Воловотке
Volovotke | |
---|---|
Tipska vrsta Orobanche elatior | |
Naučna klasifikacija | |
Carstvo: | |
Divizija: | |
Klasa: | |
Red: | |
Porodica: | Orobanchaceae |
Rodovi | |
spisak važnijih rodova je u tekstu |
Volovotke (Orobanchaceae), porodica skrivenosemenica iz reda Lamiales obuhvata oko 90 rodova sa više od 2.000 vrsta. Većina navedenih rodova ranije je svrstavana, a prema nekim klasifikacijama i danas se svrstava u porodicu Scrophulariaceae, ali zajedno predstavljaju specifičnu porodicu parazitskih i poluparazitskih rodova[1] biljaka koje žive na korenovima biljaka domaćina.[2]
Osnovne odlike
[uredi | uredi izvor]Biljke iz porodice volovotki su jednogodišnje, dvogodišnje ili višegodišnje, zeljaste ili žbunaste parazitske biljke bez hlorofila. Kao i većina parazitskih biljaka i volovotke su vezane za svoje domaćinu pomoću haustorija,[a] koje prenose hranljive materije od domaćina do parazita. Poluparazitske vrste poseduju i dodatni, lateralni korenov sistem.[4]
Kod najvećeg broja rodova stablo je nerazgranato, žućkaste boje (etiolirano), sa tragovima hlorofila. Listovi su jako redukovani, svedeni na ljuspe.[2] Postavljeni su naizmenično, spiralno raspoređeni.[5]
Cvetovi su sa petočlanim cvetnim omotačem, krunica je dvousnata, prašnika je četiri, a sinkarpni gineceum je sa nadcvetnim plodnikom. Skupljeni su u grozdaste cvasti. Plod je čaura sa velikim brojem sitnih semena.[2]
Rasprostranjenost
[uredi | uredi izvor]Volovotke su kosmopolitska porodica. Rasprostranjene su u umerenom pojasu Evrope, Afrike, Amerike, Azije i Australije.[5]
Rodovi
[uredi | uredi izvor]- Aeginetia (parazit)
- Agalinis (poluparazit)
- Alectra (poluparazit)
- Asepalum (poluparazit)
- Aureolaria (poluparazit)
- Bartsia (poluparazit)
- Bellardia (poluparazit)
- Boschniakia (parazit)
- Brandisia (poluparazit)
- Buchnera (poluparazit)
- Bungea (poluparazit)
- Buttonia (poluparazit)
- Castilleja (poluparazit)
- Cellulanus parvus (parazit)
- Centranthera (poluparazit)
- Christisonia (parazit)
- Cistanche (parazit)
- Clevelandia (poluparazit)
- Conopholis (parazit)
- Cordylanthus (poluparazit)
- Cycnium (poluparazit)
- Cymbaria (poluparazit)
- Dasistoma (poluparazit)
- Epifagus (parazit)
- Escobedia (poluparazit)
- Eremitilla (parazit)
- Esterhazya (poluparazit)
- Euphrasia (poluparazit)
- Gerardiina (poluparazit)
- Ghikaea (poluparazit)
- Gleadovia (parazit)
- Graderia (poluparazit)
- Harveya (parazit)
- Hedbergia (poluparazit)
- Hyobanche (parazit)
- Lamourouxia (poluparazit)
- Lathraea (parazit)
- Leptorhabdos (poluparazit)
- Leucosalpa (poluparazit)
- Lindenbergia (nije parazit)
- Macranthera (poluparazit)
- Magdalenaea (poluparazit)
- Mannagettaea (parazit)
- Melampyrum (poluparazit)
- Melasma (poluparazit)
- Micrargeria (poluparazit)
- Micrargeriella (poluparazit)
- Monochasma (poluparazit)
- Nesogenes (poluparazit)
- Nothobartsia (poluparazit)
- Nothochilus (poluparazit)
- Odontites (poluparazit)
- Omphalotrix (hemiparasitic)
- Ophiocephalus (poluparazit)
- Orobanche (parazit)
- Orthocarpus (poluparazit)
- Parastriga (poluparazit)
- Parentucellia (poluparazit)
- Pedicularis (poluparazit)
- Petitmenginia (poluparazit)
- Phacellanthus (parazit)
- Phelypaea (parazit)
- Phtheirospermum (poluparazit)
- Physocalyx (poluparazit)
- Platypholis (parazit)
- Pseudobartsia (poluparazit)
- Pseudomelasma (poluparazit)
- Pseudosopubia (poluparazit)
- Pseudostriga (poluparazit)
- Pterygiella (poluparazit)
- Radamaea (poluparazit)
- Rehmannia (nije parazit, ponekad se svrstava van porodice Orobanchaceae, kao sestrinski takson)
- Rhamphicarpa (poluparazit)
- Rhaphispermum (poluparazit)
- Rhinanthus (poluparazit)
- Rhynchocorys (poluparazit)
- Schwalbea (poluparazit)
- Seymeria (poluparazit)
- Sieversandreas (poluparazit)
- Silviella (poluparazit)
- Siphonostegia (poluparazit)
- Sopubia (poluparazit)
- Spirostegia (poluparazit)
- Striga (poluparazit)
- Tetraspidium (poluparazit)
- Thunbergianthus (poluparazit)
- Tienmuia (parazit)
- Tozzia (poluparazit)
- Triaenophora (nije parazit)
- Triphysaria (poluparazit)
- Vellosiella (poluparazit)
- Xizangia (poluparazit)
- Xylocalyx (poluparazit)[6]
Važnije vrste iz porodice volovotki
[uredi | uredi izvor]-
Euphrasia rostkoviana - Vidac
-
Lathraea squamaria - Potajnica
-
Orobanche minor - Mala vodnjača
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Napomene
[uredi | uredi izvor]Референце
[uredi | uredi izvor]- ^ а б Angiosperm Phylogeny Group (2009). „An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III” (PDF). Botanical Journal of the Linnean Society. 161 (2): 105—121. doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x. Приступљено 6. 07. 2013.
- ^ а б в Kojić 2004, стр. 335-336
- ^ „Haustorij”. Hrvatska enciklopedija. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Приступљено 20. 4. 2017.
- ^ Westwood, James H.; Yoder, John I.; Timko, Michael P.; dePamphilis, Claude W. (1. 04. 2010). „The evolution of parasitism in plants”. Trends in Plant Science. 15 (4): 227—235. ISSN 1878-4372. PMID 20153240. doi:10.1016/j.tplants.2010.01.004.
- ^ а б Zhang, Zhi-Yun; Tzvelev, Nikolai N. „Orobanchaceae”. Flora of China. Приступљено 17. 4. 2017.
- ^ „Orobanchaceae”. The Plant List. Приступљено 20. 4. 2017.
Литература
[uredi | uredi izvor]- Kojić, Momčilo; Pekić, Sofija; Dajić, Zora (2004). Botanika. Beograd: Draganić. ISBN 978-86-441-0571-8.
Спољашње везе
[uredi | uredi izvor]- „OROBANCHACEAE”. mobot.org. Приступљено 17. 4. 2017.