Vladimir Protić
| Sveštenomučenik Vladimir Protić | |
|---|---|
 Iguman Vladimir Protić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1843. |
| Mesto rođenja | Klinovac, Kneževina Srbija, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1915. |
| Mesto smrti | kod sela Lukarce, Kraljevina Srbija |
| Svetovni podaci | |
| Poštuje se u | Pravoslavna crkva |
| Kanonizacija | maj 2017, Beograd od strane Sveti Arhijerejski Sabor Srpske pravoslavne crkve |
| Glavno svetilište | Manastir Prohor Pčinjski |
| Praznik | 16/29. maj |
Sveštenomučenik Vladimir Protić rođen kao Stojan (rođen 25. januara 1843. u Klinovcu — preminuo oktobra 1915. na plkanini Rujan kod sela Lukarce) je srpski svetitelj, iguman manastira Sveti Prohor Pčinjski.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Mladost i sveštenstvo
[uredi | uredi izvor]Rođen je u svešteničkoj porodici u selu Klinovac u blizini manastira Sveti Prohor Pčinjski. Iz njegove porodice je poticalo osam sveštenika i jedan vladika. Njegov otac sveštenik Veličko je imao tri sina Stojana, Stojilka i Atanasa. Stojan i Stoilko su bili sveštenici.[1].
Bio je oženjen Jelenom Uzunović iz sela Buštranje. Sa njom je imao dva sina Jovana i Milana. Rukopoležen je za sveštenika 1873. godine u svom rodnom selu Klinovcu.[1]
U njegovoj kući se nalazila jedna od prvih škola u ovom kraju. Godine 1890. Vladimir Karić je poslao Davida Dimitrijevića kao prvog učitelja u ovaj kraj. Pošto niko nije smeo da ga primi iz straha od Turaka, primio ga je sveštenik Stojan. Učitelj David je kod njega u kući ostao tri godine.[1]
Manastirski život
[uredi | uredi izvor]Pošto mu je žena preminula zamonašio se u manastiru Sveti Prohor Pčinjski 16. oktobra 1902. godine. Zamonašio ga je mitropolit skopski Firmilijan, prvi srpski mitropolit mitropolije skopske. Tada dobija duhovno ime Vladimir.[1]
Nakon dva dana od kada se zamonašio postaje i iguman manastira Svetog Prohora Pčinjskog.[1]
Kao iguman radio je na obnovi stare oronule manastirske crkve, koja za vreme njegovog službovanja dobija današnji oblik. Takođe je izgrađen nov konak pod pokroviteljstvom kralja Petra I Karađorđevića, poznat kao Kraljev konak.[1]
Sve do 1912. godine manastir Svetog Prohora Pčinjskog se nalazio u Osmanskom carstvu. Pripadao je Kosovskom vilajetu, Preševskoj kazi. U periodu kada je Vladimir postao iguman manastira otpočela se i Borba za Makedoniju, a manastir je bio važan centar srpskog naroda u tim krajevima. Već 1902. godine je osnovana Srpska četnička organizacija, a 1903. godine je izbio neuspešan Ilindenski ustanak. Nakon propasti ustanka u manastir je došla Turska vojska koja se tu zadržala neko vreme, a igumana Vladimira odvela u Preševo na ispitivanje. Nakon povratka u manastir iguman je nastavio da pomaže borce Srpske akcije u Makedoniji.[1]
Nakon bitke na Čelopeku iguman je četnicima nosio hranu i pomagao im da pređu granicu i sklone se u Srbiju. [1]
U oktobru 1912. godine srpska vojska pobeđuje Turke. Kada je oslobođen manastir iguman Vladimir služi moleban za srpsku vojsku.[1]
Smrt
[uredi | uredi izvor]
Nakon što su Bugari u oktobru 1915. zauzeli manastir počela su zločini nad srpskim stanovništvom. Iz manastira su odveli igumana Vladimira, jeromonaha Arsenija (Nikolića) i sveštenika Jovana (Markovića). Njih trojica su između 22-27. oktobra odvedeni na planinu Rujan i u blizini sela Lukarce mučeni. Sekli su ih na komade i još uvek žive zapalili. Bugarska vlast nije dozvolila da se njihova tela pokupe i sahrane. Tek nakon dužeg vremena dozvoljeno je porodici da ih sahrani. Vladimir je sahranjen pored crkve Svetog Nikole u Klinovcu.[1]
Nakon oslobođenja 1918. godine, na unutrašnjoj strani zapadnog zida crkve oslikan je lik Vladimira Protića.[1]
Kanonizacija
[uredi | uredi izvor]Na svom redovnom zasedanju u Patrijaršiji Srpskoj u Beogradu, 24. maja 2017. godine, a na predlog episkopa vranjskog Pahomija i punoće Eparhije vranjske, Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne Crkve uvrstio je u Kalendar Svetih Surduličke mučenike i igumana svetoprohorske obitelji Vladimira Protića. Dana 4. septembra 2017. godine, nakon parastosa koji je odslužio episkop vranjski Pahomije, izvršeno je iskopavanje njegovih zemnih ostataka, koji su potom preneti u manastirsku crkvu Prepodobnog Prohora Pčinjskog.[2]
Pravoslavna crkva ga proslavlja, zajedno sa mitropolitom skopskim Vikentijem, kao svetitelja 16. maja po crkvenom, a 29. maja po gregorijanskom kalendaru.[1]