dol

do'l

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dol

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I folk. 1 Tik, tikka, adil. ◆ Dol qomat. m ◆ Dol boʻyingdan menday momong oʻrgilsin, Er yigit suygani nozli gul boʻlsin. "Nigor va Zamon" . ◆ Oy tomosha qilar os-mondan Hovlilarni har tun dol turib. U. Qoʻchqor, „Hayajonga koʻmilgan dunyo“ .

2 rvsh. Xuddi, naq, qoq; aniq. ◆ Nishonning dol oʻrtasiga urmoq. Ovni otsang, bilib ot, Dol nishonga shshb ot. Maqol . n Olmakoʻz-ning [otning/ ◆ dol beliga minayin, Chiqib, sahrolarda sayr qilayin. "Orzigul" .

3 rvsh. Bir oz qiyshaytirib, yarimta qilib. ◆ Doʻppini dol qoʻymoq. Durrani (roʻ-molni) dol oʻramoq. shsh Doʻppini dol qoʻndirib olgan novcha hofiz toʻyxonani boshiga koʻtarib xonish qilyapti. A. Koʻchimov, „Halqa“ . ◆ Egnida guldor pushti xalat, durrani dol qoʻygan, oyogʻida qizil baxmal shippak. S. Siyoyev, „Ot-liqayol“ . ◆ Kichkina dakana roʻmolini dol qoʻyibdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

4 Butun, boricha, baland (tovush haqida). ◆ -Ha, adash, topildimi bolalaringiz? — dedi qoʻshnisi Ozodaga, azbaroyi eshitsin debmi yo boshqa niyatdami, ovozini dol qoʻyib. "Yoshlik" .

5 Yongʻoq, danak oʻyinlarida soqqaning gan(kon — maʼlum shaklda tizilgan yongʻoq)ga eng yaqin turgan holati haqida (bunday soqqa egasi birinchi boʻlib otish huquqiga ega boʻladi). ◆ -Sen dolmi, men dolmi? — ◆ Men dol!

6 shv. Kift, yelka.

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dol

Etimologiyasi

II a. j — “d” harfi nomi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Arab alifbosida “d” harfining nomi (uning shakli — j — mumtoz adabiyotda egilgan qad-qomatga ishora sifatida qoʻllanadi). ◆ Alif-dek qomating doldek egilmish. m ◆ Ogʻir mehnat belini dol qilgan. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Ne-ne tik qadlarni dol etdi qogʻoz. A. Is-roilov, „Biz — dunyo odamlari“ .

Dol boʻlmoq Egilmoq, bukilmoq. ◆ Qad-dimiz dol boʻlib, yondi yuraklar. K. Yashin va M . Rahmon, Sirdaryo. ◆ Goh boʻron oʻkirar, goh boʻralar qor. Chinorlar dosh bermay, beli dol boʻlar. Mirtemir, „Asarlar“ .

Antonimlari

ДОЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

dol I
1 как раз, прямо; ◆ nishonning ~ oʻrtasiga tegizmoq попасть прямо в центр мишени; ◆ ~ vaqtida как раз вовремя;
2 положение при игре в орехи, когда бита в начале игры находится ближе других к кону и даёт право на первый удар; ◆ kim ~? - Men ~ у кого бита ближе к кону? - У меня.

dol II
название арабской буквы « » (д); ◆ ~ boʻlmoq делаться похожим на букву « » (т. е. сгорбиться, согнуться в три погибели); ◆ otamning beli shu boyning xonadonida ~ boʻldi спина моего отца согнулась в доме этого бая.