Черков оталари
Черков оталари ( грекча: Ἐκκλησιαστικοί Πατέρες ; православликда Муқаддас оталар ) - ИВ аср охиридан бери о'тмишнинг таниқли черков арбоблари ва ёзувчилари гуруҳи учун қо'лланилиб келадиган фахрий унвонлар, уларнинг нуфузи догматикани шакллантиришда ва иэрархикани ташкил этишда шу билан бирга унга сиг'инишда алоҳида аҳамиятга эга бо'лган. Муқаддас Китобнинг Муқаддас Китоблари ро'йхатини Черков канонни тузади. Жамоатнинг оталари та'лимотнинг православлиги, ҳаётнинг муқаддаслиги ва черковнинг тан олиниши билан ажралиб туради, деб ишонилади; Католик тадқиқотчилари бу мезонларга қадимийликни қо'шадилар.
Қадимдан Черков оталарининг фалсафий ва теологик та'лимоти патристика деб аталган. Ушбу та'лимотни о'рганадиган илоҳиёт фанининг асосий бо'лими патрология деб аталади.
Католиклик ва православликда худди шундай аскетлар ва руҳий ёзувчилар черков оталари деб аталган, аммо уларнинг ҳурмат даражасида катта фарқ бо'лган. Бунга сабаб Г'арбда классик патристик давр одатда Севилялик Исидор [1] билан, Рус православ черковида - Иоанн Дамашқ [2] билан, юнон черковларида эса Грегори Паламас ва унинг тарафдорлари билан якунланган деб ҳисобланиб келган.
Кейинчалик Г'арбда илоҳиётчилар черков докторлари деб мурожаат қилина бошлади ва уларнинг та'лимоти схоластика деб аталади. Православликда бу атама умуман ишлатилмайди, шунинг учун ба'зи вақтларда о'рта асрлар (масалан, Патриарх Пҳотиус, Симеон Неw Теолог, Грегорй Паламас ) ва Неw Тимес ( Паисиус Величковский, Тҳеопҳан тҳе Реcлусе, Силоуан тҳе Атҳос ва бошқалар) да айтиб о'тилмаган аммо черков оталари сифатида танитилган.
Концепциянинг пайдо бо'лиши
[edit | edit source]Бу тарқалган усул эса кейинги даврларда кенг тарқалган. Жастин Эфесда унга илк бор насронийлик ё'лини ко'рсатган ҳурматли чолнинг "отаси" деб атайди. 2-асрнинг охирига келиб эса , Иреней шундай деган эди: "Бировдан о'ргатган киши устознинг о'г'ли деб аталади ва у унинг отасидир". Бироз вақт о'тгач, Александриялик Клемент шундай ёзган: "Бизга о'ргатганларни то'г'ридан-то'г'ри "оталар" деб атаймиз", "устозга итоаткорлик билан о'рганган ҳар бир киши о'г'илдир". Руҳонийлар тарихида сақланиб қолган Кесариялик Эвсевийнинг Оригенга мактубида Қуддус епископи Александр уларнинг умумий устозлари Пантен ва Клемент ҳақида шундай деган эди: “Биз оталар сифатида биздан олдинги муборакларни ҳурмат қиламиз”. Бутпарастлар ва яҳудийлар Поликарпга нисбатан нафратларини “У Осиёнинг устозидир насронийларнинг отасидир!” деган сўзларни айтиб о/тган эди . [3] .
То'г'ри антик давр
[edit | edit source]Изоҳлар
[edit | edit source]Эслатмалар
[edit | edit source]Адабиёт
[edit | edit source]Источники
[edit | edit source]- Викентий Леринский.. Памятные записки Перегрина о древности и всеобщности кафолической веры против непотребных новизн всех еретиков.
- Максим Исповедник.. Письма, Спб., 2007. ИСБН 978-5-288-04379-6.
Исследования
[edit | edit source]- на английском языке
- Барденҳеwер О.. Патрологй, 1908.
- {{{заглавие}}}.
- Пеликан Ж.. Тҳе Чристиан Традитион. Чиcаго анд Лондон: Университй оф Чиcаго Пресс, 1974. ИСБН 0-226-65372-2.
- Пеликан Ж.. Тҳе Чристиан Традитион. Чиcаго анд Лондон: Университй оф Чиcаго Пресс, 1978. ИСБН 0-226-65374-9.
- Қуастен Ж.. Патрологиэ. Wестминстер, Марйланд: Чристиан cлассиcс, Инc, 1986. ИСБН 0-87061-084-8.
- на немецком языке
- Барденҳеwер О.. Гесчичте дер алткирчличен Литтератур, Фреибург им Бреисгау, 1902.
- Филсер Ҳ.. Догма, Догмен, Догматик: эине Унтерсучунг зур Бегрüндунг унд зур Энцтеҳунгсгесчичте эинер тҳеологисчен Дисзиплин вон дер Реформатион бис зур Спäтауфклäрунг. Мüнстер: ЛИТ Верлаг, 2001. ИСБН 3-8258-5221-0.
- {{{заглавие}}}.
- на русском языке
- Глубоковский Н. Н.. Русская богословская наука в её историческом развитии и новейшем состоянии, Варшава, 1928.
- Епифанович С. Л.. Лекции по патрологии. Воскресеніе, 2010. ИСБН 5-88335-064-Х.
- Сагарда Н. И.. Лекции по патрологии И—ИВ века. М.: Издательский совет РПЦ, 2004. ИСБН 5-94625-092-2.
- {{{заглавие}}}.
- Сидоров А. И.. Курс патрологии. М.: Русские огни, 1996.
- Филарет, архиепископ Черниговский.. Историческое учение об отцах Церкви, СПб., 1859.
- Шафф Ф.. История христианской Церкви, 2-е 999 экз, СПб.: Библия для всех, 2010.
Ҳаволалар
[edit | edit source]- Отцы и учители Церкви / Доброцветов П. К. // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
- „Святоотеческое наслҍдіе“ (ру). 2013-йил 15-августда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2013-йил 17-август.
- „Патрологй“ (эн). 2013-йил 18-августда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2013-йил 17-август.
- „Эарлй Чурч Фатҳерс — Аддитионал Техц“ (эн). тертуллиан.орг. 2013-йил 18-августда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2013-йил 17-август.
Бу мақола бирорта туркумга қўшилмаган. Илтимос, мақолага алоқадор туркумлар қўшиб ёрдам қилинг. (Апрел 2024) |