İçeriğe atla

Bağımsızlık Günü (İsrail)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bağımsızlık Günü (İbranice: יום העצמאות Yom Ha'atzmaut. "Bağımsızlık Günü"), 1948'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'ni anan İsrail'in ulusal günüdür . Resmi ve resmi olmayan bazı etkinliklerle kutlanır.

İsrail, İbrani Takvimine göre 5 Iyar'a denk gelen 14 Mayıs 1948'de bağımsızlığını ilan etmiştir ancak aynı gün gerçekleşen Sebt Günü'ne itaatsizlik edilmemesi amacıyla 5 Iyar'dan birkaç gün önce ya da sonra kutlanabilmektedir. Israilli Terör kurbanları ve Ölen askerlere ithaf edilen Yom Hazikaron, bağımsızlık gününden önceki günde gerçekleşir.

İbrani Takvimine göre günler gün batımında başlar, bu nedenle Bağımsızlık günü, gün batımıyla başlayıp ertesi gün akşam üstüne kadar devam eder.[1] En son Yom Haatzmaut, 4-5 Mayıs 2022 tarihinde gün batımından, ertesi günün gün batımına kadar sürmüştür.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
David Ben-Gurion, modern Siyonizmin kurucusu Theodor Herzl'in büyük portresinin altında bağımsızlığını ilan ediyor.

Bağımsızlık Günü, 14 Mayıs 1948'de geleceğin Başbakanı David Ben-Gurion başkanlığındaki Yahudi liderliğin İsrail Devleti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine inşa edilmiştir .[2] Açıklamadan hemen önce Ben-Gurion duygularını aşağıdaki gibi özetlemiştir:

Filistin Yahudileri dans ediyordu çünkü insanlık tarihindeki en önemli başarılardan birine şahit olmak üzereydiler: Binlerce yıl önce vatanlarından sürülmüş olan, sayılamayacak kadar çok pogrom, baskı ve soruşturmaya maruz kalan ancak kimliklerinden vazgeçmeyi reddeden, maruz kaldıkları baskıların aksine kimliklerini güçlendirdiği insanlar, sadece birkaç yıl önce insanoğlunun gördüğü, dünya yahudilerinin 3'te birini öldüren en büyük katliama, maruz kalan insanlar, evlerine kendi bağımsız devletlerinin vatandaşları olarak döneceklerdi.[3]

Bağımsızlık, 15 Mayıs 1948'de bitirileceği duyurulan İngiliz Filistin Mandası'nın bitişinden sekiz saat önce ilan edildi.

14 Mayıs 1948'de ilan edilen İsrail Bağımsızlık bildirgesinin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca alınmış karar ve İsraillilerin doğal ve tarihsel haklarına dayanarak açıklandığı söylenmiştir. Bildirge, Ben-Gurion'un Eretz İsrail'inde bir Yahudi devleti kurulduğunu bildiren cümleleriyle sonlanmıştır.[4]

Yeni kurulan devlet, ABD, SSCB ve daha birçok ülke tarafında hızlı bir şekilde tanınmıştır. Ancak çevredeki Arap ülkeler tanımamış ve bağımsızlık ilanını takiben savaş ilan etmişlerdir. Bu hamleyle 1947-1948 Filistin iç savaşı tırmanmıştır.[5]

Etkinlikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tel Aviv'in Rabin Meydanı'ndaki Bağımsızlık Günü kutlamaları, 2008
İsrail Hava Kuvvetleri Bağımsızlık Günü, 2011

Bağımsızlık Günü arifesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yom Hazikaron, İbrani takviminde günlerin akşamüstü bitmesinden dolayı gün batımıyla beraber biter. Hemen ardından bağımsızlık günü başlar.

Herzl Dağı, Kudüs'te her yıl Bağımsızlık Günü akşamı resmi bir tören yapılır.[6] Törende, İsrail parlamentosu sözcüsünün konuşması, İsrail bayrağını simgeleyen sanatsal gösteriler, her Yahudi kabilesini temsil eden on iki meşalenin törensel olarak yakılması gibi etkinlikler düzenlenir. Meşalelerin yakılması için seçilen bir bölgede yüksek sosyal yararlılık sağlamış İsrail vatandaşları tarafından yapılır. Çoğu şehirde meydanlarda İsrailli sanatçıların performansları ve Havai Fişek gösterileri düzenlenir. Meydanların etrafındaki caddeler trafiğe kapatılır[7]

Bağımsızlık Günü

[değiştir | kaynağı değiştir]
Uluslararası İncil Yarışması, 1985
Yad La-Shiryon'daki İsrail Savunma Kuvvetleri sergisinde IDF Caterpillar D9'un etrafındaki ziyaretçiler, Bağımsızlık Günü 2012.

1948'den 1973'e kadar İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından geçit töreni düzenledi.[13]

İsrailli aileler geleneksel olarak bağımsızlık gününü piknik ve barbekü yaparak kutlar.[14] Balkonlar İsrail bayraklarıyla süslenir ve araba camlarına küçük bayraklar yapıştırılır. Bazıları bayrakları Yom Yeruşalayim sonrasına kadar yerinde bırakırlar. Televizyonları tarafından etkinlikler canlı olarak yayınlanır ve klasik İsrail filmleri yayınlanır.[7]

Dini gelenekler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Hallel, Kudüs'teki İsrail Bağımsızlık Günü'nü Övme Günü etkinliğinde okundu, 23 Nisan 2015

Yaygın toplumsal hissiyatı göz önünde bulunduran Hahambaşlık, 1950-51 Bağımsızlık günü kutlamaları sırasında, Bağımsızlık gününün küçük bir dini bayram olarak kabul edilmesine karar verdi.[15] Hahamlar ayrıca " sefirah döneminde gerçekleşen bu günde enstrümantal müzik ve dansları onaylayamayacaklarına" hükmetti.[16] Hallel'in kutsamasının okunması 1973'te İsrail Hahambaşısı Shlomo Goren tarafından yapıldı. Bu kararlar, Sefarad muadili Haham Ovadia Yosef[17] ve Amerika'daki Modern Ortodoks Yahudiliğin lideri Haham Joseph B. Soloveitchik tarafından şiddetle kınandı.[18]

Dini Siyonist hareket, bazen bazı mezmurların okunmasını ve Tekvin Isaiah haftarahının okunmasını içeren bir ayin yarattı. Ancak bu uygulama bazı din çevrelerince sorgulandı.[19]

Sderot'taki İsrail Savunma Kuvvetleri fuarında kutlama yapan aileler, 2019.
IAF F-35I Adir 2019 Bağımsızlık Günü'nde uçuş sırasında.

Zamanlama

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağımsızlık Günü, İbrani Takvimine göre Iyar'ın 5. günü olarak kabul edilmiştir. Bu tarihin Gregoryen takvimdeki karşılığı 14 Mayıs 1948'dir.[20]

Ancak günümüzde Bağımsızlık Günü nadiren 5 Iyar'da kutlanır. Çoğu zaman birkaç gün ileri ya da geri alınır. İbrani Takvimine göre 5 Iyar bir Pazartesi, Çarşamba, Cuma ya da Cumartesi gününe denk gelebilir. Sebt İhlaline sebep olmamak için 1951 yılında, 5 Iyar'ın Cuma ya da Cumartesi günlerine denk gelmesi durumunda, Kutlamaların bir önceki Perşembe gününe(3 ya da 4 Iyar) alınması kararlaştırılmıştır. Buna ek olarak, 2004 yılından beri, 5 Iyar Pazartesi gününe denk geldiğinde kutlamalar salı gününe kaydırılmaktadır (6 Iyar). Pazar gününden kaçınılmasının sebebi, kutlama hazırlıklarının Sebt ihlali yaratma ihtimalidir. Bütün bunların sonucunda Bağımsızlık günü, 3 ve 6 Iyar arasında bir günde kutlanmaktadır ve sadece Salı, Çarşamba veya Perşembe günleri yapılabilir. Kutlamalar ancak 5 Iyar bir çarşamba gününe denk geldiğinde gerçek gününde yapılabilir.[20]

Geçmiş ve yaklaşan Bağımsızlık Günülerinin Gregoryen tarihleri:

  • 8 Mayıs 2019(Gün batımı) -- 9 Mayıs 2019(Gün Batımı)
  • 28 Nisan 2020(Gün batımı) -- 29 Nisan 2020(Gün Batımı)
  • 14 Nisan 2021(Gün batımı) -- 15 Nisan 2021(Gün Batımı)
  • 4 Mayıs 2022(Gün batımı) -- 5 Mayıs 2022(Gün Batımı)
  • 25 Nisan 2023(Gün batımı) -- 26 Nisan 2023(Gün Batımı)
  • 13 Mayıs 2024(Gün batımı) -- 14 Mayıs 2024(Gün Batımı)
  • 30 Nisan 2025(Gün batımı) -- 31 Nisan 2025(Gün Batımı)
  • 21 Nisan 2026(Gün batımı) -- 22 Nisan 2026(Gün Batımı)

İsrailli Arap tepkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı İsrailli Araplar Yom Ha'atzmaut'u kutlarken[kaynak belirtilmeli] diğerleri bunu tarihlerinde "Nekbe" (felâket) olarak tanımlanacak trajik bir gün olarak görmektedirler.[21][22] 1949'da fiilen ve 1998 yılında resmî olarak Yaser Arafat; 15 Mayıs'ı "Nekbe Günü (Felâket Günü)" olarak anmıştır.[23]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ The Torah For Dummies. John Wiley & Sons. 9 Şubat 2011. ISBN 9781118051832. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022 – Google Books vasıtasıyla. 
  2. ^ Sherzer (January 2021). Kelly, Saul (Ed.). "The Jewish past and the 'birth' of the Israeli nation state: The case of Ben-Gurion's Independence Day speeches". Middle Eastern Studies. Taylor & Francis. 57 (2): 310-326. doi:10.1080/00263206.2020.1862801. ISSN 0026-3206. OCLC 875122033.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ Oren, Michael B. "Ben-Gurion and the Return to Jewish Power."
  4. ^ "Israel Ministry of foreign Affairs: Declaration of Establishment of State of Israel: 14 May 1948". Mfa.gov.il. 21 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2012. 
  5. ^ United states de facto Recognition of State of Israel 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: 14 May 1948: Retrieved 9 April 2012
  6. ^ Israeli Judaism: The Sociology of Religion in Israel. Transaction Publishers. 1995. ISBN 9781412826747. 19 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  7. ^ a b c "Independence Day-Haaretz – Israel News". Haaretz.com. 5 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  8. ^ "Israeli president honors 120 outstanding soldiers on Independence Day – Israel News". Haaretz.com. 12 Mayıs 2016. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  9. ^ "The boy who beat incredible odds to win the Bible Quiz". The Times of Israel. 25 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Academic gives $20,000 prize from Israel to Palestinians". Independent.co.uk. 14 Mayıs 2016. 15 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "The Israel Song Festival". iccjer.co.il. 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "10 דברים שלא ידעתם על המצעד השנתי הרשמי של ישראל בכאן גימל". 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "No thanks, Miri Regev: Israelis don't want to bring back military parades". 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "A reason to celebrate: Toasting 68 years of Jewish statehood – J". 6 Mayıs 2016. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ The Israeli State and Society: Boundaries and Frontiers. SUNY Press. 1 Ocak 1989. ss. 191-193. ISBN 978-0-88706-850-8. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022. 
  16. ^ "Controversy: Letters To The Editor". Journal of a Rabbi. Living Books. 1966. s. 441. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022. 
  17. ^ "Reciting Hallel on Yom Haatzmaut". Journal of Halacha and Contemporary Society. 7–10. Yeshiva Rabbi Jacob Joseph School. 1984. s. 17. 7 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022. 
  18. ^ "Teacher Not a Spokesman". Mentor of Generations: Reflections on Rabbi Joseph B. Soloveitchik. KTAV Publishing House, Inc. 2008. s. 246. ISBN 978-1-60280-011-3. He strictly prohibited reciting a berakha [blessing] on the Hallel. 
  19. ^ The Koren Mahzor for Yom Ha’atzmaut & Yom Yerushalayim[ölü/kırık bağlantı]
  20. ^ a b "Independence Day Law – 5709". knesset.gov.il. The State of Israel. 1949. 28 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2017. 
  21. ^ Maariv article (in Hebrew) 15 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  22. ^ "'How does an Arab-Israeli school confront independence day?'". 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2022. 
  23. ^ Gladstone (15 Mayıs 2021). "An annual day of Palestinian grievance comes amid the upheaval". New York Times. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bağımsızlık_Günü_(İsrail)&oldid=32732866" sayfasından alınmıştır