Rubab
|
Umjetnost izrade i sviranja na rubab | |
|---|---|
 Nematerijalna svjetska baština
| |
| |
 Afganistan,  Iran,  Tadžikistan,  Uzbekistan
| |
| Regija: | Azija |
| Godina upisa: | 2024. |
| ID: | 02143 |
| Ugroženost: | |
| Poveznica: | UNESCO |
Rubab (robab, rabab) je muzički žičani instrument i nacionalni muzički instrument u Afganistanu. Svira se i u Indiji, Pakistanu i Tadžikistanu.[1] Porijeklo vuče od rebaba, jednog od najranijih poznatih gudačkih instrumenata iz 8. vijeku u arapskom svijetu, od kojeg su postali i neki drugi instrumenti. Indijski rabab izvršio je veoma značajan uticaj na istoriju žičanih instrumenata, jer je kroz njega gudalo predstavljeno zapadnoj Evropi.[2]
Tijelo instrumenta je načinjeno od jednog komada izrezbarenog dudovog drveta. Glavom je od životinjske kože kao što je koza, i pokriva šuplju posudu koja obezbeđuje zvučnu komoru. Most leži na koži i drži se u poziciji zatezanjem žica. Ima tri melodijske žice koje su ugođene u kvartare, dvije ili tri žice za drone i do 15 simpatičnih (rezonantnih) žica. Žice se izrađuju od crijeva mladih koza (utrobe) ili najlona.
Izrađuje se u tri veličine:
- mali, sa 5 žica
- srednji, sa 19 žica
- veliki, sa 21 žicom, dužine i do 3 m.
Umjetnost izrade i sviranja na rubab upisani su na UNESCO-vu Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog naslijeđa čovječanstva kao element nematerijalnog kulturnog naslijeđa Afganistana, Irana, Tadžikistana i Uzbekistana,.[3]
Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog nasleđa na 4. zasjedanju koje je održano od 2 do 6. decembra 2024. god. u Asunsionu, Paragvaj.[4]
- ↑ Rubab - SIKH SAAJ - ich.unesco.org, Pristupljeno, 1.1.2025(en)
- ↑ Indijski instrumenti - NADSADHNA - ich.unesco.org, Pristupljeno, 1.1.2025(en)
- ↑ UNESCO: Nematerijalna kulturna baština u Afganistanu - ich.unesco.org, Pristupljeno, 1.1.2025(en)
- ↑ UNESCO – Umjetnost izrade i sviranja na rubab - 1.1.2025(en)
