Kinshasa
Kinshasa Ville de Kinshasa | |||
|---|---|---|---|
.jpg) | |||
| |||
| Palayaw: Kin la belle (Tagalog/Filipino: Kin ang maganda) | |||
_-_Kinshasa.svg) Mapa ng Demokratikong Republika ng Congo na nagpapakita ng antas-lalawigan na lungsod ng Kinshasa | |||
  Kinshasa Mapa ng Demokratikong Republika ng Congo na nagpapakita ng antas-lalawigan na lungsod ng Kinshasa  Kinshasa Kinshasa (Aprika) | |||
| Mga koordinado: 4°19′30″S 15°19′20″E / 4.32500°S 15.32222°E | |||
| Bansa |  Demokratikong Republika ng Congo | ||
| Itinatag | 1881 | ||
| Sentrong pampangasiwaan | La Gombe | ||
| Komyun | |||
| Pamahalaan | |||
| • Uri | Asambleyang panlalawigan | ||
| • Konseho | Asambleyang Panlalawigan ng Kinshasa | ||
| • Gobernador | Gentiny Ngobila Mbala | ||
| • Pangalawang gobernador | Néron Mbungu | ||
| Lawak | |||
| • Antas-lalawigan na lungsod | 9,965 km2 (3,848 milya kuwadrado) | ||
| • Urban | 600 km2 (200 milya kuwadrado) | ||
| Taas | 240 m (790 tal) | ||
| Populasyon (2017)[2] | |||
| • Urban | 11,855,000 | ||
| • Densidad sa urban | 20,000/km2 (51,000/milya kuwadrado) | ||
| • Wika | Pranses, Lingala | ||
| Sona ng oras | GMT+1 | ||
| Kodigo ng lugar | 243 + 9 | ||
| HDI (2017) | 0.613[3] medium | ||
| Websayt | www.kinshasa.cd | ||
.svg)
Ang Kinshasa (dating Léopoldville) ay ang kabisera at pinakamalaking lungsod ng Demokratikong Republika ng Congo. Matatagpuan ito may Ilog Congo.
Dati-rati'y isang pamayanang namamalakaya, ang Kinshasa ngayon ay isang lungsod na may populasyon noong 2013 na umaabot ng 9 milyon.[4] Katapat naman ng lungsod ang Brazzaville, ang kabisera ng katabing bansa nitong Republika ng Congo na makikita sa kabilang dako ng malapad na Ilog Congo. Isa ang lungsod ng Kinshasa sa 26 na mga lalawigan ng Congo. At dahil malawak ang nasasakupan ng lungsod–lalawigan na ito, mahigit sa 90% lupain ng lungsod–lalawigan ay kanayunan pa, at ang maliit na bahagi lamang ng lupain nito ay kabayanan na matatagpuan sa malayong kanlurang dulo ng lungsod–lalawigan.[5]
Ang Kinshasa ay ang ikatlong pinakamalaking lungsod sa Aprika, kasunod ng Cairo at Lagos.[2] Ito rin ang ikalawang pinakamalaking "francophone" na lungsod, kasunod ng Paris, dahil na rin Pranses ang wika ng pamahalaan, mga paaralan, pahayagan, lingkurang–bayan, at high–end na komersiyo sa lungsod, samantala ang wikang Lingala ay ang lingguwa prangka sa kalye.[6] Kung magpapatuloy ang takbo ng demograpiko nito, malalagpasan ng Kinshasa ang Paris sa populasyon bandang 2020.[7] Idinaos sa Kinshasa ang ika-14 na summit ng Francophonie noong Oktubre 2012.[8]
Ang mga naninirahan sa Kinshasa ay tinatawag na Kinois (sa Pranses at minsan sa Ingles) o Kinshasans (sa Ingles). Kabilang sa mga katutubong lipi sa lugar ang mga Humbu at mga Teke.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Matthieu Kayembe Wa Kayembe, Mathieu De Maeyer et Eléonore Wolff, "Cartographie de la croissance urbaine de Kinshasa (R.D. Congo) entre 1995 et 2005 par télédétection satellitaire à haute résolution Naka-arkibo 17 September 2017[Date mismatch] sa Wayback Machine.", Belgeo 3–4, 2009 ; doi:10.4000/belgeo.7349.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "DemographiaWorld Urban Areas – 13th Annual Edition" (PDF). Demographia. Abril 2017. Nakuha noong 8 Hulyo 2017.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2018-09-13.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "DemographiaWorld Urban Areas - 8th Annual Edition" (PDF). Demographia. Abril 2012. Nakuha noong 25 Hunyo 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Géographie de Kinshasa". Ville de Kinshasa. Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-07-23. Nakuha noong 25 Hunyo 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Cécile B. Vigouroux & Salikoko S. Mufwene. Globalization and Language Vitality: Perspectives from Africa, pp. 103 & 109. Nakuha noong 25 Hunyo 2012.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Time series of the population of the 30 largest urban agglomerations in 2011 ranked by population size, 1950-2025" (XLS). United Nations, Population Division. Nakuha noong 25 Hunyo 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "XIVe Sommet de la Francophonie". OIF. Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-06-19. Nakuha noong 25 Hunyo 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
| Ranggo | Pangalan | Lalawigan | Pop. | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kinshasa  Lubumbashi |
1 | Kinshasa | Kinshasa | 11,116,000 |  Mbuji-Mayi  Kananga | ||||
| 2 | Lubumbashi | Haut-Katanga | 1,936,000 | ||||||
| 3 | Mbuji-Mayi | Kasaï-Oriental | 1,919,000 | ||||||
| 4 | Kananga | Kasaï-Central | 1,119,000 | ||||||
| 5 | Kisangani | Tshopo | 1,001,000 | ||||||
| 6 | Goma | Hilagang Kivu | (pagtataya) 1,000,000[2] | ||||||
| 7 | Bukavu | Timog Kivu | (pagtataya) 1,000,000[3] | ||||||
| 8 | Tshikapa | Kasaï | (pagtataya) 600,000[4] | ||||||
| 9 | Masina | Kinshasa | 485,167 | ||||||
| 10 | Kolwezi | Lualaba | 453,147 | ||||||
Ang lathalaing ito na tungkol sa Heograpiya at Demokratikong Republika ng Congo ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
- ↑ "The World Factbook: Africa - Congo, Democratic Republic of the". The World Factbook. CIA. Nakuha noong Abril 13, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "DRC: Watching the volcanoes". IRIN News. IRIN. 16 Pebrero 2010. Nakuha noong 14 Abril 2015.
Against these odds, the population of Goma has grown to about one million from 400,000 in 2004 and 250,000 in 2002, making it difficult to evacuate in the event of a volcanic eruption, a military observer in Goma said.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Matías, Juan (28 Enero 2014). "DRC: 690 people treated for cholera in Bukavu". Médecins Sans Frontières. Nakuha noong 14 Abril 2015.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Baker, Aryn (Agosto 27, 2015). "Inside the Democratic Republic of Congo's Diamond Mines". Time. Nakuha noong Abril 13, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)