Rai taşları

Gachpar köyünde bir Rai taşı

Rai taşları, Pasifik Okyanusu'nun güneyindeki Yap Adası'nda, para olarak kullanılan dev taşlardır.

Günümüzden 100 yıl öncesine kadar para yerine kullanılmaya devam eden bu taşların ağırlığı 5 ton kadardı. Bu paralar, Yap'a yaklaşık 400 km uzaklıktaki Palau adlı bir başka adadaki taşlardan yapılıyordu. Rai yapmak için, bir grup erkek, büyük bir kanoyla Palau'ya yelken açıyordu. Zorlu bir yolculuğun sonunda adaya vardıklarında, Palau Adası'nın şefinden, adadaki taş ocağını kullanmak için izin istiyorlardı. Bu izin karşılığında, kimi zaman aylarca şef için çalışmaları gerekebiliyordu. Yaplılar, balina dişi ve deniz kabuklarından aletleriyle taşı kesip şekillendiriyorlardı. Bu da aylarca sürebiliyordu. Taş paralar, yine kanolarla Yap'a taşınıyordu. Dönüş yolunda da türlü serüvenler atlatılıyordu. Tıpkı elmas ya da zümrüt gibi değerli taşlarda olduğu gibi rai de, taşın güzelliğine, işçiliğine, biçimine ve büyüklüğüne göre değer kazanıyordu. Ünlü bir denizci tarafından adaya getirildiyse, taşı getirmek pahasına birçok serüven atlatıldıysa, taşın değeri daha da artıyordu. Rai, yiyecek satın almak ya da çalışanların ücretini ödemek için kullanılabilirdi. Yeni çocuk sahibi olan bir aileye armağan olarak verilebilir ya da çatışma zamanında müttefik kazanmak için güvence olarak gösterilebilirdi. Zenginlik göstergesiydi. Rai'ler genellikle "taş bankası" olarak adlandırılan patikalarda ya da toplantı yapılan yapıların önünde durur ve yerinden oynatılmazdı. Ancak, hangi taş paranın kime ait olduğu herkesçe bilinirdi. El değiştirdikten sonra bile genellikle hiç yerinden oynatılmazdı. Her rai'nin, daha önceki sahiplerinin kimler olduğunu gösteren bir belgesi vardı. Taş, el değiştirdiğinde bu belge de yeni sahibine aktarılırdı. Bugün Yap Adası'nda para birimi olarak dolar kullanılıyor. Adada 1000 kadar rai bulunuyor ve taş paralar eski gelenekleri yaşatmak adına, yalnızca törensel amaçlarla kullanılıyor.== Kaynakça ==

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Rai stones ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur