İçeriğe atla

Beylerbeyi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bosna Eyaleti'nin Beylerbeyi, 1657

Beylerbeyi (Osmanlı Türkçesi): Osmanlı Devleti döneminde bir eyaletin yönetiminden sorumlu olan kişiydi. Fars kültüründen alınan yöneticilik birimi için ve Vali gibi sözcükler de Osmanlı tarihinin çeşitli dönemlerinde beylerbeyi sözcüğüyle eş anlamda kullanılmıştır.

Osmanlı Devleti'nin ilk döneminde sadece 1 beylerbeyi vardı. Padişah Anadolu'dayken Rumeli bölgesini yöneten kişiye "Rumeli Beylerbeyi" denmişti.Rumeli Beylerbeyliği I. Murat döneminde kurulmuştur. Sonradan Yıldırım Bayezit döneminde ise "Anadolu Beylerbeyliği" kuruldu. Buna ileriki dönemlerde yapılan fetihlerle yeni eyaletler katıldı. Son dönemlerde 40'ı aşkın beylerbeyliği ve bunları yöneten beylerbeyleri bulunmaktaydı.

Osmanlı Beylerbeylikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Eyâlet Bugünkü yeri
Adana Eyaleti Anadolu'nun Akdeniz kıyısı
Anadolu Eyaleti Anadolu'nun batı kesimi
Ankara Eyaleti İç Anadolu Bölgesi
Aydın Eyaleti Ege Bölgesi
Bağdat Eyaleti Irak'ın orta bölümü
Basra Eyaleti Irak'ın güneyi
Bosna Eyaleti Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan ve Karadağ'ın bölümleri
Budin Eyaleti Macaristan ve Sırbistan, Hırvatistan'ın bazi bölümleri
Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti Bugünkü Yunanistan, Gelibolu, Adalar
Cezayir Eyaleti Bugünkü Cezayir
Çıldır Eyaleti Bugünkü Gürcistan
Diyâr-ı Bekr Eyaleti Güneydoğu Anadolu ve kuzey Irak'ın bazı bölümleri
Edirne Eyaleti Edirne ve Trakya
Eğri Eyaleti Macaristan'ın bazı bölümleri
Erzurum Eyaleti Erzurum ve çevresi
Girit Eyaleti Girit Adası
Habeş Eyaleti Sudan, Suudi Arabistan, Eritre, Somali
Halep Eyaleti Suriye'nin Halep kenti çevresi
Hersek Eyaleti Bosna-Hersek
Hüdavendigâr Eyaleti Bursa ve çevresi
İstanbul Eyaleti İstanbul
Kanije Eyaleti Macaristan ve Hırvatistan'ın bazı bölümleri
Karaman Eyaleti Konya ve Orta Anadolu civarı
Karesi Eyaleti Çanakkale-Balıkesir yöresi
Kars Eyaleti Kuzeydoğu Anadolu ve Gürcistan'ın bazı kesimleri
Kastamonu Eyaleti Kastamonu ve Orta Karadeniz kıyıları
Kefe Eyaleti Ukrayna ve Rusya'dan bazı bölümler
Kıbrıs Eyaleti Kıbrıs adası
Lahsa Eyaleti Suudi Arabistan'ın doğu kıyıları
Manastır Eyaleti Makedonya
Mısır Eyaleti Mısır ve İsrail, Ürdün, Suudi Arabistan'ın bazı kesimleri
Mora Eyaleti Mora Yarımadası
Musul Eyaleti Kuzey Irak
Niş Eyaleti Niş
Podolya Eyaleti Ukrayna'nın güneybatı ve orta batısı, Podolya
Rakka Eyaleti Suriye ve Irak'ın kuzey bölümleri ile Güneydoğu Anadolu
Rum Eyaleti Sivas ve çevresi
Rumeli Eyaleti Rumeli ve Arnavutluk
Sayda Eyaleti Sayda
Selanik Eyaleti Selanik, Orta Makedonya ve Taşoz
Silistre Eyaleti Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna
Şam Eyaleti Şam, Kudüs ve Akabe Körfezi
Şehrizor Eyaleti Irak'ın Kerkük bölgesi
Temeşvar Eyaleti Romanya, Sırbistan, Macaristan
Trablusgarp Eyaleti Libya
Trablusşam Eyaleti Trablusşam, Hama ve Humus arasında kalan bölgeler
Trabzon Eyaleti Lazistan yöresi
Tunus Eyaleti Tunus
Uyvar Eyaleti Slovakya'nın güneyi ve Uyvar şehri
Van Eyaleti Van çevresi
Varat Eyaleti Romanya'nın günümüzdeki Bihor ili ve çevresi
Vidin Eyaleti Bulgaristan'ın kuzeybatı Tuna kıyıları
Yanya Eyaleti Yunanistan'ın günümüzdeki Epir bölgesi
Yemen Eyaleti Yemen çevresi
Zigetvar Eyaleti Macaristan'ın güneyi Baranya bölgesi
Zülkadriye Eyaleti Elazığ ve çevresi
  • Hidiv : Mısır valileri beylerbeyi unvanının yanı sıra hidiv olarak da anılmışlardır.
  • Dayı : 1671 yılından itibaren seçilerek göreve getirilen Cezayir Eyaleti ve Tunus Eyaleti yöneticilerinin unvanıdır.
  • Halil Inalcık. Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300 - 1600), İstanbul 2005