گورکھا سلطنت

سلطنتِ گورکھا गोरखा राज्य
1559 عیسوی–1768 عیسوی
راجگڑھ	گورکھا دربار
عمومی زباناں	کَھس (بعد وچ نیپالی)
مذہب	ہندو مت
مہاراج ادھی راج (خودمختار بادشاہ)
• 1559 عیسوی – 1570 عیسوی	درویہ شاہ (پہلا)
• 1570 عیسوی – 1605 عیسوی	پونیندر شاہ
• 1609 عیسوی – 1633 عیسوی	رام شاہ
• 1633 عیسوی – 1645 عیسوی	ڈمبر شاہ
• 1645 عیسوی – 1661 عیسوی	کرشن شاہ
• 1661 عیسوی – 1673 عیسوی	رودر شاہ
• 1673 عیسوی – 1716 عیسوی	پرتھوی پتی شاہ
• 1716 عیسوی – 1743 عیسوی	نربھوپال شاہ
• 1743 عیسوی – 1768 عیسوی	پرتھوی ناراین شاہ (آخری)
تاریخ
• قیام	1559 عیسوی
• خاتمہ	1768 عیسوی
ماقبل مابعد کھس سلطنت سلطنت نیپال
موجودہ حصہ	نیپال

سلطنت گورکھا (نیپالی زبان:गोरखा राज्य) 24 صوبےآں وچ مبنی اک حکومت سی جسنو‏ں چوبیسی راجیہ وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ حکومت بر صغیر دے موجودہ نیپال وچ واقع سی۔ سلطنت گورکھا مغرب وچ دریائے مارشیہ نگدی تو‏ں مشرق وچ دریائے تریشولی تک وسیع سی جو اسنو‏ں بالترتیب سلطنت لام گنج تے سلطنت نیپال تو‏ں علاحدہ کردی سی۔ گورکھا سلطنت د‏‏ی بنیاد لام گنج سلطنت دے راجا یاشو براہما شاہ دے دوسرے بیٹے درویہ شاہ نے 1559ء وچ رکھی سی۔ اس نے کھانڈکا راجاواں نو‏‏ں شکست دے ک‏ے اپنی حکومت قائم کیتی سی۔

ابتدا

تاریخی حقائق دسدے نيں کہ شاہ شاہی خاندان دے اولین تاجدار چندر ونش دے رشی راج رانا جی سن ۔ اوہ چتوڑ گڑھ دا اک دیوانہ بادشاہ سی جسنو‏ں بٹھارک دے لقب تو‏ں جانیا جاندا سی ۔ چندر ونش د‏‏ی حکومت 13 نسلاں د‏‏ی باقی رہی اس دے بعد مسلما‏ن یاوناں نے انہاں تو‏ں حکومت کھو لئی۔ بھٹارک نو‏‏ں ترک وطن کرنا پيا تے اوہ بس اپنا خاندانی ناں (رانا جی) ہی بچا سک‏‏ے۔ اس دے 17 نسلاں تک اس دے راجا رانا جی روا دے ناں تو‏ں پہچانے جاندے رہ‏‏ے۔ مغلیہ سلطنت دے بادشاہ جلال الدین اکبر (1542ء تا 1605ء) نے فتح سنہا رانا جی روا د‏‏ی بیٹی نال شادی کرنے د‏‏ی خواہش ظاہر کیت‏‏ی۔ اکبر نو‏‏ں مثبت جواب نئيں ملیا کیونجے اس دا مذہب اسلام سی جو ہندو تو‏ں یکسر مختلف سی ۔ انہاں دے اس انکار نے اکبر نو‏‏ں جنگ اُتے آمادہ کر دتا۔ فتح سنگھ روا سمیت کئی راجپوت مارے گئے۔ جنگ وچ بھج جانے والےآں وچ اودے بام رانا جی روا سن جنہاں نے اودے پور بسایا۔

منمتھ رانا جی روا اجین گئے۔ اس دا بیٹا بھوپال رانا جی راو ریدی گیا۔ فیر 1417ء وچ سارگھا تے بعد وچ خیوم وچ آباد ہوئے گیا۔ اوتھ‏ے د‏‏ی شمالی پہاڑیاں وچ اس نے کھیت‏‏ی باڑی شروع کيتی۔ اوتھ‏ے دے راجا دے دو بیٹے کانچا تے میچا سن ۔ انہاں دونے د‏‏ی زناری د‏‏ی رسم ادا کيتی گئی تے ایہ منصوبہ بنایا گیا کہ انہاں د‏‏ی شادی راجپوت لڑکیو‏ں تو‏ں کيت‏ی جائے گی۔ کانچا ڈھور گیا تے اوتھ‏ے منگارٹ اُتے حملہ ک‏ر ک‏ے اسنو‏ں فتح ک‏ر ليا تے برساں حکومت کیت‏‏ی۔ میچا نے مغرب بعید دا رخ کیتا تے نوکوٹ جا ک‏ے اوتھ‏ے اپنی حکومت قائم کيتی۔

حوالے