Kriket

Kriket
	Atıcı (bowlman), topu vurucuya (batsman) gönderirken. Dikdörtgen biçimindeki, kahverengi alan kriket sahasıdır. Bu sahanın kısa iki kenarının ortasında, üç tane tahta çubuk benzeri nesneden (stump) oluşan kale benzeri düzenek (wicket) yer alır.
Birlik	Uluslararası Kriket Konseyi
İlk oynanış	18. yüzyıl (modern)
Özellikleri
Takım üyeleri	11'er kişi ile yedek oyuncular (yalnızca sakatlık veya herhangi bir rahatsızlık durumunda oyuna dahil olabilirler)
Ekipman	Kriket topu, kriket sopası, wicket (stumplar ve bailler)
Alan	Kriket alanı
Olimpiyatlar	Yalnızca 1900 Yaz Olimpiyatları

Kriket, on birer kişilik iki takım arasında, sopa ve top yardımıyla, merkezinde 20 metre (22 yard) uzunluğunda dikdörtgen bir saha bulunan ovalimsi bir alanda oynanan takım sporu. Dikdörtgen sahanın bir ucunda yer alan atıcı durumundaki takımın oyuncusu topu, vurucu konumundaki takım oyuncusunun bulunduğu diğer uca doğru fırlatarak vurucunun arkasında bulunan kale benzeri düzeneğe (wicket) değdirmeye, vurucu ise gelen bu topun wicket'a değmesini engellemek için elindeki sopa yardımıyla topa vurmaya çalışır. Başarılı bir vuruşun ardından atıcı takım oyuncuları topu yakalamaya çalışırken, sahada yer alan vurucu da karşısındaki wicket'a doğru koşar. Top oyun alanı dışına çıkmadan yakalanırsa run adı verilen sayılardan bir, oyun alanı dışına çıkarsa dört, yere hiç değmeden oyun alanı dışına çıkarsa altı adet kazanır ve vurucu konumundayken en fazla sayıya ulaşmaya çalışır. Atıcı takım ise topu wicketlardan herhangi birine değdirerek, karşılanan topu yere değmeden yakalayarak veya bazı istisnai durumlarda vurucuları oyun dışında bırakmaya çalışır. Oyun dışında kalan oyuncu yerine başka bir oyuncu girerken, atıcı takım ise over adı verilen her altı atışta bir atıcısını değiştirmek zorundadır.

Uluslararası kriket müsabakalarında kullanılan üç ana format vardır. Twenty20 formatına göre her iki takım da yirmişer over gerçekleştirir ve ilk 20 overın gerçekleştirilmesinden sonra takımların rolleri değişir. On vurucunun oyun dışında kalması durumunda ise 20 overa ulaşılmasa dahi takımların rolleri değişir. Bu iki devrelik kısmın her birine innings adı verilmektedir. Bir günlük maç formatında ise iki takım 50'şer over gerçekleştirmektedir. Beş gün süren test formatındaki bir maçta ise her iki takımın ikişer innings hakkı vardır ve bu inningsler içinde over sınırlaması yoktur. Son inningste vurucu konumdaki takım, rakibinin toplan runına ulaşamamışsa aradaki run farkına bakılır ve daha fazla runı olan takım, aradaki fark kadar runla kazanmış olur. Maçın sonunda vurucu konumundaki takım, rakip takımın run sayısını geçmişse, on sayısından maç genelinde elde ettiği wicket çıkarılır ve kalan sonuç kadar wicketla maçı kazanmış olur. Takımların elde ettiği skorlar run/wicket şeklinde gösterilmektedir.

İlk olarak 16. yüzyılda İngiltere'nin güneyinde oynanan kriket, 18. yüzyıl sonunda ülkenin millî sporu oldu. Britanya İmparatorluğu'nun sınırlarını genişletmesiyle birlikte sömürgelerinde de yaygınlık göstermeye başladı ve 19. yüzyılın ortalarında ilk uluslararası maçlar oynandı. Sporun uluslararası yönetim kurumu olan Uluslararası Kriket Konseyi'nin günümüzde 10 üyesi olup; bu spor dalı Avustralasya, İngiltere, Hindistan, Pakistan, Sri Lanka, Zimbabve, Bangladeş, Karayipler ve Güney Afrika'da yaygın olarak oynanmaktadır.

Temel oynanış

Bir kriket alanı

Kriket, on birer oyuncudan oluşan iki takım tarafından oynanır. Kendine has sopa, top, stump ve baillerden oluşan wicketlar, kriketin temel ekipmanlarıdır. Ovalimsi bir alanda oynanır. Bu alanın tam ortasında, 20 metre (22 yard) uzunluğundaki bir saha yer alır. Maç öncesinde yapılan para atışı sonrasında bir takım atıcı, diğer takım ise vurucu olarak belirlenir. Kriket sahasının her iki ucunda, yere saplanmış olan üç adet tahta sopa (stump) ve bunların arasında duran iki adet silindirik nesneden (bail) oluşan, kale benzeri yapılar (wicket) yer alır. Bu iki wicketın hemen önünde ise ellerindeki sopalarla birer vurucu beklemektedir. Atıcı, 20 metrelik çizginin gerisinden elindeki topu, vurucunun arkasındaki wicketa değdirmek amacıyla gönderir. Atıcı, atışı yaptığı anda çizgiyi geçmemek koşuluyla koşabilmektedir. Vurucu ise elindeki sopayla gelen topa vurarak wicketı savunmaya çalışır.

Gerçekleştirilen başarılı vuruşun ardından her iki vurucu da karşı wicketlara doğru koşmaya başlar. Bu esnada atıcı konumdaki takımın alanda yer alan on bir oyuncusu da topu, oyun alanı sınırları dışına çıkmadan yakalamaya çalışmaktadır. Oyun alanı sınırı dışına çıkmadan yakalanan her top, vurucu takım lehine run adı verilen bir puan olarak yazılır. Top oyun alanını terk ederse dört, oyun alanını terk ettiğinde yerle temas etmemişse altı puan kazanılır. Diğer yandan top yakalanır ve vurucular karşısındaki wicketa ulaşmadan, top herhangi bir wicketa değdirilirse puan alınmaz ve o kaleyi koruyan vurucu oyun dışında kalarak, başka bir oyuncuyla değiştirilir. Topun oyun alanı sınırları içerisinde yere değmeden yakalanması ve hakemin kararı doğrultusunda wicketa değecek olan topun vurucuların bacağına çarpmasıyla da vurucular oyun dışında kalmaktadır. Bu olaya da wicket adı verilir. Atıcılar ise over adı verilen her altı atışta bir değiştirilmek zorundadır. Altı atışın tamamı bir vurucuya yapılırken, overın tamamlanmasının ardından atışlar diğer vurucuya karşı yapılır.

Kriket maçları, innings adı verilen devrelere ayrılmıştır. Bu devrelerin her birinde bir takım atıcı, diğer takım ise vurucu pozisyonunda yer alır. Formatına göre bir maç, en az iki inningsten oluşur. Bir innings, on atıcının oyun dışında kalması veya maçın formatında belirtilen over sayısına ulaşılması durumunda tamamlanır. Son inningste vuruş yapan takım, rakibinin toplam runını geçtiği zaman maç sona erer, on sayısından maç genelinde elde ettiği wicket çıkarılır ve kalan sonuç kadar wicketla maçı kazanmış olur. Eğer son inningste vuruş yapan takım, rakibinin toplam runını geçmemişse, takımlar arsındaki fark kadar runla kaybetmiş olur. İki inningsli maçlarda ise bir takım ikinci inningsini tamamladığında, rakibinin ilk inningsinde elde ettiği runa ulaşamamışsa diğer takım bir daha vurucu pozisyonuna geçmez ve maç, bu takımın bir innings ve aradaki fark kadar runlık galibiyetiyle sonuçlanır.