Kızıl yıldız (sembol)

Beş köşeli kızıl yıldız, sosyalizm ve komünizmin simgesidir. Beş köşe emekçilerin beş parmağını ve aynı zamanda beş kıtayı (geleneksel olarak sayılmış) temsil eder. Az bilinen bir yönü de yıldızın beş köşesinin toplumu sosyalizme taşıyacak ve onu koruyacak beş farklı sosyal grubu temsil ettiğidir. Özel bir sırası olmaksızın: gençlik (gelecek nesiller), ordu (sosyalizmi korumak ve savunmak), sanayi işçileri, tarım işçileri (çiftçiler) ve entelijansiya (komünizme ulaşmak için fikir üretmesi gereken sınıf). Kızıl yıldız tarih boyunca birçok sol ideolojili ve devrimci örgüt, ülke ve siyasi parti tarafından kullanılmıştır.

Tarihçe

Yıldızın kitle hereketlerinin sembolü olarak kullanılmasının kökeni Bolşevik Devrimi ve Rus İç Savaşı dönemine dayanmaktadır, ancak tam olarak ilk kullanımı bilinmemektedir. Kızıl yıldız Kızıl Ordu'nun sembolü olarak Askeri Kolej tarafından Kızıl Ordu'nun örgütlenmesi için önerilmiştir ve kızıl yıldız ambleminin yaratıcısı Petrograd Askeri Bölgesi komutanı Konstantin Eremeev'dir.^[1] Öte yandan, sembolün kökenine ilişkin bir açıklama, köklerini I. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Moskova askeri garnizonuna dayandırmaktadır. Bu sırada Avusturya ve Almanya cephelerinden kaçan çok sayıda asker şehre vardıklarında yerel Moskova garnizonuna katılıyordu. Moskova birliklerini geri çekilen cephe askerlerinden ayırmak için subaylar Moskova garnizonundaki askerlere şapkalarına takmaları için teneke yıldızlar dağıttı. Bu birlikler Kızıl Ordu ve Bolşeviklere katıldıklarında teneke yıldızlarını sosyalizmin rengi olan kırmızıya boyadılar ve böylece orijinal kızıl yıldız ortaya çıktı.^[2]

Kızıl yıldız sosyalist ve komünist medyada 1908 yılında Bolşevik devrimci Alexander Bogdanov tarafından yazılan ve Mars'ta teknolojik olarak gelişmiş bir komünist uygarlığı anlatan Kızıl Yıldız adlı romanın yayınlanmasıyla kullanılmaya başlanmıştır.^[3]

Kızıl yıldız için iddia edilen bir başka köken de Leon Troçki ile Nikolai Krylenko arasında geçtiği iddia edilen bir karşılaşmayla ilgilidir. Bir Esperantist olan Krylenko bir yeşil yıldız yaka rozeti takıyordu; Troçki bunun anlamını sordu ve yıldızın her bir kolunun beş geleneksel kıtadan birini temsil ettiği şeklinde bir açıklama aldı. Bunu duyan Troçki, Kızıl Ordu askerlerinin de benzer bir kırmızı yıldız takması gerektiğini belirtti.^{[kaynak belirtilmeli]}

Yıldızın tam kökeni ne olursa olsun, 1918 gibi erken bir tarihte Kızıl Ordu'nun üniformalarına ve hanedan armalarına dâhil edilmiştir.^[4]

Sovyetler Birliği'nin kuruluşundan kısa bir süre önce, Mart 1916'nın ortalarında ABD Ordusu Sinyal Kolordusu'nun havacılık bölümü, Meksikalı devrimci Pancho Villa'yı yakalamak için düzenlenen seferi sırasında Sinyal Birliği'nin 1. Aero Filosu uçaklarında ABD uçakları nişanı için kızıl yıldızı kullanmıştır.^[5]

Sosyalist gruplar tarafından kullanımı

Silahlı devrimci örgütler

1970 yılında bir Batı Alman militan grubu olan Kızıl Ordu Fraksiyonu, oldukça tanınan amblemlerinde Heckler & Koch MP5 ile eşleştirilmiş kızıl bir yıldız kullanmıştır.

1994 yılında Chiapas, Meksika'daki Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN) kızıl yıldızı silahlı devrimci örgütünün bayrağına dahil etmiştir.

Türkiye'deki bir dizi sosyalist grup da kızıl yıldızı kullanmaktadır. Aynı şekilde, Kürdistan Topluluklar Birliği'ne bağlı bir dizi Kürt devrimci örgütü de ikonografilerinde kızıl yıldızı kullanmaktadır. Bunlar arasında Kürdistan İşçi Partisi bayrakları ve Türkiye Kürdistanı'ndaki Halk Savunma Güçleri ve Özgür Kadın Birlikleri'nin savaş bayrağı flamaları bulunmaktadır, Suriye Kürdistanı'nda Halk Koruma Birlikleri ve Kadın Koruma Birlikleri, İran Kürdistanı'nda Doğu Kürdistan Birlikleri ve Kadın Savunma Güçleri de kızıl yıldızı kullanmaktadır.

İranlı İslamcı-Sosyalist militan muhalif grup olan Mojahedin-e-Khalq; tüfek, orak ve arka planda İran haritasıyla birlikte kızıl yıldızı kullanır.

Kızıl Ordu Fraksiyonu (Batı Alman militan grubu) (RAF)
Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN), Meksika
Marksist Leninist Komünist Parti (Türkiye) (MLKP)
Birleşik Özgürlük Güçleri (BÖG)
Enternasyonalist Özgürlük Taburu (IFB)
Enternasyonalist Devrimci Halkın Gerilla Güçleri (IRPGF)
Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK)
Kürdistan İşçi Partisi (PKK)
Halk Savunma Kuvvetleri (HPG)
Özgür Kadın Birimleri (YJA-STAR)
Sivil Koruma Birimleri (YPS)
Halk Koruma Birimleri (YPG)
Kadın Koruma Birimleri (YPJ)
Doğu Kürdistan Birimleri (HRK)
Komala
Halkın Mücahitleri Örgütü (MEK), İran
Anarko-Komünistlerin Savaş Örgütü (BOAK)
Afganistan Komünist (Maoist) Parti Bayrağı

Siyasi partiler ve hareketler

Brezilya'daki solcu İşçi Partisi, sembol olarak içinde parti kısaltması (Portekizce: Partido dos Trabalhadores - PT) bulunan kızıl bir yıldız kullanmaktadır. Aynı zamanda Hugo Chávez ve Venezuela'daki destekçileri kızıl yıldızı çok sayıda sembol ve logoda kullanmış ve Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (PSUV) logosuna dahil etmişlerdir. Ayrıca 2007 yılı boyunca Bolivarcı Sosyalist Devrim'in sembolü olarak kullanılmıştır. Güney Afrikalı bir gecekondu sakinleri hareketi olan Abahlali baseMjondolo tarafından da kullanılmaktadır. Latin Amerika ve Afrika'da olduğu gibi, bazı Avrupalı sosyalist partiler de logolarının bir parçası olarak yıldız kullanmaya devam etmektedir. Kızıl yıldız ayrıca İspanya'daki çeşitli ayrılıkçı hareketlerin bayraklarında da belirgin bir şekilde yer almaktadır.

Brezilya İşçi Partisi'nin sembolü
Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi'nin sembolü
Hindistan Demokratik Gençlik Federasyonu'nun sembolü
Fransız Komünist Partisi'nin sembolü
İspanya Komünist Partisi'nin sembolü
Portekiz Komünist Partisi'nin sembolü
Hollanda Sosyalist Parti sembolü
Belçika İşçi Partisi'nin sembolü
Slovenya Sol partisinin sembolü
İtalyan partisinin sembolü Halkın Gücü
Norveç Kızıl Parti sembolü
Ekvador Halk Birliği partisinin sembolü
Moldova Cumhuriyeti Sosyalist Partisi'nin sembolü
Abahlali baseMjondolo'nun sembolü
Endülüs Ulusu partisinin bayrağı
Kastilya milliyetçiliği bayrağı
Galiçya milliyetçiliği bayrağı Estreleira
Katalan bağımsızlık hareketi bayrağı Estelada Vermella
Yemen Sosyalist Partisi bayrağı
Yemen Sosyalist Partisi, 1990 öncesi

Sosyalist sembolizm içermeyen kullanımlar

Amblem ve bayraklarda benimsenen bazı kızıl yıldızlar sosyalizmle ilgisi olmayan bir önem arz edebilir ve sol ideolojileri temsil amacı dışında da kullanılabilir. Bunlar arasında en iyi bilinenleri, mevcut Kaliforniya eyaleti bayrağı ve Yeni Zelanda bayrağıdır (1869'da tasarlanmış, resmî olarak 1902'de kabul edilmiştir). Columbia Bölgesi (Washington, DC bayrağı, 1921 yılında tasarlanmış, 1938 yılında kabul edilmiştir) George Washington'ın armasını hatırlatmaktadır.

Hilal ve yıldız

Hilal ve yıldız Osmanlı İmparatorluğu'nun sembolüydü. Bu nedenle Osmanlı geçmişine sahip çeşitli devletler bu sembolü günümüz bayraklarına uyarlamışlardır.

Kaynakça

^ Okhlebkin, V.V (2006). Dictionary of international symbols and emblems. ZAO Tsentrpoligraf.
^ Khvostov, Mikhail (1996), The Russian Civil War (1) The Red Army. Published by Men-At-Arms. 1-85532-608-6.
^ Możejko, Edward (Aralık 1985). "Reviewed Work: Red Star: The First Bolshevik Utopia by Alexander Bogdanov". Canadian Slavonic Papers. 27: 461–462. JSTOR 40868523.
^ The Russian Civil War (1): The Red Army By Mikhail Khvostov, Andrei Karachtchouk, page 37 (there are several mentions of the use of the red star from 1918)
^ "Historic Wings - Flight Stories - Chasing Pancho Villa". fly.historicwings.com. HW. 15 Mart 2013. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. Varıştan sadece bir gün sonra, 16 Mart 1916'da, ilk keşif uçuşu Yüzbaşı Dodd tarafından Yüzbaşı Foulois (gözlemci olarak) ile birlikte Curtiss JN-3 S.C. No. 43 ile gerçekleştirildi. Ordunun o dönemdeki tüm uçaklarında olduğu gibi, uçak basit işaretler taşıyordu - kuyrukta kızıl bir yıldız ve gövdenin yanlarına boyanmış büyük 43 rakamı. (Just one day after arriving, on 16 March 1916, the first reconnaissance flight was flown by Capt. Dodd with Capt. Foulois (as an observer) on the Curtiss JN-3 S.C. No. 43. As with all of the Army's aircraft in that era, the plane carried simple markings – a red star on the tail and the large number 43 painted on the sides of the fuselage.)

Sosyalizm ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Okhlebkin, V.V (2006). Dictionary of international symbols and emblems. ZAO Tsentrpoligraf.

[2] Khvostov, Mikhail (1996), The Russian Civil War (1) The Red Army. Published by Men-At-Arms. 1-85532-608-6.

[3] Możejko, Edward (Aralık 1985). "Reviewed Work: Red Star: The First Bolshevik Utopia by Alexander Bogdanov". Canadian Slavonic Papers. 27: 461–462. JSTOR 40868523.

[4] The Russian Civil War (1): The Red Army By Mikhail Khvostov, Andrei Karachtchouk, page 37 (there are several mentions of the use of the red star from 1918)

[5] "Historic Wings - Flight Stories - Chasing Pancho Villa". fly.historicwings.com. HW. 15 Mart 2013. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. Varıştan sadece bir gün sonra, 16 Mart 1916'da, ilk keşif uçuşu Yüzbaşı Dodd tarafından Yüzbaşı Foulois (gözlemci olarak) ile birlikte Curtiss JN-3 S.C. No. 43 ile gerçekleştirildi. Ordunun o dönemdeki tüm uçaklarında olduğu gibi, uçak basit işaretler taşıyordu - kuyrukta kızıl bir yıldız ve gövdenin yanlarına boyanmış büyük 43 rakamı. (Just one day after arriving, on 16 March 1916, the first reconnaissance flight was flown by Capt. Dodd with Capt. Foulois (as an observer) on the Curtiss JN-3 S.C. No. 43. As with all of the Army's aircraft in that era, the plane carried simple markings – a red star on the tail and the large number 43 painted on the sides of the fuselage.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]