Abdol

Abdól (ar. أبدال‎ — çojnişin, ivazkunanda, xalifa) — jak zinai silsilai marotibi maşoixi sufija, ki az haft tan orifoni poku neksirişt iboratand.

Maqomu manzalat

Tibqi ittiloi muhaqqiqi Eronī Abdulhusajni Zarrinkūb, buzurgoni sufija, ki iborat az 356 nafar meboşand, az rūi maqomu manzalati işƣolkardaaşon dar ma'rifati tasavvufī silsilai marotibero taşkil medihand, ki dar on qutb dar ra'si in silsila qaror dorad, sipas naqib (setanon), ba'd abdol (hafttanon) va ba'd martabahoi digar xohand omad. Dar in silsilai marotib Abdol maqomi maxsusi vasatī dorad va dar olami ulvī niz şomili namodi (simvol) xud meboşad. Rūzbahoni Baqlī dar «Abhar-ul-oşiqin» ovarda, ki dar kanori sitorai qutbī dar osmoni bekaron ba surati falaki «xirs» haft çismi muniri osmonī (sitorai haftdodaron) vuçud dorand, ki in namodest az haft maşoixi buzurgi sufija. In maşoix bo darki ramzu rozi olami ulvī haft iqlimi olami getiro ba tavri nopajdo ba uhda dorand. Ba iborai digar, haft ravzanae az olami getī ba sūi olami malakut vuçud dorad, ki solikoni tariqat ba vositai abzorhoi ma'rifati irfonī ba kungurai arşi ilohī merasand va ofaridgori xudro dark menamojand. Agar in matlabro boz ham sodatar karda gūem, abdol jo xud hafttanon dar martabae az silsilai marotibi maşoix qaror dorand, ki ba tufajli ma'rifati irfonī va inojati ilohī asrori haqiqatro bevosita dark namuda, har jake az onho, dar navbati xud, maqomi qutbi manotiqi jak iqlimi olami getiro ba uhda dorand va dar haft gūşai (iqlimi) olam hukmfarmoī xohand kard. Dar adabijoti tasavvufī sohibi iqlimi avvali olam Xalilulloh, sohibi iqlimi dujum Muso, sohibi iqlimi sejum Horun, sohibi iqlimi cahorum Idris, sohibi iqlimi pançum Ja'qub, sohibi iqlimi şaşum Iso va sohibi iqlimi haftum Abulbaşar qalamdod şudaast. Haft jo xud abdol bo mururi zamon jake pas az digare çojnişini in pajƣambaron xohand şud. Ja'ne abdol jo xud jake az hafttanon agar in dunjoi foniro padrud gūjad, çoji ūro jake az dahtanon va çoji dahtanonro jake az ciltanon pur xohad kard. In miqdor baroi hameşa sobit xohad mond. Abdol ma'mulan az nizomi olam boxabarand, orifi asmo' va sifati ilohiand. Dar irfoni nazarī in mas'ala zimni bahsi masoili marbut ba Insoni komil ahamijati xossa pajdo kard.

Adabijot

• Abdulhusajni Zarrinkūb, Arzişi merosi sufija, T., 1343, h. ş.
• Abdulhusajni Ansorī, Çavohiri Ƣajbī, Nuvalkişur, 1898; h. ş.
• Doirat-ul-maorifi buzurgi islomī, ç.1, T., 1383 h. ş.