Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ыстатыйаны саҕалыырга көмөлөһөр Сирдьит баар. Сигэтин аллара маннык кинигэ ойуутун таһыгар булуоҥ 
.
Сахалыы буукубалар браузергар тахсыбат буоллахтарына маны баттаа
Бикипиэдьийэ — бу элбэх омук тылынан суруллар аһаҕас энциклопедия
Манна ким баҕалаах талбыт ыстатыйатын уларытар эбэтэр саҥа ыстатыйаны суруйар кыахтаах.
Билигин Бикипиэдьийэҕэ 17238 сахалыы, уонна атын 330 омук тылынан өссө 63 мөлүйүөнтэн тахса ыстатыйа баар.
|
- Саргы-дьаалы Сахам тыла,
- Айхал-алгыс Сахам тыла,
- Уруй олук Сахам тыла,
- Кун бэлэҕэ Сахам тыла,
- Эйигин мин ыҥырыаҕым,
- «Ийээ!» диэммин хаһыытыаҕым.
- Тоҕойдору туораан ис,
- Арҕастары ааһан ис,
- Саргы дьайаан Сахам тыла,
- Сарыал санаа — Сахам тыла!
- Саха народнай суруйааччыта
- Бүөтүр Тобуруокап
|
|
|
|
Бырайыак кылгас устуоруйата маннык — бастаан 2006 сыл бүтэһигэр: бу тугуй, тоҕо атын омуктарга баарый, биһиэхэ суоҕуй, — диэн ыйытыылар кэнниттэн: арай?, тоҕо сатаныа суоҕай? — диэн саарабыл кэнниттэн: ээ, чэ холонон көрүөххэ, — диэнтэн тахсыбыт суол.
Кыттар дьон араас идэлээх, араас дойдуга олорор, саастарынан эмиэ тэҥэ суох дьон.
Биһиги санаабытыгар дьон элбэхтик кытыннаҕына, бэрт эбит диэн биһирээтэҕинэ, сүрдээх, кэскиллээх буолар туруктаах бырайыак. Күн-түүн көннөрү дьон көмөтүнэн ис хоһооно да тупса, ыстатыйатын ахсаана да элбии турар.
|
|
Ахсынньы 19 күнэ
- Дьадаҥыларга көмө аан дойдутааҕы күнэ
- Арассыыйа
 Арассыыйа — ФСБ Байыаннай контрразведкатын чаастарын күнэ
- Ангилья
 Ангилья — Дойду дьоруойдарын уонна дьоруой дьахталларын күнэ
- Ииндийэ
 Ииндийэ (Гоа) — Гоа босхолонуутун күнэ. Ииндийэ Гоа штаата 1961 сыллаахха Португалия 450 сыллаах салайыытыттан босхоломмут.
- Украина
 Украина — Адвокатура күнэ
Түбэлтэлэр
- 1606 — Susan Constant, Godspeed уонна Discovery диэн хараабылларынан Англияттан Америкаҕа дьон олохсуйар соруктаах арахпыттар, бу дьон Джеймстаун куораты олохтообуттара (билиҥҥи Вирджиния штаат), онон кэлин АХШ буолбут 13 холуонньалартан бастакылара олохтоммута.
- 1863 — Англия айааччыта Фредерик Уолтон линолеуму патеннаабыт.
- 1915 — Дьокуускайга бирикээсчиттэр кулууптарыгар Василий Никифоров - Күлүмнүүр "Манчаары түөкүн" пьесатын туруорбуттар. Бу саха бастакы пьесата.
- 1927 — Саха сиригэр конфедералиистар хамсааһыннарын уодьуганныыр уонна салайааччыларыгар Павел Ксенофонтовка Карл Байкалов аатыттан албын сурук ыытар туһунан уураах ылыныллыбыт.
- 1929 — Ииндийэ национальнай кэнгириэһэ Ииндийэ тутулуга суох буолуутун туһунан декларация ("Пурна Сварадж") таһаарбыт.
- 1939 — ССРС Оборонаҕа кэмитиэтин мунньаҕар Кыһыл Аармыйа сэбилээһинигэр Т-34 тааҥканы ыларга быһаарбыттар.
- 1946 — Франция урукку колониятын Индокитайы бэйэтин былааһыгар төннөрөр сыаллаах сэрии саҕалаабыт. Аҕыс сыллаах босхолонуу сэриитин Хо Ши Мин баһылыктаах Вьетнам хомуньуустара уонна националистара ("Вьетминь" хамсааһын) кыайбыттара.
- 1984 — Гонконг куоратын Британияттан Кытайга 1997 сыллаахха төннөрөр туһунан декларация ылыллыбыт. Гонконг Кытай састаабыгар киирбитин кэннэ 50 сыл тухары "биир дойду, икки систиэмэ" диэн идиэйэ тутуһуллуохтааҕа этиллибит.
- 1985 — Дьокуускай-Нүөрүҥгүрү-Чита-Иркутскай хайысханан көтүөхтээх Ан-24 сөмөлүөтү иккис пилот угоннаабыт уонна Кытайга илдьибит. Сөмөлүөт Кытайга аэродром булбакка рис хонуутугар аварийнай посадка оҥорорго күһэллибит. Быһылаан түмүгэр ким да эмсэҕэлээбэтэх.
- 1997 — «Титаник» диэн киинэ премьерата буолбут.
- 2001 — Аан дойду устуоруйатыгар саамай үрдүк салгын баттааһына — 1085,6 гПа (814,3 мм рт. ст.) — Монголия хотугу Хубсугул аймагар бэлиэтэммит.
- 2010 — Минскэйгэ бэрэсидьиэн быыбарын күнүгэр оппозиция аахсыйатын хам баттаабыттар.
- 2016 — Туурсуйаҕа Арассыыйа посуолун Андрей Карловы өлөрбүттэр.
Төрөөбүттэр
- 1906 — Леонид Брежнев — ССКП КК Генеральнай сэкирэтээрэ, 18 сыл тухары дойдуну салайбыт сэбиэскэй судаарыстыбаннай, бэлитиичэскэй, байыаннай диэйэтэл.
- 1911 — Валерий Чиряев (01.02.1989 өлб.) — саха бэйиэтэ, тылбаасчыт, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ (1944).
- 1915 — Эдит Пиаф — Франция ырыаһыта, шансонье.
- 1918 — Иннокентий Бережнов-Енжов — или уонна баартыйа диэйэтэлэ, кини көҕүээһининэн Орто Халымаҕа көс эбээннэри биир сиргэ олохсутан Березовка бөһүөлэгэ тэриллибитэ. Орто Халыма улууһун уонна Бүлүү куоратын бочуоттаах гражданина, «Бочуот Знага» уордьанын икки төгүллээх кавалера, Саха АССР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ.
- 1918 — Лев Солдатов (30.11.1997 өлб.) — 1969-1978 сылларга «Якуталмаз» Холбоһук генеральнай дириэктэрэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
- 1921 — Николай Горковенко — Ааллаах Үүн шахтатын «Сиэллээх» учаастагын начальнига, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
- 1939 — Николай Максимов — Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ, биллиилээх араадьыйа суруналыыһа.
- 1949 — Полина Охлопкова — Саха Өрөспүүбүлүкэтин тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ наука уонна техника эйгэтигэр Судаарыстыбаннай бириэмиэйтин лауреата, РАЕН академига, тыа хаһаайыстыбатын науукатын дуоктара.
- 1961 — Герман Хатылаев — саха ырыаһыта, мусукаана, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа.
Өлбүттэр
Телеграм-ханаалбытыгар суруттаххына биһиги да үөрүөхпүт, бэйэҥ да астыныаҥ ;)
Соторутааҥы ыстатыйалар
Ааҕыҥ, көннөрүҥ
Бу күннэрдээҕи уларыйыылар — ким тугу суруйбутун көрүөххэ сөп.
Бу саҥа ыстатыйалар, онон өссө чочулла илик буолуохтарын сөп. Алҕастаах буоллахтарына харса суох көннөрүҥ.
|
|
Бүгүҥҥү ойуу
Непал эмээхсинэ үгэс буолбут кухняҕа ас бэлэмниир
Үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйа
Аттила (395 сыл саҕаттан – 453 сыллаахха диэри олорбута)
Гунн принца, 434 сылтан ыла гуннар улуу хааннара, Хотугу император.
(өссө…)
Бастыҥ ыстатыйа
Яков Федорович Санников (1844—1908) — өбүгэлэрин үгэстэрин тутуһан нуучча уонна омук полярниктарыгар сүҥкэн улахан үтүөнү-өҥөнү оҥорбут саха атыыһыта. Кини суон сураҕа Муустаах байҕал кытыытынан эрэ буолбакка, бүтүн Россия үрдүнэн биллибит. Булуҥҥа былыр «халлааҥҥа таҥара, биһиэхэ Яков Санников» дииллэр эбит. 1886 сыллаахха доктор Бунге экспедициятыгар көмөлөспүт. 1894 сыллаахха барон Толль Ф.Нансеҥҥа депо тутарыгар көмөлөспүт. Ол өҥөлөрүн иһин икки кыһыл көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыт (онтон биирин Швеция ыраахтааҕыта Оскар биэрбит).
(өссө…)
Көмүөл күүһэ
Бүгүн бу ыстатыйалары тупсарабыт, тылбаастыыбыт:
Ыстатыйаны уларытыы киинэ курдук көстүүтэ: Көмө:1-кы уруок
Ыҥырыы
Хаһыаттарга, сурунаалларга, атын да сирдэргэ Бикипиэдьийэни ахтыбыт буоллахтарына биһиги үөрэбит. Тоҕото өйдөнөр — ол аата үлэбит си-дьүгээр хаалбатын, дьоҥҥо туһалааҕын бэлиэтэ. Ити бастакытынан. Иккиһинэн — төһөнөн элбэх киһи билэр да, оччонон элбэх киһи кыттар. Онон күннүккүтүгэр (блогкутугар) кэмиттэн кэмигэр ахтар буолуҥ, элбэх дьоҥҥо туһаайан суруйар дуу этэр дуу буоллаххытына эмиэ бикипиэдьийэни кыбытар буолуҥ. Манна оннук ахтыллыбыт түгэннэр испииһэктэрэ баар.
|
|
Уруулуу ситимнэр
Wikimedia Пуондата элбэх омук тылынан тахсар, көҥүл уларытыллар уонна туһаныллар хас да тус-туһунан бырайыактардаах:
|
.
.jpg)
