Jump to content

Arsimi parashkollor

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Një kopsht fëmijësh në Malajzi 
Një kopsht fëmijësh në Gjermani në vitin 1956.
Shiko gjithashtu: Arsimi parafillor

Arsimi parashkollor përfshin arsimimin dhe edukimin e fëmijëve të moshës parashkollore, ose periudhën prej moshës 6 (gjashtë) muaj e deri sa ata të fillojnë shkollën fillore ose ndryshe, përfshin fëmijët ndërmjet moshës 2½ deri 6 vjet, e që paraqet periudhën para fillimit të arsimit të detyrueshëm në shkollë fillore.

Hyrje

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Institucionet e arsimit parashkollor mund të jenë private ose qeveritare dhe zakonisht përfshijnë kujdesin tërëditor, parashkollor, dhe/ose çerdhe (kindergarten).[1]

Terminologjia ndryshon sipas vendit. Në disa vende evropiane termi "kopshti i fëmijëve" ose "kindergarten"  i referohet arsimit formal të fëmijëve të klasifikuar sipas ISCED niveli 0, me një ose disa vite të tilla arsimit të detyrueshëm para se fëmijët të fillojnë shkollën fillore, sipas ISCED niveli 1.[2]

Historiku

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në një kohë kur arsimi dhe shkollimi kufizoheshin vetëm për fëmijët që kishin mësuar të shkruajnë dhe të lexojnë në shtëpi, kishte shumë përpjekje për ta bërë shkollën të arritshme edhe për jetimët ose për fëmijët e grave që punonin në fabrika.

Në vitin 1779, Johann Friedrich Oberlin dhe Louise Scheppler themeluan në Strasburg një institucion për kujdesin dhe edukimin e fëmijëve parashkollorë prindërit e të cilëve punonin gjatë ditës. [3] Në të njëjtën kohë, në vitin 1780, institucione të ngjashme për foshnje u krijuan në Bavari [4] Ndërkaq, në vitin 1802, Pauline zur Lippe themeloi një qendër parashkollore në Detmold.

Në vitin 1816, Robert Owen, një filozof dhe pedagog, hapi shkollën e parë britanike të foshnjave në New Lanark, Skoci. [5] [6] [7] Në bashkëpunim me sipërmarrjen e tij për fabrikat Owen donte që fëmijëve t'u jepej një edukim i mirë moral në mënyrë që ata të ishin të aftë për punë. Sistemi i tij ishte i suksesshëm në edukimin e fëmijëve me njohuri elementare të shkrim-leximi dhe aritmetikës. [8]

Samuel Wilderspin hapi shkollën e tij të parë të foshnjave në Londër në vitin 1819, [9] dhe vazhdoi të themelojë edhe qindra institucione të tjera. Ai publikoi shumë shkrime mbi këtë temë dhe veprimtaria e tij u bë model për shkollat e foshnjave në të gjithë Britaninë e Madhe. Loja ishte një pjesë e rëndësishme e sistemit të edukimit sipas Wilderspin. Ai konsiderohet si mësuesi i parë që përdori sheshin e lojërave në procesin mësimor. Në vitin 1823, Wilderspin botoi veprën me titull Mbi Rëndësinë e Edukimit të Fëmijëve të Varfër - On the Importance of Educating the Infant Poor, bazuar në shkollë. Ai filloi të punojë për Shoqërinë e Shkollave të Foshnjave vitin pasues, duke informuar të tjerët për pikëpamjet e tij. Ai gjithashtu shkroi edhe veprën me titull "Sistemi i Foshnjoreve - The Infant System", në të cilet flet për zhvillimin e fuqive fizike, intelektuale dhe morale për të gjithë fëmijët nga një deri në shtatë vjeç".

Më 27 maj të vitit 1828 kontesha hungareze Therese Brunsvik (1775–1861), e cila kishte njohur personalisht pedagogun zviceran Johann Heinrich Pestalozzi, dhe ishte nën ndikimin e pikëpamjeve të tij, në qytetin Buda hapi një institucion parashkollor të njohur si 'Kopshti i engjëjve' - hungarisht: Angyalkert. Ky ishte i pari nga njëmbëdhjetë qendra të kujdesit që ajo themeloi për fëmijë të vegjël. [10] Në vitin 1836 ajo ngriti një institut për themelimin e qendrave parashkollore. Idetë e saj u pëlqyen në mesin e fisnikërisë dhe klasës së mesme hungareze gjë që edhe u kopjuan në të gjithë mbretërinë hungareze.

Institucionet parashkollore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Bartës të edukimit dhe arsimit të fëmijëve në periudhën parashkollore janë institucionet arsimore parashkollore si:

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Buysee, V.; P. W. Wesley (2005). Consultation in Early Childhood Settings (në anglisht). Baltimore: Paul H. Brookes Publishing. ISBN 978-1-55766-774-8.
  • Center for Public Education. (March 2007). Retrieved 2 July 2009, from http://www.centerforpubliceducation.org/Main-Menu/Pre-kindergarten/Pre-Kindergarten/Pre-kindergarten-What-the-research-shows.html Arkivuar 3 korrik 2013 tek Archive.today
  • Condillac, E. B. (1746/1970, 2001). Essai sur l'origine des connaissances [Essay on the origin of human knowledge] in Oeuvres Completes Tome 1. Genève: Slatkine reprints. Retrieved from http://www.slatkine.com/. In addition, translated from the French of the Abbé de Condillac by Hans Aarsleff, Cambridge, MA: Cambridge University Press.
  • Condillac, E. B. (1749/1970, 1982). Traité des systèmes [Treatise on the systems] in Oeuvres Completes Tome 2. Genève: Slatkine reprints. Retrieved from http://www.slatkine.com/. In addition, translated from the French of the Abbé de Condillac by Franklin Philip, Philosophical Writings of Etienne Bonnot, Abbé de Condillac (Vol. I), Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
  • Condillac, E. B. (1754/1982). Traité des sensations [Treatise on the sensations]. Genève: Slatkine reprints. Retrieved from http://www.slatkine.com/. In addition, translated from the French of the Abbé de Condillac by Franklin Philip, Philosophical Writings of Etienne Bonnot, Abbé de Condillac, and (Vol. I), Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
  • Condillac, E. B. (1756). An essay on the origin of human knowledge. In Locke's Essay on the Human Understanding. Translated from the French of the Abbé de Condillac by Thomas Nugent. London, England: J. Nourse. Retrieved 23 September 2008 from https://books.google.com/books?id=rp_go5DhQqQC.
  • Fay, J. & Funk, D. (1995). Teaching with love & logic. Golden, CO: The Love & Logic Press, Inc.
  • Glasser, W. (1984). Self-importance boosts learning. The School Administrator 45, 16–18.
  • Glasser, W. (1996). "Then and now. The theory of choice". Learning (në anglisht). fq. 20–22. Marrë më 30 shtator 2013.
  • Heyman, G., Dweck, C., & Cain, K. (1992). Young children's vulnerability to self-blame and helplessness: Relationship to beliefs about goodness. Child Development, 63, 401-415.
  • Individuals with Disabilities Individualizing Education Act (IDEA) Data. (2006). Part B child count data [Table]. Retrieved 25 May 2008, from https://web.archive.org/web/20130727110604/http://www.ideadata.org/PartBData.asp
  • Itard, J. M. G. (1962). The wild boy of Aveyron. (G. Humphrey & M. Humphrey, Trans.). New York: Appleton-Century-Crofts. (Original works published 1801 and 1806).
  • Levin, H.M.; Schwartz, H.L. (2007). What is the cost of a preschool program? (në anglisht). National Center for the study of Privatization in Education. Symposium conducted at the meeting of the AEFA Annual Conference, Baltimore, Maryland.
  • McCollum, J. A.; Yates, T. (1994). Dyad as focus, triad as means: A family-centered approach to supporting parent-child interactions (në anglisht). Vëll. 6. Infants and Young Children. fq. 54–63. doi:10.1097/00001163-199404000-00008.
  • Reeves, K. (2000). Preschool in the public schools (në anglisht). American Association of School Administrators. 1-9
  • Skinner, B. F. (1954). The science of learning and the art of teaching (në anglisht). Vëll. 24. Harvard Educational Review. fq. 86–87.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Ligji për arsimin parashkollor
  2. ^ "Kopje e arkivuar" (PDF) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 9 tetor 2016. Marrë më 23 shtator 2017.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  3. ^ Samuel Lorenzo Knapp (1846), Female biography: containing notices of distinguished women Philadelphia: Thomas Wardle. p. 230
  4. ^ Manfred Berger, "Kurze Chronik der ehemaligen und gegenwärtigen Ausbildungsstätten für Kleinkindlehrerinnen, Kindergärtnerinnen, Hortnerinnen ... und ErzieherInnen in Bayern" Arkivuar 4 shtator 2013 tek Wayback Machine in '‘Das Kita-Handbuch ‘‘, ed. Martin R. Textor
  5. ^ Vag, Otto (mars 1975). "The Influence of the English Infant School in Hungary". International Journal of Early Childhood (në anglisht). 7 (1): 132–136. doi:10.1007/bf03175934.
  6. ^ "New Lanark Kids: Robert Owen" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 15 gusht 2010. Marrë më 1 dhjetor 2013.
  7. ^ Education in Robert Owen's New Society: the New Lanark Institute and schools
  8. ^ "Socialist – Courier: Robert Owen and New Lanark" (në anglisht). Socialist-courier.blogspot.co.uk. 29 qershor 2012. Marrë më 27 nëntor 2013.
  9. ^ Wilderspin, Samuel (1823). The Importance of Educating the Infant Poor (në anglisht). London: W. Simpkin & R. Marshall, Goyder, printer. fq. 3.
  10. ^ Public Preschool Education in Hungary: A Historical Survey, 1980
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Arsimi_parashkollor&oldid=2681842"