ข้ามไปเนื้อหา

ภาษาบาหลี

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ภาษาบาหลี
ᬪᬵᬱᬩᬮᬶ, ᬩᬲᬩᬮᬶ1
Bhāṣa Bali, Basä Bali1
ภูมิภาคเกาะบาหลี, นูซาเปอนีดา, เกาะลมบก และเกาะชวา ประเทศอินโดนีเซีย
ชาติพันธุ์
จำนวนผู้พูด3.3 ล้านคน  (2000)[1]
ตระกูลภาษา
รูปแบบก่อนหน้า
ภาษาบาหลีเก่า
  • ภาษาบาหลี
ระบบการเขียนอักษรละติน
อักษรบาหลี
สถานภาพทางการ
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน อินโดนีเซีย
รหัสภาษา
ISO 639-2ban
ISO 639-3ban
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด
ผู้พูดภาษาบาหลี


ภาษาบาหลี (Basä Bali) เป็นภาษากลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซียที่มีผู้พูด 3.3 ล้านคน (ข้อมูลเมื่อ ค.ศ. 2000) ในเกาะบาหลี รวมทั้งในภาคเหนือของนูซาเปอนีดา ภาคตะวันตกของเกาะลมบก ภาคตะวันออกของเกาะชวา[2] ภาคใต้ของเกาะสุมาตรา และเกาะซูลาเวซี ประเทศอินโดนีเซีย[3] ผู้พูดชาวบาหลีส่วนใหญ่รู้ภาษาอินโดนีเซียด้วย ใน ค.ศ. 2011 สำนักงานวัฒนธรรมบาหลีประมาณจำนวนผู้ที่ยังพูดภาษาบาหลีในชีวิตประจำวันในเกาะบาหลีว่ามีน้อยกว่า 1 ล้านคน กล็อตโตล็อก จัดให้ภาษานี้มีสถานะ "ไม่อยู่ในภาวะใกล้สูญ"[4]

การจำแนก

[แก้]

ภาษาบาหลีจัดอยู่ในกลุ่มภาษามาลาโย-โพลีเนเซียของตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน ภายในกลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซีย ภาษานี้เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มย่อยภาษาบาหลี–ซาซัก–ซุมบาวา[5] ภาษาบาหลีมีวิธภาษาเด่น ๆ 3 วิธภาษา ได้แก่ บาหลีที่สูง บาหลีที่ลุ่ม และนูซาเปอนีดา[4]

ประชากร

[แก้]

จากสำมะโนประชากร ค.ศ. 2000 มีผู้พูดภาษาบาหลีในประเทศอินโดนีเซีย 3.3 ล้านคน ส่วนใหญ่อยู่ในเกาะบาหลีและบริเวณโดยรอบ

ใน ค.ศ. 2011 สำนักงานวัฒนธรรมบาหลีประมาณว่ายังมีผู้คนที่พูดภาษาบาหลีในชีวิตประจำวันในเกาะบาหลีไม่เกิน 1 ล้านคน เพราะในเขตเมือง พ่อแม่ใช้เพียงภาษาอินโดนีเซียหรือแม้แต่ภาษาอังกฤษเป็นภาษาต่างชาติ ในขณะที่บทสนทนาในชีวิตประจำวันหายไปจากสถาบันและสื่อมวลชนแล้ว มีผู้ไม่คุ้นชินกับภาษาเขียนของภาษาบาหลีมากขึ้น และชาวบาหลีส่วนใหญ่ใช้ภาษาบาหลีเฉพาะการสื่อสารด้วยวาจาโดยมีคำจากภาษาอินโดนีเซียปะปนอยู่บ่อยครั้ง แต่ในพื้นที่ที่มีการอพยพข้ามถิ่นนอกเกาะบาหลี กลับมีการใช้ภาษาบาหลีอย่างมากและเชื่อว่ามีบทบาทสำคัญต่อความอยู่รอดของภาษา[6]

สัทวิทยา

[แก้]

สระ

[แก้]
สระบาหลี
หน้า กลาง หลัง
สูง i u
กลาง e ə o
ต่ำ a

การสะกดอย่างเป็นทางการใช้รูป a แทนทั้งหน่วยเสียง /a/ และ /ə/ อย่างไรก็ตาม a มักออกเสียงเป็น [ə] เมื่ออยู่ท้ายคำ และ [ə] ยังปรากฏในหน่วยคำเติมหน้า ma-, pa- และ da-[7]

พยัญชนะ

[แก้]
พยัญชนะบาหลี
ริมฝีปาก ปุ่มเหงือก เพดานแข็ง เพดานอ่อน เส้นเสียง
เสียงนาสิก m n ɲ ŋ
เสียงหยุด/เสียงกักเสียดแทรก p b t d t͡ʃ d͡ʒ k g
เสียงเสียดแทรก s h
เสียงเปิด w l j
เสียงรัว r

การเน้นหนัก

[แก้]

คำในภาษาบาหลีจะเน้นเสียงหนักที่พยางค์สุดท้าย[7]

ระบบการเขียน

[แก้]

ภาษาบาหลีมีระบบการเขียน 2 ระบบ คือ อักษรบาหลี และอักษรละตินในปัจจุบัน

อักษรบาหลี

[แก้]
รูปพยัญชนะบาหลี
หมายเหตุ: อักษรชุดนี้เรียงตามลำดับพยัญชนะชวา

อักษรบาหลี (Aksara Bali, ᬅᬓ᭄ᬱᬭᬩᬮᬶ) ซึ่งเรียงลำดับแบบฮานาจารากา (ᬳᬦᬘᬭᬓ) เป็นอักษรสระประกอบที่พัฒนามาจากอักษรพราหมีในอินเดีย จารึกแรกที่สุดเท่าที่รู้จักสืบได้ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 9[8] ปัจจุบัน มีผู้รู้จักคุ้นเคยกับอักษรบาหลีดั้งเดิมน้อยมาก[9]

อักษรละติน

[แก้]

ในปัจจุบัน โรงเรียนในเกาะบาหลีสอนภาษาบาหลีโดยใช้อักษรละติน (โรมัน) ซึ่งมีชื่อว่า ตูลีซันบาลี (Tulisan Bali)[10]

ภาพ

[แก้]

หมายเหตุ

[แก้]

^1 ในอักษรบาหลี คำยืมจากภาษาสันสกฤตและภาษากาวีมีอักขรวิธีที่แตกต่างจากคำบาหลีดั้งเดิม อักษรบาหลีชุดแรกเริ่มได้รับอิทธิพลจากอักขรวิธีภาษาสันสกฤตและภาษากาวี ดังเช่นคำว่า บาซา แผลงมาจากคำภาษาสันสกฤตว่า भाषा (ภาษา) ในขณะเดียวกัน ไม่มีการใช้เครื่องหมายเสริมสัทอักษรในภาษาบาหลีที่เขียนด้วยอักษรละติน ดังนั้น ทั้ง ᬪᬵᬱᬩᬮᬶ และ basa Bali ต่างก็เป็นรูปสะกดมาตรฐาน

ดูเพิ่ม

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ภาษาบาหลี ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
  2. Ethnologue.
  3. Clynes, Adrian (1995). Topics in the Phonology and Morphosyntax of Balinese (วิทยานิพนธ์ PhD). Australian National University. doi:10.25911/5d77865d38e15. hdl:1885/10744.
  4. 4.0 4.1 "Glottolog 4.3 - Balinese". glottolog.org. สืบค้นเมื่อ 2021-04-27.
  5. Adelaar, K. Alexander (2005). "The Austronesian languages of Asia and Madagascar: a historical perspective". ใน Adelaar, K. Alexander; Himmelmann, Nikolaus (บ.ก.). The Austronesian languages of Asia and Madagascar. London: Routledge. pp. 1–42.
  6. Ni Komang Erviani (March 30, 2012). "Balinese Language 'Will Never Die'". The Jakarta Post (ภาษาอังกฤษ).
  7. 7.0 7.1 Spitzing, Günter (2002). Practical Balinese: Phrasebook and Dictionary. Rutland VT: Tuttle Publishing. p. 22.
  8. Beratha, Ni Luh Sutjiati (1992). Evolution of Verbal Morphology in Balinese (วิทยานิพนธ์ PhD). Australian National University. doi:10.25911/5d7786429c1ff. hdl:1885/109364.
  9. "Balinese (Basa Bali)". Omniglot. สืบค้นเมื่อ 2021-01-30.
  10. Eiseman, Fred B., Jr. "The Balinese Languages". Bali Vision. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-08-19.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]