Giudicato Arborea
| ||||||||||||||||||||||||||||
Giudicato Arborea (sardinski: Rennu de Arbaree ) je bio jedan od 4 srednjovjekovnih guidicata Sardinije (nešto poput evropskih kneževina ili kraljevina), koji je egzistirao od početka 9. vijeka do 1420. godine.[1] Giudicato Arborea prostirao se na zapadu Sardinije, a njegova najdulja prijestolnica bio je Oristano.
Giudicato Arborea iznikao je iz bizantske administrativne jedinice, koja se osamostala nakon što su muslimani osvojili Siciliju 827. i tako onemogućili komunikaciju između Sardinije i Bizanta. Prvi poznati vladar (giudice) Arboreje bio je Mariano I od Zoria, krajem 11. vijeka[1] (oko 1060). Tokom 12. vijeka, za vrijeme vladavine Barisonea I od Serre, Giudicato Arborea pokušao je osvojiti sve ostale ostale guidicate i tako ujediniti Sardiniju.[1] Nakon njega Giudicato Arborea počeo je slabiti pa su mu djelove teritorija zauzeli rivali iz Giudicata Cagliari. Njih je u prvoj polovici 13. vijeka uspio povratiti Pietro II i ponovno konsolidirati Arboreju.[1]
Kad su svi ostali guidicati tokom 13. vijeka podpali pod vlast stranaca, Giudicato Cagliari 1258. pod Republiku Pisu, Giudicato Logudoro 1259. pod Republiku Genovu, a Giudicato Gallura 1288. također po Republiku Pisu, Giudicato Arborea se čak početkom 14. vijeka uspio proširiti na teritorij Logudora i Cagliarija. U to vrijeme su se u sardinske prilike umješali španjolski Aragonci koji su zauzimali jednu po jednu teritoriju i ušli u otvoreni sukob s Arborejom. Njima je išla na ruku i papina investitura regnum Sardiniae, kojom je dodjelio čitavu Sardiniju Aragoncima. Sukobi su potrajali do 1410. kad su Aragonci zauzeli njihovu prijestolnicu Oristano.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Giudicato” (talijanski). Treccani. Pristupljeno 28. 5. 2013.
