conjunción “y así” rem acusativo, singular, femenino, 5a declinación, res/rei, “asunto” suscipit VERBO 3a persona, singular, presente, indicativo, voz activa, suscipio/is/ere/epi/eptum, 3a conjugación, “toma”   et : Conjunción copulativa: y a preposición que rige ablativo “de” Sequanis ablativo REGIDO POR “A”, plural, masculino, Sequanus/i, 2a declinación, “Sécuanos” impetrat VERBO 3a persona, singular, presente, indicativo, voz activa, impetro/as/are/aui/atum, 1a conjugación, “obtiene”   ut conjunción QUE INTRODUCE UNA ORACIÓN DE SUBJUNTIVO “para que” per preposición que rige acusativo, “a través” finis acusativo REGIDO POR “FINIS”, plural, femenino, finis/is, 3a declinación, “fronteras” suos acusativo, masculino, plural, ADJETIVO POSESIVO CONCERTADO CON “HELVETIOS” “sus” Helvetios acusativo, masculino, plural, REGIDO POR “SUOS”, Helvetius/i, “Helvecios” ire VERBO infinitivo, presente, voz activa, eos/is/ire, “vayan” patiantur, VERBO REGIDO POR “UT” 3a persona, plural, presente, subjuntivo, voz pasiva, patior/ /i/passus sum, 3a conjugación, RIGE COMPLETIVA DE ACUSATIVO E INFINITIVO “permitan”   obsidesque  (obis + que) acusativo, plural, masculino, 3a declinación, obses/idis, REGIDO POR “PATIANTUR” “rehenes” uti VERBO RIGE ABLATIVO plural, presente, infinitivo, voz deponente, utor/ /is/i/usus, deponente, 3a conjugación, “hacer uso” inter preposición que rige acusativo sese acusativo REGIDO POR “INTER” singular, pronombre reflexivo, “de ellos mismos” dent VERBO 3a persona, plural, presente, subjuntivo, voz activa, do/das/dare/dedi/datum, 1a conjugación, REGIDO POR EL “UT” “den” perficit: VERBO 3a persona, singular, presente, indicativo, voz activa, perficio/is/ere/eci/ectum, 3a conjugación, “logra” Sequani, nominativo, plural, masculino, [ver arriba] ne adverbio itinere ablativo, singular, neutro, iter/eris, 3a declinación, “paso” Helvetios acusativo, plural, masculino, 2a declinación, Helvetius/i, “helvecios”   prohiberant; VERBO 3a persona, plural, presente, subjuntivo, voz activa, prohibeo/es/ere/ui/itum, 2a conjugación, “prohíben” Helvetii, nominativo, plural, masculino [ver arriba] ut conjunción que INTRODUCE ORACIÓN DE SUBJUNTIVO “que” sine preposición que rige ablativo, “sin” maleficio ablativo REGIDO POR “SINE” singular, neutro, 2a declinación, maleficium/i, “daño” et: Conjunción copulativa: y iniuria ablativo REGIDO POR “SINE” singular, femenino, 1a declinación, inuria/ae, “ofensa” transeant. VERBO REGIDO POR “UT” 3a persona, plural, presente, subjuntivo, voz activa, transeo/is/ire/ii/itum, “pasen” Y así toma el asunto y obtiene de los Sécuanos para que permitan que los Helvecios vayan a través de sus fronteras, y logra que le den los rehenes para hacer uso de ellos mismos: Los Sécuanos, que no prohíben a los Helvecios el paso; Los Helvecios, que pasen sin daño y sin ofensa. 10 Caesari renuntiatur Helvetiis esse in animo per agrum Sequanorum et Haeduorum iter in Santonum fines facere, qui non longe a Tolosatium finibus absunt, quae civitas est in provincia. Caesari dativo, singular, masculino, Caesar/aris, 3a declinación, “César” renuntiatur VERBO RIGE COMP. AC+INF 3a persona, singular, presente, indicativo, voz pasiva, renuntio/as/are/aui/atum, 1a conjugación, “es anunciado”   Helvetiis: Ablativo, plural, masculino, (Helvetius/Helvetii): Helvecios esse VERBO presente, infinitivo, voz activa, sum/es/esse/fui, “tienen”   in preposición que rige ablativo, “en” animo ablativo REGIDO POR “IN”, singular, masculino, animus/i, 2a declinación “intención” per preposición que rige acusativo, “a través” agrum acusativo REGIDO POR “PER” singular, masculino, ager/i, 2a declinación, “campo” Sequanorum genitivo, plural, masculino, Santonus/i, 2a declinación, “Sécuanos” et: Conjunción copulativa: y Aedorum genitivo, plural, masculino, aedus/i, 2a declinación, “aedos” iter acusativo, singular, neutro, iter/ineris, “viaje” in: Preposición de ablativo: hasta Santonum Genitivo, plural, masculino: “Santonos” finis acusativo, singular, masculino, finis/is, 3a declinación, “fronteras” facere: Verbo, infinitivo presente, voz activa, (facio/facis/facere/feci/factum): hacer qui: Pronombre demostrativo, nominativo, singular, masculino, (qui/quae/quod): que non: Adverbio: no longue: adverbio: “muy lejos” a preposición que rige ablativo: de Tolosatium genitivo, singular, femenino, civitas/atis, 3a declinación, (Tolosas/Tolosatis): “Tolosanos” finibus ablativo REGIDO POR “A” plural, femenino, finis/is, “fronteras” absunt,  VERBO RIGE AB, 3a persona, singular, presente, indicativo, voz activa, absum/es/essee/fui, “están lejos”   quae: Pronombre demostrativo, nominativo, singular, femenino, (qui/quae/quod): que civitas nominativo, singular, femenino, civitas/atis, 3a declinación, “ciudad” est : Verbo, tercera persona, singular, presente indicativo, voz activa, (sum/es/esse/fui): está in preposición que rige ablativo: en provincia. ablativo, singular, femenino, 1a declinación, (provincia/ae): “provincia” Es anunciado a César por los Helvecios, [ellos] tienen la intención de hacer el viaje hasta las fronteras de los Santonos, a través del campo de los Sécuanos y los Aedos, que no están muy lejos de las fronteras de los Tolosanos, ciudad que está en la provincia Id si fieret, intellegebat magno cum periculo provinciae futurum ut homines bellicosos, populi Romani inimicos, locis patentibus maximeque frumentariis finitimos haberet. Id: pronombre demostrativo, nominativo, singular, neutro, (is/ea/id): “esto” si conjunción que introduce un condicional: si fieret,  VERBO 3a persona, singular, imperfecto, subjuntivo, voz activa, (fio/fis/fieri/factus sum), 1a conjugación: “hiciera”   intellegebat  VERBO 3a persona, singular, imperfecto, indicativo, voz activa, intellego/is/ere/exi/ectum, “comprendía”   magno ablativo REGIDO POR “CUM”, singular, masculino, magnus/a/um, adjetivo de “periculo”: Gran cum preposición que rige ablativo: “con” periculo ablativo REGIDO POR “CUM”, singular, masculino, peericulum/i, 2a declinación, “peligro” provincia: Nominativo, singular, femenino, (pronvincia/pronviciae): provincia futurum: (Futurum esse), Verbo, infinitivo futuro, voz activa, (sum/es/esse/fui): habría de estar ut: Conjunción: que homines acusativo, plural, masculina, 3a declinación, homo/inis, “hombres” bellicosos, adjetivo CONCERTADO CON “BELLICOSOS”, acusativo, plural, masculino, bellicosus/a/um, “belicosos” populi genitivo, singular, masculino, 2a declinación, populus/i, “pueblo” Romani genitivo, singular, masculino, adjetivo CONCERTADO CON “POPULI” romanus/a/um, “romano” inimicos, acusativo, plural, masculino, adjetivo, inmicus/a/um, “enemigos”   locis: Ablativo absoluto, masculino, plural, locus/i, 2a declinación, “lugares” patentibus: Participio presente, Ablativo absoluto, masculino, plural, (pateo/pates/patere/patui/-): abiertos maximeque: Adverbio: en gran cantidad frumentariis: Dativo, plural, neutro, (frumentarius/frumentaria/frumentarium): “que proporcionan alimentos” finitimos acusativo, plural, masculino, finitimus/a/um, “vecinos” haberet: Verbo, tercera persona, singular, pretérito imperfecto subjuntivo, voz activa, (habeo/habes/habere/habui/habitum): “tendría” Si hiciera esto, comprendía que con gran peligro habría de estar la provincia, que tendría [la provincia] hombres belicosos, enemigos del pueblo romano y por otra parte vecinos en lugares abiertos que proporcionan alimentos. Ob eas causas ei munitioni quam fecerat T. Labienum legatum praefecit; ipse in Italiam magnis itineribus contendit duasque ibi legiones conscribit et tris, quae circum Aquileiam hiemabant, ex hibernis educit et, qua proximum iter in ulteriorem Galliam per Alpes erat, cum his quinque legionibus ire contendit Ob preposición que rige acusativo, “por” eas femenino, acusativo, plural, is/ea/id, pronombre demostrativo CONCERTADO CON “CAUSAS” “estas” causas femenino, acusativo, plural, causa/ae, 1a declinación, “causas” ei pronombre demostrativo CONCERTADO CON “MUNITIONI” is/ea/id, femenino, dativo, singular, “esa” munitioni femenino, dativo, singular, munitio, 3a declinación, “fortificación” quam pronombre relativo, qui/quae/quod, femenino, acusativo, singular, “que” fecerat VERBO 3a persona, singular, pluscuamperfecto, indicativo, voz activa, facio/is/eci/actum, “había construido”    T. Labenum masculino, acusativo, singular, Labenius/i, 2a declinación, “Labenio” legatum masculino, acusativo, singular, legatus/i, 2a declianción, “comandante” praefecit; VERBO 3a persona, singular, perfecto, indicativo, voz activa, preaficio/is/ere/eci/ectum, “dio el mando”    ipse masculino, nominativo, singular, pronombre demostrativo, ipse/ipsa/ipsum, “él mismo” in preposición que rige acusativo Italiam acusativo REGIDO POR “IN” , singular, femenino, Italia/ae, 1a declinación, “Italia”  magnis ablativo, neutro, plural, adjetivo, magnus/a/um CONCERTADO CON “ITINERIBUS”, “grandes” itineribus ablativo CONCERTADO CON “MAGNIS”, neutro, plural, iter/itineris, 3a declinación, “marchas” duasque  (duas + que) acusativo, femenino, plural, numeral cardinal, duo/ae/duo, “dos” ibi adverbio, “allí” contendit. 3a persona singular, presente, indicativo, voz activo, (cotendo/contendis/contendere/contedi/contentum): dirigió legiones acusativo, femenino, plural CONCERTADO CON “DUASQUE”, legio/onis, 3a declianción, “legiones” conscribit, VERBO 3a persona, singular, presente, indicativo, voz activa, 3a conjugación, conscribo/is/ere/ipsi/iptum, “levanta”    et tris acusativo, femenino, plural, numeral cardinal,, “tres”    quae “que” circum preposición que rige acusativo, “al rededor”   Aquileiam acusativo CONCERTADO CON REGIDO POR “CIRCUM” hiemabant VERBO 3a persona, plurar, presente, indicativo, voz activa, 3a conjugación, hiemo/as/are/aui/atum “saca”     ex preposición que rige ablativo hibernis ablativo REGIDO POR “EX”, femenino, plural, adjetivo, hibernus/a/um, “invernal” educit VERBO 3a persona, singular, presente, indicativo, voz activa, 3a conjugación, educo/is/ere/uxi/uctum “...”     et, qua ablativo, singular, femenino, pronombre relativo, qui/quae/quod, “que” proximum acusativo, singular, neutro, adjetivo CONCERTADO CON “ITER” , “más cercano” iter acusativo CONCERTADO CON “PROXIMUM”, singular, neutro, iter/itineris, 3a declinación, “camino” in preposición que rige acusativo, “hacia” ulteriorem femenino, acusativo REGIDO POR “IN”, singular, adjetivo comparativo CONCERTADO CON “GALIAM”, “ulterior” Galliam femenino, acusativo, singular, CONCERTADO CON “ULTERIOREM”, Gallia/ae, 1a declinación, “Galia” per preposición que rige acusativo, “a través” Alpis acusativo REGIDO POR “PER”, plural, femenino, Alps/is, 3a declinación, “Alpes” erat, 3a persona, singular, imperfecto, indicativo, sum/es/esse/fui, “había” cum preposición que rige ablativo, “con” eis ablativo REGIDO POR “CUM”, femenino, plural, pronombre demostrativo, is/ea/id, “esas” quinque ablativo REGIDO POR “CUM”, femenino, plural, adjetivo indeclinable, “cinco” legionibus ablativo REGIDO POR “CUM”, femenino, plural, legio/onis, 3a declinación, “legiones” ire infinitivo, presente, voz activa, eo/is/ire/ivi, “..ir” contendit. 3a persona singular, presente, indicativo, voz activo, .../…./…./…., “se apresura” Por estas causas dio el mando al comandante Tito Labenio esa fortificación cuanto más había hecho; él mismo se dirigió Ibi Ceutrones et Graioceliet Caturiges locis superioribus occupatis itinere exercitum prohibere conantur. Compluribus his proeliis pulsis ab Ocelo, quod est oppidum citerioris provinciae extremum, in fines Vocontiorum ulterioris provinciae die septimo pervenit; inde inAllobrogum fines, ab Allobrogibus in Segusiavos exercitum ducit. Hi sunt extra provinciam trans Rhodanum primi. Ibi adverbio, “allí” Ceutrones nominativo, masculino, plural, Ceutronis/onis, 3a declinación, “Ceutrones” et Graioceli nom. pl. masc. Gaiocelus/i, 2a declinación, “Graiocelos” et Catruriges, nom. pl. masc. Caturigis/igis, 3a declinación, “Caturigos” locis ablativo absoluto, plural, masculino, 2a declinación, locus/i, “lugares” superioribus adjetivo CONCERTADO CON “LOCIS”, ablativo absoluto, plural, masculino, “más altos” occupatis: Ablativo absoluto, plural, masculino, (occupo/occupas/occupare/occupavi/occupatum): ocupados itinere ablativo, singular, neutro, iter/itineris, 3a declinación, “el camino”   exercitum acusativo, singular, masculino, exercitus/us, 4a declinación, “ejército” prohibere infinitivo, presente, voz activa, prohibeo/es/ere/ui/itum, 2a conjugaión, “impedir” conantur. a persona, plural, presente, indicativo, voz pasiva, conor/as/ari/atus sum, verbo deponente, 1a conjugación, “intentan” Allí los Ceutrones, los Gaiocelos y los Caturigos, ocupando lugares altos, intentan impedir el camino al ejército. Compluribus ablativo, plural, neutro, adjetivo, “numerosos” eis pronombre demostrativo, is/ea/id, neutro, plural, “ellos” proeliis neutro, plural, ablativo, proelium/i, 2a declinación, “combates” pulsis participio pasado, ablativo, plural, neutro, )pello/is/ere/pepuli/pulsum) 3a conjugación, “expulsados” (Eis + pulsis: ablativo absoluto) ab preposición que rige ablativo, “de” Ocelo, ablativo, neutro, singular, ocelus/i, “Ocelo” quod pronombre relativo, nominativo, singular, neutro, qui/ae/od, “que” est: Verbo, tercera persona, singular,presente indicativo, (sum/es/esse/fui): es citerioris adjetivo comparativo, femenino, citerior/citerius, “interior” provinciae genitivo, singular, femenino, provincia/ae, 1a declinación, “provincia” extremum, neutro, nominativo, singular, extremus/a/um, adjetivo, “extremo” in preposición que rige acusativo, “hacia” finis acusativo, plural, femenino, finis/is, 3a declinación, “límites” Vocontiorum genitivo, plural, masculino, 2a declinación, Vocontus/i, “Voconcios” ulterioris adjetivo comparativo, femenino, ulterior/us, “ulterior” provinciae genitivo, singular, femenino, provincia/ae, 1a declinación, “provincia” die: Ablativo de tiempo, singular, femenino, (dies/diei): día septimo: Ablativo de tiempo, singular, femenino, (septimus/septima/septimum): séptimo pervenit; 3a persona, singular, perfecto, activo, indicativo, 4a conjugación, pervenio/is/ire/eni/entum, “llegó”   inde adverbio, “ahí” in preposición que rige ablativo, “hasta” Allobrogum genitivo, plural, masculino, 3a declinación, Allobrox/ogis, “Alóbroges” finis, acusativo REGIDO POR “IN”, plural, femenino, finis/is, 3a declinación, “límites” ab preposición que rige ablativo, “hasta” Allobrogibus plural, masculino, ablativo REGIDO POR “AB”, 3a declinación, Allobrox/ogis, “Alobrogos”   in preposición que rige acusativo, “en” Segusiavos acusativo REGIDO POR “IN”, plural, masculino, Segusiavus/i, 2a declinación, “Segusiavos” exercitum acusativo, singular, masculino, exercitus/us, 4a declinación, “ejército” ducit. 3a persona, singular, presente, activo, indicativo, duco/is/ere/duxi/ductum, 3a conjugación, “conduce” => “condujo” Una vez expulsados ellos por numerosos combates desde Ocelo, que es el extremo de la provincia más interior, llegó a los límites de la provincia interior de los Vocancios el séptimo día. Desde ahí condujo el ejército hasta los límites de los Alóbroges hasta los Seguasivos. Hi masculino, nominativo, plural, pronombre demostrativo, hic/haec/hoc, “estos” sunt VERBO 3a persona, plural, presente, indicativo, sum/es/esse/fui, “son”    extra preposición que rige acusativo “fuera de” provinciam acusativo, singular, femenino, provincia/ae, 1a declinación, “provincia” trans preposición que rige acusativo, “más allá” Rhodanum acusativo, singular, masculino, Rhodanus/i, 2a declinación, “el Ródano” primi. nominativo, plural, masculino, adjetivo, primus/a/um, “primeros” Estos son los primeros fuera de la provincia más allá del río Ródano.