Polyanovka tinchlik shartnomasi

1635-yilda Polsha-Litva davlatining (Rech Pospolita) chegaralari

Polyanovka tinchlik shartnomasi — Rossiya qirolligi va Rech Pospolita oʻrtasida 1634-yil 17 (27)-may — 5 (14)-iyun kunlari Polyanovka daryosi boʻyidagi Semlevo qishlogʻida, Vyazma va Dorogobuj oʻrtasida imzolangan tinchlik shartnomasi. U 1632-1634 yillardagi Rossiya-Polsha urushini yakunladi.

Tomonlar vakillari

Muzokaralarda Rossiyani boyar F.I.Sheremetev; okolnichiy knyaz A.M.Lvov; zodagon S.M.Proestev va kotiblar G. Nechayev va V.Prokofyev taqdim qilgan. Rech Pospolitani valiahd kansler yepiskop Y.Zadzik, litvalik getman Xristofor Radzivil taqdim qilgan.

Shartlar

• Rossiya va Rech Pospolita oʻrtasidagi chegaralar 1618-yildagi Deulin sulhi bilan tasdiqlangan, yaʼni Rech Pospolita Chernigov yerlarini Chernigov va Novgorod-Severskiy shaharlari (aslida Polshada qolgan) va Smolensk yerlarini Smolensk, Trubchevsk, Roslavl va boshqa shaharlari bilan saqlab qolgan. (aslida Litvada qolgan).
• Rossiya urush paytida egallangan, XVII-asr boshlarida Rech Pospolita tomonidan bosib olingan barcha rus yerlaridan voz kechdi, Serpeysk shahridan tashqari.
• Rech Pospolita Rossiyadan qoʻshinlarini olib chiqish majburiyatini oldi.
• Polsha qiroli va Litva Buyuk knyazi Vladislav IV Rossiya taxtiga daʼvo qilishdan voz kechdi.
• Rossiya Rech Pospolitaga 20 ming rubl kumush toʻlashi kerak edi.
• Asirlarni toʻlovsiz va qamoqqa olishsiz zudlik bilan almashish, shuningdek chegarani belgilash qayd etilgan (1635-1648 yillarda 5 ta komissiya tomonidan amalga oshirilgan).

Ikkala davlat vakillari oʻrtasidagi muzokaralar chogʻida Rossiya delegatsiyasi quyidagilarni rad etdi:

• Polyaklarning ularga katolik ibodatxonalarini qurish, Moskva davlatida (shuningdek ruslar ham) koʻchmas mulkka ega boʻlishlari, ikkala davlatning fuqarolari bilan erkin turmush qurishga ruxsat berish haqidagi taklif;
• Rus podshosi Mixail „Butun Rossiya podshosi“ emas, balki „oʻz Rossiyasining podshosi“ sifatida imzolash haqidagi taklif.
• Polyaklarning „Polsha qiroli va Moskvaning buyuk podshohi chegaralarni kengaytirish uchun Livoniya (Boltiq) dengizida va Buyuk (Qora) dengizda toʻplar, kemalar va harbiy odamlarga ega boʻlishiga birgalikda harakat qilishlari kerak“ haqidagi taklifi.

Tinchlik ikkala tomon tomonidan 1635-yilda ratifikatsiya qilingan.

Maʼnosi

Tinchlik Rossiya uchun noqulay shartlarda imzolandi, ammo u sulolaviy muammoni hal qilishga va Romanovlar sulolasining obroʻsini mustahkamlashga muvaffaq boʻldi. Rossiya davlati Smolensk yaqinida ogʻir magʻlubiyatga uchraganiga qaramay, hududiy oqibatlar umuman cheklangan edi: Polsha qiroli faqat urushdan oldin oʻz nazorati ostida boʻlgan narsalarni qaytarib olishni talab qildi. Shunga qaramay, tinchlik shartnomasi imzolangandan keyin ham ikki davlat oʻrtasida kelajakdagi harbiy mojarolar uchun zamin saqlanib qoldi.

Adabiyotlar

• Львова Д. Л.. Использование материалов Поляновского мирного договора 1634 г. при изучении внешней политики России первой половины XVII в, МПГУ имени В.И.Ленина, ?. 
• Львова Д. Л.. Решение территориальных и пограничных вопросов по Поляновскому мирному договору 1634 года (к проблеме русско-польских отношений), // Материалы Международной конференции студентов и аспирантов по фундаментальным наукам «Ломоносов». Вып. 3. Биология. Востоковедение. География. Геология. Иностранные языки. История. Почвоведение. Философия. Филология. Фундаментальное материаловедение. Фундаментальная медицина / Предс. ред. совета В.В. Александров. М., 1999. С. 245–247.. 
• Поршнев Б. Ф. „На путях к Поляновскому миру 1634 г.“, . Международные отношения. Политика, Дипломатия. XVI—XX вв, М., 1972. 
• Шеламанова Н. Б. „Документы государственных межеваний 30—40-х годов XVII в.“, . Археографический ежегодник за 1971 г, М., 1972.