Guatemala: Iäruttâs siijđo versioi kooskâst
→Eennâmtiätu: Guatemala alemus saje lii Tajumulco, mii lii 4 203 m stratotullâvääri Guatemala viestârist. Ton vyeligumos saje vist lii Karibiameerâ riddo (0 m). <!-- |
|||
| Raddalâs 79 | Raddalâs 79 | ||
{{Válduartikkâl|[[Listo Guatemala tullâvaarijn]]}} |
{{Válduartikkâl|[[Listo Guatemala tullâvaarijn]]}} |
||
Guatemalast láá maaŋgah [[tullâvääri]]h. Tain alemus lii [[Acatenango]] (3 976 m). Stuárráámus uási Guatemala tullâvaarijn iä lah aktiivliih, já toi majemuš russoom lâi holoseenist.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://volcano.si.edu/volcanolist_countries.cfm?country=Guatemala|nommâ=Global Volcanism Program {{!}} Guatemala Volcanoes|almostittem=Smithsonian Institution {{!}} Global Volcanism Program|čujottum=2023-06-02|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> |
Guatemalast láá maaŋgah [[tullâvääri]]h. Tain alemus lii [[Acatenango]] (3 976 m). Stuárráámus uási Guatemala tullâvaarijn iä lah aktiivliih, já toi majemuš russoom lâi holoseenist.<ref>{{Nettikäldee|čujottâs=https://volcano.si.edu/volcanolist_countries.cfm?country=Guatemala|nommâ=Global Volcanism Program {{!}} Guatemala Volcanoes|almostittem=Smithsonian Institution {{!}} Global Volcanism Program|čujottum=2023-06-02|ietf-kielâkoodi=en}}</ref> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
X alemus saje lii R čokke ( m). Ton vyeligumos saje vist lii Q riddo ( m). |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Guatemala alemus saje lii [[Tajumulco]], mii lii 4 203 m [[stratotullâvääri]] Guatemala viestârist. Ton vyeligumos saje vist lii Karibiameerâ riddo (0 m). |
|||
| ⚫ | |||
=== Šoŋŋâdâh === |
=== Šoŋŋâdâh === |
||
=== Biodiversiteet === |
=== Biodiversiteet === |
||
Versio 11. juovlâmáánu 2024 tme 04.28
| Guatemala täsiväldi República de Guatemala (espanjakielân) |
|
|---|---|
 lippu |
 vaakun |
.svg) |
|
| Staatâhäämi | täsiväldi |
| President | Alejandro Giammattei |
| Uáivikaavpug | Guatemala |
| Vijđodâh | 108 889 km² |
| – sisčääci |
0,4 % |
| Ässeeloho (2018) | 17 263 239 |
| – ässeesaahâdvuotâ | 129 ässed/km² |
| Virgáliih kielah | espanjakielâ |
| Vaaluut | Guatemala quetzal (GTQ) |
| Äigi | UTC−6 |
| Jiečânâsvuotâ | |
| – Espanjast | 15. čohčâmáánu 1821 |
| Uánádâs | GT |
| Jotolâh | uálgispiälásâš |
| Sundenummeer | +502 |
| Internet TLD | .gt |
| Motto | "Libre Crezca Fecundo" |
| Aalmuglâšlaavlâ | Guatemala Feliz |
|
|
|
Guatemala lii staatâ Kuovdâ-Amerikist. Ton uáivikaavpug lii siämmáánommâsâš kaavpug Guatemala.
Eennâmtiätu
Sajadâh já rääjih
Guatemala lii staatâ Kuovdâ-Amerikist. Ton ránnjástaatah láá tavveen já viestârist Meksiko, tavenuorttân Belize, nuorttân Honduras já maadânuorttân El Salvador. Guatemalast staatârääjih láá ohtsis 1 667 km. Kuhemus rääji lii rääji Meksikoin, mii lii 958 km. Uánihumos rääji vist lii 199 km rääji El Salvadoráin:
- Belize-Guatemala rääji 266 km
- El Salvador-Guatemala rääji 199 km
- Honduras-Guatemala rääji 244 km
- Meksiko-Guatemala rääji 958 km
- Ohtsis 1 667 km
Guatemalast máádás lii Kuálhismeerâ já nuortâs lii Karibiameerâ. Täi merâi riddo lii ohtsis suulân 400 km.
Geologia
Tullâväärih
- Válduartikkâl: Listo Guatemala tullâvaarijn
Guatemalast láá maaŋgah tullâväärih. Tain alemus lii Acatenango (3 976 m). Stuárráámus uási Guatemala tullâvaarijn iä lah aktiivliih, já toi majemuš russoom lâi holoseenist.[1]
Morfologia
Guatemala alemus saje lii Tajumulco, mii lii 4 203 m stratotullâvääri Guatemala viestârist. Ton vyeligumos saje vist lii Karibiameerâ riddo (0 m).
Haldâttâh já politiik
Kuávlulâš jyehim
- Válduartikkâl: Guatemala departementeh
Guatemala lii juohhum 22 departementân[2] (departamentos), moh láá juohhum 340 kieldân[3] (municipios).
Departementeh láá:
 |
|
|
Viehâdâh
Kielah
Guatemala vuáđulaavâ 143 § mield já Guatemala ive 1993 aalmuglâškielâlaavâ 1 § mield staatâ virgálâš kielâ lii espanjakielâ.[4][5] Tom sárnuh suulân 93 % guatemalalijn juo-uv ennikiellân teikkâ nubben kiellân. Espanjakielâ lasseen Guatemalast láá 23 aalmuglâškiellâd (espanjakielân idiomas nacionales). Täin 23 kielâst 21 kuleh mayakieláid. Mayakielâi lasseen aalmugâškieláid kuleh xinkakielâ já garifunakielâ, moh iä lah mayakielah.[5]
Škovlâlijd
- Lasetiäđuh Guatemalast láá sijđoost 84 (pittá 15. Läättinlâš Amerik enâmeh láá ovdáneijee-enâmeh) oppâkirjeest ŠE Amerik.
Fáádást eres soojijn
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Guatemala.
Käldeeh
- ↑ Global Volcanism Program | Guatemala Volcanoes Smithsonian Institution | Global Volcanism Program. Čujottum 2.6.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Departamentos de Guatemala Čujottum 13.10.2021 (espanjakielân)
- ↑ Petatán ya es el municipio número 340 de Guatemala Čujottum 13.10.2021 (espanjakielân)
- ↑ Guatemala vuáđulaahâ. Wikisource. Čujottum 17.10.2021 (espanjakielân)
- ↑ a â Guatemala aalmuglâškielâlaahâ . OHCHR. Čujottum 17.10.2021 (espanjakielân)