Cephede Eğlence
Cephede Eğlence,[1][2] 1970 ABD yapımı bir savaş-komedi filmidir. Özgün adı MASH olan film çevrildikten üç yıl sonra, Şubat 1973 tarihinde Türkiye'de de gösterilmiştir.
| MASH | |
 "MASH" filminin özgün sinema afişi | |
| Yönetmen | Robert Altman |
|---|---|
| Yapımcı | Ingo Preminger |
| Senarist | Ring Lardner Jr. Richard Hooker 'ın romanından |
| Oyuncular | Donald Sutherland Elliott Gould Sally Kellerman Tom Skerritt Robert Duvall |
| Müzik | Johnny Mandel |
| Görüntü yönetmeni | Harold E. Stine |
| Kurgu | Danford B. Greene |
| Stüdyo | 20th Century Fox Aspen Productions Ingo Preminger Productions |
| Dağıtıcı | 20th Century Fox |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Komedi,savaş,dram |
| Renk | Renkli (DeLuxe) |
| Yapım yılı | 1970 |
| Çıkış tarih(ler)i | 25 Ocak 1970 New York Şubat 1973 İstanbul (Dünya, Konak, Yıldız sinemaları) |
| Süre | 116 dakika |
| Ülke |  ABD |
| Dil | İngilizce, Japonca, Korece |
| Bütçe | 3,5 Milyon $ |
| Hasılat | 73 Milyon $ (ABD) |
| Devam filmi | M*A*S*H (1972-1983)TV dizisi. |
| Diğer adları | M.A.S.H. M*A*S*H |
Senaryosunu, kendisi de eski bir askerî cerrah olan H. Richard Hornberger'in Richard Hooker takma adıyla 1968'de yayımladığı MASH: A Novel About Three Army Doctors (Tr: MASH: Üç Ordu Doktorunun Romanı) adlı kitabından Ring Lardner Jr.'ın uyarlayıp yazdığı filmi Robert Altman yönetmiş, önemli rollerinde Donald Sutherland, Elliott Gould, Sally Kellerman, Tom Skerritt ve Robert Duvall oynamışlardır. Bol ödüllü bu filmin yapımcısı Ingo Preminger'dir. Hooker'ın romanı Türkiye'de 1973 yılında Sıhhiye Bölüğü adıyla yayımlanmıştı.
Bu absürt ve kaotik savaş komedisi televizyondan gelmiş olan Robert Altman'ın sinemada çıkış yaptığı filmdir. Gişede büyük başarı kazanan bu filmden sonra, 1972-1983 yılları arasında 11 sezon devam edecek aynı adlı bir de televizyon dizisi yapılmıştır.
Robert Altman'a 1970'te Cannes Film Festivali'nin büyük ödülü Altın Palmiye'yi,1971 yılında da Ring Lardner Jr.'a En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü'nü kazandıran "MASH", ABD'de "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek Kongre Kütüphanesi'nin "Ulusal Film Arşivi"nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.[3]
Özet
değiştirFilmde 1951 yılında Kore Savaşı sırasında cephenin gerisinde görev yapan ve MASH ("Seyyar Ordu Cerrahi Hastanesi" anlamına gelen "Mobile Army Surgical Hospital" kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır) adı verilen sahra hastanelerinden birinde görev yapan ve genel olarak "kasap" olarak adlandırılan bir grup cerrah ve yardımcı personelin serüvenleri anlatılmaktadır. Bu cerrahlar ekibinin hiçbiri meslekten asker değildir. Buraya sivil hastanelerden gelmişlerdir. Dolayısı ile askeri disiplin buradaki çadır hastanelerde en son görülecek şeydir. Her gün yapılan ağır ameliyatlar, kesilen uzuvlar, ölen insanlar ve savaşın diğer acıları arasında gülmeye, eğlenmeye ve gırgırlarını geçmeye vakit bulabilirler, tabii asli görevlerini hiç aksatmadan. Aslında filmde tek bir çarpışma sahnesi yer almaz, buna rağmen MASH en büyük savaş karşıtı filmlerden biridir.
Konusu
değiştirKore Savaşı sırasında cephe gerisindeki bir seyyar ordu hastanesine yüzbaşı rütbesiyle tayin edilen "Şahingöz" (Donald Sutherland) ve "Dük" (Tom Skerritt) lakaplı iki genel cerrah geldiklerinin ilk dakikasında bir jip çalarak helikopter pistinden çadır hastaneye gelirler. Burada ilk olarak amirleri Yarbay Blake (Roger Bowen), ardından da Onbaşı "Radar" O'Reilly (Gary Burghoff), Ordu Rahibi "Kızıl İtalyan" Mulcahy (Rene Auberjonois) ve diş hekimi Yüzbaşı "Acıtmaz Polonyalı" Waldowski (John Schuck) ve teğmen hemşirelerle tanışırlar. Bu eksantrik karakterlerin tümü de yeni gelen cerrahlar gibi muvazzaf asker değillerdir ve lakaplarından da anlaşılabileceği üzere askeri disiplin buraya pek uğramamıştır. Ast üst ilişkileri de olması gerektiği gibi değildir. Personel arasındaki ilişkiler adeta geldikleri sivil hastanelerdeki gibi gayriresmî -hatta daha da gevşek- bir şekilde yürümektedir. Bu insanlar kendileriyle de rahatlıkla dalga geçebilmektedir, örneğin anestezist kendisini "gas passer" (yellenen) olarak tanıtır. Göğüs cerrahından ise "göğüs açıcı" olarak bahsedilir. "Şahingöz" Teğmen hemşire "Piliç" Schneider (Jo Ann Pflug)'le flört eder vb.
Bir süre sonra birliğe yeni tayin edilen cerrah Yüzbaşı "Tuzakçı John" McIntyre (Elliot Gould) ile Yüzbaşı "Şahingöz" hemen kanka olurlar. Aynı çadırda kaldıkları beceriksiz bir cerrah olan dindar binbaşı Frank Burns (Robert Duvall) her zaman olduğu gibi ölen bir hasta yüzünden çocuksu emir eri Boone (Bud Cort)'u suçlayıca, "Tuzakçı John" tarafından yumruklanır. Normal bir askerî birlikte böyle bir saldırı ağır disiplin cezalarıyla sonuçlanabilecekken burada olayın üzerinde bile durulmaz. Çünkü burada her gün yüzlerce ağır yaralı asker kan revan içinde ameliyat edilmekte, uzuvları kesilmekte, birçoğu ölmektedir. Yaralıların hayatları bu personelin elindedir ve gözlerinin önünde gerçekleşen trajik ölümler onları farklılaştırmıştır. Ancak bütün bu disiplinsizliklerine rağmen görevlerini hiç aksatmadan, büyük bir özveriyle ve hakkıyla yaparlar.
Disiplin meraklısı yeni baş hemşire "Ateşli dudaklar" lakaplı Binbaşı Margaret O'Houlihan (Sally Kellerman)'ın birliğe gelmesi ve evli bir adam olan Binbaşı Frank Burns'le iyi anlaşıyor olmaları (hatta sevgili olmaları), iki kafadar "Şahingöz" ve "Tuzakçı John"'ın otorite karşıtı eylem yapma isteklerini daha da kamçılar.
Oyuncu kadrosu
değiştir
| Aktör/Aktris | Rolü |
|---|---|
| Donald Sutherland | Yüzbaşı Benjamin Franklin Hawkeye Pierce (Şahin göz) |
| Elliott Gould | Yüzbaşı John Francis Xavier Trapper John McIntyre (Tuzakçı John) |
| Tom Skerritt | Yüzbaşı Augustus Bedford Duke Forrest (Dük) |
| Sally Kellerman | Baş hemşire Binbaşı Margaret Hot Lips O'Houlihan (Ateşli dudaklar) |
| Robert Duvall | Binbaşı Frank Burns (Açık sözlü) |
| Bud Cort | Emir eri Lorenzo Boone |
| Roger Bowen | Yarbay Henry Barymore Adlai Blake |
| Rene Auberjonois | Peder Dago Red Mulcahy (Kızıl İtalyan) |
| Carl Gottlieb | Yüzbaşı Ugly John Black (Çirkin John) |
| Gary Burghoff | Onbaşı Walter Radar O'Reilly |
| Fred Williamson | Yüzbaşı Oliver Harmon Spearchucker Jones (Zenci) |
| Michael Murphy | Yüzbaşı Ezekiel Bradbury Me Lai Marston IV |
| Jo Ann Pflug | Teğmen Maria Dish Schneider (Piliç) |
| John Schuck | Diş hekimi Yüzbaşı Painless Pole Waldowski (Acıtmaz Polonyalı) |
Film hakkında notlar
değiştir- 1970 yılında Cannes Film Festivali 'nde Kirk Douglas başkanlığındaki jüri Altın Palmiye ödülünü birçok sanat filmini atlayıp bu filme verdiğinde kararı herkes alkışlamış ve yerinde bulmuştu. Zaten film gişede de büyük başarı kazanınca "Cannes" da ödül almış bir filmin gişede de başarılı olabileceğinin az görülen bir örneğini oluşturmuş oldu.[4]
- Film Kore Savaşı 'nda geçiyor. Ancak filmin çekildiği 1970 yılı Vietnam savaşının yoğun biçimde gündemde olduğu bir zamana denk geliyordu. Yönetmen Robert Altman filmin savaş karşıtı mesajının gündemle örtüşmesi için filmin Kore'de geçtiğini ima eden tüm işaret ve izleri filmden kaldırmış, böylece seyredenlerin filmin Vietnam 'da geçtiğini sanmalarını istemiş. Ancak yine de stüdyonun ısrarı üzerine filmin açılış sahnesine bu yerin Kore olduğunu belirten bir yazı konmuş.
- MASH'in sinemadaki başarısı üzerine 1972 yılında aynı isimde bir de TV dizisi yapıldı.1983 yılına kadar 11 sezon yayında kalan dizide Yüzbaşı 'Şahingöz' ü Alan Alda oynamıştı. Bölümler yirmi beşer dakika sürüyordu.
- Filmin tema müziğinin sözlerini Robert Altman 'ın 14 yaşındaki oğlu Mike Altman yazmış ve söylendiğine göre babasının filmden kazandığından daha fazla para kazanmış. Tema müziğinin adı "Suicide is Painless" (İntihar acı vermez) 'dır ve müziği Johnny Mandel 'e aittir.
- 1970'li yılların sonlarına doğru video yeni yeni yaygınlaşırken, piyasaya "Video film" olarak verilen ilk filmlerden biri de MASH olmuş.
- 2006 yılında Premiere dergisi filmi "Tüm zamanların en iyi 50 komedi filmi" arasında göstermiştir.
- 2007 yılında "Amerikan Film Enstitüsü" filmi "Tüm zamanların en iyi 54.cü filmi" olarak ilan etmiştir.
- MASH adı verilen sahra hastaneleri Amerikan ordusunda 2006 yılına kadar hizmet vermiş, bu yıl sonuncu MASH Pakistan 'a hibe edilmiş.
- Başka bir Amerikan savaşı (2.Dünya Savaşı) 'nı hicveden Mike Nichols filmi Catch-22 da MASH ile aynı yıl çevrilmişti. MASH 'in birçok ünlü oyuncuyu bünyesinde barındıran bu başarılı filmin gölgesinde kalacağı sanılıyordu. Ancak umulanın tersi oldu ve MASH gişede daha başarılı oldu.
- Filmin yapımcısı Ingo Preminger,ünlü yönetmen Otto Preminger 'in kardeşidir.
Ödüller
değiştirCannes Film Festivali 1970
değiştir| Ödül - Altın Palmiye | Kişi | |
| Altın Palmiye (En İyi Film) | Robert Altman | |
| Aday gösterilme: | ||
| - | - | |
Oscar Ödülleri 1971
değiştir| Ödül - Oscar | Kişi | |
| En iyi senaryo uyarlaması | Ring Lardner Jr. | |
| Aday gösterilme: | ||
| En iyi yönetmen | Robert Altman | |
| En iyi yardımcı kadın oyuncu | Sally Kellerman | |
| En iyi kurgu | Danford B. Greene | |
| En iyi film | Ingo Preminger | |
Diğer Ödüller
değiştir- Film yukarıdaki ödüllerin haricinde 13 ödül daha kazanmış, 19 kez de ödüle aday gösterilmiştir.
Filmin Müziği
değiştirFilmin "Soundtrack" albümünde şu parçalar yer alıyor;
- Suicide Is Painless (sözler:Mike Altman, müzik:Johnny Mandel)
- Duke And Hawkeye Arrive At M.A.S.H.
- The Operating Theater/Happy Days Are Here Again
- Major Houlihan And Major Burns
- Painless Suicide, Funeral and Resurrection
- "Hot Lips" Shows Her True Colors/Chattangooga Choo Choo
- Moments To Remember/Happy Days Are Here Again
- The Football Game
- Going Home/Happy Days Are Here Again
- M.A.S.H. Theme (Enstrümantal)
- Dedication Scroll/Jeep Ride
- The Jig's Up
- To Japan
- Japanese Children's Hospital
- Tent Scene
- Kill 'Em Galop
- Albümde olmayan 2 parça ise;
- "Tokyo Shoeshine Boy". Yorumlayan: Teruko Akatsuki
- "The Washington Post March". Yazan John Philip Sousa, Yorumlayan Johnny Mandel
Kaynakça
değiştir- ^ "IMDb'de Türkçe isim için kaynak". 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008.
- ^ Mitos ve Kuşku (kitap) Türkçe isim için bir başka kaynak
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2009.
- ^ Mitos ve Kuşku (kitap),Atilla Dorsay.1977,Görsel Yayınlar.s.165
Dış bağlantılar
değiştir- IMDb'de Cephede Eğlence
- Trailfan.com'da filmin fotoğrafları 8 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- movie-board.org'da filmin fotoğrafları[ölü/kırık bağlantı]
| Önce gelen: If.... |
Cannes Film Festivali- Altın Palmiye 1970 |
Sonra gelen: The Go-Between |