Stenoz
Stenoz (Antik Yunanca'da "στενός", "dar" anlamında), bir kan damarında veya foramina ve kanallar gibi oluşuma sahip diğer tübüler organda veya yapılarda anormal bir daralmadır. Bazen darlık olarak da adlandırılır (üretral darlıkta olduğu gibi).[1]
Bir terim olarak striktür genellikle daralmanın düz kas kasılmasından kaynaklandığı durumlarda kullanılır (örn. akalazya, prinzmetal anjina gibi). Stenoz ise genellikle, daralmanın lümen boşluğunu azaltan lezyondan kaynaklandığı durumlarda kullanılır (örn. ateroskleroz).[2] Koarktasyon terimi başka bir eşanlamlıdır.[3] Ancak yaygın olarak yalnızca aort koarktasyonu bağlamında kullanılır.[4][5]
Restenoz, bir işlemden sonra darlığın tekrarlamasıdır.[6]
Tipleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ortaya çıkan sendrom, etkilenen yapıya bağlıdır.
Vasküler stenotik lezyon örnekleri arasında şunlar vardır:
- Aralıklı topallama (İntermiten Klaudikasyo) (periferik arter stenozu)
- Angina (koroner arter stenozu )
- Karotis arter darlığı (felç ve geçici iskemik ataklar )[7]
- Renal arter darlığı
Kalp kapakçıklarındaki darlık türleri şunlardır:
- Pulmoner kapağın kalınlaşması ve dolayısıyla daralmaya neden olan pulmoner kapak darlığı
- Mitral kapağın (sol kalp) kalınlaşması olan mitral kapak darlığı,
- Triküspit kapağın (sağ kalp) kalınlaşması olan triküspit kapak darlığı,
- Aort kapağının kalınlaşması ve dolayısıyla daralmaya neden olan aort kapak stenozu
Diğer vücut yapılarının/organlarının darlıkları/darlıkları şunları içerir:
- Pilor stenozu (mide çıkışı obstrüksiyonu)
- Lomber, servikal veya torasik spinal stenoz
- Subglottik stenoz (SGS)
- Trakeal stenoz
- Tıkanma sarılığı (safra yolu darlığı)
- Bağırsak tıkanıklığı
- Fimozis
- Akuaduktal stenoz nedeniyle non komunike hidrosefali
- Stenozan tenosinovit
- Ateroskleroz
- Yemek borusu darlığı
- Akalazya
- Prinzmetal anjina
- Vajinal stenoz
- Meatal stenoz
Sebepleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- alkol
- ateroskleroz, arterlerde stenotik lezyonlara neden olur.
- doğum kusurları
- kireçlenme
- şeker hastalığı
- kafa sallama - Dave Mustaine örneğinde olduğu gibi
- iyatrojenik; örneğin radyasyon tedavisine ikincil olarak
- enfeksiyon
- iltihap
- iskemi
- neoplazm – bu gibi durumlarda, stenozun genellikle " kötü huylu " veya " iyi huylu " olduğu söylenir, ancak bu nitelik aslında neoplazmanın kendisine atıfta bulunur.
- sigara içmek
- üreter
- üretral
Teşhis
[değiştir | kaynağı değiştir]Vasküler tipteki stenozlar genellikle daralmış kan damarı üzerindeki türbülanslı akıştan kaynaklanan olağandışı kan sesleriyle ilişkilidir. Bu ses bir stetoskopla duyulabilir, ancak teşhis genellikle bir tür tıbbi görüntüleme ile yapılır veya onaylanır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dorlands Medical Dictionary:stenosis". www.mercksource.com. 13 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2010.
- ^ "What Is Atherosclerosis? - NHLBI, NIH". www.nhlbi.nih.gov (İngilizce). 22 Haziran 2016. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
- ^ Dorland's Medical Dictionary'de "coarctation"
- ^ "Coarctation of the Aorta (CoA)". heart.org. 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ Groenemeijer (2008). "An unexpected finding late after repair of coarctation of the aorta". Netherlands Heart Journal. 16 (7–8): 260-3. doi:10.1007/bf03086158. PMC 2516290 $2. PMID 18711614.
- ^ "Restenosis After Angioplasty and Stenting". August 2004. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ "Carotid Artery Stenosis". The Lecturio Medical Concept Library. 15 Mart 2021. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Tracheal Stenosis Audio and Video". 12 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Symptoms of Urethral Stricture" (İngilizce). 20 Mayıs 2011. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
