Francs-Tireurs et Partisans
Francs-tireurs et partizans français (FTPF) veya yaygın olarak Francs-tireurs et partizans (FTP), II. Dünya Savaşı sırasında (1939-45) Fransız Komünist Partisi liderleri tarafından oluşturulan silahlı bir direniş örgütüydü. Türkçesiyle Fransız Keskin-Nişancılar ve Partizanlar ya da Keskin-Nişancılar ve Partizanlar.
Fransız Komünist Partisi, Fransa Nazi Almanyası tarafından işgal edildiği zaman, Sovyetler Birliği'nin "savaşın emperyalistler arasında bir mücadele" olduğu yönündeki resmi görüşünü takip ediyor ve başlangıçta tarafsız kalmayı öneriyordu. Ancak Haziran 1941'de Almanya'nın Sovyetler Birliği'ni işgal etmesinden sonra, Komünist Parti de Almanya'nın Fransa'yı işgaline karşı silahlı direniş politikasını hayata geçirdi.[1] Parti üyeleri, genç komünistler ve yabancı işçilerden oluşan üç grup oluşturuldu. 1942'nin başlarında, işgale yönelik sabotaj ve suikastları üstlenen FTP'yi oluşturmak için bu üç grup birleştirildi.
FTP, Fransız Direniş gruplarının en organize ve en etkilisiydi. Mart 1944'te, Müttefik kuvvetler Normandiya'ya dönmeden önce, FTP teorik olarak diğer Direniş gruplarıyla birleştirildi. Uygulamada savaşın sonuna kadar bağımsızlığını korudu.
Arka Plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Nazi Almanyası, 22 Haziran 1941'de Barbarossa Harekâtı'yla Sovyetler Birliği'ne saldırdı. Bu saldırı ile birlikte Fransız Komünist Partisi'nin (FKP) politikası Alman işgalcilere karşı silahlı mücadeleyi desteklemeye dönüştü. Ulusal Cephe (Front National de l'indépendance de la France), Haziran 1941'de kuzey bölgesinde bir Fransız Direniş hareketi olarak kuruldu. Ulusal Cephe teorik olarak FKP'den bağımsızdı, ancak gerçekte partinin hakimiyetindeydi. Başlangıçta hedefleri siyasiydi ve işgalci Alman ordusunun istikrarsız durumundan yararlanılıyordu. Charles Millon askeri konulardan sorumlu olarak ilan edildi. 2 Ağustos 1941'de Albert Ouzoulias Genç Komünistler Birliği tarafından oluşturulan Gençler Taburu isimli savaş gruplarının başına getirildi. Kısa süre sonra Arthur Dallidet onu Tillon yönetimindeki silahlı mücadeleden sorumlu olan Eugène Hénaff ile tanıştırdı. Ekim 1941'de FKP, silahlı gruplarını Özel Organizasyon adı altında birleştirmeye karar verdi. Hénaff, çeşitli silahlı birimler arasındaki koordinasyondan sorumlu olduğu FKP'nin Özel Organizasyon yöneticisi olarak atandı ve Front National de l'indépendance de la France (Ulusal Cephe), Francs-tireurs et partisans français (FTPF) ismini aldı.
Oluşum
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransa'nın Nazi Almanya'sına karşı yürüttüğü tüm silahlı eylemleri, Komünistlerle sınırlamak yerine, Ulusal Cephe bünyesinde, Komünist olmayan bir örgüt olan Francs-Tireurs et Partisans (FTP) kurulmasına karar verilmesi ile komünist olmayanlara açık ancak komünistlerin kontrolünde bir yapı oluşturuldu. FTP hareketi, Komünist Partinin Fransa'nın gelecekteki hükûmetindeki siyasi etkisini artırmanın bir yolu olarak görülüyordu. L'Humanité'nin Şubat 1942'deki özel sayısı, vatanseverlerin katılması ve yardımda bulunması gereken "Partisans et de Francs-Tireurs"un varlığını doğruladı. Mart 1942'deki bir başka özel sayı, insanları gerilla savaşı yürütmek ve halkın kendisini Nazilere karşı savunmasına yardımcı olmak için bu tür gruplar oluşturmaya çağırdı.
FTP, Nisan 1942'de Charles Millon liderliğinde oluşturuldu. 3 Nisan 1942'de L'Humanité ilk kez "Francs-Tireurs et Partisans" ifadesini kullandı ve sonraki haftalarda savaş üretimini sabote etme eylemlerini ve Alman askerlerine ve Fransız işbirlikçilerine yönelik saldırıları gazetede duyurmaya başladı. Gazete, Temmuz 1942'de FTP'nin baş harflerini kullanmaya başladı. FTP'nin görevi, demiryollarını ve fabrikaları sabote etmek, işbirlikçileri cezalandırmak ve Alman askerlerine suikast düzenlemekti.
Organizasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]FTP, Gençler Taburu, Özel Organizasyon ve Göçmen İşçiler (Main-d'œuvre immigrée - MOI) isimli üç Komünist örgütü birleştirdi. FTP ulusal komitesine Başkomutan Charles Tillon başkanlık ediyordu. Eugène Hénaff, Mayıs 1943'te yerine René Camphin getirilene kadar bu gücün siyasi komiseriydi. Albert Ouzoulias operasyonlardan sorumluydu ve Georges Beyer silahlanma ve askere alma işlerinden sorumluydu. Marcel Prenant Genelkurmay Başkanıydı. Taktikler ve silahlanma üzerine bazı kılavuzlar yazdı, ancak asıl rolü FTP ile Charles de Gaulle liderliğindeki direniş grupları arasında irtibat görevi görmekti .
Bölgeler arası ve departmanlara ait askeri komiteler, komünist Direnişin temel ilkesi olan üçlü gruplar halinde merkezi örgüte rapor veriyordu. Sahada her grup, bir komutan ve yardımcısının komutasında üç veya dört kişilik iki gruptan oluşacaktı. Mümkün olduğu kadar uzun süre normal mesleklerinde çalışmaya devam edecekler, yalnızca bir operasyon için bir araya gelecekler ve mümkünse normal günlük yaşamlarına döneceklerdi. Operasyonlardan sorumlu olan Ouzoulias, dikkatle incelenen hedeflere küçük savaşçı gruplarının hızlı saldırılar yapmasının ve daha sonra hızla geri çekilmelerini savunuyordu. Ayrıca, FTP birimlerinin çok daha üstün Alman kuvvetlerine saldırabileceği ve onlar geri çekilirken korunabileceği şehir savaşı için yönergeler hazırladı. Tillon bunu, grubun kaybolmadan önce geçici üstünlük elde etmek için sürpriz ve hareketlilikten yararlanabileceği bir "cıva damlaları" stratejisi olarak adlandırdı.
FTP-MOI, 1942 baharında "göçmen" kökenli komünistlerden oluşan dört müfrezeyle kuruldu. Savaşçılarının çoğu Fransa'dan, Macaristan'dan, Romanya'dan veya Avrupa'nın başka yerlerinden gelen Yahudilerdi. Bazıları İspanya İç Savaşı'ndaki (1936-39) Uluslararası Tugayların eski gönüllüleriydi. Yidiş dilinde broşürler ve yayınlar yayınlandı. FTP ile entegre olmasına rağmen FTP-MOI grupları özerkliklerini korudular ve bu da zaman zaman sorunlara neden oldu. 16-17 Temmuz 1942'de Paris'te ve Fransa'nın diğer bölgelerinde Alman işgal güçlerinin emriyle Fransız polisi ve jandarmalar tarafından Yahudi ailelerin toplu olarak tutuklandığı ve daha sonra Auschwitz-Birkenau Toplama Kampında öldürülmek üzere sınır dışı edildiği Vel' d'Hiv Roundup olayında FTP-MOI Almanlara karşı şiddetli misillemelerde bulundu. FTP-MOI'nin hayatta kalma mücadelesindeki şiddeti her zaman Fransız halkının çıkarlarıyla örtüşmüyordu. FTP-MOI, Direniş'i yeterince "Fransız" olmadığı gerekçesiyle itibarsızlaştırma girişimiyle grup üyelerinin bileşimini vurgulayan kötü şöhretli Kızıl Afiş isimli poster kampanyasının hedefiydi. Kampanya, Nazilerin amacının aksine, FTP-MOI üyelerinin özgürlük savaşçıları olarak başarılarını kamuoyuna göstermeye yaradı.
Eylemler
[değiştir | kaynağı değiştir]Komünistlerin askerî gücü 1941'in sonunda nispeten zayıftı, ancak FTP'nin hızlı büyümesi, Fransız komünistlerinin etkili bir anti-faşist güç olarak itibarlarını yeniden kazanmalarını sağladı. Arthur Dallidet güvenlikten sorumlu tutuldu. Dallidet, 28 Şubat 1942 akşamı Reuilly metro istasyonunun yanındaki bir kafede bir kadınla konuşurken fark edildi, tutuklandı, La Santé Hapishanesine götürüldü, zincirlendi, kelepçelendi ve ağır şekilde işkenceden geçirildi. Dallidet tüm bunlara rağmen konuşmadı, herhangi bir bilgi vermedi. Ancak üzerinde uzun bir isim ve adres listesi bulunuyordu. Örgütün önemli irtibat memuru olan "Betty"nin (Madeleine Passot) de aralarında bulunduğu başka tutuklamalara yol açtı. Betty'nin dairesinde başka isim ve adres listesine ulaşıldı.
FTP bu dönemde her biri üç alt düzey grup içeren birlikler, bölükler ve taburlardan oluşan daha askeri bir organizasyon geliştirdi. Kağıt üzerinde düzgün görünen bu organizasyonunda çoğu zaman kopukluklar yaşanıyordu. İngilizlerin ve Gaullistlerin kendilerini kasten silahlardan mahrum bırakmasından şikayetçi olan FTP, bir yandan da silah teslimatını ayarlamak için gerekli bağlantılara sahip değildi.
Kasım 1943'te FTP Genelkurmay Başkanı Joseph Epstein Almanlar tarafından tutuklandı ve işkenceye maruz kaldı, ancak hiçbir şey söylemedi. Bunu, FTP'nin Paris organizasyonunu büyük ölçüde yok eden büyük bir polis operasyonu izledi. 1943'ün sonundan itibaren ulusal örgüt, Müttefiklerin Avrupa'ya beklenen çıkarmalarını desteklemek için ulusal bir ayaklanma hazırlıklarını yoğunlaştırmaya başladı.
1944'e gelindiğinde FTP'nin tahmini gücü 100.000 kişiden oluşuyordu. Mart 1944'te General Charles de Gaulle, tüm Fransız İç Kuvvetleri'ni (Forces Françaises de l'intérieur - FFI) General Marie-Pierre Kœnig'in komutası altında göreve çağırdı. Ancak FTP bu dönemde de fiili bağımsızlığını korudu. Müttefik Devletlerin Normandiya Çıkarması sırasında FTP, çıkartma bölgesine çağrılan Alman askerî birliklerine karşı Fransa'nın merkezinde ve güneybatısında geciktirme eylemleri gerçekleştirdi.
Haziran'dan Ağustos 1944'e kadar Ouzoulias, FTP'nin Paris bölgesindeki askerî harekâtını koordine etti. Île-de-France Direniş hareketine liderlik eden Ouzoulias ve Albay Henri Rol-Tanguy, Paris'te, Ağustos 1944'te Paris'in Kurtuluşu sırasında hayati bir rol oynayan büyük bir ayaklanma planladılar. 28 Ağustos 1944'te de Gaulle, Ouzoulias'ı sadece FTP'nin değil tüm Fransız İç Kuvvetleri (FFI) güçlerinin başına getirdi.
Ancak 1944 sonbaharında de Gaulle, Ouzoulias'ı FTP üyelerini düzenli Fransız ordusuna yerleştirmek ile suçlandı. Ekim 1944'te komünist milisler dağıtıldı ve FTP, General De Lattre'nin ordusuna entegre edildi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Chris Bellamy (2019). "Soviet Union in World War II". Oxford Bibliographies. Oxford University Press. doi:10.1093/OBO/9780199743292-0077. 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
