Rusiä-amerika şirkäte
Rusiä-amerika şirkäte yäki İmperator qaramağındağı Rusiä-amerika şirkäte — tulısınça bulmağan däwlät kolonial' säwdä şirkäte, Äläskä, Hawai, Kaliforniädä bilämälär iäse. 1799 yılda Grigoriy Şelixov häm Nikolay Rezanov tarafınnan nigezlängän, Pavel I belän raslanğan.
Tarix
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1780 yılda Äläskädä ike Rusiä säwdägär şirkäte — Golikov häm Lebedev-Lastoçkin şirkäte urnaşqan.
1784 yılda qimmätle mex käseben urnaştıruçı eşmäkär Şelixov Kadyak utrawında awıl salğan.
Şelixov däwlättän yaña şirkät öçen törle ösenleklärne sorağan. Tik Yekaterina II ülgännän soñ, täxetkä utırğan ulı Pavel I berläşkän şirkät-monopoliä buluına röxsät birä.
1797 yılda säwdägärlär kapitalı berläşä häm berdäm monopoliä şirkäte nigezlänä.
1799 yılda şirkätkä Yaña Dönyada koloniälläşterü häm üzläşterü wazifaları birelä.
1802 yılda Aleksandr Baranov — Rusiäneñ Amerikası berençe xakime bulğan.
Şirkätneñ eşçänlege 70 yıl däwamında suzıla.
1804-1840 yılda şirkät 25 säyäxät, şul isäptän 15 cir şarı tiräli säyäxät oyıştıra (Kruzenştern häm Lisänskiy h.b.).
Şirkät Rusiä isemennän Yapunstan belän berençe mönäsäbätlären urnaştıra. 1856 yılda Simod säwdä kileşüe imzalana.
Hawai
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1816 yılda Rusiä-amerika şirkäteneñ xezmätkäre Şeffer Hawai ber utrawına — Kawai utrawına kilep, öç kirmän sala, berse Elizaveta kirmäne älegä dä saqlana.
1817 yılda amerika höcümçän säyäsäte säbäple Şeffer Hawai utrawınnan kitärgä mäcbür bula.
Kaliforniä
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Töp mäqälä Fort Ross
1812 yılda şirkät Kaliforniädä Fort Ross kirmänenä nigez sala.
Äläskäne satu
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Rusiä finans ministrı M. Reytern niäte häm üteneçe säbäple 1867 yılda Äläskä AQŞqa 7 mln. dollarda satıla.
Rusiä-amerika şirkäte bayrağı 1867 yılnıñ 18 oktäberenä qädär cilferdi.
Sıltamalar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Истомин А.А. Селение Росс и калифорнийские индейцы // Советская этнография — 1980. — №4. — С.57-69.
- Истомин А.А. Индейская политика российской колониальной администрации в Калифорнии // Власть в аборигенной Америке. М., 2006. С.500-524.
- Петров А. Ю., Капалин Г. М., Ермолаев А. Н. О продаже русской колонии Форт Росс в Калифорнии // Вопросы истории. — 2013. — № 1. — С. 3—17.
- Россия в Калифорнии. Русские документы о колонии Росс и российско-калифорнийских связях, 1803-1850. Т.I. М., 2005. Т.II. М., 2012.
- «Бодрствуйте, други, отечеству в честь!» Б. Рябухин. Историческая выдержка в литературе
- История Русской Америки