Adaptatsija
Adaptatsija (az lotinī adaptation – mutobiqat, sozgorī) — qobilijati ba şaroiti muhit mutobiq gaştani mavçudot. Dar natiçai adaptatsija mavçudot hangomi taƣjir joftani şaroiti sukunat az mahvşavī emin memonad. Dar çarajoni tahavvulot aksar alomatu xususijathoe, ki dar jak şaroit ba vuçud meojand, dar şaroiti nav nodarkor va hatto zararnok meşavand. Tahavvuloti divergentī va konvergentī nav'hoi adaptatsija meboşand. Hangomi tahavvuloti divergentī az jak sarnasli umumī mavçudoti çoji sukunataşon gunogun inkişof mejoband. Masalan, hamai hajvonoti şirxūri hamrohakdor, ki dar şaroiti gunogun zindagī mekunand (gavaznu zargūş dar rūi zamin, majmunu sançob dar daraxt, kit dar ob va ƣajra), az çonvaroni pançadori haşarotxūr ba vuçud omadaand. Bo vuçudi in, dar natiçai adaptatsija miqdor va şakli dandonho, darozī va miqdori ustuxonhoi dastu po, zicī va rangi mūji onho taƣjir joftaand. Dar asnoi tahavvuloti konvergentī namudi zohiriji ba'ze hajvonote, ki pajdoişaşon gunogun ast, binobar jakxela budani şaroiti zindagī monand meşavad. Masalan, pojhoi kūrmuş va kallamuşi xaltador dar natiçai adaptatsija baroi zaminkanī muvofiq gaştaand, hol on ki ƣizoi kūrmuş haşarot buda, ƣizoi kallamuşi xaltador çonvari xojanda ast. Organizmho az nigohi fiziologī niz ba şaroiti sukunat mutobiq meşavand. Masalan, dar natiçai adaptatsija ba'ze hajvonot ba xobi zimistona meravand, parandaho ba mamlakathoi garm mekūcand va ƣajra.
Ezoh
[viroiş | edit source]Sarcaşma
[viroiş | edit source]- A — Asos. — D. : SIEMT, 2011. — 608 s. — (Ensiklopedijai Milliji Toçik : [taxm. 25 ç.] / sarmuharrir A. Qurbonov ; 2011—2023, ç. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.