Bahaistički kalendar
Bahaistički kalendar (Bahá'í), poznat i kao Badijev kalendar (Badí‘), koji koristi bahaistička vera, je solarni kalendar sa redovnim (prostim) godinama od 365 dana i prestupnim godinama od 366 dana. Godine imaju 19 meseci od po 19 dana (što je 361 dan) plus dodatni period “Umetnutih Dana” (4 u redovnim i 5 u prestupnim godinama). Godine u kalendaru počinju prolećnom ravnodnevicom a broje se po Bahajskoj eri koja se označava sa BE. Prvi dan prve godine je 21. mart 1844 naše ere.
Od 20. 3. 2024. teče 181. godina BE — Kull-i-Shay 1, Vahid 10 , Godina 3 (Ab’ - "Otac").
Bahajski kalendar je nastao od izvornog Badijevog kalendara, koji je stvorio Bab (Báb). Bahaulah (Bahá'u'lláh) je potvrdio i prihvatio ovaj kalendar i postavio Nauruz (Naw-Rúz) ili prolećnu ravnodnevicu za prvi dan godine a takođe je pojasnio i Umetnute dane. Iako prolećna ravnodnevica može pasti 20, 21. ili 22. marta, Šogi Efendi (Shoghi Effendi) je proglasio da će, zasada, Badi kalendar biti “fiksiran” prema gregorijanskom kalendaru s Novom godinom koja počinje zalaskom Sunca 20.marta, što znači da je prva godina BE počela zalaskom sunca 20. marta 1844. Kalendar bi bez ovoga mogao odstupati za dan ili dva u odnosu na Gregorijanski kalendar. Ako bi se želelo uvođenje kalendara promenljivog u odnosu na početak Nauruza, bilo bi potrebno da Univerzalna Kuća Pravda odabere jedinstvenu lokaciju za određivanje ravnodnevice. U ovom članku je prikazan “fiksirani” kalendar. Imena bahajskih meseci i dana odražavaju božje atribute, kako je niže prikazano.
Bahajski kalendar je sastavljen od 19 meseci, svaki sa po 19 dana. Tokom poslednjeg meseca ‘Alá’ (2 – 20. mart/ožujak) se održava Devetnaestodnevni post a prethode mu Umetnuti dani, poznati kao Ajam-i-ha (Ayyám-i-Há). Nakon meseca posta sledi nova godina Nauruz. Pošto je kalendar trenutno sinhronizovan sa gregorijanskim, prestupne godine se poklapaju sa prestupnim godinama naše ere. Pored toga, Umetnuti dani uključuju 28. februar/veljače i 1. mart/ožujka, zahvaljujući čemu je 19 meseci precizno sinhronizovano sa gregorijanskim kalendarom. U sledećoj tablici su dati meseci bahajskog kalendara sa arapskim imenima prenetim engleskom transliteracijom:
| Br. | Arapsko ime | Arapskim pismom | Srpskohrvatski prevod | Gregorijanski Datumi/Nadnevci |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Bahá | بهاء | Sjaj | 21. mar/ožuj. - 8. apr/trav. |
| 2 | Jalál | جلال | Slava | 9 - 27. apr/trav. |
| 3 | Jamál | جمال | Lepota | 28. apr/trav. - 16. maj/svib. |
| 4 | ‘Aẓamat | عظمة | Veličina | 17. maj/svib. - 4. jun/lip. |
| 5 | Núr | نور | Svetlost | 5 - 23. jun/lip. |
| 6 | Raḥmat | رحمة | Milost | 24. jun/lip. – 12. jul/srp. |
| 7 | Kalimát | كلمات | Reči | 13 - 31. jul/srp. |
| 8 | Kamál | كمال | Savršenstvo | 1 - 19. avg/kol. |
| 9 | Asmá’ | اسماء | Imena | 20. avg/kol. – 7. sep/ruj. |
| 10 | ‘Izzat | عزة | Snaga | 8 - 26. sep/ruj. |
| 11 | Mashíyyat | مشية | Volja | 27.sep/ruj. – 15. okt/list. |
| 12 | ‘Ilm | علم | Znanje | 16. okt./list. - 3. nov/stud. |
| 13 | Qudrat | قدرة | Vlast | 4 - 22. nov/stud. |
| 14 | Qawl | قول | Govor | 23. nov/stud. - 11. dec/pros. |
| 15 | Masá’il | مسائل | Pitanja | 12 - 30. dec/pros. |
| 16 | Sharaf | شرف | Čast | 31. dec/pros. - 18. jan/sij. |
| 17 | Sulṭán | سلطان | Vladavina | 19. jan/sij. – 6. feb/velj. |
| 18 | Mulk | ملك | Gospodstvo | 7 - 25. feb/velj. |
| Ayyám-i-Há | ايام الهاء | Dani Há (dodatni) | ||
| 19 | ‘Alá’ | علاء | Uzvišenost | 2 - 20. mar/ožuj. (mesec posta) |
I 19 dana u mesecu se može označavati istim imenima, istim rasporedom.
U bahaisičkom kalendaru ima jedanaest svetih dana, od toga se rad zaustavlja u devet. Praznik Ridván, dvanaesti dan praznika koji seća na početak Bahaulahovog proroštva, je najsvetija bahajska proslava i naziva se “Najveći praznik”.
| Ime | Gregorijanski datum | Rad obustavljen |
|---|---|---|
| Naw-Rúz (Bahá'í-ska nova godina) | 21. mart/ožujka | Da |
| Prvi dan Riḍvána (Arapski: رضوان) | 21. april/travnja | Da |
| Deveti dan Riḍvána | 29. april/travnja | Da |
| Dvanaesti dan Riḍvána | 2. maj/svibnja | Da |
| Báb-ova objava | 23. maj/svibnja | Da |
| Bahá'u'lláh-ovo uznesenje | 29. maj/svibnja | Da |
| Báb-ovo mučeništvo | 9. jul/srpnja | Da |
| Báb-ovo rođenje | 20. oktobar/listopada | Da |
| Bahá'u'lláh-ovo rođenje | 12. novembar/studenog | Da |
| Dan Zaveta | 26. novembar/studenog | Ne |
| `Abdu'l-Bahá-ino uznesenje | 28. novembar/studenog | Ne |
Bahajska nedelja počinje u subotu i završava se petkom. Dani počinju zalaskom sunca prethodnog solarnog dana i završavaju se zalaskom sunca tekućeg solarnog (sunčevog) dana. Petak je dan odmora, kao u islamu.
| Arapsko ime | Arapskim pismom | Srpskohrvatski prevod | Dan nedelje/tjedna |
|---|---|---|---|
| Jalál | جلال | Slava | Subota |
| Jamál | جمال | Lepota | Nedelja |
| Kamál | كمال | Savršenstvo | Ponedeljak |
| Fiḍál | فضال | Blagodat | Utorak |
| ‘Idál | عدال | Pravda | Sreda |
| Istijlál | استجلال | Veličanstvo | Četvrtak |
| Istiqlál | استقلال | Nezavisnost | Petak |
U bahaističkom kalendarskom sistemu postoji i 19-godišnji ciklus koji se zove Váḥid i jedan superciklus od (19x19=) 361 godine, koji se zove Kull-i-Shay’ (doslovno “Sve stvari”). Koncept 19-godišnjeg ciklusa postoji još od pronalaska metonskog ciklusa u 4. veku pne. ( mesečeve mene se ponavljaju u približno iste datume svake 19. godine). Svaka od 19 godina u Vahidu ima svoje ime, kako se vidi u tablici dole. Deveti Vahid prvog Kul-i-Šeja je počeo 1996. a deseti počinje 2015. Drugi Kul-i-Šej će početi 2205.
- Godine u Váḥid-u
| Br. | Arapsko ime | Arapskim pismom | Srpskohrvatski prevod | Odgovara |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Alif | أﻟﻒ | A | 2015/16. |
| 2 | Bá’ | باء | B | 2016/17 |
| 3 | Ab | أب | Otac | 2017/18 |
| 4 | Dál | دﺍﻝ | D | 2018/19 |
| 5 | Báb | باب | Kapija | 2019/20 |
| 6 | Váv | وﺍو | V | 2020/21 |
| 7 | Abad | أبد | Večnost | 2021/22 |
| 8 | Jád | جاد | Velikodušnost | 2022/23 |
| 9 | Bahá' | بهاء | Sjaj | 2023/24 |
| 10 | Ḥubb | حب | Ljubav | 2024/25 |
| 11 | Bahháj | بهاج | Divan | 2025/26 |
| 12 | Javáb | جواب | Odgovor | 2026/27 |
| 13 | Aḥad | احد | Jedini | 2027/28 |
| 14 | Vahháb | وﻫﺎب | Darežljiv | 2028/29 |
| 15 | Vidád | وداد | Privrženost | 2029/30 |
| 16 | Badí‘ | بديء | Početak | 2030/31 |
| 17 | Bahí | بهي | Svetao | 2031/32 |
| 18 | Abhá | ابهى | Najsvetliji | 2032/33 |
| 19 | Váḥid | واحد | Jedinstvo | 2033/34 |