Tweeter

Twitter ile karıştırılmamalıdır.

Akustik lensli ve kubbe şekilli membranlı dinamik tweeter'ın kesit görünümü.

1. Mıknatıs
2. Bobin
3. Membran
4. Suspantör

Tweeter veya tiz hoparlörü; yüksek ses frekansları üretmek üzere tasarlanmış, tipik olarak 100 kHz'ye kadar yüksek frekanslar ileten özel bir hoparlör türüdür (genellikle kubbe, ters kubbe veya horn biçiminde olur). Bu isim, özellikle birçok köpek tarafından yapılan alçak woof'ların aksine, bazı kuşların çıkardığı yüksek perdeli seslerden (tweet'ler) türetilmiştir; bu seslerden dolayı düşük frekanslı sürücülere woofer'lar isimi verilmiştir.

İşlem

Bileşenleri gösteren, Infinity hoparlörden gelen Polycell tweeter.

"Yumurta tweeter"lı Ohm CAM 16 hoparlör.

Neredeyse tüm tweeter'lar, sabit bir manyetik alan içerisinde asılı bir bobin kullanan elektrodinamik sürücülerdir. Bu tasarımlar, bir amplifikatör devresinin çıkışından bir tel bobine akım uygulanarak çalışır. Bobin, çevresinde silindirik ses bobininin asılı olduğu kalıcı bir mıknatısın sabit manyetik alanına karşı çalışan, ses bobinini ve ona bağlı diyaframı hareket etmeye zorlayan değişken bir manyetik alan üretir. Bu mekanik hareket, amplifikatör çıkışından ses bobinine sağlanan elektronik sinyalin dalga biçimine benzer. Bobin bir diyaframa bağlı olduğundan, ses bobininin titreşim hareketi diyaframa iletilir; diyafram da havayı titreştirir, böylece tiz ses olarak duyulan hava hareketleri veya ses dalgaları oluşur.

Modern tweeter'lar, genellikle woofer'ların küçük boyutlu versiyonları olan eski tweeter'lardan farklıdır. Tweeter teknolojileri geliştikçe farklı tasarım uygulamaları da popüler hale gelmiştir. Yumuşak kubbeli tweeter diyaframlarının çoğu, polyester filmden veya polimer reçineyle emprenye edilmiş ipek veya polyester kumaştan ısıyla şekillendirilir. Sert kubbeli tweeter'lar genellikle alüminyum, alüminyum-magnezyum alaşımları veya titanyumdan yapılır.

Tweeter'ların amacı, bir elektrik sinyalini hiçbir şey eklemeden veya çıkarmadan mekanik hava hareketine dönüştürmektir, ancak süreç kusurludur ve gerçek dünyadaki tweeter'lar ödünleşimler içerir. Tweeter tasarımı ve üretimindeki zorluklar arasında şunlar yer almaktadır: Cereyan sıfıra erdiğinde kubbenin hareketini hızlı bir şekilde başa sarmak için yeterli sönümlemenin sağlanması; frekans aralığının mid'e yaklaşan ucunda yüksek çıkışa izin vererek süspansiyon doğrusallığının sağlanması; hareket ettikçe kubbeyi merkezde tutarak mıknatıs düzeneğiyle temassızlığın sağlanması; ve aşırı kütle eklemeden yeterli güç kullanımı sağlanması. Tweeter'lar, daha yüksek ses frekanslarına odaklanarak dengeli ve zengin bir ses deneyimine katkıda bulunur.

Tweeter'lar aynı zamanda düşük sıklıkları veya basları üretmekten sorumlu olan woofer'larla da imece içerisinde çalışabilir.

Bazı tweeter'lar ana muhafazanın dışında kendi yarı bağımsız birimlerinde bulunur. Örnekler arasında " süper tweeter'lar " ve Ohm'un "egg tweeter" adlı örneği yer alabilir. Bazıları, dinleyicinin konumuna ve kullanıcı tercihine bağlı olarak ses alanını ayarlamak için takılır ve döner. Tweeter'lar için mümkün olan en küçük bölmenin optimal olduğu teorisine göre ayrı alana montajın optimal olduğu kabul edilir.

Aralık

Çoğu tweeter, insanın işitme aralığının resmi olarak tanımlanmış üst sınırına (tipik olarak 20 kHz olarak listelenir) kadar frekansları yeniden üretecek şekilde tasarlanmıştır. Daha geniş bir üst aralığa sahip Tweeter'lar; psikoakustik testler, ses tutkunlarına yönelik Süper Ses CD'si gibi genişletilmiş aralıklı dijital ses, hayvanların seslere tepkisi üzerine araştırma yapan biyologlar ve hayvanat bahçelerindeki ortam ses sistemleri için tasarlanmıştır. Şerit tweeter'lar 80 kHz'i yeniden üretebilecek şekilde yapılmıştır. Ve hatta bazen bile 100 kHz.

Kubbe malzemeleri

Tüm kubbe malzemelerinin avantajları ve dezavantajları vardır. Tasarımcıların kubbelerde aradıkları üç özellik; düşük kütle, yüksek sertlik ve iyi sönümlemedir. Celestion, kubbe tweeter'larını bakırdan üreten ilk üreticiydi. Günümüzde alüminyum, titanyum, magnezyum ve berilyum gibi diğer metaller ve bunların çeşitli alaşımları kullanılmaktadır, hem hafif hem de sert fakat sönümlemesi düşüktür; rezonans modları 20 kHz'nin üzerinde meydana gelir. Sentetik elmas gibi daha egzotik malzemeler de aşırı sertlikleri nedeniyle kullanılabilir. Polietilen tereftalat film ve dokuma ipek daha az çınlamaya maruz kalır, ancak bir miktar daha yumuşakçadır, bu da çok yüksek frekans çıkışlarını sınırlayabilir.

Genel olarak daha küçük kubbe tweeter'lar, en yüksek frekanslarda sesin daha geniş dağılımını sağlar. Bununla birlikte, daha küçük kubbe tweeter'lar daha az yayılma alanına sahiptir, bu da çıkışlarını aralıklarının alt ucunda sınırlandırır; ve genel güç çıkışlarını sınırlayan daha küçük ses bobinlerine sahiptirler.

Sıvı demir

Sıvıdemir çok küçük bir süspansiyondur (tipik olarak 10 nm). Çok düşük uçuculuğa sahip bir sıvı, tipik olarak sentetik bir yağ içindeki demir oksit manyetik parçacıkları. Çok çeşitli viskozite ve manyetik yoğunluk çeşitleri, tasarımcıların sönümleme, soğutma veya her ikisini birden eklemesine olanak tanır. Ferrofluid ayrıca ses bobininin manyetik boşlukta merkezlenmesine yardımcı olarak distorsiyonu azaltır. Sıvı tipik olarak manyetik boşluğa enjekte edilir ve güçlü manyetik alan tarafından yerinde tutulur. Bir tweeter yüksek güç seviyelerine maruz bırakılırsa, bobin ısınmasından ötürü taşıyıcı sıvının bir kısmı buharlaştıkça ferro-sıvıda bir miktar kalınlaşma meydana gelir. Aşırı durumlarda bu, tweeter'ın ses kalitesini ve çıkış seviyesini düşürebilir ve sıvının dökülüp yeni sıvının takılması gerekir.

Profesyonel ses uygulamaları

Ses güçlendirme ve müzik enstrümanı uygulamaları için tasarlanan Tweeter'lar genel olarak yüksek kaliteli tweeter'lara benzer, ancak bunlara genellikle tweeter değil "high frequency drivers" denir. Temel tasarım gereksinimi farklılıkları şunlardır: tekrarlanan nakliye ve yerdeğişim için yapılan montajlar, daha yüksek genlikler ve ses dağılımının daha iyi kontrolünü sağlamak için genellikle korna yapılarına monte edilen sürücüler ve genellikle karşılaşılan daha yüksek güç seviyelerine dayanacak daha sağlam selanöidler. PA kornalarındaki yüksek frekanslı sürücülere, sürücü diyaframı ile korna boğazı arasındaki akustik bağlantı modundan dolayı sıklıkla " sıkıştırma sürücüleri " adı verilir.

Sıkıştırma sürücü diyaframlarının yapımında titanyum, alüminyum, fenolik emdirildik kumaş, poliimid ve PET film dahil olmak üzere her biri kendine has özelliklere sahip çeşitli malzemeler kullanılır. Diyafram, tipik olarak kubbeden farklı bir materyalden yapılmış olan bir ses bobini oluşturucuya yapıştırılmıştır, çünkü yırtılmadan veya önemli büyüklüksel fark olmadan ısıyla başa çıkabilmesi gerekir. Poliimid film, Nomex ve cam elyaf bu uygulama için popülerdir. Süspansiyon, diyaframın bir devamı olabilir ve bir oluğa, yerleştirme pimlerinin üzerine oturabilen veya makine vidalarıyla sabitlenebilen bir montaj halkasına yapıştırılır. Diyafram genellikle ters çevrilmiş bir kubbe şeklindedir ve faz fişi adı verilen merkezi bir yapıdaki bir dizi konik kanala yüklenir; bu, diyaframın çeşitli alanları ile horn boğazı arasındaki yol uzunluğunu eşitleyerek, diyafram üzerindeki farklı noktalar arasındaki akustik iptalleri önler. diyafram yüzeyi. Faz tapası, kornanın başlangıcını oluşturan konik bir tüpten çıkar. Sürücünün içinde yavaş yavaş genişleyen bu boğaz, korna ateşindede devam eder. Korna parlaması kapsama modelini veya yönelimi kontrol eder ve akustik transformatör olarak kazanç sağlar. Profesyonel korna ve kompresyon sürücüsü kombinasyonunun çıkış hassasiyeti 105dBWM ila 112dBWM arasındadır. Bu, diğer tweeter yapılarına göre önemli ölçüde daha verimlidir (ve küçük ses bobini ve eskisi için termal açıdan daha az tehlikelidir).

Tweeter türleri

Koni tweeter

Koni tweeter'lar, daha yüksek frekanslarda çalışacak şekilde optimizasyonlara sahip bir woofer ile aynı temel tasarıma ve forma sahiptir. Optimizasyonlar genellikle şunlardır:

• hızla hareket edebilmesi için çok küçük ve hafif bir koni;
• sertlik (örneğin, bir üreticinin serisindeki seramik koniler) veya iyi sönümleme özellikleri (örneğin, kağıt, ipek veya kaplamalı kumaş) veya her ikisi için seçilen koni malzemeleri;
• diğer sürücülere göre daha sert bir süspansiyon (veya örümcek) - yüksek frekanslı üretim için daha az esnekliğe ihtiyaç vardır;
• küçük ses bobinleri (tipik olarak 3/4 inç) ve hafif (ince) kablo, aynı zamanda tweeter konisinin hızla hareket etmesine de yardımcı olur.

Koni tweeter'lar, kubbe tweeter'a (1950'lerin sonlarında geliştirilen) alternatif olarak 1960'larda ve 1970'lerde tasarlanıp üretilen eski stereo hi-fi hoparlörlerde popülerdi. Günümüzde koni tweeter'lar genellikle nispeten ucuzdur, ancak geçmişte Audax/Polydax, Bozak, CTS, JBL, Tonegen ve SEAS tarafından üretilenlerin çoğu yüksek kalitedeydi. Bu eski koni tweeter'lar çok düz hız tepkisi, düşük bozuntululuk, hızlı geçici tepki, düşük rezonans hızı ve yumuşak bir alt bitiş kaybı sergileyerek geçiş tasarımını kolaylaştırdı.

1960'lar/1970'ler döneminin tipik bir örneği, 2.000 Hz'den 15.000 Hz'e kadar düz tepki sergileyen CTS "fenolik halkalı" koni tweeter'lardı. Düşük distorsiyon ve hızlı geçici yanıt verir. CTS "fenolik halkalı" tweeter, adını fenolikten yapılmış turuncu renkli kenar süspansiyon halkasından alır. Saygın vintage hoparlörlerin birçok marka ve modelinde kullanıldı ve orta fiyatlı bir üniteydi.

Koni tweeter'lar, koni woofer'larla aynı olan daha dar bir dağılım özelliğine sahiptir. Bu nedenle pek çok tasarımcı, bunun onları konik orta aralıklar ve woofer'larla iyi bir uyuşurluk sağladığına ve iyistereo görüntülemeye olanak sağladığına inanıyordu. Ancak koni tweeter'ların dar dağılımının yarattığı "etkili nokta" küçüktür. Konik tweeter'lı hoparlörler, odanın köşelerine yerleştirildiğinde en iyi stereo görüntülemeyi sağlıyordu; bu, 1950'lerde, 1960'larda ve 1970'lerin başında genel bir kullanım.

1970'ler ve 1980'ler boyunca, daha yüksek kaliteli odiofil disklerin yaygın olarak piyasaya sürülmesi ve CD'nin ortaya çıkışı, koni tweeter'ların popülaritesinin düşmesine neden oldu çünkü koni tweeter'lar nadiren 15 kHz'i geçer. Ody ofiller, koni tweeter'ların kubbe tweeter'ların veya diğer türlerin "havadarlığından" yoksun olduğunu hissettiler. Bununla birlikte, birçok üst düzey konitweeter, 1980'lerin ortalarına kadar Audax, JBL ve SEAS tarafından sınırlı yapımda kaldı.

Koni tweeter'lar artık modern hi-fi kullanımında nadiren kullanılıyor ve fabrika araç hoparlörleri, kompakt stereo sistemler ve müzik seti gibi düşük maliyetli uygulamalarda sık kullanılır. Bazı butik hoparlör üreticileri son zamanlarda, eskihava ses veren bir ürün yaratmak için üst düzey koni tweeter'lara, özellikle de CTS fenolik halka modellerinin yeniden canlandırılmasına geri döndüler.

Kubbe tweeter'ı

Titanyumdan yapılmış 25 mm çaplı membrana sahip kubbe tweeter; JBL TI 5000 hoparlör kutusundan, c. 1997

Bir kubbe tweeter'ı, mıknatısa veya üst plakaya düşük uyumlu bir süspansiyon yoluyla bağlanan bir kubbeye (dokuma kumaştan, ince metalden veya başka uygun malzemeden yapılmış) bir ses bobininin takılmasıyla oluşturulur. Bu tweeter'ların tipik olarak bir çerçevesi veya sepeti yoktur, ancak mıknatıs düzeneğine tutturulmuş basit bir ön plaka vardır. Kubbe tweeter'lar ses bobini çaplarına göre kategorize edilir ve 19mm ila 38mm arasında değişir. Şu anda hi-fi hoparlörlerde kullanılan kubbe tweeter'ların büyük çoğunluğu 25mm (1') çapında.

Bir varyasyon, koni veya kubbenin 'süspansyonunun' ana yayılan eleman haline geldiği halka radyatördür. Bu tweeter'lar standart kubbe tweeter'larla karşılaştırıldığında farklı yönlenme özzeliklerine sahiptir.

Piezo tweeter

Bir piezo (veya piezo-elektrik) tweeter, mekanik bir diyaframa bağlı bir piezoelektrik kristal içerir. Yüzeye cereyan basılınca bir yönde uzar veyahut kısalır.

Elektrik darbelerinin mekanik titreşimlere dönüştürülmesi ve geri dönen mekanik titreşimlerin tekrar elektrik enerjisine dönüştürülmesi ultrasonik testin temelini oluşturur. Aktif eleman, elektrik enerjisini akustik enerjiye (veya tersi) dönüştürdüğü için dönüştürücünün ana kısmı, merkezi olmaktadır. Aktif element temel olarak zıt yüzlerinden ikisine elektrotlar bağlanmış polarize bir malzeme parçasıdır (yani molekülün bazı kısımları +yüklü iken molekülün diğer kısımları -yüklüdür). Malzemeye bir elektrik alanı uygulandığında, polarize moleküller kendilerini elektrik alanıyla aynı hizaya getirerek malzemenin moleküler veya kristal yapısında indüklenmiş dipollere neden olur. Moleküllerin bu hizalanması malzemenin boyutlarının değişmesine neden olacaktır. Bu olaya elektrostriksiyon adı verilir. Ek olarak, kuvars (_SiO2 ) veya baryum titanat (_BaTiO3 ) gibi kalıcı olarak polarize edilmiş bir malzeme, uygulanan mekanik kuvvetin bir sonucu olarak malzemenin boyutları değiştiğinde bir elektrik alanı üretecektir. Bu olay piezoelektrik etki olarak bilinir.

Piezo tweeter'lar, düşük kaliteleri nedeniyle üst düzey seste nadiren kullanılırlar, ancak 70'lerin sonlarındaki Celef PE1 gibi bazı üst düzey tasarımlarda yer almışlar ve burada bir süper tweeter ile birlikte süper tweeter olarak kullanılmışlardır. geleneksel kubbe tweeter'ı. Genellikle oyuncaklarda, zillerde, alarmlarda, bas gitar hoparlör kabinlerinde, ucuz bilgisayar veya stereo hoparlörlerde ve PA kornalarında kullanılırlar.

Şerit tweeter

Bir şerit tweeter, yüksek frekansları yeniden üretmek için güçlü bir manyetik alan (tipik olarak neodimyum mıknatıslar tarafından sağlanır) içinde asılı duran, sıklıkla alüminyum buharının biriktirilmesiyle yapılan düzlemsel bir bobini destekleyen çok ince bir diyafram (genellikle alüminyum veya belki metalize plastik filmden) kullanır. Şerit tweeter'ların gelişimi aşağı yukarı şerit mikrofonların gelişimini takip etmiştir. Şerit ağırlığı pek de düşük olan malzemeden yapılmıştır ve bu nedenle çok yüksek hızlanma ve genişletilmiş yüksek frekans tepkisi kapasitesine sahiptir. Şeritler geleneksel olarak yüksek çıktı sağlayamamaktadır (zayıf manyetik bağlantıya yol açan büyük mıknatıs boşlukları ana nedendir). Ancak binlerce izleyiciye hizmet verebilecek büyük ölçekli ses güçlendirme hat dizisi sistemlerinde şerit tweeter'ların daha yüksek güçlü versiyonları yaygınlaşıyor. Neredeyse tüm şerit tweeter'lar, çok geniş yatay dağılıma (kapsama) ve çok sıkı dikey dağılıma sahip, doğası gereği yararlı yönsel özellikler sergilediklerinden, bu uygulamalarda faydalı oldukları için sıklıkla tercih edilebilirler. Bu sürücüler, geleneksel tweeter'lardan çok daha uzakta hoparlör konumlarından çok daha uzakta yüksek ses basıncı seviyeleri üreten yüksek frekanslı bir hat dizisi oluşturarak kolayca dikey olarak istiflenebilir.

Düzlemsel manyetik tweeter

Bazı hoparlör tasarımcıları, bazen yarı şerit olarak adlandırılan plakasal manyetik bir tweeter kullanır. Plakasal manyetik tweeter'lar genellikle gerçek şerit tweeter'lardan daha ucuzdur, ancak metal folyo şerit düzlemsel manyetik tweeter'daki diyaframdan daha hafif olduğundan ve manyetik yapılar farklı olduğundan tam olarak tıpatıp aynı olgular oldukları söylenememelidir. Genellikle malzeme üzerinde dikey olarak birçok kez uzanan bir ses bobini teline sahip ince bir PET film veya plastik parçası kullanılır. Mıknatıs yapısı şerit tweeter'lara göre daha ucuzdur.

Elektrostatik tweeter

Bir elektrostatik tweeter, tam aralıklı bir elektrostatik hoparlör veya bir çift elektrostatik kulaklıkla aynı prensiplerle çalışır. Bu tür hoparlörlerde, iki ekran veya delikler açılarak işlemeye tabi tutulmuş olan metal levhalar arasında asılı duran ve stator olarak adlandırılan ince iletken kaplamalı ince bir diyafram (genellikle plastik ve tipik olarak PET film) kullanılır.

Tahrik yükseltecinin çıkışı, merkezden kılavuzlu ikincil bir yükseltici trafoyun önceliklendirilmişine uygulanır ve trafoyun merkez bağlantı noktası ile diyafram arasına çok yüksek bir voltaj (birkaç yüz ila birkaç bin volt) uygulanır. Bu tip elektrostatikler, kullanılan yüksek voltajı sağlamak için mutlaka yüksek voltajlı bir güç kaynağı içerir. Statörler transformatörün kalan terminallerine bağlanır. Transformatörün primerine bir ses sinyali uygulandığında, statorlar elektriksel olarak 180 derece (3.14 radyan ve 200 grad eşdeğer sayıdır) faz dışı olarak çalıştırılır, dönüşümlü olarak diyaframı çeker ve iter.

Elektrostatikler, itme-çekme tasarımları nedeniyle eşit sıralı harmonik distorsiyonu eksiltecektir. Ayrıca minimum faz dönümüne sahiptirler. Tasarım oldukça eskidir (orijinal patentler 1930'lara dayanmaktadır), ancak yüksek maliyetler, düşük verimlilik, tam kapsamlı tasarımlar için büyük boyut ve kırılganlık nedeniyle pazarın çok küçük bir bölümünü işgal etmektedir.

AMT tweeter'ı

Hava Hareket Transformatörü tweeter'ı, havayı kıvrımlı diyaframdan dik olarak dışarı iterek çalışır. Diyaframı, güçlü bir manyetik alanda tutulan alüminyum desteklerin etrafındaki katlanmış film kıvrımlarından (tipik olarak PET film) oluşur. Geçtiğimiz yıllarda, Kaliforniya'daki ESS, geleneksel woofer'ların yanı sıra bu tür tweeter'ları kullanan bir dizi hibrit hoparlör üretti ve bunlara mucitleri Oskar Heil'den sonra Heil dönüştürücüleri olarak atıfta bulundu. Önemli düzeyde çıkış kapasitesine sahiptirler ve elektrostatik veya şeritlerden daha sağlamdırlar, ancak benzer düşük kütleli hareketli elemanlara sahip olmaları unutulmamalı gerçektir.

Korna tweeter'ı

Korna tweeter, genişletilmiş veya korna yapısına bağlanan yukarıdaki tweeter'lardan herhangi biridir. Kornalar iki amaç için kullanılır: dağılımı kontrol etmek ve daha yüksek verimlilik için tweeter diyaframını havaya bağlamak. Her iki durumda da tweeter genellikle sıkıştırma sürücüsü olarak adlandırılır ve daha yaygın tweeter türlerinden oldukça farklıdır (yukarıya bakın). Düzgün kullanıldığında korna, tweeter'ın yönelimini kontrol ederek (yani azaltarak) tweeter'ın eksen dışı tepkisini geliştirir. Ayrıca sürücünün nispeten yüksek akustik empedansını havanın daha düşük direnç değerine bağlayarak tweeter'ın verimliliğini artırabilir. Korna ne kadar yüksek değerli boyut değşkenine sahip olursa çalışabileceği frekanslar da o kadar düşük olur, çünkü büyük boynuzlar daha düşük frekanslarda havaya bağlantı sağlar. Radyal ve sabit yönlülük (CD) dahil olmak üzere farklı horn türleri vardır. Korna tweeter'lar, basit kubbe tweeter'lardan biraz 'farklı' bir ses imzasına sahip olabilir. Kötü icra eylenmiş korna tweweterler veya yanlış çaprazlanmış kornalar, çıktılarının doğruluğunda ve amplifikatöre sundukları yükte öngörülebilir sorunlara sahiptir. Belki de kötü tasarlanmış korna imajından endişe duyan bazı üreticiler, korna yüklü tweeter'lar kullanıyor ancak bu terimi kullanmaktan kaçınıyor. Onların örtmeceleri arasında "eliptik açıklık", "Yarı boynuz" ve "Yönlülük kontrollü" yer alıyor. Ancak bunlar bir tür korna yüklemesidir.

Plazma veya iyon tweeter

İyonize gaz elektriksel olarak yüklendiğinden ve dolayısıyla değişken bir elektrik alanı tarafından yönlendirilebildiğinden, küçük bir plazma küresini tweeter olarak kullanmak mümkündür. Bu tür tweeter'lara plazma tweeter veya iyon tweeter denir. Diğer tweeter'lardan daha karmaşık olmaları olasıdır (diğer tiplerde plazma üretimi gerekli değildir), ancak hareket eden kütlenin optimal olarak düşük olması (nispeten kütlesiz olmasa da) ve sinyal girişine çok duyarlı olma avantajını sunarlar. Bu tweeter'ların ilk modelleri ne yüksek çıkış kapasitesine sahipti ne de çok yüksek frekans üretimi dışında başka bir özelliğe sahipti ve bu nedenle genellikle kullanılabilir çıkış seviyelerini yönetmek için bir korna yapısının boğazında kullanılır. Dezavantajlardan biri, plazma arkının yan ürün olarak küçük miktarlarda ozon ve NOx (zehirli gazlar) üretebilmesidir. Bu nedenle, Alman yapımı Magnat "magnasphere" hoparlörlerinin 1980'lerde Amerika Birleşik Devletleri'ne ithalatı yasaklandı. Herhangi bir modern tasarım, gaz çıkışını ihmal edilebilir miktarlara azaltmak için katalizörler kullanır.

Ayrıca bakınız

• Hoparlör muhafazası
• Ses geçişi
• Tam aralıklı hoparlör
• Süper tweeter
• Orta kademe hoparlör
• Woofer
• Subwoofer
• Plazma hoparlör