Sindrom

Sindrom (yunoncha: syndrome – yigʻilish, birga kechish) – yagona patogenez bilan bogʻliq kasallik belgilarining birgalikda yuzaga chiqishi. Kelib chiqish sabablari bir necha xil boʻlgani uchun kasallikning nozologik (muayyan sababli, bir xil patogenezli va hokazo) shakllaridan farq qilishi mumkin, masalan: meningeal sindrom (miya pardalari yalligʻlanishi) miyada qon aylanishining buzilishi va meningokok infeksiyasi oqibatida roʻy beradi: uremiya sindromi koʻpgina buyrak kasalliklarining oxirgi bosqichidir va hokazo. Tibbiyotning rivojlanishi, eng avvalo, kasallikning etiologik omillari aniqlanishi bilan sindromlar diagnostikasi va patogenetik terapiya usuliga nisbatan nozologik yoʻl bilan kasallikni aniqlash va uning oʻziga xos sabablari asosida davolash koʻproq qoʻllanadigan boʻldi.

Tarixiy voqealar

Avitsenna „Tibbiyot kanon“ asarida (1025-yil) birinchi boʻlib oʻziga xos kasalliklarni tashxislashda sindrom gʻoyasini taklif qildi. Tibbiy sindrom tushunchasi 17-asrda Tomas Sydenham tomonidan yanada rivojlangan.

Tibbiyotda foydalanilishi

Umumiy psixologiyada, shaxsiyat psixologiyasida, mehnat psixologiyasida, ijtimoiy psixologiyada (va sotsiologiyada) sindrom tushunchasi yanada kengroq maʼnoda – psixik xususiyatlarning yigʻindisini va ularning namoyon boʻlishini, ularning maʼlum xususiyatlarining kombinatsiyasini tavsiflash uchun ishlatiladi. L. S. Vygotskiy psixologiyada, tibbiyotda boʻlgani kabi, bola psixikasining xususiyatlarini tavsiflash uchun alohida koʻrsatkichlar (alomatlar) roʻyxatidan emas, balki kattaroq birlik – sindromdan foydalanish kerak degan fikrni ilgari surdi. „Shaxs sindromlari“ tushunchasi A. Maslou tomonidan oʻz-oʻzini hurmat qilish va shaxsiy xavfsizlikni oʻrganishda qoʻllanadi. E. Fromm „oʻsish sindromi“ haqida yozadi. T. Adorno sindrom tushunchasidan shaxs turlarini, xususan, avtoritar shaxsiyatni tavsiflash uchun foydalanadi . A. L. Venger bolaning aqliy rivojlanishining noqulay variantlarini, kasbiy faoliyatda hissiy charchashni tahlil qilganda sindrom tushunchasidan foydalanadi; u, shuningdek, sindromning barqarorligini va uning oʻzgarish yoʻnalishini taʼminlaydigan simptomlar oʻrtasidagi munosabatlarning umumiy sxemasini taklif qildi. „Stokgolm sindromi“ tushunchasi psixologiyada qoʻllanilishidan tashqariga chiqdi va keng tarqaldi.

Mehnat psixologiyasida individual kasbiylikni oʻrganish uchun sindromli yondashuv qoʻllanadi . Bunday holda, insonning kasbiy mahorati belgilar (simptomlar) toʻplami sifatida emas, balki murakkabroq birlik – simptomlar majmuasi yoki ushbu oʻzaro bogʻliq belgilarni birlashtirgan sindrom sifatida koʻrib chiqiladi . Sindromik yondashuvning afzalligi („simptomatik“ bilan solishtirganda) bu yerda tibbiyotdagi kabi bir xil narsa bilan belgilanadi: „tashxis“ ni shakllantirish qobiliyati (kasbiylikni shakllantirish, shuningdek uning kasbiy deformatsiyasini rivojlantirish). psixologik tuzatish yoʻnalishini belgilovchi atamalar .

Soʻnggi oʻn yilliklar davomida bu atama tibbiyotdan tashqarida shunga oʻxshash hodisalarni tasvirlash uchun ishlatilgan.

Adabiyotlar

• Kitoblar

1. ↑ Elsevier. Dorlandning Illustrated tibbiy lugʻati (inglizcha) . – Elsevier 2014 yil 11 yanvarda arxivlangan .
2. ↑ Grebenev A. L. Ichki kasalliklar propedevtikasi . – M .: Tibbiyot, 2001. – 592 p. – 10 000 nusxa. – ISBN 5-225-04704-1 .
3. ↑ Lenn Evan Gudman. Islom gumanizmi (inglizcha) . – Yel Oksford universiteti nashriyoti, 2003. – P. 155. – ISBN 0-19-513580-6 .
4. ↑ Natelson, Benjamin H. Charchoqqa qarshi kurashish va unga qarshi kurashish: amaliy yondashuv . – New Haven, Conn: Yale University Press, 1998. – P. 30 . – ISBN 0-300-07401-8 .
5. ↑ Drujilov S. A. Kasbiylikning psixologik sindromi // Ananyev oʻqishlari: B. G. Ananyev va psixologiyada kompleks inson tadqiqotlari Ilmiy va amaliy tadqiqotlar materiallari. konf. / Ed. L. A. Tsvetkova, L. A. Golovey. – Sankt-Peterburg. : Sankt-Peterburg universiteti nashriyoti, 2003. – 131-133-betlar.

• Maqolalar

1. ↑ Adorno T. Turlari va sindromlari. Uslubiy yondashuv („Avtoritar shaxs“ dan parchalar) // Sotsiologik tadqiqotlar: jurnal. – 1993 yil – 3-son . – 75-85-betlar .
2. ↑ Venger A. L. Psixologik sindromlar: rivojlanishning mazmunli diagnostikasini yaratishga yondashuvlar // Madaniy-tarixiy psixologiya: jurnal. – 2014. – 1-son . – 20-25-betlar .
3. ↑ Venger A. L. Psixologik sindromning tuzilishi // Psixologiya savollari: jurnal. – 1994. – 4-son . – 89-92-betlar .
4. ↑ Drujilov S. A. Insonning professionalligi psixologik sindrom sifatida // Gumanitar tadqiqotlar. – 2014. – No 8 (36) . – 65-71-betlar . 2017 yil 13 yanvarda arxivlangan .