Uganda Prezidentlari roʻyxati

Uganda Prezidenti - Uganda Respublikasining davlat rahbari hisoblanadi. Uganda Respublikasi Sharqiy Afrikadagi davlat boʻlib, maydoni 236 ming km². Afrikaning sharqiy qismidagi ekvatorial va subekvatorial kengliklardagi yerlarni oʻz ichiga olgan tabiiy oʻlka, shimolida Efiopiya yassitogʻligi, gʻarbda Kongo botigʻi, janubida Zambezi daryosining quyi oqimi va sharqda Hind okeani bilan chegaralangan. Uganda Prezidenti 34,6 mln.(2014) aholiga ega davlat Prezidenti sanaladi.

Ugandaning amaldagi Prezidenti Kaguta Museveni 1944-yil 15-sentyabrda tugʻilgan. Ugandalik yirik siyosatchilardan biri hisoblanadi. Museveni 1986-yil 26-yanvardan buyon Afrikadagi Ugandaning Prezidenti lavozimida faoliyat yuritib kelmoqda. Mamlakatda „Harakat“ siyosiy tashkiloti „Milliy“ radikal harakati asosida 1998-yil tuzilgan. Uganda Demokratik partiyasiga 1956-yilda asos solingan. Shuningdek, „Konservativ“ partiya 1979-yil tashkil etilgan. Ugandada xalq kongressi ham mavjud boʻlib, u 1960-yilda tuzilgan.

Vakolatlari

Uganda Prezidenti:

toʻgʻridan-toʻgʻri umumiy ovoz berish yoʻli bilan besh yil muddatga saylanadi;
Qurolli Kuchlar Oliy Bosh Qoʻmondoni,
Bosh vazir va vazirlarni tayinlaydi va lavozimidan ozod qiladi.

Cheklovlar

Uganda Prezidenti 75 yoshgacha boʻlgan mamlakat fuqarosi boʻlishi mumkin. Ammo, 2018-yil 2-yanvarda Prezident Museveni 2017-yil 27-dekabrda yosh chegarasini bekor qiluvchi qonunni imzolagani maʼlum qilingan. Bu qonun amaldagi Prezident 73 yoshli Yoveri Museveniga 2021-yilgi saylovlarda ishtirok etish imkonini bergan^[1]. Yosh chegarasini bekor qilish toʻgʻrisidagi qonun loyihasi parlamentda muhokamalar toʻlqiniga sabab boʻlgan, natijada deputatlar oʻrtasida yirik nizolarga sabab boʻlgan. Yigʻilishda hukmron partiyadan va muxolifatdan parlament aʼzolari kurash olib borishgan^[2].

Iqtisodiyoti

Uganda – iqtisodiy jihatdan zaif rivojlangan agrar mamlakat hisoblanadi. Yalpi ichki mahsulotda qishloq xoʻjaligining ulushi 44%, sanoatning ulushi 17% deb baholangan.

Mamlakat iqtisodiyotining asosi boʻlgan qishloq xoʻjaligida mehnatga layoqatli aholining 80% dan koʻprogʻi band. Dehqonchilik uchun yaroqli boʻlgan 4 mln. gektarning 1/3 qismidangina foydalaniladi. Asosan, kofe, kakao oʻstiriladi, paxta, choy, shakarqamish, tariq, oq joʻxori, makkajoʻxori, maniok, batat, banan, yams, tamaki va boshqa ekiladi. Chorvachiligida qoramol, qoʻy, choʻchqa boqiladi. Koʻllarda baliq ovlanadi hamda yogʻoch tayyorlash kabi ishlar bajariladi.

Uganda sanoatida konchilik asosiy oʻrinni egallayydi. Kilembeda miskobalt ruda koni va boyitish fabrikasi bor; volfram, apatit, ohaktosh va fosforit qazib olinadi. Yiliga oʻrtacha 795 mln. kilovatt-soat elektr energiya xosil qilinadi. Nil boʻyidagi OuenFole GES, Kilembedagi GES, kichik issiqlik va dizel elektr stansiyalari bor. Uganda sanoatida 10 dan ortiq odam ishlaydigan 800 ga yaqin korxona bor. Jinjada mis eritish va poʻlat quyish, Tororoda asbotsement, superfosfat, Ximada sement zavodlari, turli joylarda oziq-ovqat (un, yogʻ, pivo, konserva), yengil (toʻqimachilik, qogʻoz, koʻnpoyabzal, tikuv), yogʻochsozlik, farmatsevtika, rezinatexnika, avtotaʼmirlash va yiguv (radiopriyomnik va sovitkich ishlab chiqarish) korxonalari mavjud. Muhim sanoat markazlari; Jinja, Kamlala, Mbale, Lira hisoblanadi^[3].

Prezidentlar roʻyxati

	Ism	Vakolatlarning boshlanishi	Vakolatining oxiri
1	Edvard Mutesa	1962-yil 9-oktyabr	1966-yil 21-noyabr
2.	Milton Obote	1966-yil 15-aprel	1971-yil 25-yanvar
3.	Ket Amin	1971-yil 25-yanvar	1979-yil 11-aprel
4	Yusuf Kirond Lule (vaqtinchalik)	1979-yil 13-aprel	1979-yil 20-iyun
5.	Godfrey Binaysa (vaqtinchalik)	1979-yil 20-iyun	1980-yil 12-may
6.	Paulo Muvanga (Harbiy kengash raisi)	1980-yil 12-may	1980-yil 22-may
7.	Milton Obote	1980-yil 17-dekabr	1985-yil 27-iyul
8	Basilio Olara-Ochello (Harbiy kengash raisi)	1985-yil 27-iyul	1985-yil 29-iyul
9.	Tito Okello (Harbiy kengash raisi)	1985-yil 29-iyul	1986-yil 26-yanvar
10	Yoveri Museveni	1986-yil 26-yanvar	hozirgi vaqt

Eslatmalar

↑ „73-летний президент Уганды изменил конституцию, отменив возрастное ограничение на участие в выборах“. 13-yanvar 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-yanvar 2018-yil.
↑ V parlamente Ugandi podralis deputati. Oni obsujdali zakon o predelnom vozraste dlya prezidenta^{[sayt ishlamaydi]}
↑ "Uganda Prezidentlari roʻyxati" OʻzME. U-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[1] „73-летний президент Уганды изменил конституцию, отменив возрастное ограничение на участие в выборах“. 13-yanvar 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-yanvar 2018-yil.

[2] V parlamente Ugandi podralis deputati. Oni obsujdali zakon o predelnom vozraste dlya prezidenta^{[sayt ishlamaydi]}

[:0-3] "Uganda Prezidentlari roʻyxati" OʻzME. U-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[1]

[2]

[3]