Afganistan Cumhuriyeti
د افغانستان جمهوریت Dǝ Afġānistān Jumhūriyat Afganistan Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1973-1978 | |||||||||
.svg) Bayrak
.svg) Arma
| |||||||||
.svg) | |||||||||
| Başkent | Kabil | ||||||||
| Hükûmet | Başkanlık sistemi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Para birimi | Afgani | ||||||||
| |||||||||
Afganistan Cumhuriyeti (Peştuca: د افغانستان جمهوریت Dǝ Afġānistān Jumhūriyat), 1973-1978 yılları arasında varlığını sürdüren, tarihteki ilk Afgan cumhuriyetidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]16-17 Temmuz 1973 günlerinde, kralın yeğeni ve kayınbiraderi olan eski başbakan Muhammed Davud Han, solcu subayların yanı sıra Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin (ADHP) Perçem kanadının desteklediği kansız bir askerî darbeyle, Roma'da tedavi görmekte olan Kral Muhammed Zahir Şah'ı devirdi. Darbenin ardından cumhuriyet ilan edilirken kral Roma'da sürgün hayatına başladı. Pakistan başbakanı Zülfikar Ali Butto ile, Peştu sorunuyla ilgili bir deneme anlaşması imzaladı. Davud Han'ın hazırladığı ve 1977'de Ayan Meclisi'nce kabul edilen anayasa, tek partili bir yapıyı öngörmekteydi.
1975 yılında komünistleri yönetimden uzaklaştırmak için aldığı birtakım önlemler kapsamında, aralarında Perçem Cephesi'nden Babrak Karmal ve Nur Muhammed Terakki gibi ileri gelen parti yöneticilerinin de yer aldığı kişiler tutuklanarak cezaevine gönderildi.[1]
Nisan 1978'de, Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin Halk kanadının düzenlediği darbeyle Davud Han devrilirken kendisi ve aile üyelerinin çoğu öldürüldü. 27 Nisan 1978'de Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kurularak Afganistan Demokratik Halk Partisi Genel Sekreteri Nur Muhammed Terakki, Devrim Konseyi Başkanı sıfatıyla iktidara geldi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Komünist Devrim ve Sovyetler Birliği'nin İşgali". 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013.