Güney Estonca
| Güney Estonca | |
|---|---|
| Bölge | Baltık devletleri |
| Dil ailesi | Ural
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
| Glottolog | sout2679[1] |
 Tarihî Güney Estonca (Võro, Seto, Mulgi, Tartu) dil bölgesi ve dil anklavları (Lutsi, Leivu ve Kraasna) | |
Güney Estonca Tartu, Mulgi, Võro ve Seto değişkelerini kapsamak üzere Estonya'nın güneydoğusunda konuşulur. Güney Estoncanın statüsü üzerinde akademik çevrelerde henüz fikirbirliği bulunmamaktadır; bazı dilbilimciler Güney Estoncayı Estoncanın bir lehçesi olarak görürken,[2][3][4] diğer dilbilimciler ise Güney Estoncanın kendi kendine bağımsız bir Fin dili olduğunu savunurlar.[5][6] Diyakronik açıdan Kuzey ile Güney Estonca, Fin dil ailesi içerisinde ayrı dallar teşkil ederler.[3][7]
Modern Standart Estonca, Kuzey Estonya lehçelerinin temeli üzerinde gelişmiştir, fakat 17. ile 19. yüzyılları arasında, Güney Estonya'da Güney Tartu ile Kuzey Võro lehçelerinin standartlaşmış bir formuyla yazılmış edebiyat yayınlandı. Bu değişke "Tartu" veya "edebî Güney Estonca" olarak anılırdı.[8] Bu yazılı standart, Võro ile Tartu dil alanlarındaki okul, kilise ve mahkemelerde kullanılırdı, ancak Seto ya da Mulgi alanlarındaki kuruluşlarda kullanılmadı.
Estonya 1918'de bağımsız olduktan sonra Estoncayı standartlaştırmaya yönelik politikalar tüm ülke çapında uygulandı. O dönemki hükûmet yetkilileri, Estonya vatandaşlarının tümü için tek bir standart dilin olması gerektiğine inandılar; bu da Güney Estoncanın eğitim dili olarak ihraç edilmesine yol verdi. Sovyet işgâli (1940-1990) süresince okullarda Güney Estonca lehçelerinin öğretilmesi veya konuşulması üzerindeki yasak devam etti.[9]
Estonya'nın 1991'de tekrar bağımsızlığa kavuşmasından beri, Estonya Hükûmeti, Güney Estoncanın korunmasına ve gelişmesine destek göstermeye başlamıştır.[9] Bu zamandan beri Güney Estoncanın Võro lehçesine dayanan modernize edilmiş, edebî bir standardı geliştirilmiştir.[10][11]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "South Estonian". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Grünthal, Riho; Anneli Sarhimaa (2004). Itämerensuomalaiset kielet ja niiden päämurteet. Helsinki: Finno-Ugrian Society.
- ^ a b Sammallahti, Pekka (1977), "Suomalaisten esihistorian kysymyksiä" (PDF), Virittäjä, ss. 119-136, 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 25 Mayıs 2021
- ^ Laakso, Johanna (2014), "The Finnic Languages", Dahl, Östen; Koptjevskaja-Tamm, Maria (Ed.), The Circum-Baltic Languages: Typology and Contact, Amsterdam: John Benjamins Publishing Company
- ^ Pajusalu, Karl (2009). "The reforming of the Southern Finnic language area" (pdf). Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. Cilt 258. ss. 95-107. ISSN 0355-0230. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ekim 2015.
- ^ Salminen, Tapani (2003), Uralic Languages, 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ekim 2015
- ^ Kallio, Petri (2007). "Kantasuomen konsonanttihistoriaa" (PDF). Mémoires de la Société Finno-Ougrienne (Fince). Cilt 253. ss. 229-250. ISSN 0355-0230. 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009. Not: makale içindeki rekonstrükte edilmiş *č ile *c harfleri [t͡ʃ] ile [t͡s] patlamalı sürtünmeli seslerini temsil eder.
- ^ "South Estonian literary language @google scholar". 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ a b Sutton, Margaret (2004). Civil Society Or Shadow State?. IAP. ss. 116, 117. ISBN 978-1-59311-201-1. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Rannut, Mart (2004). "Language Policy in Estonia" (PDF). Noves SL. Revista de Sociolingüística. 3 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2009.
- ^ estonica. "Language, Dialects and layers". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2009.
