Cuareło

Muro de cuarełi

El cuareło (o anca maton) el xe un material seràmico, porózo, fràziłe, ma anca bastansa duro co chel xe bastansa łargo. In zenere el se cata a forma de parałełepìpedo o cubo e unio a altri co malta a formar muri.

El material baxe el xe fato prinsipalmente de crèa, formada da sìlise inte ła parsentual variàbiłe, a ocio del 50%, più un 20-30% de carbonato de calcio, più na pìcoła parsentual del 2% de òsido de fero e na parsentual a partir dal 4-6% di acua.

Preparasion

Ła prima oprasion par produr un quareło xe preparar l'inpastada.

Se méte el prodoto a ła plastisità vosùa traverso smisiada de crèe de quałità desferénte o xontando giusti scarmenti come ła sabia siłìsea o tóchi tagiai fini de quarełi scartai par sbałio inte ła cota.

Al'inpastada de crèa e aqua el vien de sòłito dada na forma co ła trafiładura: ła pasta ła xe spinta contro no stanpo dal qual ła vien fora come un continuà. Un fiło de asal el xe doprà par tagiar el nastro in tóchi łónghi come se łi vol. Daspò i quarełi i se mete al séco par un ténpo chel va da dódexe a quarantoto ore, alsà fin a 1,40 metri da tera, soto coverte. L'ultimo pasagio ła xe ła cota, che ła se fa intrà 900 °C e 1200 °C, a tenperadure cusì alte che i conponénti i se deconpon e i reagise, dando łe caraterìsteghe de duresa al cuareło.

I tóchi più difìsiłi da far i xe invese prodoti in xenere da sołi e tacai daspò, ma no se parla più de materiałi par l'ediłisia, e in sto caxo qua se xonta carbonato de sodio chel fa el conposto più flùido.

Ła grandésa del quareło ła canbia, e ghe xe desferénse intrà quei de un posto e del'altro inte el mondo, ma i no se łontana tanto da ła dimension del quareło che in Eoropa el xe ciamà NF (normalformà) grando 60 mm (altésa) par 120 mm (baxe) par 250 mm (profondità; naturalmente łe mixure no łe canbia se ti giri el cuareło, soło i tèrmeni). Ghe xe paéxi inte i quai i fa quarełi de dimension 60 x 90 x 190.

Diti so'l cuareło

• «Ghe xe rivà un cuareło in testa». El se ga tólto na batosta
• «El fa tre pasi su un cuareło». Dito de na persona masa prudénte, o łénta.

Altri progeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so cuareło

Collegamenti esterni

• (IT) Sito sui quarełi