Итальян теле
Итальян теле (lingua italiana) – итальяннарның милли теле. Италиядә, Ватиканда, Сан-Маринода, Швейцариядә дәүләт теле.
Әлифба
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Хәреф | Әйтелеш |
---|---|
A a | /a/ |
B b | /b/ |
С с | /k/
/tʃ/ |
D d | /d/ |
E e | /e/
/ɛ/ |
F f | /f/ |
G g | /ɡ/
/dʒ/ |
H h | - |
I i | /i/
/j/ |
L l | /l/ |
M m | /m/ |
N n | /n/ |
O o | /o/
/ɔ/ |
P p | /p/ |
Q q | /k(w)/ |
R r | /r/ |
S s | /s/
/z/ |
T t | /t/ |
U u | /u/
/w/ |
V v | /v/ |
Z z | /ts/
/dz/ |
Грамматика
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Исем
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Итальян телендә исемнәр җенес буенча аeрыла, ике род бар. Җенесне аеру өчен артикльләр һәм кушымчалар кулланыла.
Китап – Il libro
Məктəп – La scuola
Исемнең сан категориясе бар. Күплек санын ясау өчен исемнең кушымчалары үзгәрә:
o → i | e → i | a → e |
Libro (китап) – Libri (китаплар)
Scuola (мəктəп) – Scuole (мəктəплəр)
Итальян телендә килеш төшенчәсе юк. Килеш кушымчалары урынына бәйлекләр (предлоглар) кулланыла.
Без мəктəпкə барабыз. – Noi andiamo a scuola.
Мəскəүдəн кайтам. – Io torno da Mosca.
Мансурның китабы. – Il libro di Mansur.
Зат алмашлыклары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Зат | Берлек саны | Күплек саны |
---|---|---|
1 | io (мин) | noi (без) |
2 | tu (син) | voi (сез) |
3 | lui (ул)
lei (ул) Lei (Сез, әдәп белән) |
loro (алар) |
Фигыль
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Итальян телендә фигыльнең инфинитив формасы -are, -ere, -ire кушымчасы белән ясала.[9]
arrivare – килергә
ripetere – кабатларга
dormire – йокларга
Хәзерге заман (Il Presente)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]I төрләнеш | II төрләнеш | III төрләнеш | ||
---|---|---|---|---|
parlare | scrivere | dormire | finire | |
(io) | parlo
сөйлим |
scrivo
язам |
dormo
йоклыйм |
finisco
бетерәм |
(tu) | parli
сөйлисең |
scrivi
язасың |
dormi
йоклыйсың |
finisci
бетерәсең |
(lui) | parla
сөйли |
scrive
яза |
dorme
йоклый |
finisce
бетерә |
(noi) | parliamo
сөйлибез |
scriviamo
язабыз |
dormiamo
йоклыйбыз |
finiamo
бетерәбез |
(voi) | parlate
сөйлисез |
scrivete
язасыз |
dormite
йоклыйсыз |
finite
бетерәсез |
(loro) | pàrlano
сөйлиләр |
scrìvono
язалар |
dòrmono
йоклыйлар |
finìscono
бетерәләр |
Билгеле үткән заман (Il Passato Prossimo)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]essere/avere + үткән заман сыйфат фигыль
mangiare | |
---|---|
(io) | ho mangiato
ашадым |
(tu) | hai mangiato
ашадың |
(lui) | ha mangiato
ашады |
(noi) | abbiamo mangiato
ашадык |
(voi) | avete mangiato
ашадыгыз |
(loro) | hanno mangiato
ашадылар |
Тәмамланмаган үткән заман (L'Imperfetto)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]parlare | |
---|---|
(io) | parlavo
сөйли идем |
(tu) | parlavi
сөйли идең' |
(lui) | parlava
сөйли иде |
(noi) | parlavamo
сөйли идек |
(voi) | parlavate
сөйли идегез |
(loro) | parlavano
сөйли иделәр |
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ https://github.com/unicode-org/cldr/blob/main/common/main/it.xml
- ↑ ScriptSource - Italy
- ↑ ScriptSource - San Marino
- ↑ ScriptSource - Switzerland
- ↑ ScriptSource - Vatican State
- ↑ Dryer M. Всемирный атлас языковых структур — 2013.
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
- ↑ Красная книга языков ЮНЕСКО
- ↑ Berloco 2018
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Simone, Raffaele (2010). Enciclopedia dell'italiano. Treccani.
- Berloco, Fabrizio (2018). The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition. Lengu. . https://books.google.it/books?id=DYynDwAAQBAJ&pg=PA3#v=onepage&q&f=false.
- Palermo, Massimo (2015). Linguistica italiana. Il Mulino. .
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Сөйләшүчеләр саны буенча телләр исемлеге
- Телләрнең Интернета кулланылышы
- Киң таралган телләр исемлеге
Бу тел турында мәкалә төпчеге. Сез, аны тулыландырып, проектка булыша аласыз. |