Pedosfera
.jpg)
Pedosfera (Gre: pedon - dheu), është mbështjellës i dheut - tokës, gjegjësisht shtresës së imët të punueshme të Korës së Tokës. Toka (dheu) është shtresa e hollë e shkriftë e sipërfaqes së Tokës, e cila punohet dhe paraqet bazën për zhvillimin e bujqësisë, sepse shfrytëzohet për kultivimin e bimëve të ndryshme. Formimi i kësaj shtrese të tokës- dheut, varet nga disa faktorë: klima, relievi, përbërja gjeologjike e shkëmbinjve, bota bimore e shtazore dhe nga vet aktiviteti i njeriut.
Krijimi i tokës është një proces i gjatë, sepse me shkatërrimin e shkëmbinjve dhe me shndërrimin e botës organike në thermi të imëta, krijohet shtresa sipërfaqësore e tokës së punueshme- dheut. Pra, nga thërrmimin -tjetërsimi i shkëmbinjve dhe nga organizmat e ngordhur të botës bimore e shtazore, krijohet shtresa pjellore e tokës, humusi.
Llojet e tokave
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Llojet e shumta të tokave në botë mund të ndahen në tre tipa themelorë: toka laterite, toka e zezë, dhe toka podzole. Mirëpo, ekzistojnë edhe variante të ndryshme apo tipa kalimtarë (nëntipa). Toka laterite - Formohet ne krahinat ekuatoriale dhe tropikale. Krijohen ne kushtet e lageshtisë së madhe dhe te temperaturave te larta, ku alternimi dhe procesi i transformimit te materieve organike dhe i mineraleve është shume i shpejte dhe shperlarja e materieve është shume e madhe. Kështu ne toke grumbullohen materiet e patretura, ose veshtire treten sidomos oksidet e hekurit dhe te aluminit, te cilat i japin tokes ngjyren e kuqe. Por ato permbajn edhe deri 30% hekur, ku përdoren edhe për xehe.
Degradimi i tokave
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Rëndësia e tokave
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dherat jane te rendesishme per mbjelljen e bimeve qe jane shume te rendesishme per njeriun,ato jane te rendesishme per krijimin e plehrave te ndryshme (humusit) qe behet nga mbetja organike e bimeve dhe kafsheve.Ato jane te rendesishme sepse na mbrojne sadopak nga levizja e plakave tektonike.