Privilegium Minus
Avusturya tarihi |
---|
Latince: Privilegium Minus Kutsal Roma İmparatoru Frederick Barbarossa tarafından 17 Eylül 1156 tarihinde çıkarılan bir senettir . Avusturya'nın Bavyera sınır bölgesinin (Eski Yüksek Almanca: Ostarrîchi) Babenberg Hanedanı'na miras bırakılabilir bir tımar olarak verilen bir düklüğe yükseltilmesini içermekteydi.
İçerik
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu isim, 14. yüzyılda Habsburg dükü Avusturyalı Rudolf IV'ün emriyle hazırlanmış sahte bir belge olan Privilegium Maius'a karşıttır. Privilegium Minus'un sahibi Frederick'in baba tarafından üvey amcası, Babenberg margravı Henry II Jasomirgott'tur.
İmparator, margravlığının yükseltilmesine ek olarak, mirasın dük ailesinin kadın soyu üzerinden de mümkün olmasını kararlaştırdı. Çocukların yokluğunda dükün bir halef tayin etmesine izin verildi (libertas affectandi). Ancak, bu olağanüstü ayrıcalık Henry Jasomirgott ve eşi Theodora Komnene'nin (dux Austrie patruus noster et uxor eius) şahsına ömür boyu bağlıydı, çünkü her ikisinin de çocuğu yoktu ve Henry'nin kardeşleri Otto von Freising ve Passau'lu Conrad I kilise kariyerlerini seçmişlerdi. İmparator miras bırakma işlemini kendisine saklı tuttu ama Henry'nin seçimine saygı gösterecekti.
Dükün İmparatorluk Diet'ine katılma görevi, Diet'in Bavyeratopraklarında toplandığı durumlarla sınırlandırıldı (ad curias, quas imperator prefixerit in Bavaria) ve bu sayede İmparatorluk genelinde seyahat etme masrafından kurtuldu. Ayrıca, Avusturya'nın bundan böyle sadece kendi çevresindeki savaşlarda imparatora asker sağlaması gerekiyordu (in regna vel provincias Austrie vicinas).[1] Henry Jasomirgott, eski margrav olarak geleneksel görevlerini yerine getirmeye devam etmek zorunda kaldı.
Arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]Privilegium Minus belgesi meselesi, Kutsal Roma İmparatorluğu'ndaki Hohenstaufen İmparatorluk Hanedanı ile Welf Dükalık Hanedanı'nı karşı karşıya getiren çatışma bağlamında ele alınabilir. 1138 yılında İmparator Frederick'in amcası ve selefi olan Almanya Kralı III. Conrad, isteksiz Bavyera dükü Gururlu Henry'yi tahttan indirmiş ve düklüğünü Avusturyalı margrave Henry Jasomirgott'a devretmişti. Kral Conrad Şubat 1152'de öldü ve birkaç hafta sonra yeğeni Frederick, muhtemelen Gururlu Henry'nin oğlu Aslan Heinrich'in desteğiyle Romalıların Kralı seçildi.
Genç kral ve Aslan Henry, Gururlu Henry'nin kız kardeşi olan Frederick'in annesi Bavyeralı Judith yoluyla kuzendi. Frederick Kutsal Roma İmparatoru olarak taç giymek üzere Roma'ya sefere çıkmaya hazırlanırken, askeri destek kazanmak için amcasından kendisine miras kalan anlaşmazlığı sona erdirmek istiyordu. Würzburg'da bir oturum düzenlenmesi için çağrıda bulundu, ancak kralın niyetini tahmin eden Henry Jasomirgott usulüne uygun olarak çağrılmadığı bahanesiyle oturuma katılmadı. Birkaç anlaşma girişiminden sonra Frederick İtalya'ya gitti ve 18 Haziran 1155'te İmparator olarak taç giydi.
Almanya'ya geri dönen Frederick, Bavyera Dükalığı'nı Aslan Henry'ye geri vermeye karar verdi. Sonunda 5 Haziran 1156'da Bavyera'nın başkenti Regensburg yakınlarında Henry Jasomirgott ile gizlice bir görüşme yapmayı başardı. Şartlar belirlendikten sonra, İmparator 8 Eylül'de Regensburg'da başka bir oturum çağrısında bulundu ve Babenberger Bavyera dükalığından resmen feragat etti ve dükalık Welf Aslan Henry'ye geçti. Kaybı telafi etmek için, Bohemya Dükü Vladislaus II liderliğindeki Kutsal Roma İmparatorluğu Prenslerinin açık rızasıyla Avusturya bir düklük statüsüne yükseltildi. Böylece Frederick, Henry Jasomirgott'un hiçbir açıklaması olmayan ve dahası Henry Jasomirgott'u Welflerin zulmüne maruz bırakacak olan bir margrav rütbesine indirilmesinden kaçınmış oldu. Öte yandan, Aslan Henry sadece küçültülmüş bir Bavyera dükalığı aldı ve Henry Jasomirgott'un libertas affectandi hakkı Avusturya'da Welf Hanedanı'nın herhangi bir verasetini engelleyecekti. Hayal kırıklığına uğrayan Aslan Henry, Kuzey Almanya'daki Saksonya mülklerine yöneldi.
Frederick galip gelerek uzun süredir devam eden ihtilafı çözdü, Welf'leri korudu ve Babenberg Hanedanı'nın desteğini aldı. Ancak çok sonraları, bu belgenin bir ulusun kuruluş yasası olduğu ortaya çıkacaktır. Bu nedenle 1156 yılı bazen Avusturya'nın Bavyera'dan kazandığı bağımsızlık tarihi olarak verilir.
Uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]13. yüzyıl veraset krizi
[değiştir | kaynağı değiştir]Babenberg Avusturya'sı kadın soyundan miras alınabildiği için, son erkek Babenberg Frederick II, Avusturya, Steiermark ve Kärnten Dükü 1246'da öldükten sonra iki aday rakip olarak ortaya çıkmıştır.
- Herman VI, Baden Margrave'i (ölümü 1250), Babenbergli Gertrude'un ikinci kocası, Mödlingli Henry'nin kızı, şimdi hayatta olmayan Dük Frederick'in ağabeyi. Dük Frederick'in ve tüm Babenberg Avusturya Dükleri soyunun ilk mirasçısıydı. İlk kocası Bohemyalı Vladislav, Moravya Margrave'i (ölümü 1247), Gertrude ağabeyinin varisi olduğu için Dük Frederick'e karşı Avusturya Düklüğü üzerinde hak iddia etmişti. Herman'ın ölümünden sonra, üçüncü kocası Novogrudok Prensi Roman 1252-53 yıllarında hak iddiasını sürdürdü. Daha sonra Gertrude ve Herman'ın oğlu Baden Margrave'i I. Frederick Babenberg mirası üzerinde hak iddia etti, ancak 1268'de öldürüldü ve soyu devam ettirecek bir kız kardeş bıraktı.
- Bohemya Kralı Ottokar II (1233-78), 1252'den beri çocuksuz Babenbergli Margaret'in kocası, Romalıların dul kraliçesi ve Dük Frederick'in hayatta kalan tek kız kardeşi. Kan yakınlığı nedeniyle, son dükün hayatta kalan en yakın akrabasıydı. Ottokar ve Margaret Avusturya Dükü ve Düşesi ilan edildi. Ancak Margaret kısırdı ve 1260 yılında boşandılar, Ottokar daha genç bir kadınla evlendi. Margaret 1267'de öldü ve çocuk bırakmadı ancak Ottokar, Margaret'in boşanma anlaşmasında belirlediği varis olduğunu iddia ederek Avusturya, Steiermark vb. Dükalıkları 1276'da Almanya Kralı I. Rudolf tarafından tahttan indirilene kadar elinde tuttu.
18. yüzyıl veraset krizi
[değiştir | kaynağı değiştir]1713'teki Pragmatik Müeyyide kısmen Avusturya'nın Privilegium Minus hükümlerine dayanıyordu. Habsburglara değil Babenberglere verilmiş olsa da, yine de Avusturya'da kadın varislerin başa geçmesine izin veriyor ve varislerin yokluğunda Dük'e bir halef belirleme hakkı tanıyordu. Bu olay Avusturya Veraset Savaşı'na yol açtı.