Narayama Türküsü (film, 1983)

Narayama Türküsü
Narayama bushiko
	"Narayama Türküsü" (Narayama bushiko) filminin Polonya'da basılmış bir sinema afişi
Yönetmen	Shohei Imamura
Yapımcı	Goro Kusakabe; Jiro Tomoda
Senarist	Shohei Imamura; Shichirô Fukazawa (roman)
Oyuncular	Ken Ogata; Sumiko Sakamoto; Tonpei Hidari; Aki Takejo; Shoichi Ozawa
Müzik	Shinichirô Ikebe
Görüntü yönetmeni	Masao Tochizawa
Kurgu	Toshihiko Kojima; Fusako Matsumoto; Hajime Okayasu; Yoshiko Onodera
Stüdyo	Toei Company
Dağıtıcı	Toei Company; Kino International (ABD)
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram,
Renk	Renkli
Yapım yılı	1983
Çıkış tarih(ler)i	29 Nisan 1983, Japonya; Mayıs 1983, Cannes Film Festivali; 9 Nisan 1984, New York; Nisan 1986, İstanbul Film Festivali
Süre	130 dakika
Ülke	Japonya
Dil	Japonca
Diğer adları	Narayama Türküsü (Türkiye); Ballad of Narayama (Uluslararası); La ballade de Narayama (Fransa); La ballata di Narayama (İtalya); La balada de Narayama (İspanya); Die Ballade von Narayama (Batı Almanya)

Narayama Türküsü 1983 Japonya yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Narayama Bushiko (楢山節考) olan film uluslararası festivallerde ve İngilizce konuşulan ülkelerde The Ballad of Narayama adıyla gösterilmiştir.

Japon yönetmen Shohei Imamura'nın yönettiği filmin senaryosunu da yine Imamura, Shichirô Fukazawa'nın 1956 yılında yazdığı aynı adlı çok satan ödüllü romanından uyarlayıp yazmıştır. "Narayama Bushiko" Fukazawa'nın ilk romanıydı.^[1]

"Narayama Türküsü", Japon kadın yönetmen Keisuke Kinoshita'nın yönettiği, 1958 tarihli aynı adlı filmin yeniden çevrimidir. İlkine kıyasla daha sert sahneler içeren bu yeni çevrim, Mayıs 1983'te Cannes Film Festivali'nde festivalin büyük ödülü olan Altın Palmiye'yi kazanmıştı. Ancak birçok sinema eleştirmeni gibi, sinema yazarı Rekin Teksoy da Imamura'nın 1983 tarihli Altın Palmiye'li yeniden yapımının, Kinoshita'nın 1958 yapımı ilk filminin düzeyini tutturamadığını belirtmiştir.^[2]

Konusu 19. yüzyılda Japonya'nın uzak bir dağ köyünde geçen film Obasute geleneği veya Ubasuteyama^[3] olarak adlandırılan eski bir Japon geleneğine dayanmaktadır. Bu geleneğe göre, bölgede hüküm süren kıtlığın ve yoksulluğun yarattığı şartlar sonucunda 70 yaşına gelmiş aile bireyleri, aileye daha fazla yük olmamaları için gönüllü olarak uzak bir dağın tepesine götürülerek orada açlık ve soğuktan ölüme terkedilmekteydiler.

Konusu

Film 19. yüzyılda Japonya'nın kuzey bölgesindeki uzak bir dağ köyünde geçer. Sert doğa ve iklim koşulları bu bölgenin insanlarının yaşam tarzlarını derinden etkilemiştir. Yeterince tarım ürünü elde edemeyen köy ahalisi hayatta kalmak ve soylarını sürdürebilmek için başta insanlık dışı gibi görünen birçok acımasız örf ve adet geliştirmişler ve yüzyıllardır bu geleneklerine katı bir sadakatle uymuşlardır. İnsanlık duygusundan uzak bu geleneklerden en çarpıcısı da bu filmin de ana temasını oluşturan Obasute (veya Ubasuteyama) geleneğidir.

Bu geleneğe göre, köyde 70 yaşına gelmiş ve artık üretime katkıları olmadığı düşünülen tüm bireyler, aileye daha fazla yük olmamaları ve arkadan gelen gençlerin yaşama şanslarını artırmak için kendi rızalarıyla ailenin gençleri tarafından civardaki Nara dağının (Narayama) zirvelerinden birine götürülüp bırakılmakta, burada soğuk ve açlıktan ölüme terkedilmektedirler.

Büyükanne Orin (Sumiko Sakamoto) de 69 yaşına gelmiştir ve bir süredir kanıksadığı bu son yolculuğuna kutsal bir hac ziyaretine hazırlanır gibi hazırlanmaktadır. Köyde bu geleneği uysallıkla kabullenmemiş olan yaşlılar da vardır, ancak onların direnmeleri de boşuna olacaktır. Zamanı gelince Orin'i dağa taşıma görevi büyük oğlu Tatsuhei (Ken Ogata)'ye düşecektir. Tatsuhei'nin karısı ölmüştür, iki oğlu ve annesi Orin'le aynı evi paylaşırlar.

Nüfusu sabit tutmak için başvurulan bir başka insanlık dışı uygulama da özellikle erkek bebeklerin öldürülmeleridir. (kızlar parayla satılabildiği için daha değerlidir!) Risuke, pirinç tarlasında bir bebek cesedi bulup babasına gittiğinde, "..daha iyi ya, bana minnettar olmalısın, tarlan gübrelenmiş olacak." cevabını alır. Risuke Orin'in diğer oğludur, hiç yıkanmaz ve bu yüzden kötü kokar. zaten ahırda yatıp kalkar. Girdiği kavgaları rakibine kokmuş nefesini üfleyerek kazanır. Haliyle köyde kendisiyle seks yapacak kadın bulamadığı için hayvanlarla cinsel ilişkiye girer.

Tatsuhei'nin büyük oğlu Kesakichi (Seiji Kurasaki)'nin de cinsel iştahı fazladır. Önüne gelenle zorla da olsa cinsel ilişkiye giren Kesakichi, kız arkadaşlarından en gözde olanı Matsuyan (Junko Takada)'ı eve getirir. Gebe olan Matsuyan'ın tembel ve hırsız olma gibi iki kusuru vardır. Çaldıklarını kendi ailesine verir. Oysa bu toplumda yiyecek hırsızlığının cezası ölümdür. Matsuyan, hırsızlıkla geçinen Amaya (Akio Yokoyama)'nın kızıdır. Amaya'nın evinde çalıntı yiyecek bulan köy ahalisi, Amaya ve ailesini çoluk çocuk ayırt etmeden bir çukura gömerek öldürürler, o sırada Orin tarafından (belki de bilerek) ailesinin yanına gönderilmiş olan Matsuyan da onlarla birlikte ölür.

Orin son yılını ailesinin yeni düzenini kurmakla geçirir. Dul oğlu Tatsuhei için civar köylerden yeni dul kalmış bir kadın olan Tamayan (Aki Takejo)'ı bulur. Matsuyan'ın aksine bu gelin çok çalışkan ve ahlaklıdır. Köyün en usta balık avcısı olan Orin yeni gelin Tamayan'a balık tutmanın sırlarını öğretir. Kokan oğlu Risuke'ye de burnu koku almayan yaşlı bir kadın bulur ve onu hayvanlarla ilişkiden kurtarır. Son olarak da kendi ön dişlerini taşa vurarak kırar, amacı kendisinin halâ üretken bir kadın olduğunu hatırlatan sağlam dişlerini yok ederek, vakit gelip dağa götürülürken oğlu Tatsuhei'nin daha az üzülmesini sağlamaktır.

Filmin hayli dokunaklı olan son bölümünde ise Orin, büyük oğlu Tatsuhei'nin sırtında Narayama'ya doğru eziyetli ve uzun kutsal yolculuğuna başlar. Bir gece önce köyün ihtiyar heyetiyle yapılan törensel bir toplantıda zirveye giden gizli patikaların güzergâhı öğrenilmiştir. Bir de kural olarak ana oğul yol boyunca tek kelime konuşmayacaktır. Zirveye yaklaştıkça sağda solda daha önce bırakılmış kurbanların vücut artıkları ve bunlardan arta kalanları didikleyen yırtıcı kuşlara rastlamaya başlarlar, nihayet zirveye ulaştıklarında sayısız insan iskeleti görürler. Annesini istediği yere bıraktıktan sonra başka bir kural gereği arkasına bakmadan oradan uzaklaşan Tatsuhei birkaçyüz metre ilerlediğinde birden kar yağmaya başlar. Sevinçle geri dönen Tatsuhei annesine bu durumu haykırarak müjdeler, çünkü efsaneye göre yaşlıların bırakıldığı gün kar yağarsa bütün acıları dinecektir.^[4]

Tarzı

Tamamına yakın bölümü stüdyoda ve dekorlar önünde çekilen ve Kabuki tiyatrosunun anlatım kalıplarını kullanan 1958 versiyonunun düşsel anlatım tarzına karşılık, doğal mekanlarda çekilmiş 1983 yapımı bu ikinci versiyon vahşet içeren sert ve acımasız sahneleriyle kaba bir gerçekçilik arzeder. Filmde seks sahnelerine fazlasıyla yer verilmiştir. İnsanlar arasında geçen tuhaf cinsel ritüellerin yanı sıra, doğadan alınmış, hayvanlar arasındaki cinsellik sahneleri hatta insanlarla hayvanlar arasındaki cinsel ilişkiler de gösterilmiştir (Risuke'nin komşunun köpeğiyle cinsel ilişkiye girmesi gibi). Daha çok mizahla harmanlanmış karakterler sanki aktörler tarafından değil de sıradan insanlar tarafından canlandırılmış gibi durmaktadır. Bu da filme fazladan bir gerçekçilik duygusu katmaktadır.^[4]

Film hakkında notlar

Shohei Imamura Cannes Film Festivali'nin prestijli büyük ödülü olan Altın Palmiye'yi birden fazla kez kazanan 6 yönetmenden biridir (Diğerleri ise Alf Sjöberg, Francis Ford Coppola, Emir Kustirica, Bille August ve Luc ve Jean-Pierre Dardenne' dir.). Imamura, Narayama Türküsü'nden 15 yıl sonra, 1998'de Unagi (Yılan Balığı) filmiyle bu ödülü bir kez daha alacaktır.^[5]
"Narayama Türküsü", önce 7-20 Nisan 1986 tarihleri arasında yapılan 5. Uluslararası İstanbul Film Festivali çerçevesindeki Uluslararası İstanbul Sinema Günleri '86'da ^[6] ve sonra 13-28 Nisan 2002 tarihleri arasında yapılan 21. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nin Ustalara Saygı adlı bölümünde gösterilmişti.^[7]

Oyuncu kadrosu

Aktör/Aktris	Rolü
Ken Ogata	Tatsuhei (Orin'in Büyük Dul Oğlu)
Sumiko Sakamoto	Orin (Büyükanne)
Tonpei Hidari	Risuke (Orin'in Küçük Bekâr Oğlu)
Aki Takejo	Tamayan (Orin'in Tatsuhei için bulduğu kadın)
Shoichi Ozawa	Katsuzô
Fujio Tokita	Jinsaku
Sanshô Shinsui	Zeniya no Tadayan
Seiji Kurasaki	Kesakichi (Torun, Tatsuhei'nin 1. oğlu)
Kaoru Shimamori	Tomekichi (Torun, Tatsuhei'nin 2. oğlu)
Junko Takada	Matsuyan (Kesakichi'nin kız arkadaşı)
Mitsuko Baisho	Oei
Taiji Tonoyama	Teruyan
Casey Takamine	Arayashiki
Nenji Kobayashi	Tsune
Nijiko Kiyokawa	Okane
Akio Yokoyama	Amaya

Kaynakça

^ http://en.wikipedia.org/wiki/Fukazawa_Shichir%C5%8D ^{[yalın URL]}
^ Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi 2005, Oğlak yayınları. s.435.
^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2009.
^ http://www.iksv.org/film/arsiv.asp?FestivalID=5^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ http://www.iksv.org/film/arsiv.asp?FestivalID=21^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ http://www.allmovie.com/work/3805 ^{[yalın URL]}

Dış bağlantılar

Önce gelen: Missing ve Yol ödülü paylaştılar	Cannes Film Festivali- Altın Palmiye 1983	Sonra gelen: Paris, Texas

[1] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Fukazawa_Shichir%C5%8D ^{[yalın URL]}

[2] Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi 2005, Oğlak yayınları. s.435.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.

[EPIN-4] "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2009.

[6] ttps://www.iksv.org/film/arsiv.asp?FestivalID=5^{[ölü/kırık bağlantı]}

[7] ttps://www.iksv.org/film/arsiv.asp?FestivalID=21^{[ölü/kırık bağlantı]}

[8] ttps://www.allmovie.com/work/3805 ^{[yalın URL]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Altın Palmiye kazanan filmler
1939-1959	Union Pacific (1939) • Hets (1944) • Yaratılan Adam (1946) • Toprak Kızıl Olacak (1946) • Kısa Tesadüfler (1946) • Maria Candelaria (1946) • Neecha Nagar (1946) • Kesin Dönüş (1946) • Pastoral Senfoni (1946) • Die letzte Chance (1946) • Kanatsız İnsanlar (1946) • Roma, Açık Şehir (1946) • Dumbo (1947) • Üçüncü Adam (1949) • Bayan Julie (1951) • Milano'da Mucize (1951) • Othello (1952) • İki Paralık Umut (1952) • Dehşet Yolcuları (1953) • Cehennem Kapısı (1954) • Marty (1955) • Sessiz Dünya (1956) • Kan Dökmeyeceksin (1957) • Leylekler Uçarken (1958) • Siyah Orfe (1959)
1960-1979	Tatlı Hayat (1960) • Uzun Ayrılık (1961) • Viridiana (1961) • Verilen Söz (1962) • Leopar (1963) • Cherbourg Şemsiyeleri (1964) • The Knack ...and How to Get It (1965) • Bir Kadın ve Bir Erkek (1966) • Bayanlar ve Baylar (1966) • Cinayeti Gördüm (1967) • Ne Ekersen (1968) • Cephede Eğlence (1970) • Arabulucu (1971) • İşçi Sınıfı Cennete Gider (1972) • Mattei Olayı (1972) • Paralı Asker (1973) • Korkuluk (1973) • Konuşma (1974) • Ateş Yıllarının Öyküsü (1975) • Taksi Şoförü (1976) • Babam ve Ustam (1977) • Nalın Ağıcı (1978) • Kıyamet (1979) • Teneke Trampet (1979)
1980-1999	Bütün O Caz (1980) • Kagemuşa (1980) • Demir Adam (1981) • Kayıp (1982) • Yol (1982) • Narayama Türküsü (1983) • Paris, Texas (1984) • Babam İş Gezisinde (1985) • Misyon (1986) • Şeytanın Güneşi Altında (1987) • Fatih Pelle (1988) • Seks Yalanları (1989) • Vahşi Duygular (1990) • Barton Fink (1991) • İyi Niyetler (1992) • Elveda Cariyem (1993) • Piyano (1993) • Ucuz Roman (1994) • Yeraltı (1995) • Sırlar ve Yalanlar (1996) • Kirazın Tadı (1997) • Yılan Balığı (1997) • Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) • Rosetta (1999)
2000-2019	Karanlıkta Dans (2000) • Oğul Odası (2001) • Piyanist (2002) • Fil (2003) • Fahrenheit 9/11 (2004) • L'Enfant (2005) • Özgürlük Rüzgarı (2006) • 4 Ay, 3 Hafta, 2 Gün (2007) • Sınıf (2008) • Beyaz Bant (2009) • Amcam Önceki Hayatlarını Hatırlıyor (2010) • Hayat Ağacı (2011) • Aşk (2012) • Mavi En Sıcak Renktir (2013) • Kış Uykusu (2014) • Dheepan (2015) • Ben, Daniel Blake (2016) • Kare (2017) • Arakçılar (2018) • Parazit (2019)
2020-2039	Titane (2021) • Hüzün Odası (2022) • Anatomy of a Fall (2023) • Anora (2024)