Moselle (departament)

Moselle
Moselle; Moselle (departament)
	Departament
	; Bayroq ; Gerb
	49°02′0″N 6°39′0″E / 49.03333°N 6.65000°E
Mamlakat	Fransiya
Aholisi	1,046,543
Milliy tarkib	fransuzlar
Vaqt mintaqasi	UTC+1
Telefon kodi	57

Moselle (fransuzcha talaffuzi: [mɔzɛl] ( tinglang)) Fransiyaning sharqida joylashgan Lotaringiyadagi eng gavjum departament boʻlib, departamentning gʻarbiy qismidan oqib oʻtuvchi Reyn daryosining irmogʻi boʻlgan Mozel daryosi nomi bilan atalgan. 2019-yilda uning aholisi 1 046 543 kishi edi^[1]. Departament aholisi Mosellanlar nomi bilan tanilgan.

Tarixi

1793-yilgacha Moselle departamenti (shu jumladan Buken va Vieux Sarverden)

1790-yil 4-martda Moselle Fransiya inqilobi davrida yaratilgan 83 ta boʻlimdan biriga aylandi.

1793-yilda Fransiya Manderen, Momerstroff va Krixingen okrugi anklavlarini, Lyuksemburg gersogligi knyazlarining barcha mulklarini qoʻshib oldi va ularni Mozel departamentiga kiritdi. 1795-yilda de Lixing ham Mozel departamentiga birlashtirildi.

1814-yilgi Parij shartnomasiga koʻra, Napoleon birinchi marta magʻlubiyatga uchragan va taxtdan voz kechganidan soʻng, Fransiya 1792-yildan beri bosib olgan deyarli barcha hududlarini topshirishga majbur boʻldi. Natijada, Fransiya Avstriyaga Toley eksklavini (hozirgi Saarlandda, Germaniyada), shuningdek Sierk-le-Beyn yaqinidagi bir nechta kommunalarni (har ikkala hudud ham Mozel departamentining bir qismi edi) Avstriyaga berdi. Boshqa tomondan, Shartnoma 1793-yildagi fransuz anneksiyasini tasdiqladi va bundan tashqari, Sarren departamentining janubi, shu jumladan Lebax shahri, Saarbryuken shahri va yaqin atrofdagi boy koʻmir havzasi Fransiyaga berildi.

Geografiyasi

Moselle hozirgi Grand Est hududining bir qismi boʻlib, Fransiyaning Merte-et-Moselle va Bas-Rhin departamentlari, shuningdek Germaniya (Saarland va Reynland-Pfalz shtatlari) va shimolda Lyuksemburg bilan oʻralgan. Moselle qismlari Parc naturall régional de Lorrainega tegishli.

Quyidagilar eng muhim daryolardir:

Moselle
Sarre
Seille

Asosiy shaharlari

Aholi eng koʻp istiqomat qiluvchi kommuna Metz shahridir. 2019-yil holatiga koʻra, 15 000 dan ortiq aholiga ega 8 ta kommuna mavjud^[1].

Kommuna	Aholi (2019)
Metz	118 489
Thionville	40 778
Montigny-les-Metz	21 879
Forbach	21 597
Sarreguemins	20 635
Yutz	17,143
Xayange	16 005
Sent-Avold	15 415

Demografiyasi

Departament aholisi fransuzcha Mosellanlar deb ataladi.

Aholining oʻsishi
Yil	Aholi	±%
1792	346,614	—
1801	348,131	+0.4%
1806	385,949	+10.9%
1831	417,003	+8.0%
1841	440,312	+5.6%
1872	490,459	+11.4%
1880	492,713	+0.5%
1890	510,392	+3.6%
1900	564,829	+10.7%
1910	655,211	+16.0%
1921	589,12	−10.1%
1931	693,408	+17.7%
1936	696,246	+0.4%
1946	622,145	−10.6%
1954	769,388	+23.7%
1962	919,412	+19.5%
1968	971,314	+5.6%
1975	1,006,373	—
1982	1,007,189	—
1990	1,011,302	—
1999	1,023,447	—
2006	1,036,780	—
2011	1,045,146	—
2016	1,045,271	—

Siyosati

Departament kengashi prezidenti Patrick Weiten 2011-yilda saylangan.

	Aʼzo ^[2]	Partiya
Moselle 1-saylov okrugi	Belxir Belhaddod	La République En Marche!
Moselle 2-saylov okrugi	Ludovik Mendes	La République En Marche!
Moselle 3-saylov okrugi	Charlotta Leduk	La France Insouise (NUPES)
Mozelning 4-saylov okrugi	Fabien Di Filippo	LR
Mozelning 5-saylov okrugi	Vincent Seytlinger	LR
Moselle 6-saylov okrugi	Kevin Pfeffer	RN
Mozelning 7-saylov okrugi	Aleksandr Lubet	RN
Mozelning 8-saylov okrugi	Loran Yakobelli	RN
Mozelning 9-saylov okrugi	Izabel Rauch	Ufqlar