Bộ tứ mã của Thánh Máccô
Bộ tứ mã của thánh Marco (tiếng Ý: Cavalli di San Marco), (còn được gọi là Triumphal Quadriga) là một bộ tượng bằng đồng điếu La Mã, gồm bốn con ngựa, ban đầu là một phần của tượng đài mô tả một chiếc xe được vận chuyển bởi bốn con ngựa được dùng cho những cuộc đua xe ngựa. Các con ngựa được đặt tại mặt tiền, trên hiên nhà trước cổng của Vương cung thánh đường Thánh Máccô, ở Venezia, miền bắc nước Ý sau trận cướp phá Constantinople vào năm 1204. Chúng tồn tại ở đó cho đến khi bị Napoleon lấy đi vào năm 1797 nhưng đã được trả lại năm 1815. Các tác phẩm điêu khắc này được gỡ bỏ từ mặt tiền và được đặt trong nội thất của thánh đường Thánh Máccô với mục đích để bảo tồn, với các bản sao được đặt ở vị trí cũ của chúng trên hiên nhà.
Nguồn gốc
[sửa | sửa mã nguồn]Các tác phẩm điêu khắc từ thời cổ đại được cho là tạo ra bởi nhà điêu khắc lycoppos Lysippos người Hy Lạp thế kỷ 4 trước Công nguyên nhưng nghe không hợp lý. Một thời điểm trong thế kỷ thứ 2 hoặc 3 sau Công nguyên được xem là rất có thể; Tượng Cưỡi ngựa nổi tiếng của Marcus Aurelius ở Rôma (khoảng 175 AD) có thể lấy để so sánh.[1] Có lẽ chúng được tạo ra để đặt lên đỉnh một Khải hoàn môn hoặc một tòa nhà lớn khác, rất có thể do Hoàng đế Septimus Severus ủy nhiệm. Chúng có thể ban đầu được thực hiện cho thủ đô phía đông của Constantinople, và chắc chắn là đã nằm ở đó sau này.
Mặc dù được gọi là đồng điếu, phân tích cho thấy, vì chúng có ít nhất 96,67% đồng,[2] chúng nên được coi như là đồng không tinh khiết. Hàm lượng thiếc cao làm tăng nhiệt độ đúc lên 1200-1300 °C [3]. Đồng độ tinh khiết cao đã được lựa chọn để có thể mạ vàng được tốt hơn.
Lịch sử
[sửa | sửa mã nguồn]Chắc chắn rằng những con ngựa, cùng với xe ngựa mà chúng đã được miêu tả, được trưng bày ở Hippodrome của Constantinople; Chúng có thể là "bốn con ngựa mạ vàng đứng trên đỉnh của Hippodrome", "được đưa đến từ đảo Chios dưới thời Theodosius II" được đề cập đến trong tác phẩm Parastaseis syntomoi chronikai từ thế kỷ 8 hoặc đầu 9 [4]. Chúng vẫn còn ở đó vào năm 1204, tới khi họ bị quân Venezia cướp đi như là một phần của cuộc cướp phá thủ đô của Đế quốc Đông La Mã trong cuộc Thập tự chinh thứ tư. Các vòng cổ trên bốn con ngựa được thêm vào năm 1204 để che khuất dấu vết đầu của các con vật này đã bị cắt đứt để cho phép chúng được vận chuyển từ Constantinople đến Venezia.[5] Ngay sau cuộc thập tự chinh thứ tư, Doge Enrico Dandolo đã đưa những con ngựa đến Venezia, nơi chúng được cài đặt trên sân thượng của mặt tiền Nhà thờ thánh Marco vào năm 1254. Petrarch ngưỡng mộ chúng ở đó.[6]
Vào năm 1797, Napoleon cho lấy những con ngựa ra khỏi nhà thờ và đưa tới Paris, nơi chúng được sử dụng trong thiết kế của Arc de Triomphe du Carrousel cùng với một chiếc quadriga.
Năm 1815 những con ngựa này đã được đại úy Dumaresq mang trở lại Venezia. Ông đã chiến đấu tại Trận Waterloo và đã có mặt với các lực lượng đồng minh ở Paris, nơi ông được Hoàng đế Áo tuyển chọn để đưa những con ngựa xuống từ Arc de Triomphe và đưa chúng về nơi trước đó là tại nhà thờ thánh Marco. Với cách thức khéo léo nhằm hoàn thành công việc này, ông được Hoàng đế cho một hộp thuốc lá bằng vàng với tên viết tắt của ông bằng kim cương trên nắp.[7]
Những con ngựa này vẫn được trưng bày bên ngoài nhà thờ cho đến đầu những năm 1980, khi những tổn hại liên tục do ô nhiễm không khí buộc người ta phải thay thế chúng bằng bản sao giống hệt như vậy. Kể từ đó, bản gốc được trưng bày ngay bên trong nhà thờ.
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Bộ tứ mã của Thánh Máccô. |
- Byzantium 1200 Hippodrome Boxes Vị trí của những con ngựa cho tới 1204.
Chú thích
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Henig, Martin (ed), A Handbook of Roman Art, p. 95, Phaidon, 1983, ISBN 0714822140
- ^ Anon 1979 The Horses of San Marco Thames and Hudson an English translation of a 1977 Venetian city government publication, p. 191
- ^ Anon 1979, p. 199
- ^ Parastaseis syntomoi chronikai, ch. 84.Th
- ^ Houpt, Simon. Museum of the Missing: A history of Art Theft. Sterling Publishing Co,. Inc. tr. 32. ISBN 1402728298. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2014.
- ^ Petrarch, Rerum senilium, V., noted by Roberto Weiss, The Renaissance Discovery of Classical Antiquity (Oxford: Blackwell) 1973:35.
- ^ A History of The Boissier-Scobell Families" by Henry Boissier, 1933 page 7.