نیوزیلینڈ
نیوزی لینڈ New Zealand Aotearoa | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
شعار: Onward | |||||
ترانہ: God Defend New Zealand | |||||
راجگڑھ | ویلنگٹن | ||||
وڈا شہر | آکلینڈ | ||||
دفتری بولی/بولیاں | {{{دفتری_زبان}}} | ||||
نظامِ حکومت ملکہ
وزیرِ اعظم |
آئینی ملوکیت ایلیزابیتھ دوم ہیلن کلارک | ||||
آزادی {{{تسلیمشدہ_واقعات}}} |
{{{تسلیمشدہ_تواریخ}}} | ||||
رقبہ - کل - پانی (%) |
270534 مربع کلومیٹر (75) 104454 مربع میل 2.1 | ||||
آبادی - تخمینہ:2008ء - 2006 مردم شماری - سنگھنائی آبادی |
4,259,303 (122) 41432796 14.9 فی مربع کلومیٹر(204) 39 فی مربع میل | ||||
خام ملکی پیداوار (م۔ق۔خ۔) - مجموعی - فی کس |
تخمینہ: 2007ء 112.6 ارب بین الاقوامی ڈالر (58 واں) 27300 بین الاقوامی ڈالر (33 واں) | ||||
انسانی ترقیاتی اشاریہ (تخمینہ: 2007ء) |
0.943 (19) – بلند | ||||
سکہ رائج الوقت | نیوزی لینڈ کا ڈالر (NZD )
| ||||
منطقۂ وقت - عمومی ۔ موسمِ گرما (د۔ب۔و) |
(یو۔ٹی۔سی۔ 12) مستعمل (یو۔ٹی۔سی۔ 13) | ||||
ملکی انٹرنیٹ کوڈ (انٹرنیٹ) |
۔nz | ||||
کالنگ کوڈ (کالنگ کوڈ) |
+64
|
نیوزی لینڈ جنوب مغربی بحر الکاہل دی اک خود مختار ریاست اے۔ ایہ اک جزیرہ ملک اے ۔جغرافیائی حساب توں ایہ ملک دو وڈے زمینی ٹکڑےآں اُتے مشتمل اے ؛ شمالی جزیرہ تے جنوبی جزیرہ۔ انہاں دو مرکزی جزیراں دے علاوہ 600 ہور چھوٹے جزائر نيں۔ نیوزی لینڈ بحیرہ تسمان وچ آسٹریلیا توں 2000 کلومیٹر (1200 میل) مشرق وچ واقع اے۔ ايسے طرح ٹونگا، فجی تے نیو کیلیڈونیا دے بحر الکاحل دے جزیرےی علاقےآں توں 1000 کلومیٹر (600 میل) جنوب وچ اے ۔انساناں دے ذریعے آباد کیتے جانے والے جزیرے وچ نیوزی لینڈ دا مقام آخری اے۔ یعنی ایہ انہاں جزئر وچوں اے جسنوں انساناں نے سب توں آخری وچ آباد کيتا اے۔ انساناں دی آبادی توں پہلے نیوزی لینڈ اک نا معلوم تنہا جزیرہ سی جو مختلف جانور، پیڑ پودےآں تے فنگی فنگس دا اک خوشنما علاقہ سی۔ ملک دی مختلف النوع ٹوپوگرافی تے پہاڑ دی نوکیلی چوٹیاں دی ذمہ دار اوتھے موجود ٹیک ٹونک اپ لفٹ تے متعدد جوالہ مکھیاں نيں۔ نیوزی لینڈ دا راجگڑھ ویلنگٹن اے جدوں کہ سب توں زیادہ آبادی والا شہر آکلینڈ اے۔
1250ء تے 1200ء دے درمیان وچ اس جزیرہ وچ پولینیشین لوک آباد ہوئے تے اس دا ناں نیوزی لینڈ رکھیا۔ انہاں نے ایتھے ماؤری رہتل نوں فروغ دتا۔ 1642ء وچ ولندیزی سیاح ابیل تسمن اوہ پہلا یورپی باشندہ سی جس نے نیوزی لینڈ دی زمین اُتے قدم رکھیا۔ زمین اُتے قدم رکھیا۔ 1840ء وچ مملکت متحدہ دے نمائندےآں نے ماؤری سربراہاں دے نال ویٹنگی معاہدہ اُتے دستخط کیتے جس دی رو توں نیوزی لینڈ برطانیہ دے زیر اختیار آگیا۔1841ء وچ نیوزی لینڈ سلطنت برطانیہ دی اک کالونی بن گیا تے 1907ء وچ اسنوں ڈومینین نیوزی لینڈ بنا دتا گیا؛ 1947ء وچ اسنوں خود مختار ریاست نوں درجہ مل گیا تے آزادی ملی مگر سربراہ ریاست برطانوی لوک ہی بنے رہے۔ فی الحال نیوزی لینڈ دی آبادی دا سب توں وڈا حصہ یورپی نسل اُتے مشتمل اے۔ انہاں دی کل تعداد 4.9 ملین اے۔ ملک دی سب توں وڈی اقلیت ماؤری قوم اے جو ہن ختم ہونے کےکگار اُتے اے۔ ماؤری دے بعد ہور اقلیتاں وچ ایشیائی قوم تے بحرالکاحل دے جزیراں دے لوک نيں۔ نیوزی لینڈ دی سبھیاچار قدیم ماؤری تے جدید برطانوی آبادیات دی دین اے۔ بعد وچ ہور علاقےآں دے پناہ گزیناں نے وی ایتھے دی سبھیاچار پراپنا اثر ڈالیا اے۔
ایتھے دی سرکاری زباناں وچ انگریزی زبان، ماوری زبان تے نیوزی لینڈ دی اشارتی زبان شامل اے۔ البتہ انگریزی بولی دا غلبہ اے۔ نیوزی لینڈ اک ترقی یافتہ ملک اے۔ دنیا بھر دی مختلف قومی کارکردگیاں دے موازناں وچ نیوزی لینڈ دا درجہ کافی بلند اے مثلاً معیار زندگی، صحت، تعلیم، شہری آزادیاں دا تحفظ تے اقتصادی آزادی وغیرہ۔ 1980ء دی دہائی وچ نیوزی لینڈ وچ وڈی اقتصادی تبدیلی آئی جس توں نیوزی لینڈ دی معیشت تحفظ پسند توں تبدیل ہوئے کے آزاد تجارتی معیشت بن گئی۔ نیوزی لینڈ دی معیشت دا وڈا حصہ سروس سیکٹر اے۔ اس دے بعد صنعت نیوزی لینڈ وچ کھیتی باڑی دا نمبر آندا اے۔ بین الاقوامی سیاحت نیوزی لینڈ دی آمدنی دا اک اہم ذریعہ اے۔ نیوزی لینڈ دی مقننہ اوتھے دا منتخب یک ایوانیت پارلیمان اے جدوں کہ کابینہ سیاسی تے اختیارات دی حامل اے۔ کابینہ دی سربراہ وزیر اعظم نیوزی لینڈ اے۔ سربراہ ملک ایلزبتھ دوم اے۔ انہاں دی نمائندگی گورنر جنرل کردا اے ۔حکومتی طور اُتے نیوزی لینڈ علاقائی کونسل اُتے مشتمل اے۔ علاقائی کونسل اُتے مشتمل اے۔ فیر انہاں وچ 67 چھوٹی چھوٹی علاقائی اتھارٹیاں نيں۔ نیوزی لینڈ قلمرو وچ ڈوکیلاؤ (اک منحصر علاقہ)؛ کک جزیرے، نیووے، راس انحصار وی شامل نيں۔ نیو وے اک خود مختار ریاست اے جس دا الحاق نیوزی لینڈ دے نال اے جدوں کہ راس انحصار نیوزی انٹارکٹیکا دا اوہ علاقہ اے جس اُتے نیوزی لینڈ اپنا دعوی کردا اے۔ نیوزی لینڈ دولت مشترکہ ملکاں دا رکن اے، ايسے دے نال انجمن اقتصادی تعاون و ترقی، جنوب مشرقی ایشیائی اقوام دی تنظیم، ایشیائی بحرالکاحلی اقتصادی تعاون تے جزیرے بحل الکاحلی فورم دا وی رکن اے۔
اشتقاقیات
[سودھو]نیدرلینڈز دے سیاح ابیل تسمن نے 1642ء وچ نیوزی لینڈ دی دریافت کيتی تے اسنوں سٹیٹن لینڈ ناں دتا۔ چونکہ نیدرلینڈز دی پارلیمان نوں اٹیٹس جنرل کہندے نيں ايسے لئی تسمن نے جزیرہ نوں سٹیٹن لینڈ دا ناں دتا تے کہیا “یہ ممکن اے کہ اس جزیرہ نوں سٹیٹن لینڈ وچ شامل کے لیا جائے مگر ایہ یقینی نئيں اے ۔“[۱] انہاں دا اشارہ شمالی امریکا تے جنوبی امریکا دے اسيں ناں ہونے دی طرف سی۔ واضح ہوئے کہ جنوبی افریقا دی دریافت جیکب لی مائرے نے 1616ء وچ دی سی۔[۲][۳] 1645ء وچ ڈچ نقشہ نگاراں نے جزیرہ دا ناں بدل کے نیدرلینڈز دے صوبہ زیلانت دے ناں اُتے نووا زیلینڈیا کر دتا۔[۴][۵] بعد وچ برطانوی سیاح جیمز کک نے اس ناں اُتے انگریزی رنگ چڑھاکر نیوزی لینڈ کر دتا۔[۶] نیوزی لینڈ دا موجودہ ماؤری زبانی ناں آوٹیورا (Aotearoa) i//) اے۔ اس دے معنی “طویل سفید بادلاں دی زمین“ اے [۷] ایہ معلوم نئيں ہوئے سکیا اے کہ آیا ماؤری بولی دا ایہ ناں پورے نیوزی لینڈ دے لئی استعمال ہُندا تحا یا محض شمالی جزیرہ دے لئی۔[۸] ابتدائی یورپیاں نے نقشہ وچ شمالی جزیرہ، وسطی جزیرہ تے جنوبی جزیرہ ناں رکھیا سی۔[۹] 1830ء توں نقشاں وچ دو وڈے جزیراں نوں شمالی تے جنوبی جزیرہ کہیا جانے لگیا تے 1907ء وچ اس روایت نوں قبول کر ليا گیا۔[۱۰] 2009ء وچ نیوزی لینڈ جیوگرافک بورڈ نے دریافت کيتا کہ شمالی تے جنوبی جزیراں دے ناں کدی متعین نئيں کیتے گئے نيں البتہ 2013ء وچ باقاعدہ ناں دتا گیا۔ شمالی جزیرہ دا ناں ٹی آئی دا اے ماؤئی (Te Ika-a-Māui) تے جنوبی جزیرہ دا ناں ٹی وائی پونامو (Te Waipounamu) رکھیا گیا۔ دونے جزیراں دے آیا انگریزی یا ماؤری یا دونے اک نال استعمال کيتا جاندا اے۔
تریخ
[سودھو]انساناں نے جنہاں زمین دے جنہاں خطےآں نوں سب توں آخر وچ بسایا اے نیوزی لینڈ انہاں وچوں اک اے۔ ڈیفوریسٹیشن دی ریڈیو کاربن تریخ نگاری دے ثبوت تے ماؤری آبادی دے مائیٹوکونڈرائل ڈی این اے [۱۱] دے مطالعہ توں پتہ چلدا اے کہ نیوزی لینڈ وچ پہلی آبادی 1250ء تا 1300ء دے دوران وچ پولینیشین دے لوکاں نے بسائی سی۔[۱۲][۱۳] اس دے لئی انہاں نے بحر الکاحل دے جزیرے دا اک طویل سفر کيتا سی تے سفر در سفر دے بعد انہاں دا نزول نیوزی لینڈ وچ ہويا۔[۱۴] صدیاں اوہ اوتھے رہے تے انہاں دی اک سبھیاچار بنی جسنوں ماؤری سبھیاچار کہیا جاندا اے ۔ماؤری دی کل آبادی دو ہويا۔[۱۵] صدیاں اوہ اوتھے رہے تے انہاں دی اک سبھیاچار اوتھے بنی جسنوں ماؤری سبھیاچار کہیا جاندا اے ۔ماؤری دی کل آبادی دو گروہ آئی وی تے ہاپو وچ منقسم سی جو کدی اک دوسرے دا تعاون کردے سن، کدی اک دوسرے توں مقابلے کردے تے ضرورت پئے اُتے اک دوسرے دے خلاف نبرد آزما وی رہندے سن ۔[۱۶] فیر انہاں وچوں اک گروہ ویکوہو (موجودہ شاثام جزیرہ دی طرف ہجرت کرگیا جتھے انہاں نے اپنی وکھ پہچان بنائی تے انہاں دی سبھیاچار موریوری رہتل کہلائی۔[۱۷][۱۸] 1835ء یا 1862ء دے دوران موریوری دی آبادی تقریباً ختم ہوئے گئی کیونجے تاراناکی ماؤری قوم نے انہاں اُتے حملہ کر دتا تے 1830ء دی دہائی وچ سب نوں غلام بنا لیا۔ باقی رہی سہی کسر یورپ دی بیماریاں نے پوری کردتی۔ حتی کہ 1862ء وچ محض 101 مویوری قوم دے لوک بچے سن ۔ 1933ء وچ ایہ دعوی کيتا گیا کہ ہن کوئی خالص مویوری نسل دا فرد نئيں بچا اے۔[۱۹] فرانسیسی لوکاں کئی اکارورا وچ زمین خریدنے تے نیوزی لینڈ کمپنی ویلنگٹن [۲۰] وچ آزاد بستی بسانے دی کوششاں دے جواب وچ ہوبسن نے 21 مئی 1840ء نوں مکمل نیوزی لینڈ اُتے برطانوی حکمرانی دا اعلان کر دتا حالانکہ حالے ماؤری لوکاں نوں ماہدہ اُتے دستخط کرنا باقی سی۔[۲۱] برطانوی تسلط دے اعلان تے معاہدہ دے بعد نیوزی لینڈ وچ خصوصا مملکت متحدہ تے عمومی ہور ملکاں توں آنے والے مہاجرین دی تعداد وچ اضافہ ہونے لگا۔[۲۲]
1642ء اوہ سال سی جدوں نیوزی لینڈ دی سرزمین اُتے کسی یورپی باشندہ نے قدم سی۔ ڈچ سیاح ایبل تسمن تے اس دی ٹیم نے نیوزی لینڈ دے جزیرے نوں دریافت کيتا۔[۲۳] جداں ہی جزیرہ اُتے پہونچے ماؤری قوم نے انہاں اُتے حملہ کر دتا تے اس جھگڑے وچ ایبل دے چار ساتھی مارے گئے جدوں کہ اک ماؤری دی موت ہوئی۔ [۲۴] فیر 1769ء تک کسی یورپی نے ادھر توجہ نئيں کيتی۔ آخر کار برطانوی سیاح جیمز کک نیوزی لینڈ دے تقریباً تمام ساحلاں دا نقشہ تیار کيتا۔[۲۵] کک دے بعد متعدد یورپی تے شمال امریکی سیاحاں نے نیوزی لینڈ دا سفر کيتا۔ شمال امریکی سیاحاں نے نیوزی لینڈ دا سفر کيتا۔ ایہ لوک سیل، وہیل دا شکار کردے ہوئے اوتھے پہونچے سن ۔ کچھ لوکاں نے تجارتی اسفار وی روع کردئے سن ۔ ایہ تاجر یورپی کھانے، دھات دے اوزار، ہتھیار ، گھر بنانے وچ استعمال ہونے والی لکڑی (ٹمبر)، ماؤری کھانےاور پانی دی تجارت کيتا کردے سن ۔[۲۶] آلو تے تفنگ قدیم دی نیوزی لینڈ وچ آمد دے بعد اوتھے دی کھیتی باڑی تے جنگ وچ اک خاص ترقی دیکھنے نوں ملی۔ آلو اک قابل بھروسا غذا سی جس توں جسم نوں تقویت ملی تے فوج دے زیادہ دناں دے کھانے دا انتطام وی ہوئے گیا۔[۲۷] جس دی وجہ توں فوج طاقتور ہوئے گئی۔ اس دا نقصان ایہ ہويا کہ 1801ءتا 1840ء دے دوران وچ علاقائی قبائلاں دے وچکار 600 جنگاں لڑیاں گئیاں جنہاں وچ 30 ہزار توں 40 ہزار دے آس پاس ماؤری مارے گئے۔[۲۸] 19واں صدی توں مسیحی مبلغین نے نیوزی لینڈ وچ مذہب دی تبلیغ کرنا شروع کر دتی جس توں ماؤری لوک عیسائی مذہب اپنانے لگے۔[۲۹] ايسے صدی وچ یورپ نے نیوزی لینڈ وچ اک نويں بیماری متعارف کرادتی جس توں تقریباً 40 فیصد ماؤری ماوت دے شکار ہوئے گئے۔[۳۰] 1788ء وچ آرتھر فلپ نے نیو ساؤتھ ویلز دے گورنری دا عہدہ سنبھالیا جنہاں نے اپنی کمشنری وچ نیوزی لینڈ نوں وی شامل کے لیا۔[۳۱] 1832ء وچ شمالی ماؤری دی دوخواست اُتے برطانوی حکومت نے جیمز بسبی نوں نیوزی لینڈ دا صدر مقرر کيتا۔ 1835ء وچ چارلس دتی تھیری نے اعلان کيتا کہ اوہ نیوزی لینڈ وچ نويں اباد کاری کرن گے جس دے بعد نیوزی لینڈ دے متحدہ قبیلے نے مملکت متحدہ دے بادشاہ ولیم چہارم اعلان آزادی بھیجیا تاکہ اوہ انہاں دی حفاظت کرن۔ ايسے افرا تفری دے زمانے وچ نیوزی لینڈ کمپنی (جس نے پہلے ہی اک جہاز روانہ کيتا سی تاکہ ماؤری توں زمین خریدی جا سکے) اعلان ازادی دی دھندلی قانونی چارہ جوئی نے کولونیل آفس نوں ابھارا کہ کپتان ولیم ہوبسن نوں مملکت متحدہ دی حاکمیت دا دعوی کرنے تے ماؤریاں دے نال معاہدہ کرنے دی خاطر بھیجیا جائے۔[۳۲] 6 فروری 1840ء نوں جزیرے خلیج وچ ویٹنگی معاہدہ اُتے پہلی مرتبہ دستخط کيتا گیا۔[۳۳] 1 جولائی 1841ء تک نیو ساوتھ ویلز دا حصہ رہنے والا نیوزی لینڈ اک تاج نوآبادی والا ملک بن گیا۔[۳۴] 1852ء وچ نیوزی لینڈ نوں پہلی نمائدہ حکومت ملی تے 1854ء وچ پارلیمان دا پہلا اجلاس ہويا۔[۳۵] 1856ء وچ نیوزی لینڈ وچ خود مختار حکومت بن گئی تے قبائلی پالیسی دے علاوہ ہور تمام علاقائی پالیسی تے معاملات نوں نیوزی لینڈ دی نويں حکومت خود حل کرنے لگی۔[۳۶] 1860ء دی دہائی وچ قبائلی پالیسی اُتے وی اختیار مل گیا۔ ایہ خدشہ ظاہر ہوئے رہیا سی کہ جنوبی جزیرہ کدرے اک وکھ کالونی نہ ہوجائے لہذا وزیر اعظم الفرڈ ڈومیٹ نے راجگڑھ نوں آکلینڈ توں نیڑے دے علاقہ آبنائے کک وچ منتقل کرنے اک ریزولوشن متعارف کرایا۔[۳۷] ویلنگٹن نوں راجگڑھ بنایا گیا کیونجے اوہ دونے جزیراں دے وچکار اے۔ 1865ء وچ اوتھے پارلیمان دا پہلا اجلاس ہويا۔ چانکہ مہاجرین دی تعداد دن بہ دن ودھدی جا رہی سی لہذا 1860ء تے 1870ء دی دہائی جنگاں دا آغاز ہويا جس دا سبب زمین دی ملکیت سی۔ نجِتیا ماوری لوکاں دی بہت ساریاں زمیناں قبضہ کرلئی گئياں۔ 1891ء وچ لبرل پارٹی بحیثیت پہلی منظم پارٹی دی شکل وچ حکومت وچ آئی۔[۳۸] لبرل حکومت وچ ریچارڈ سیڈن نوں وزارت عظمی دی کرسی بہت دناں تک ملی [۳۹] تے انہاں نے مشعاسی تے سماجی اصلاح دے لئی کئی سارے قوانین بنائے۔ 1893ء وچ نیوزی لینڈ دنیا دا پہلا ایسا ملک بنا جتھے خواتین نوں حق رائے دہی استعمال کرنے دی آزادی ملی۔[۴۰] 1894ء وچ صنعتی معاہدہ تے ثالثی ایکٹ، 1894ء پاس کيتا گیا جس دی رو توں مزدوراں دی یونین تے آجر دے درمیان وچ اک ثالثی دا ہونا ضروری قرار دتا گیا۔[۴۱] 1907ء وچ نیوزی لینڈ پارلیمان دی درخواست اُتے بادشاہ ایڈورڈ ہفتم نے نیوزی لینڈ نوں ڈومینین نیوزی لینڈ دا درجہ دتا، [۴۲] مگر ہن وی ایہ برطانوی سلطنت دا حصہ سی البتہ حکومت ہن اپنی ہوئے گئی سی۔[۴۳] 1947ء وچ نیوزی لینڈ نوں برطانیہ توں مکمل آزاد کر دتا گیا تے ہن برطانوی پارلیمان نوں نیوزی لینڈ دے لئی اس توں مشورہ کیتے بغیر قانون بنانے دا اختیار ختم ہوئے گیا۔[۴۴] 20واں صدی دے اوائل وچ نیوزی لینڈ عالمی معاملات وچ حصہ لینے لگیا سی تے پہلی تے دوسری جنگ عظیم وچ وی حصہ لیا جس دی وجہ توں اس ے کساد عظیم دا سامنا کرنا پرا۔2572 اس کساد دی وجہ توں نیوزی لینڈ وچ پہلی لیبر حکومت بنی تے فلاحی ریاست تے تحفظی معیشت دا انعقاد ہويا۔[۴۵]دوسری جنگ عظیم دے بعد نیوزی لینڈ وچ خوشحالی دا دور شروع ہويا [۴۶] تے ماؤری اپنی جنگلی قبائلی زندگی نوں چھڈ کے شہر دی طرف کم کاج دی تلاش وچ جانے لگے۔ ايسے دوران وچ ماؤری تحریک دا آغاز ہويا جس دا مقصد یورپ دے بڑھدے رجحان دی تنقید کرنا، ماؤری سبھیاچار دا تحفظ تے ویٹنگ معاہدہ دی یاد دلیانا سی۔[۴۷] 1975ء وچ معاہدہ دی شقاں اُتے غور کرنے دے لئی ویٹنگ ٹریبیونل بنایا گیا جس دے بعد 1985ء وچ تاریخی شکایتاں دی تحقیق دا راستہ کھل گیا۔[۴۸] حکومت نے کئی آئی وی لوکاں دے نال انہاں شکایتاں دے ازالہ دے لئی گل گل دی [۴۹] ماؤری دے فری شور تے سی بیڈ دے دعوےآں نوں 2000ء وچ مئی تنازعات دے بعد قبول کر ليا گیا۔[۵۰][۵۱]
حکومت تے سیاست
[سودھو]نیوزی لینڈ وچ آئینی بادشاہت اے تے اوتھے پارلیمانی جمہوری نظام رائج اے۔[۵۲] البتہ نیوزی دا آئین تحریری شکل وچ موجود نئيں اے۔[۵۳] نیوزی لینڈ دی رانی ہونے دی حیثیت توں ایلزبتھ دوم سربراہ ریاست اے۔[۵۴] مہارانی دی نمائندگی گورنر جنرل نیوزی لینڈ کردا اے جسنوں رانی وزیر اعظم نیوزی لینڈ دی سفارش اُتے مقرر کردی اے۔[۵۵] رانی دی طرف توں گورنر جنرل شاہی اختیارات دا استعمال کردا اے جداں نا انصافی والے فیصلے اُتے نظر ثانی کرنا، وزرا، سفیراں تے ہور اہم پبلک افسران دی تقرری وغیرہ۔[۵۶] کدی کدائيں ہی سہی مگر اسنوں پارلیمان نوں تحیل کرنے دا اختیار وی اے۔[۵۷] رانی تے گورنل جنرل دے اختیارات دستوری طور محدود نيں تے وزرا دے مشوراں دے بغیر اوہ اپنے اختیارات نوں استعمال کرنے توں قاصر نيں۔[۵۸] پارلیمان نیوزی لینڈ مقننہ دا کردار ادا کردی اے۔ پارلیمان رانی تے ارکان پارلیمان اُتے مشتمل اے۔[۵۹] 1950ء تک اس وچ ایوان بالا، لیجسلیچو کونسل وی شامل سن مگر ہن انہاں نوں کالعدم کر دتا گیا اے۔[۶۰] بل آف رائٹس، 1689ء دے تحت پارلیمان نوں تاج اُتے فوقیت حاصل اے تے نیوزی لینڈ وچ اسنوں ہن قانون بنا دتا گیا اے۔[۶۱] انتخابات دے ذریعے ارکان پارلیمان نوں چنا جاندا اے تے کسی پارٹی یا پارٹیاں دے اتحاد نوں حکومت بنانے دی دعوت دتی جاندی اے۔ جے کسی نوں اکثریت نہ ملی ہوئے تاں اقليتی پارٹی وی حکومت بنا سکدی اے جے اسنوں اعتماد تے رسد دا ووٹ مل جائے۔[۶۲] وزیر اعظم حکمراں پارٹی یا اتحاد دی طرف توں پارلیمان دا رہنما ہُندا اے تے اس دے مشورے اُتے گورنر جنرل دا تقرر ہُندا اے۔[۶۳] کابینہ متعدد وزرا اُتے مشتمل اے تے اس دا رہنما خود وزیر اعظم اے۔ کابینہ سب توں وڈی قانون ساز اکائی اے تے حکومت دے اہم فیصلے تے امور دی ذمہ دار اے۔[۶۴] کابینہ دے ارکان مجموعی طور اُتے کسی فیصلہ اُتے متفق ہُندے نيں [۶۵] پس اوہ مجموعی طور اُتے ہی ذامہ داری وی قبول کردے نيں۔[۶۶] ہر تن سال دے وقفہ توں نیوزی لینڈ دے عام انتخابات ہُندے نيں۔[۶۷] 1853ء تا 1993ء تک تقریباً تمام انتخابات فرسٹ پاسٹ دتی پوسٹ ووٹنگ توں ہوئے نيں۔[۶۸] 1996ء دے انتخابات وچ متناسب نمائندگی دی اک قسم مکسڈ ممبر سسٹم دا استعمال کيتا گیا۔[۶۹] اس نظام کت تحت ہر ووٹر نوں دو ووٹ ڈالنے دا حق اے ؛ اک ووٹ امیدوار نوں تے دوسرا پارٹی نوں۔ 2004ء دے انتخابات وچ کل 71 انتخابی حلقے سن جنہاں وچ 7 صرف ماوری دے لئی مخصوص سن ۔ باقی 49 سیٹاں تفویض کر دتی گئی سن تاکہ پارلیمان وچ پارٹی ووٹ دی نمائندگی ہوئے تے پارٹی ہر حلقہ وچ گھٹ توں گھٹ 5 فیصد ووٹ ضرور حاصل کرے۔[۷۰] 1930ء وچ انتخابات دے آغاز توں ہی صرف دو پارٹیاں نیوزی لینڈ نیشنل پارٹی تے نیوزی لینڈ لیبر پارٹی دا غلبہ رہیا اے۔[۷۱] مارچ 2005ء تا اگست 2006ء دے درمیان وچ نیوزی لینڈ دنیا دا واحد ملک سی جتھے تمام اعلیٰ عہدےآں -سربراہ ریاست، گورنر جنرل، وزیر اعظم، اسپیکر تے چیف جسٹس- اُتے خواتین فائز سن۔ موجودہ وزیر اعظم (مارچ 2019ء) جیسندا آرڈرین نيں۔ اوہ 26 اکتوبر 2017ء توں نیوزی لینڈ دی وزیر اعظم نيں۔ اوہ ملک دی تیسری خاتون وزیر اعظم نيں۔ عدلیہ نیوزی لینڈ دے سربراہی چیف جسٹس کردے نيں۔[۷۲] عدلیہ دے ڈھانچہ وچ سپریم کورٹ، کورٹ آف اپیل، ہائی کورٹ تے سب آرڈی نیٹ کورٹ شامل نيں۔[۷۳] عدلیہ دی آزادی برقرار رہے اس دے لئی تما ججاں تے عدلیہ دے افسران دا تقرر غیر سیاسی ہُندا اے تے انہاں دی میعاداں دے قوانین بہت سخت نيں۔[۷۴] اس توں ججاں نوں پارلیمان دے بنائے قانون دے مطابق فیصلہ دینے وچ آسانی ہُندی اے تے انہاں دے فیصلے کسی خارجی امور توں متاثر نئيں ہُندے نيں۔[۷۵]
نیوزی لینڈ نوں دنیا بھر وچ سب توں مستحکم تے اچھی حکومت دے لئی جانیا جاندا اے۔[۷۶] 2017ء وچ جمہوری ادارےآں دی طاقت دی لسٹ وچ نیوزی لینڈ دا مقام چوتھا سی اوتھے بد عنوان دی کمی وچ ایہ ملک سرلسٹ سی۔ 2017ء وچ ریاستہائے متحدہ امریکا دی ریاست آف اسٹیٹ نے اک رپورٹ حقوق انسانی رپورٹ وچ کہیا کہ نیوزی لینڈ دی حکومت عموما افراد دی سماجی حالت دی فکر کردی اے لیکن ماؤری آبادی دی حالت ہن وی قدرے تشویشناک اے۔[۷۷] دنیا بھر وچ عوام دی سیاست وچ دلچسپی تے مشارکت دے معاملے وچ نیوزی لینڈ دا مقام اول سیگزشتہ انتخابات وچ ووٹ دا فیصد 77 سی جدوں کہ عالمی فیصد 69 اے۔[۷۸]
بین الاقوامی تعلقات تے فوج
[سودھو]ابتدائی کولونیل نیوزی لینڈ وچ برطانوی حکومت نوں بین الاقوامی تجارت کرنے دی آزادی دتی گئی سی تے ایہ کہ خارجی تعلقات دی ذمہدار وی حکومت ہی ہوئے گی۔ 1923ء تے 1926ء دے امپیریل کانفرنس وچ طے ہويا کہ انہاں نیوزی لینڈ نوں خود اپنے سیاسی معاملات طے کرنے چاہیے تے پہلا سیاسی معاہدہ 1928ء وچ جاپان دے نال ہويا۔ 1928ء وچ نیوزی لینڈ نے برطانیہ دے نال اتحاد کر ليا تے جرمنی نال جنگ دا اعلان کر دتا۔ وقت دے وزیر اعظم مائیکل جوزف ساویج نے کہیا “جتھے اوہ جائے گی، اسيں وی جاواں گے، جتھے اوہ رکے گی اسيں وی رکاں گے۔[۷۹]
1951ء وچ مملکت متحدہ دی توجہ یورپ اُتے مرکوز ہوئے گئی [۸۰] تے ادھر نے نیوزی لینڈ نے آسٹریلیا تے امریکا دے نال مل کے انزوس (ANZUS) معاہدہ اُتے دستخط کر دتا۔[۸۱] ویتنام جنگ دے بعد نیوزی لینڈ اُتے امریکا پھڑ ڈھیلی پڑ گئی،[۸۲] امریکا نے انزوس نوں منسوخ کر دتا لیکن اس دے بادجود نیوزی لینڈ تے آسٹریلیا نے انزوس دے معاہدے دے پابند رہے تے تاریخی روایت اُتے عمل پیرا رہے۔[۸۳] دونے ملکاں دے وچکار نیڑےی سیاسی تعلاقت برقرار رہے تے تجارت و سیاحت دی راہاں ہموار کيتیاں گئیاں۔ تے دونے ملکاں دے باشندےآں دے اک دوسرے دے ملک وچ جانے، گھومنے تے تجارت کرنے دی بنا کسی پابندی مکمل آزادی دتی گئی۔[۸۴] 2013ء وچ 650,000 نیوزی لینڈ (کل آبادی دا 15 فیصد )کے باشندے آسٹریلیا وچ مقیم سن ۔و101
بحرالکاحل دے جزیرے اُتے نیوزی لینڈ دی مضبوط پھڑ اے تے اوہ انہاں ملکاں وچ امداد گھلدا رہندا اے۔ انہاں ملکاں توں لوک اکثر نیوزی لینڈ دا سفر کردے رہندے نيں تے پناہ حاصل کردے نيں۔[۸۵] انہاں ملکاں توں اوتھے نوکری کرنے وی لوک خوب جاندے نيں۔ ساموان کوٹا اسکیم 1970ء تے پیسیفک اکسیس کیٹیگری 2002ء دے تحت بالترتیب 11000 ساموانی تے 750 ہور افراد نے ہجرت کر کے نیوزی لینڈ دی مستقل شہریت حاصل کيتی۔ 2007ء تے 2009ء وچ وقتی نوکری اسکیم لانچ کيتی گئی جس دے تحت تقریباً 8000 بحرالکاحل دے جزیرے دے باشندےآں نوں نوکری دتی گئی۔[۸۶] نیوزیلینڈ پیسیفک آئی لینڈ فورم، پیسیفک اکانومک نوں اوپوریشن تے جنوب مشرقی ایشیائی اقوام دی تنظیم تے علاقائی فورم جداں مشرقی ایشیا سمٹ دا رکن اے۔[۸۷] نیوزی لینڈ اقوام متحدہ، دولت مشترکہ ملکاں [۸۸]، انجمن اقتصادی تعاون و ترقی و016و تے فائیو پاور ڈیفینس ارینجمینٹ دا وی رکن اے۔[۸۹] نیوزی لینڈ دی مسلح افواج نیوزی لینڈ آرمی، رایل نیوزی لینڈ ائیر فورس تے رایل نیوزی لینڈ نیوی اُتے مشتمل اے۔[۹۰]
چونکہ نیوزی لینڈ اُتے براہ راست حملہ دے امکانات بہت ہی کم نيں لہذا نیوزی لینڈ دی قومی سلامتی فوج اوسط درجہ دی ہی اے۔[۹۱] البتہ نیوزی لینڈ دی فوج نوں دنیا بھر وچ اک مقام حاصل اے۔ ملک نے دونے عالمی جنگاں وچ حصہ لیا تے جنگ گیلی پولی، کریٹ [۹۲] دوسری جنگ العلمين [۹۳] تے جنگ مونٹی کاسینو وچ وی ودھ چڑھ کر حصہ لیا۔[۹۴] خصوصا جنگ گیلی پولی توں نیوزی لینڈ نوں اہم پہچان ملی۔[۹۵][۹۶] تے آسٹریلیا دے نال تعلقات ہموار کرنے تے اسنوں مضبوط کرنے وچ مدد ملی۔[۹۷]
ویتنام تے دو عالمی جنگاں دے علاوہ نیوزی لینڈ نے دوسری بویری جنگ، [۹۸] کوریا دی جنگ ، ملاین ایمرجنسی [۹۹]، دوسری خلیجی جنگ تے افغانستان دیاں جنگاں وچ وی شرکت کيتی۔ جنگ وچ براہ راست شرکت کرنے دے علاوہ نیوزی لینڈ نے قبرص، صومالیہ، بوسنیا، سونز بحران، انگولہ، کمبوڈیا، ایران عراق سرحد، بوگاینویل مہم، مشرقی تیمور تے سولومن جزیرے نوں فوجی تعاون دتا۔[۱۰۰]
علاقائی حکومت تے خارجی خطے
[سودھو]ابتدائی یورپیاں نے نیوزی لینڈ نوں صوبےآں وچ تقسیم کيتا سی تے جنہاں نوں اک حد تک خود مختاری حاصل سی۔[۱۰۱] لیکن 1876ء وچ ملک نوں مضبوط کرنے دے لئی چند اصلاحات دا فیصلہ کيتا گیا جنہاں دے نفاذ دے لئی صوبےآں نوں متحد کرنا تے مرکزی نظام توں جوڑنا ضروری سی۔ لہذا ریلوے، تعلیم، زمین دی خرید و فروخت تے ہور پالیسیاں نوں بہتر بنانے دی خاطر تمام صوبہ جات مرکزی نظام توں جوڑ دتا گیا۔[۱۰۱][۱۰۲] اُتے ہن انہاں صوبےآں نوں علاقائی چھٹیاں تے کھیل دے لئی یاد رکھیا جاندا اے ۔دے لئی یاد رکھیا جاندا اے۔[۱۰۳][۱۰۴] مرکزی حکومت نے کئی علاقےآں نوں شناخت کيتا تے کونسل دے ذریعے اوتھے حکومت دا نظام چلیایا۔ [۱۰۱][۱۰۵] حکومتی ڈھانچہ وچ تبدیلی کيتی گئی تے اور دو سطحی ڈھانچہ بنایا گیا۔ [۱۰۶] 1975ء وچ 249 میونسی پالیٹی سی جنہاں نوں مختصر کر کے 67 خطےآں تے 11 علاقائی کونسلاں وچ منقسم کر دتا گیا۔ [۱۰۷] نیوزی لینڈ 16 دولت مشترکہ قلمرو [۱۰۸] تے انجمن اقتصادی تعاون و ترقی (OECD)،[۱۰۹] وچوں اک اے تے اس دی سلطنت انہاں تمام علاقےآں اُتے نیوزیلینڈ دی مہارانی دا راج چلدا اے۔ ان وچ نیووے تے کک جزیرے خود مختار صوبے نيں جنہاں دا نیوزی لینڈ دے نال آزاد الحاق اے۔[۱۱۰][۱۱۱] نیوزی لینڈ دا پارلیمان انہاں صوبےآں دے لئی کوئی قانون منظور نئيں کرسکدا اے لیکن خارجی امور وچ انہاں دی جانب توں فیصلہ لے سکدا اے۔
سانچہ:نیوزی لینڈ دی انتظامی تقسیم
ماحول
[سودھو]جغرافیہ
[سودھو]نیوزی لینڈ آبی نصف کرہ دے مرکز دے نیڑے واقع اے تے دو وڈے جزیراں تے کئی چھوٹے جزائر اُتے مشتمل اے۔ دو وڈے جزیرے شمالی جزیرہ یا e Ika-a-Māui, تے جنوبی جزیرہ یا e Waipounamu نيں۔ دونے ے درمیان وچ ابنائے کک واقع اے جس دی سب توں کم چوڑائی 22 کلومیٹر اے [۱۱۲] انہاں دو جزیرے دے علاوہ پنج تے وڈے جزیرے نيں۔ نیوزی لینڈ جغرافیائی طور اُتے طویل تے سکڑا اے۔ اس دی لمبائی (over ۱٬۶۰۰ کلومیٹر (۹۹۰ میل) کلومیٹر تے چوڑائی ۴۰۰ کلومیٹر (۲۵۰ میل)) اے۔[۱۱۳] کل ۱۵٬۰۰۰ کلومیٹر (۹٬۳۰۰ میل) ساحل اے تے خشکی دا رقبہ ۲۶۸٬۰۰۰ کلومربع میٹر (۲٫۸۸۴۷۲۷۹۹۱۷×۱۰۱۲ فٹ مربع) اے۔ چونکہ اس دے جزیرے باقی ملکاں دی پہونچ توں دور نيں تے اس دے پاس وڈے سمندر ساحل وی نيں لہذا نیوزی لینڈ آبی وسائل توں مالا مال اے۔ اس دا ذاتی معاشی خطہ دنیا وچ سب توں وڈا اے جو اس دے خشکی رقبہ توں تقریباً 15 گنیاوڈا اے۔[۱۱۴] شمالی جزیرہ نیوزی لینڈ دا سب توں وڈا خشکی دا رقبہ اے تے دنیا دا بارہواں وڈا جزیرہ اے۔[۱۱۵] جنوبی جزیرہ دنیا دا چودہواں وڈا جزیرہ اے۔ اس جزیرہ وچ پہاڑ گرچہ کم نيں مگر ایتھے اتش فشاناں دی کثرت اے۔[۱۱۶] تاپو اتش فشانی خطہ سب توں وڈا اتش فشانی علاقہ اے تے جزیرہ دا سب توں اُچا پہار وی ایتھے واقع اے۔ ایتھے ملک دی سب توں وڈی جھیل جھیل ٹاپو وی واقع اے۔ [۱۱۷][۱۱۸] نیوزی لیند آسٹریلیشیا نامی علاقہ دا حصہ اے۔ اس وچ آسٹریلیا وی شامل اے۔[۱۱۹] ایہ پولینیشیا نامی علاقہ وچ وی آندا اے۔ جغرافیائی اعتبار توں زمین نوں کئی حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے جنہاں وچ ایہ علاقے منقسم نيں۔[۱۲۰] براعظم آسٹریلیا تے آس پاس دے علاقےآں نوں شامل کے دے اک ہور برا علاقہ یا خطہ بندا اے جسنوں اوقیانوسیہ کہیا جاندا اے۔ نیوزی لینڈ اس دا وی حصہ اے۔ واضح ہوئے کہ نیوزی لینڈ تے بحر الکاحل دے ہور جزیرے ست براعظماں دا حصہ نئيں نيں۔ انہاں نوں اوقیانوسیہ دا حصہ منیا جاندا اے۔[۱۲۱]
-
پینڈو نظارہ، کوئنزٹاؤن، نیوزی لینڈ
-
ایمریلڈ جھلیاں، ماؤنٹ ٹونگاریرو
-
پینکیرو ہیڈ، ویلنگٹن
آب و ہوا
[سودھو]نیوزی لینڈ دی آب و ہوا بنیادی طور اُتے کوپن موسمی گٹھ بندی وچ آندا اے۔ اوسط سالانہ درجہ حرارت شمال وچ ۱۰ °C (۵۰ °F) تے جنوب وچ ۱۶ °C (۶۱ °F) رہندا اے۔۔[۱۲۲] تاریخی طور اُتے اوسط حرارت کینٹربری، نیوزی لینڈ وچ ۴۲٫۴ °C (۱۰۸٫۳۲ °F) تے اوٹاگو وچ −۲۵٫۶ °C (−۱۴٫۰۸ °F) درج کيتا گیا اے۔[۱۲۳] علاقہ دے اعتبار توں ماحولیاتی حالے وی وڈی تیزی توں تبدیل ہُندی اے۔ جنوبی جزیرہ دا مغربی ساحل ہمیشہ بہت تر رہندا اے جدوں کہ مرکزی اوٹاگو، مکینزی بیسن تے نارتھ لینڈ دے علاقے نیم خشک رہندے نيں۔ [۱۲۴] نیوزی لینڈ دے ست وڈے شہراں وچ کرائسٹ چرچ سب توں خچک شہر اے۔ ایتھے سالانہ اوسطا 640 ملی میٹر ہی بارش ہُندی اے۔ ویلنگٹن سب توں تر شہر اے جتھے کرائسٹ چرچ دے مقابلے دوگنی مقدار وچ بارش ہُندی اے۔ ۔[۱۲۵] آکلینڈ، ویلینگٹن تے کرائسٹ چرچ وچ سالانہ اوسطا 2000 گھینٹے سورج دی روشنی پہونچکی اے۔ جنوبی جزیرہ دا جنوبی تے جنوب مغربی خطہ نسبتا ٹھنڈا تے بادل والا اے جتھے سورج دی روشنی اوسطا 1400–1600 گھینٹے پہونچکی اے ۔جنوبی جزیرہ دا جنوبی تے جنوب مشرقی خطہ سب توں زیادہ روشن اے جتھے 2400–2500 گھنٹہ سورج دی روشنی پہونچکی اے۔ [۱۲۶] برف باری دا عموما جون تا اکتوبر دے مہینےآں وچ ہُندی اے۔ البتہ بے موسم ٹھنڈی ہواواں وی چلدی نيں۔ [۱۲۷] برف باری جنوبی جزیرہ دے جنوبی تے مشرقی خطہ وچ بہت عام اے، ايسے طرح ملک دے اُچے پہاڑاں اُتے وی خوب برف باری ہُندی اے۔[۱۲۲]
-
ویلنگٹن وچ موسم خزاں
-
درمیانی پلاٹو وچ موسم سرما
-
ہیگلی پارک، کرائسٹ چرچ وچ موسم بہار
-
موسم گرما وچ ساحل سمندر
ذیل وچ نیوزی لینڈ دے 6 وڈے شہراں دے درجہ حرارت دتے جا رہے نيں۔ شمالی جزیرہ دے شہر عموما فروری وچ بہت گرم رہندے نيں۔ جنوبی جزیرہ دے شہر جنوری وچ بہر گرم رہندے نيں۔
علاقہ | جنوری/فروری (°C) | جنوری/فروری (°F) | جولائی (°C) | جولائی (°F) |
---|---|---|---|---|
آکلینڈ | 23/16 | 74/60 | 14/7 | 58/45 |
ویلنگٹن | 20/13 | 68/56 | 11/6 | 52/42 |
کرائسٹ چرچ | 22/12 | 72/53 | 10/0 | 51/33 |
ہیملٹن، نیوزی لینڈ | 24/13 | 75/56 | 14/4 | 57/39 |
تائورانگا | 24/15 | 75/59 | 14/6 | 58/42 |
ڈنیڈن | 19/11 | 66/53 | 10/3 | 50/37 |
حیاتی تنوع
[سودھو]نیوزی لینڈ دی 80 ملین سال دی جغرافیائی تنہائی[۱۲۹] تے جزیرہ دی حیاتیاندی جغرافیہ نے ملک دے جانوراں، پھپھوند تے پودےآں نوں متاثر کيتا اے ۔ظاہری تنہائی دی وجہ توں حیاتیاندی تنہائی پیدا ہوئی۔ تے نتیجتا اوتھے دی ایکولوجی وچ وڈی متحرک تبدیلی واقع ہوئی تے کچھ عجیب و غریب تے منفرد قسم دے پودے، جانور تے مخلتف قسم دی بہت ساری پرجاتیاں پیدا ہوگئياں۔[۱۳۰][۱۳۱] نیوزی لینڈ دے 82 فیصد عروقی پردے اوتھے دی پیداوار نيں۔ انہاں وچ کل 65 جنس تے 1944 پرجاتیاں نيں۔[۱۳۲][۱۳۳] نیوزی لینڈ وچ موجود پھپھونداں دی تعداد دا اندازہ نئيں لگایا جا سکیا اے۔ ایتھے تک کہ اوتھے دی اصلی پھپھونداں دی تعداد وی پتہ نئيں اے۔ تے نا ہی کوئی تناسب معلوم ہوئے سکیا اے۔ البتہ اک اندازہ کہندا اے کہ نیوزی لینڈ وچ 2300 طرح دی پھپھوند پائی جاندی نيں۔ [۱۳۲] انہاں وچ تقریباً 40 فیصد اوتھے دی پیداوار نيں۔[۱۳۴] دو اہم قسم دے جنگلات وچ وڈے تے چوڑے درخت والے جنگلات نيں تے دوسرے جنگلات ٹھنڈے علاقے دے جنوبی ساحل دے خطے دے نيں۔[۱۳۵] ہور نباتاتی اشیا وچ گھاہ دے میدان وڈی تعداد وچ نيں۔[۱۳۶] نیوزی لینڈ دے جنگلاں وچ پرندےآں دا غلبہ سی تے چوپایاں دی کمی سی لہذا کیوی، کاکا پو، ویکا تے ٹاکاہی جداں پرندے آزادی توں رہندے سن ۔[۱۳۷] نیوزی لینڈ دے جنگلاں وچ پرندےآں دا غلبہ سی تے چوپایاں دی کمی سی لہذا کیوی، کاکا پو، ویکا تے ٹاکاہی جداں پرندے آزادی توں رہندے سن ۔[۱۳۸] انساناں دی آمد دی وجہ ایتھے مکانات بننا شروع ہوئے، چوہاں دی کثرت ہوئی تے ہور جانور وی ایتھے آ موجود ہوئے جنہاں دی وجہ توں پرونداں دی کئی پرجاتیاں غائب ہوگئياں جداں وڈے پرندے، موا تے هاآست چیل وغیرہ۔[۱۳۹][۱۴۰] ہور جانداراں وچ کیڑے مکوڑے، مینڈک [۱۴۱]، مکڑییاں [۱۴۲]، کیڑے [۱۴۳] وغیرہ پائے جاندے نيں۔ کچھ جاندار جداں تواتارا اِنّے کمیاب نيں کہ انہاں نوں لیونگ فوسل کہیا جانے لگا۔[۱۴۴] نیوزی لینڈ دے اس حیاتی خزانہ نوں بچانے دے لئی کئی اقدامات کیتے گئے نيں جداں جزیرہ پناہ گاہ، کیڑے مار ادویات، جنگلی زندگی دی بحالی، جنگلی پودےآں تے جانوراں دی نقل مکانی، جزیراں تے ہور تھاںواں دی مرمت وغیرہ دے کم کیتے جا رہے نيں۔[۱۴۵][۱۴۶][۱۴۷][۱۴۸]
معیشت
[سودھو]نیوزی لینڈ دے پاس اک بہت زیادہ ترقی یافتہ بازاری معیشت اے۔[۱۴۹][۱۵۰] جدوں کہ 2018[update]2018| دے اشاریہ اقتصادی آزادی وچ تیسرا درجہ حاصل ہويا سی۔[۱۵۱] ایہ اک زیادہ کمائی والی معیشت اے جس دی خام ملکی پیداوار 36,254 امریکی ڈالر فی کس اے۔[۱۵۲] اس دی کرنسی نیوزی لینڈ ڈالر اے جسنوں کیوی ڈالر وی کہیا جاندا اے۔ ایہ ڈالر جزیرہ کک، جزیرہ نیو، ٹوکیلو تے پٹکیرن جزیرے وچ قانونی طور اُتے رائج اے۔[۱۵۳] نیوزی لینڈ وچ قدرتی وسائل دی بھر مار اے تے اس دی معیشت دی ترقی وچ اس دا بہت اہم کردار رہیا اے۔ سیل، سونا، وہیل، گم وغیرہ ایداں دے کاروبار نيں جو ہمیشہ توں نیوزی دی طاقت رہے نيں تے اس دی معیشت دی بنیاد رہے نيں۔[۱۵۴] سال 1882ء وچ پہلی دفعہ نیوزی لینڈ نے گوشت درآمد کيتا۔ ايسے سال دُدھ دی صنوعات وی انگلینڈ بھیجی گئياں تے ایتھے توں نیوزی لینڈ دی مضبوط معیشت دی ابتدا ہُندی اے۔ [۱۵۵] 1950ء دی دہائی وچ مملکت متحدہ تے ریاستہائے متحدہ توں کھیتی دی مصنوعات دی منگ ودھنے نیوزی لینڈ تے آسٹریلیا وچ تجارت دی چہل پہل ودھ گئی تے ندگی نويں درجے اُتے پہونچ گئی۔ [۱۵۶] 1973ء وچ مملکت متحدہ نے یورپی معاشی کمیونٹی وچ شمولیت اختیار کرلئی جس دی وجہ توں نیوزی لینڈ دے بازار گراوٹ دیکھنے نوں ملی۔ 1980ء دی دہائی وچ نیوزی لینڈ دی حکومت نے کھیتی باڑی دے نويں قوانین بنائے تے تن سال دی مدت دے لئی سبسڈی وی دی۔ [۱۵۷][۱۵۸] 1984ءکے بعد توں ساری حکومتاں نے نیوزی لینڈ دی کلیاندی معاشیات دی ساخت اُتے توجہ دتی جس دے نتیجہ وچ نیوزی لینڈ دی معیشت نے اک نويں اڑان بھری تے بند بازار توں آزاد تے فری ٹریڈ معیشت بن گیا۔[۱۵۹][۱۶۰]
سال 1991ء تے 1992ء وچ بیروزگاری دی شرح 10 فیصد تک پہونچ گئی۔[۱۶۲]لیکن سال 2007ء وچ ایہی شرح مضبوط ہوئے کے 3.7 فیصد اُتے چلی گئی۔ او ای سی ڈی (OECD) ملکاں وچ نیوزی لینڈ روزگار دے معاملے وچ تیسرے نمبر آ گیا۔[۱۶۲] اس دے بعد عالمی معاشی تنگی دا نیوزی لینڈ دی معیشت اُتے وی برا اثر ہويا تے لگاتار پنج سہ ماہی تک اس دی جی ڈی پی ڈگدی رہی جو کہ 30 سال وچ کدی نئيں ہويا سی۔[۱۶۳][۱۶۴] 2009ء دے اواخر وچ بے روزگاری فیر توں 7 فیصد اُتے پہونچ گئی۔فی الحال نیوزی لینڈ دی معیشت ایجادات تے نت نويں مصنوعات دے دم اُتے خوب ترقی پذیر اے۔[۱۶۵]
تجارت
[سودھو]نیوزی لینڈ دی تجارت بین الاقوامی خرید و فروخت اُتے منحصر اے۔ بالخصوص کھیتی دی مصنوعات بہت مقبول نيں۔[۱۶۶][۱۶۷] 2014ء وچ نیوزی لینڈ دی برآمدات وچ سب توں وڈا حصہ کھانے دی اشیا دا سی۔ کل برآمدات دا 55 فیصہ کھانے دی اشیا اُتے مشتمل سی۔ 7 فیصد دے نال دوسرے نمبر اُتے سی۔[۱۶۸] جون 2018ء دی رپورٹ دے مطابق نیوزی لینڈ دی تجارت چین ( 27 بلین (NZ$27.8b)، آسٹریلیا ($26.2b)، یورپی اتحاد ($22.9b)، ریاستہائے متحدہ امریکا ($17.6b) تے جاپان ($8.4b) نيں۔[۱۶۹] 7 اپریل 2008ء نیوزی لینڈ-چین آزاد تجارتی معاہدہ اُتے دستخط کیتے۔ چین دا کسی ترقی یافتہ ملک دے نال ایہ پہلا تجارتی معاہدہ سی۔[۱۷۰] نیوزی لینڈ دی معاشیات وچ سب توں وڈا حصہ شعبہ خدمات (سروس سیکٹر) دا اے۔ اس دے بعد صنعت تے فیر معدنیات تے کچے دھات دی نکاسی اے۔[۱۷۱] نیوزی لینڈ دی معاشیات وچ سیاحت دا وی اہم کردار اے۔ $12.9 بلین دے نال ایتھے دی جی ڈی پی دا کل 5.6% محض سیر و سیاحت توں حاصل ہُندا اے۔ 2016ء دے اعداد و شمار دے مطابق نیوزی لینڈ دے کل ملازمین وچوں 7.5% صرف سیاحت وچ کم کر رہے سن ۔[۱۷۲] 2022ء تک بیرونی سیاحاں وچ سالانہ 5.4% دی ترقی دا اندازہ لگایا گیا اے۔[۱۷۲]
19واں صدی وچ نیوزی لینڈ توں اون دی درآمدی خوب ہويا کردی سی۔[۱۵۴] لیکن ہور مصنوعات دے مقابلے اون دی قیمت وچ کمی دیکھنے نوں ملی۔[۱۷۳] تے اون تاجراں دے لئی منافع دا سودا نہ رہیا۔[۱۷۴] لیکن دُدھ دی مصنوعات وچ زبردست اضافہ دیکھنے نوں ملیا 1990ء تے 2007ء دے درمیان وچ گائے دی تعداد دوگنی ہوئے گئی۔ [۱۷۵]اور نیوزی لینڈ دی درآمدات وچ دُدھ دی مصنوعات دا حصہ سب توں زیادہ ہوئے گیا۔[۱۷۶] جون 2018ء وچ کل برآمدات دا 17.7% ($14.1 بلین) حصہ دُدھ دی مصنوعات دا سی۔[۱۶۹] ملک دی سب توں وڈی کمپنی فونٹیرا دنیا دے ڈیری تجارت دے اک تہائی حصہ اُتے قابض اے۔ [۱۷۷] سال 2017ء-2018ء وچ ہور درآمدات وچ گوشت (8.8%)، لکڑی تے اس دی مصنوعات (6.2%)، پھل (3.6%)، مشیناں تے (2.2%)، تے شراب (2.1%) اے۔[۱۷۸] ۔[۱۷۹][۱۸۰]
بنیادی ڈھانچے
[سودھو]2015ء وچ نیوزی لینڈ وچ قابل تجدید توانائی بالخصوص جیو تھرمل تے ہائیڈرو الیکٹرک پاور دے ذریعے نیوزی لینڈ دی کل طاقت دا 40.1% حصہ پیدا کيتا گیا۔[۱۸۱] محض جیوتھرمل پاور دے ذریعے ہی انرجی دا کل 22 فیصد حصہ پیدا کيتا گیا۔[۱۸۱] نیوزی لینڈ وچ پانی دی فراہمی تے میٹھے پانی دا تحفظ بہت بہتر حالت وچ اے ۔علاقائی انتظامیہ ترقی پذیر علاقےآں وچ پانی دی فراہمی، اس دی صفائی تے اس توں متعلق بنیادی ڈھانچاں دی تقسیم دی ذمہ ڈاری بخوبی انجام دیندی اے۔[۱۸۲][۱۸۳] نیوزی لینڈ دا آوا جائی ۹۴٬۰۰۰ کلومیٹر (۵۸٬۴۱۰ میل) سڑک، بشمول ۱۹۹ کلومیٹر (۱۲۴ میل) موٹر راستہ[۱۸۴] تے ۴٬۱۲۸ کلومیٹر (۲٬۵۶۵ میل) ریل اُتے محصر اے۔ [۱۷۱] زیادہ تر وڈے شہر تے قصبے بس دی خدمات توں منسلک نيں البتہ بجی کاراں شہریاں دی اولین پسند نيں۔[۱۸۵] 1993ءماں نیوزی لینڈ وچ ریل دی نجکاری کر دتی گئی سی مگر 2004ء تے 2008ء دے درمیان وچ قسطاں وچ اس دا فیر توں قومیانہ کيتا گیا۔ سرکاری ادارہ کیوی ریل نیوزی لینڈ ریل نوں چلاندی اے مگر آکلینڈ ریل نوں ٹرانس ڈیو تے ویلینگٹن ریل نوں میٹ لنک نامی کمپنی چلاندی اے۔[۱۸۶][۱۸۷] ملک بھر وچ ریل دا جال بچھا ہويا اے مگر ہن ریل دا استعمال سواری دے بجائے زیادہ تر سامان دی آوا جائی دے لئی کيتا جاندا اے۔[۱۸۸] زیادہ تر بین الاقوامی مسافر ہوائی جہاز توں آندے نيں تے نیوزی لینڈ وچ کل 6 ہوائی اڈے نيں۔ فی الحال بمطابق فروری 2011[update] صرف آکلینڈ تے کرائسٹ چرچ ہوائی اڈا ہی بین الاقوامی ضدمات فراہم کردا اے۔ البتہ آسٹریلیا تے فجی دے لئی سارے ہوائی اڈاں توں اڑان بھری جا سکدی اے۔[۱۸۹] نیوزی لینڈ وچ مواصلات اُتے 1987ء تک نیوزی لینڈ ڈاک دا قبضہ سی ایتھے تک کہ ٹیلی کوم نیوزی لینڈ دا قیام عمل وچ آیا۔ ابتدا وچ ایہ اک سرکاری ادارہ سی جسنوں 1990ء وچ نجی ہتھوں دے سپرد کر دتا گیا۔[۱۹۰] نیوزی لینڈ ٹیلی کمیونی کیشن وچ زیادہ تر حصہ کورس دا اے۔ مگر ہن دوسری کمپنیاں توں مقابلہ ودھ گیا اے۔[۱۹۱][۱۹۰] 2017ء وچ عالمی ٹیلی مواصلاتی اتحاد نے مواصلاتی ترقی تے اس دے بنیادی ڈھانچے وچ نیوزی لینڈ نوں دنیا بھر وچ 13واں مقام دتا اے۔[۱۹۲]
شماریات
[سودھو]2013ء نیوزی لینڈ مردم شماری دے مطابق نیوزی لینڈ دی کل آبادی 4,242,048 لوکاں اُتے مشتمل اے۔ 2006ء دے مقابلے ایہ 5.3% زیادہ اے۔[۱۹۳] [n ۱] فی الحال بمطابق دسمبر سانچہ:موجودہ سال، نیوزی لینڈ دی کل آبادی تقریباً سانچہ:Data New Zealand اے۔[۱۹۵]
نیوزی لینڈ اک شہری آبادی والا ملک اے جتھے 73% آبادی شہری علاقہ وچ رہندی اے۔ 55.1% آبادی نیوزی لینڈ دے چار وڈے شہراں آکلینڈ، کرائسٹ چرچ، ویلنگٹن تے ہیملٹن وچ رہندی اے۔ دنیا بھر وچ نیوزی لینڈ دے شہر ہمیشہ صف اول وچ شمار ہُندے نيں۔ مرسر کیفیت حیات جائزہ دے مطابق 2016ء وچ آکلینڈ دنیا دا تیسرا بہتر قابل سکونت شہر سی جدوں کہ ايسے لسٹ وچ ویلنگٹن 12وین درجہ اُتے سی۔[۱۹۶] 2012ء اعداد وشمار دے مطابق نیوزی لینڈ دی اوسط حیات خواتین وچ 84 تے مرداں وچ 80.2 سی۔[۱۹۷] 2008ء وچ وجہ اموات وچ سرطان 29.8% دے نال سرلسٹ سی۔ اس دے بعد 19.7% دے نال دوسرے نمبر اُتے دیل دی بیماریاں تے 9.2% ہور بیماریاں سن۔[۱۹۸] بمطابق 2016ء، صحت اُتے جی ڈی پی دا کل 9.2% حصہ خرچ کيتا گیا سی۔ اس وچ نجی ادارےآں دا خرچ وی شامل اے۔[۱۹۹] سانچہ:نیوزی لینڈ دے وڈے شہر
نسلیت تے ہجرت
[سودھو]2013ء دی مردم شماری وچ 74.0% افراد نے خود نوں یورپی نسل دا دسیا 14.9% نے ماؤری ہونے دا دعوی کيتا۔ ہور اہم نسلاں وچ ایشیائی 11.8% تے بحر الکاہلی 7.4% سن ۔ انہاں وچ دو تہائی لوک آکلینڈ علاقہ وچ رہندے نيں۔[۲۰۰][n ۲] حالیہ دہائی وچ نیوزی لینڈ دی آبادی زیادہ متنوع ہوئے گئی اے۔ 1961ء وچ 92% یورپی تے 7 فیصد ماؤری سن تے ایشیائی قوم دی تعداد صرف اک فیصد سی۔[۲۰۱] نیوزی لینڈ شہریاں دا نام آبادی انگریزی زبان وچ “نیوزی لینڈر‘‘ اے مگر بین الاقوامی سطح اُتے انہاں نوں کیوی قوم دے طور جانیا جاندا اے۔[۲۰۲][۲۰۳] یورپی نسل دے لوکاں نوں ماؤری لوک پکیلا کہ کر بلاندے سن مگر کچھ لوکاں نوں ایہ ناگوار گزردا سی۔[۲۰۴][۲۰۵] لفظ پکیلا ہن تمام غیر نیوزی لینڈی تے غیر پولینیشیائی لوکاں نوں کہیا جاندا اے۔[۲۰۶]
نیوزی لینڈ وچ بسنے والی سب توں پہلی قوم ماؤری سی۔ انہاں دے بعد کچھ یورپی خاندان اوتھے آکے آباد ہوئے۔ یورپ دی کالونی بننے دے بعد برطانیہ، آئرلینڈ، آسٹریلیا توں کثیر تعداد وچ لوک اوتھے آکے آباد ہوئے۔ اس وقت پالیسی اِنّی سکت سی کہ صرف گورے لوک نيں اوتھے آباد ہوسکدے سن جداں کہ آسٹریلیا وچ سی۔ [۲۰۷] انہاں دے علاوہ ڈچ لوک، دیلماشا [۲۰۸]، جرمن تے ایطالوی مہاجرین وی آسٹریلیا، جنوبی امریکا تے شمالی امریکا ہُندے ہوئے نیوزی لینڈ پہونچے۔[۲۰۹][۲۱۰] دوسری جنگ عظیم دے بعد مہاجرین دی تعداد وچ زبردست اضافہ دیکھنے نوں ملا۔ 1970ء تے 1980ء دی دہائی وچ پالیسی وچ تخفیف کيتی گئی تے ایشیائی قوم نوں وی نیوزی لینڈ وچ بسنے دا موقع ملا۔ [۲۱۰][۲۱۱] 2009ء-10ء وچ نیوزی لینڈ دے محکمہ امیگریشن دے سالانہ 45,000 تا 50,000 باشندےآں نوں مستقل طور اُتے اوتھے بسانے دا ہدف متعین کيتا۔[۲۱۲]
بولی
[سودھو]نیوزی لینڈ وچ انگریزی زبان دا غلبہ اے۔ تقریباً 96 فیصد لوک انگریزی ہی بولدے نيں۔ [۲۱۴] نیوزی لینڈ دی انگریزی آسٹریلیا دی انگریزی ورگی اے۔ مگر نیوزی لینڈ دی انگریزی تے ہور انگریزی لہجاں وچ تھوڑا سا فرق اے۔ [۲۱۵] ایہ لوک "i" دی آواز نوں "a" دی طرح کڈدے نيں گویا کہ انہاں دو حرفاں دے بیچ دا کوئی گرف ہوئے۔ اسنوں مختصر "e" کہ سکدے نيں۔[۲۱۶] دوسری جنگ عظیم دے بعد اسکولاں وچ ماؤری بولی زبان بالنے اُتے پابندی لگائی گئی تے انہاں دی حوصلہ شکنی کيتی گئی نتیجتا کچھ دور دراز علاقےآں وچ ہی ماؤری بولی اک طبقہ دی بولی بن دے رہ گئی۔ [۲۱۷] حالانکہ ماؤری بولی نوں 1987ء وچ سرکاری بولی دا درجہ ملیا تے نیوزی لینڈ دی کل 3.7% فیصد آبادی اسنوں بولدی اے۔ البتہ ہن اوتھے ماؤری بولی دے اپنے اسکول نيں تے دو ٹیی وی چینل ماؤری بولی وچ ہی نشر ہُندے نيں۔ [۲۱۸]|group=n}} [۲۱۹][۲۲۰]
2013ء مردم شماری دے مطابق سمووائی زبان غیر سرکاری زباناں وچ سب توں زیادہ بولی جانے والی بولی اے۔ کل 2.2% آبادی اسنوں بولدی اے ۔[n ۳] اس دے بعد ہندی زبان دا نمبر آندا اے جسنوں 1.7% فیصد آبادی بولدی اے۔ مشروی چینی بشمول مینڈارن چینی نوں 1.3% تے فرانسیسی زبان نوں 1.2% لوک بولدے نيں۔ نیوزی لینڈ دے کل 20,235 افراد یعنی 0.5% آبادی نیوزی لینڈ دی اشاریاندی بولی وچ گفتگو کردی اے جسنوں 2006ء اں سرکاری بولی دا درجہ دتا جا چکيا اے۔[۲۲۱]
مذہب
[سودھو]نیوزی لینڈ وچ عیسائیت سب توں وڈا مذہب اے مگر ایہ ملک خود نوں سیکولر دسدا اے تے دنیا بھر وچ نیوزی لینڈ اپنی ايسے صفت دے لئی مشہور اے۔[۲۲۲][۲۲۳] 2013 ن وچ 49.0% عیسائیت نوں مندے نيں۔ ہور 41.9% لوک لا مذہب نيں۔[n ۴][۲۲۴] عیسائیت وچ رومن کاتھولک 12.6%، انگلیکانیت 11.8%، پریسبیٹیرین کلیسیا، 8.5% تے محض مسیحی 5.5% نيں۔[۲۲۴] ماؤری دے مذاہب جداں رینگتا تے راِنّا وی مسیحی نيں۔[۲۲۵][۲۲۶] ہجرت تے نويں آباد لوکاں دی وجہ مذاہب دی تعداد وچ وی اضافہ ہويا چنانچہ کئی نويں مذاہب دے مننے نیوزی لینڈ وچ آ بتاں۔[۲۲۷] مثلاً ہندو مت 2.1%، بدھ مت 1.5%، اسلام 1.2% تے سکھ مت 0.5%۔[۲۲۵] آکلینڈ سب توں وڈا مذہبی متنوع شہر اے۔[۲۲۵]
تعلیم
[سودھو]نیوزی لینڈ وچ 6 تا 16 عمر دے بچےآں نوں ابتدائی تے ثانوی بنام پرائمری تے سیکینڈری دی تعلیم لازمی اے۔ زیادہ تر بچے 5 برس دی عمر وچ تعلیم شروع کر دیندے نيں۔[۲۲۸] نیوزی لینڈ دے باشندےآں دے دے لئی 13 سرکاری مدرسےآں وچ بعمر 5 تا 19 تعلیم مفت اے۔[۲۲۹] نیوزی لینڈ وچ تعلیمی شرح 99 فیصد اے۔[۱۷۱] تے 15 توں 29 سال دی عمر دی تقریباً ادھی آبادی بنیادی تعلیم توں آراستہ ہُندی اے۔[۲۲۸] حکومت نے پنج طرح دی درسگاہاں منظور کيتیاں نيں: یونیورسٹی، کالجم ٹیکنالوجی درس گاہ، خصوصی کالج تے واننگا۔[۲۳۰] انہاں دے علاوہ نجی تربيتی ادارے وی قائم نيں۔[۲۳۱] بالغاں وچ 14.2% آبادی دے پاس بیچلر ڈگری اے جدوں کہ 30.4% ثانوی درجہ دی ڈگری اے۔ 22.4% فیصد لوک کسی وی طرح دی رسمی تعلیم توں عاری نيں۔[۲۳۲] پروگرام برائے بین الاقوامی طالب علم تعین نے نیوزی لینڈ نوں دنیا بھر وچ نیوزی لینڈ دے تعلیم نظام نوں ساتواں مقام دتا اے۔ نیوزی لینڈ دے طالب علم عموما مطالعہ، ریاضی تے سائنس وچ ماہر ہُندے نيں۔[۲۳۳]
سبھیاچار
[سودھو]نیوزی لینڈ دے اصل باشندے ماوری نيں لہذا اوتھے دی رہتل ماوری رہتل توں متاثر اے۔ ماوریاں نے مشرقی سبھیاچار توں کچھ اثر لے کے اس وچ تبدیلیاں کيتیاں کیونجے انہاں نوں نويں علاقہ وچ جدید مسائل دا سامنا سی جس وچ متنوع ماحول تے خود اوتھے دی رہتل شامل سی۔ سماجی ڈھانچہ خاندان، ذیلی قبیلہ تے قبیلہ وچ منقسم اے۔ ہر اکائی دا اک سردار ہُندا اے۔ سردار دا انتخاب کمیونٹی دی تصدیق دے بعد ہُندا اے ۔[۲۳۴] برطانوی تے آئیلینڈی مہاجرین نے نیوزی لینڈ وچ اپنی اپنی تہذیباں متعارف کراواں تے ماوری رہتل نوں وی متاثر کيتا۔[۲۳۵][۲۳۶] بالخصوص میسحیت نے انہاں لوکاں نوں بہت متاثر کيتا۔[۲۳۷] البتہ ماوری دی اپنی شناخت باقی رہی تے ہور پولینیشیائی قوم توں انہاں دا نسبی تعلق وی برقرار ریا۔[۲۳۸] امریکی، آسٹریلوی، ایشیائی تے ہور یورپی ثقافتاں نے نیوزنی لینڈ وچ حال ہی وچ قدم رکھیا مگر انہاں دا اثر بہت گہرا ہويا۔ انہاں دے علاوہ غیر ماوری پولینیشیائی رہتل وی اوتھے نمودار ہوئی جداں دنیا دا سب توں وڈا پولینیشیائی تہوار پاسیفیکا آکلینڈ دا سالانہ وڈا تہوار منیا جاندا اے۔[۲۳۹]
اک وقت سی جدوں نیوزی لینڈ نوں اک عقلمند ملک تسلیم نئيں کيتا جاندا سی۔ پینڈو زندگی محنت، جدو جہد تے مشکل کشائی توں عبارت تھی۔[۲۴۰] [۲۴۰] زیادہ قابل توجہ افراد نوں تنقید دا سامنا زیادہ کرنا پڑدا سی۔[۲۴۱][۲۴۲] 20واں صدی دے اوائل توں 1960ء دی دہائی تک ماوری سبھیاچار نوں دبایا گیا ور اسنوں جدید برطانوی سبھیاچار وچ ضم کرنے دی کوشش کيتی گئی۔ ۔[۲۴۳] 1960ء دی دہائی توں ثانوی تعلیم عام ہونے لگی تے شہرکاری [۲۴۴]ودھنے لگی تے نتیجتا شہری رہتل غالب ہونے لگی۔۔[۲۴۵] البتہ نیوزی لینڈ دے فنون لفیطہ، سبھیاچار، ادب تے میڈیا وچ پینڈو جھلک دیکھنے نوں ملدی اے۔[۲۴۶]
نیوزی لینڈ دے قومی نشانات ماوری سبھیاچار، فطرت اورتریخ توں متاثر نيں۔ چاندی دا پتہ دا نما نشان فوج تے کھیل وچ دکھادی دیندا اے۔ ۔[۲۴۷] نیوزی لینڈ دی منفرد تے مشہور چیزاں نوں کیویانہ کہیا جاندا اے۔[۲۴۷]
فنون لطیفہ
[سودھو]دستکاری، نقش و نگاری، سلائی تے بنائی ماوری رہتل دے اوہ فنون نيں جو اج وی نیوزی لینڈ وچ خوب چلدے نيں تے ماوری فنان دن بدن ترقی کر رہے نيں۔[۲۴۸] نقش و نگاری وچ زیادہ تر انسانی تصویراں بنائی جاندی نيں۔ عموما تن انگلیاں والا انسان منقش کيتا جاندا اے جس دا سر بہت عجیب ہُندا اے۔ عام انسان دی تصویر وی بنای جاندی اے۔[۲۴۹] طرح طرح دے نشانات توں نقش نوں مزین کيتا جاندا اے۔[۲۵۰] ابتدائی دور دے ماوری نقوش وچ جلسہ گاہاں نوں وی بنایا جاندا سی جس وچ کئی طرح دے نشاندا، علامتاں تے وہم والی چیزاں ہودیاں سن۔ اس طرح دی عمارتاں نوں بار بار بنایا جاترا سی تے مختلف مقاصد دی خاطر استعمال وچ لیایا جاندا سی۔[۲۵۱] ماوریاں نے سرخ و سیاہ رنگاں نے عمارتاں، توپاں تے مقبراں نوں منقش کيتا اے۔ انہاں رنگاں نوں بنانے وچ شارک مچھلی دی چربی تے کاجل دا استعمال ہُندا سی۔ اوہ انہاں وچ پرندےآں، کیڑے مکوڑاں تے ہور چیزاں بناتے سن ۔ غاراں دی دیواراں اُتے وی ماورویاں نے بہت کم کيتا اے۔[۲۵۲] کاجل توں بنا ماوری ٹیٹو وی بہت مشہور اے۔[۲۵۳] یورپیاں دے آنے دے بعد نیوزی لینڈ وچ منظرکشی دا رواج عام ہوئے گیا تے فن دی جگہ نیوزی لینڈ دی منظر کشی نے لے لی۔[۲۵۴] ماوریاں نے اپنی شخصی تصویراں وی بنائی نيں جداں کوئی رحم دل دیو یا کوئی عام ماوری۔[۲۵۴] چانکہ ایہ ملک کافی عرصہ تک تنہائی دا شکار رہیا لہذا ایتھے دے فنون ايسے علاقہ تک محدود رہے تے نہ کسی نوں متاثر کيتا تے نہ ہی کسی توں متاثر ہويا۔[۲۵۵] ايسے لئے ماوری آرٹ نوں علاقائیت دی اچھی مثال کہیا جاندا اے۔ 1960ء تے 70ء دی دہائی وچ ماوری تے یورپی فنون وچ ہم آہنگی دیکھنے نوں ملی تے مغربی تکنیک نوں جدوں ماوری فن وچ استعمال کيتا گیا تاں بہت منفرد چیزاں سامنے آئیاں ۔[۲۵۶] نیوزی لینڈ دے فن تے دستکاری نے تدریجا بین الاقوامی شائقین دی توجہ اپنی جانب مبذول دی اے تے کئی جگہ نمائشاں دے ذریعہ اپنے ہنر نوں دنیا دے سامنے پیش کيتا اے۔[۲۴۸][۲۵۷]
ادب
[سودھو]انہاں نے بہت جلد لکھنا سیکھ لیا سی تے اسنوں اپنے اظہار خیال دا ذریعہ بنا لیا تے نظم و نثر نوں زیر تحریر لے آئے جنہاں وچ کہانیاں، قصائد وغیرہ شامل نيں۔[۲۵۸] دی دہائی تک انگریزی ادب دا اوتھے کوئی خاص بول بالا نئيں سی مگر اس دے بعد جدوں علاقائی پبلشراں نے اسنوں قبول کرنا شروع کيتا تاں اسنوں ہتھوں ہتھ لیا گیا۔[۲۵۹] البتہ 1930ء دی دہائی وچ اوتھے دے ادبا تے شاعر نیوزی لیڈ دے واقعات و تجربات نوں ہی اپنی تخلیق دا موضوع بنایا کردے سن حالانکہ جدت پسندی دا تعارف اوتھے ہونے لگیا سی۔ اس دوران وچ تعلیمی میداناں وچ ادب نوں بطور صحافت وی استعمال کيتا جانے لگا۔[۲۶۰] جنگ عظیم وچ شراکت داری نے ادب نوں متاثر کيتا تے نیوزی لینڈ دے ادبا نوں اک نواں زاویہ ملیا جس توں ما بعد جنگ یونیورسٹیاں عالقائی ادب وچ ایہ موضوع سر چڑھ کر بولا۔[۲۶۱] ڈنیڈن یونیسکو دا شہر ادب اے۔[۲۶۲]
ذرائع ابلاغ تے انٹرٹینمینٹ
[سودھو]نیوزی لینڈ دی موسیقی بلوز موسیقی، جاز، راک اینڈ رول موسیقی تے ہپ ہاپ موسیقی دے بہت زیادہ متاثر اے تے انہاں وچ نیوزی لینڈ دی نمایاں خوبی نکھر کر سامنے آندی اے۔۔[۲۶۴] ماوری اپنے نال جنوب مشرقی ایشیا توں مخصوص نغمے لے کے گئے سن تے برساں دی علیحدگی نے انہاں وچ اک عجیب مگر دلکش تے منفرد آواز پیدا کر دتی سی۔[۲۶۵] آلات موسیقی وچ بانسری تے نرسنگے زیر استعمال سن ۔[۲۶۶] جنگ یا خاص موقعاں اُتے اچشاراندی تے تنبایہی آلات دا استعمال کردے سن ۔[۲۶۷] نیوزی لینڈ وچ 1922ء وچ ریڈیو متعارف کرایا گیا۔[۲۶۸] 1960ء وچ حکومت نے ٹی وی دا آغاز کيتا۔[۲۶۹] 1980ء دی دہائی وچ نیوزی لینڈ وچ ٹی وی تے ریڈیو وچ زبردست انقلاب دیکھنے نوں ملیا تے انہاں دی تعداد وچ کافی اضافہ ہويا۔[۲۷۰] نیوزی لینڈ دے ٹی وی وچ عموما امریکا، تے برطانیہ دے پروگرام نشر ہُندے نيں۔ آسٹریلیا دے علاقائی پروگرام وی وڈی تعداد وچ دکھائے جاندے نيں۔[۲۷۱] 1970ء دی دہائی وچ نیوزیلینڈ وچ فلماں خوب بننے لگاں۔1978 ء وچ نیوزی لینڈ فلم کمیشن نے علاقائی فلم سازاں دا تعاون کرنا شروع کيتا تے کئی فلماں نے عالمی شہرت حاصل کيتی۔[۲۷۰] مشہور فلماں وچ ہنٹ فار دتی وائلڈر پپل، بوائے، دی ورلدز فاسٹیسٹ انڈین وغیرہ شامل نيں۔۔[۲۷۲]اور حکومت کیتی مدد کيتی وجہ توں فلم پروڈیوسر وڈی بجٹ دی فلماں بنانے وچ کامیاب رہے سن جداں اوتار، دی لارڈ آف دتی رنگز، دی لاسٹ سمورائی تے کنگ کانگ وغیرہ۔[۲۷۳] نیوزی لینڈ دے ذرائع ابلاغ اُتے چھوٹی کمپنیاں دا قبضہ اے جنہاں وچ اکثر غیر ملکيتیاں نيں۔ البتہ کچھ ٹیلی ویزن تے ریڈیو اسٹیشن حکومت کیتی ملکیت وچ نيں۔[۲۷۴] 1994ء توں نیوزی لینڈ دا فریڈم ہاؤس ملک دا سب توں ازاد میڈیا منیا جاندا رہیا ہئ۔ 2015ء وچ اسنوں 15واں مقام ملیا سی۔[۲۷۵]
کھیل
[سودھو]نیوزی لینڈ دے زیادہ تر کھیل برطانیہ توں مستعار لئے ہوئے نيں۔[۲۷۶] رگبی ملک دا قومی کھیل اے۔[۲۷۷] تے زیادہ تر لوکاں نوں پسند آندا اے۔[۲۷۸] گولف، نیٹ بال، ٹینس تے کرکٹ نیوزی لینڈ دے مشہور کھیلاں وچ شمار کيتے جاندے نيں۔[۲۷۸][۲۷۹] تقریباً 54 فیصد بچے اسکول وچ کھیل وچ حصہ لیندے نيں۔[۲۷۹] 1880ء تے 1900ء دی دہائی وچ نیوزی لینڈ دی رگبی ٹیم نے بالترتیب آسٹریلیا تے برطانیہ وچ فتح پاکر عوام دی دلچسپی وچ اضافہ کيتا۔[۲۸۰] ماوریاں نے رگبی وچ دلچسپی دکھادی تے ملک دی ٹیم بین الاقوامی مقابلاں توں ہاکا ضرور کردی اے۔ نیوزی لینڈ دی رگبی یونین، رگبی لیگ، نیوزی لینڈ قومی کرکٹ ٹیم، سافٹ بال تے تیراکی دی ٹیماں عالمی پیمانے کيتیاں نيں تے کسی وی حریف نوں شکست دینے دا دم رکھدی نيں۔ نیوزی لینڈ نے گرمائی اولمپک کھیل وچ 1908ء تے 1912ء وچ آسٹریلیا دے نال حصہ لیا سی۔ 1920ء وچ اوہ تن تنہا میدان وچ اتری۔[۲۸۱] حالیہ دناں وچ کھیل وچ نیوزی لینڈ دے مختلف کھیل دے کھلاڑیاں وچ تمغاں دا انبار لگیا دتا اے۔[۲۸۲][۲۸۳] نیوزی لینڈ آل بلیک رگبی ٹیم ملک دی سب توں کامیاب کھیل ٹیم اے تے عالمی کپ فاتح وی اے۔[۲۸۴]
پکوان
[سودھو]نیوزی لینڈ دا قومی پکوان پیسیفک رم اے۔ اس وچ ماوری پکوان، نیوزی لینڈ وچ بسنے والے یورپ ، ایشیا تے پولینشیا دے پناہ گزیناں دے پکوان وی شامل نيں۔[۲۸۵] نیوزی لینڈ نوں زمین تے سمندر دونے توں کھانے دی اشیا دستیاب ہُندی نيں۔ زیادہ تر فصلاں تے ضرورت زندگی نوں یورپ نے متعارف کرایا جداں مکا، آلو تے خنزیر وغیرہ۔۔[۲۸۶][۲۸۷] بہترین پکواناں وچ لامب، سالمون، کورا،[۲۸۸] شکر قندی تے کیوی نيں۔[۲۸۹][۲۸۵]
لسٹ متعلقہ مضامین نیوزی لینڈ
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ "Human Development Report 2018" (PDF)۔ HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme۔ صفحہ: 22۔ اخذ شدہ بتاریخ 14 ستمبر 2018
- ↑ "New Zealand Daylight Time Order 2007 (SR 2007/185)" (بزبان انگریزی)۔ New Zealand Parliamentary Counsel Office۔ 6 جولائی 2007۔ اخذ شدہ بتاریخ 6 مارچ 2017
- ↑ There is no official all-numeric date format for New Zealand, but government recommendations generally follow Australian date and time notation۔ See "The Govt.nz style guide"۔ New Zealand Government۔ 9 دسمبر 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 مارچ 2019
- ↑ Abel Tasman۔ "JOURNAL or DESCRIPTION By me Abel Jansz Tasman، Of a Voyage from Batavia for making Discoveries of the Unknown South Land in the year 1642."۔ Project Gutenberg Australia۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 مارچ 2018
- ↑ John Wilson (مارچ 2009)۔ "European discovery of New Zealand – Tasman's achievement"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 24 جنوری 2011
- ↑ John Bathgate۔ "The Pamphlet Collection of Sir Robert Stout:Volume 44. Chapter 1, Discovery and Settlement"۔ NZETC۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 اگست 2018۔
He named the country Staaten Land, in honour of the States-General of Holland, in the belief that it was part of the great southern continent.
- ↑ John Wilson (ستمبر 2007)۔ "Tasman's achievement"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 فروری 2008
- ↑ Mackay, Duncan (1986). "The Search For The Southern Land", The New Zealand Book Of Events. Auckland: Reed Methuen, 52–54.
- ↑ Brunner, Thomas (1851). The Great Journey: an expedition to explore the interior of the Middle Island, New Zealand, 1846-8. شاہی جغرافیائی جمعیت.
- ↑ John Bathgate۔ "The Pamphlet Collection of Sir Robert Stout:Volume 44. Chapter 1, Discovery and Settlement"۔ NZETC۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 اگست 2018۔
He named the country Staaten Land, in honour of the States-General of Holland, in the belief that it was part of the great southern continent.
- ↑ Wilmshurst, J. M.; Hunt, T. L.; Lipo, C. P.; Anderson, A. J. (2010). "High-precision radiocarbon dating shows recent and rapid initial human colonization of East Polynesia". Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (5): 1815. doi: . PMID 21187404. Bibcode: 2011PNAS.۔108.1815W.
- ↑ Malcolm McKinnon (نومبر 2009)۔ "Place names – Naming the country and the main islands"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 24 جنوری 2011
- ↑ McGlone, M.; Wilmshurst, J. M. (1999). "Dating initial Maori environmental impact in New Zealand". Quaternary International 59: 5–16. doi: . Bibcode: 1999QuInt.۔59.۔۔۔5M.
- ↑ Murray-McIntosh, Rosalind P.; Scrimshaw, Brian J.; Hatfield, Peter J.; Penny, David (1998). "Testing migration patterns and estimating founding population size in Polynesia by using human mtDNA sequences". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 95 (15): 9047–52. doi: . Bibcode: 1998PNAS.۔۔95.9047M.
- ↑ Murray-McIntosh, Rosalind P.; Scrimshaw, Brian J.; Hatfield, Peter J.; Penny, David (1998). "Testing migration patterns and estimating founding population size in Polynesia by using human mtDNA sequences". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 95 (15): 9047–52. doi: . Bibcode: 1998PNAS.۔۔95.9047M.
- ↑ Wilmshurst, J. M.; Anderson, A. J.; Higham, T. F. G.; Worthy, T. H. (2008). "Dating the late prehistoric dispersal of Polynesians to New Zealand using the commensal Pacific rat". Proceedings of the National Academy of Sciences 105 (22): 7676. doi: . PMID 18523023. Bibcode: 2008PNAS.۔105.7676W.
- ↑ Moodley, Y.; Linz, B.; Yamaoka, Y.; Windsor, H.M.; Breurec, S.; Wu, J.-Y.; Maady, A.; Bernhöft, S.; et al. (2009). "The Peopling of the Pacific from a Bacterial Perspective". Science 323 (5913): 527–530. doi: . PMID 19164753. Bibcode: 2009Sci.۔۔323.۔527M.
- ↑ (1998) Iwi: The Dynamics of Māori Tribal Organisation from C.1769 to C.1945, 1st, Wellington: Victoria University Press. ISBN 978-0-86473-328-3.
- ↑ Clark, Ross (1994). "Moriori and Māori: The Linguistic Evidence", The Origins of the First New Zealanders. Auckland: Auckland University Press, 123–135.
- ↑ John Wilson (مارچ 2009)۔ "Government and nation – The origins of nationhood"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Denise Davis (ستمبر 2007)۔ "The impact of new arrivals"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اپریل 2010
- ↑ Denise Davis، Māui Solomon (مارچ 2009)۔ "'Moriori – The impact of new arrivals'"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 مارچ 2011
- ↑ Denise Davis (ستمبر 2007)۔ "The impact of new arrivals"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اپریل 2010
- ↑ Salmond, Anne. Two Worlds: First Meetings Between Maori and Europeans 1642–1772. Auckland: پینگوئن (ادارہ), 82. ISBN 0-670-83298-7.
- ↑ Fitzpatrick, John (2004). "Food, warfare and the impact of Atlantic capitalism in Aotearo/New Zealand". Australasian Political Studies Association Conference: APSA 2004 Conference Papers. https://www.adelaide.edu.au/apsa/docs_papers/Others/Fitzpatrick.pdf. Archived 2011-05-11 at the وے بیک مشین
- ↑ Brailsford, Barry (1972). Arrows of Plague. Wellington: Hick Smith and Sons, 35. ISBN 0-456-01060-2.
- ↑ Wagstrom, Thor (2005). "Broken Tongues and Foreign Hearts", Indigenous Peoples and Religious Change. Boston: Brill Academic Publishers, 71 and 73. ISBN 978-90-04-13899-5.
- ↑ Lange, Raeburn (1999). May the people live: a history of Māori health development 1900–1920. Auckland University Press, 18. ISBN 978-1-86940-214-3.
- ↑ "A Nation sub-divided"۔ Australian Heritage۔ Heritage Australia Publishing۔ 2011۔ 28 فروری 2015 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 27 دسمبر 2014
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Jock Phillips (اپریل 2010)۔ "British immigration and the New Zealand Company"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ "Crown colony era – the Governor-General"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ مارچ 2009۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ "Crown colony era – the Governor-General"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ مارچ 2009۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ John Wilson (مارچ 2009)۔ "Government and nation – The constitution"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 2 فروری 2011 See pages 2 and 3.
- ↑ Temple, Philip (1980). Wellington Yesterday. John McIndoe. ISBN 0-86868-012-5.
- ↑ "Parliament moves to Wellington"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ جنوری 2017۔ اخذ شدہ بتاریخ 27 اپریل 2017
- ↑ Temple, Philip (1980). Wellington Yesterday. John McIndoe. ISBN 0-86868-012-5.
- ↑ "New Zealand's 19th-century wars – overview"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ اپریل 2009۔ ۱۴ نومبر ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ John Wilson (مارچ 2009)۔ "History – Liberal to Labour"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 27 اپریل 2017
- ↑ سانچہ:DNZB
- ↑ "Crown colony era – the Governor-General"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ مارچ 2009۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ سانچہ:London Gazette
- ↑ "Dominion status – Becoming a dominion"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ ستمبر 2014۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 اپریل 2017
- ↑ "War and Society"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ ۰۹ نومبر ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Brian Easton (اپریل 2010)۔ "Economic history – Interwar years and the great depression"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ Mark Derby (May 2010)۔ "Strikes and labour disputes – Wars, depression and first Labour government"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 فروری 2011
- ↑ Brian Easton (نومبر 2010)۔ "Economic history – Great boom, 1935–1966"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 فروری 2011
- ↑ Basil Keane (نومبر 2010)۔ "Te Māori i te ohanga – Māori in the economy – Urbanisation"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جنوری 2011
- ↑ Te Ahukaramū Royal (مارچ 2009)۔ "Māori – Urbanisation and renaissance"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 فروری 2011
- ↑ (مارچ 2015) Healing the past, building a future: A Guide to Treaty of Waitangi Claims and Negotiations with the Crown (PDF), Office of Treaty Settlements. ISBN 978-0-478-32436-5. Retrieved on 26 اپریل 2017. Archived 2018-01-27 at the وے بیک مشین
- ↑ (in en-NZ)Report on the Crown's Foreshore and Seabed Policy. Ministry of Justice. https://web.archive.org/web/20190201121940/https://forms.justice.govt.nz/search/WT/reports/reportSummary.html?reportId=wt_DOC_68000605. Retrieved on 26 اپریل 2017.
- ↑ Fiona Barker (جون 2012)۔ "Debate about the foreshore and seabed"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 اپریل 2017
- ↑ "New Zealand's Constitution"۔ The Governor-General of New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 جنوری 2010
- ↑ "New Zealand's Constitution"۔ The Governor-General of New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 جنوری 2010
- ↑ "Factsheet – New Zealand – Political Forces". دی اکنامسٹ (The Economist Group). 15 فروری 2005. https://web.archive.org/web/20060514204533/http://economist.com/countries/NewZealand/profile.cfm?folder=Profile-Political%20Forces. Retrieved on 4 اگست 2009.
- ↑ "Factsheet – New Zealand – Political Forces". دی اکنامسٹ (The Economist Group). 15 فروری 2005. https://web.archive.org/web/20060514204533/http://economist.com/countries/NewZealand/profile.cfm?folder=Profile-Political%20Forces. Retrieved on 4 اگست 2009.
- ↑ "Factsheet – New Zealand – Political Forces". دی اکنامسٹ (The Economist Group). 15 فروری 2005. https://web.archive.org/web/20060514204533/http://economist.com/countries/NewZealand/profile.cfm?folder=Profile-Political%20Forces. Retrieved on 4 اگست 2009.
- ↑ "Factsheet – New Zealand – Political Forces". دی اکنامسٹ (The Economist Group). 15 فروری 2005. https://web.archive.org/web/20060514204533/http://economist.com/countries/NewZealand/profile.cfm?folder=Profile-Political%20Forces. Retrieved on 4 اگست 2009.
- ↑ "Royal Titles Act 1974"۔ New Zealand Parliamentary Counsel Office۔ فروری 1974۔ Section 1۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 جنوری 2011
- ↑ Constitution Act 1986. New Zealand Parliamentary Counsel Office. 1 جنوری 1987. Section 2.1. http://www.legislation.govt.nz/act/public/1986/0114/latest/whole.html#DLM94210. Retrieved on 15 جولائی 2018. "The Sovereign in right of New Zealand is the head of State of New Zealand, and shall be known by the royal style and titles proclaimed from time to time.".
- ↑ Constitution Act 1986. New Zealand Parliamentary Counsel Office. 1 جنوری 1987. Section 2.1. http://www.legislation.govt.nz/act/public/1986/0114/latest/whole.html#DLM94210. Retrieved on 15 جولائی 2018. "The Sovereign in right of New Zealand is the head of State of New Zealand, and shall be known by the royal style and titles proclaimed from time to time.".
- ↑ "The Role of the Governor-General"۔ The Governor-General of New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 6 جولائی 2017
- ↑ Harris, Bruce (2009). "Replacement of the Royal Prerogative in New Zealand". New Zealand Universities Law Review 23: 285–314. http://www.britannica.com/bps/additionalcontent/18/41876855/REPLACEMENT-OF-THE-ROYAL-PREROGATIVE-IN-NEW-ZEALAND. Retrieved on 28 اگست 2016.
- ↑ "The Reserve Powers"۔ The Governor-General of New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 جنوری 2011
- ↑ Te Ahukaramū Royal (مارچ 2009)۔ "Māori – Urbanisation and renaissance"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 فروری 2011
- ↑ "Parliament Brief: What is Parliament?"۔ New Zealand Parliament۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 نومبر 2016
- ↑ "The Reserve Powers"۔ The Governor-General of New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 جنوری 2011
- ↑ Gavin McLean (فروری 2015)۔ "Premiers and prime ministers" (بزبان انگریزی)۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 نومبر 2016
- ↑ John Wilson (نومبر 2010)۔ "Government and nation – System of government"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 جنوری 2011
- ↑ Te Ahukaramū Royal (مارچ 2009)۔ "Māori – Urbanisation and renaissance"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 فروری 2011
- ↑ "Principles of Cabinet decision making"۔ Cabinet Manual۔ Department of the Prime Minister and Cabinet۔ 2008۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 دسمبر 2016
- ↑ "The electoral cycle"۔ Cabinet Manual۔ Department of the Prime Minister and Cabinet۔ 2008۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اپریل 2017
- ↑ "Reviewing electorate numbers and boundaries"۔ Electoral Commission۔ 8 مئی 2005۔ 9 نومبر 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 جولائی 2018
- ↑ "Sainte-Laguë allocation formula"۔ Electoral Commission۔ 4 فروری 2013۔ اخذ شدہ بتاریخ 31 مئی 2014
- ↑ (2015) Women, Politics, and Power: A Global Perspective (in en). CQ Press, 107. ISBN 978-1-4833-7701-8. Retrieved on 25 جولائی 2017.
- ↑ "Jacinda Ardern sworn in as new Prime Minister" (in en-NZ). New Zealand Herald. 26 اکتوبر 2017. http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=11936791. Retrieved on 26 اکتوبر 2017.
- ↑ "Female political leaders have been smashing glass ceilings for ages" (in en). Stuff.co.nz (Fairfax NZ). 27 اکتوبر 2017. https://www.stuff.co.nz/national/politics/86217670/female-political-leaders-have-been-smashing-glass-ceilings-for-ages. Retrieved on 19 جولائی 2018.
- ↑ "Role of the Chief Justice"۔ Courts of New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 جون 2018
- ↑ "The Fragile States Index 2016"۔ The Fund for Peace۔ 4 فروری 2017 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 نومبر 2016
- ↑ "Democracy Index 2017" (PDF)۔ اکنامسٹ انٹیلیجنس یونٹ۔ 2018۔ صفحہ: 5۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 دسمبر 2018
- ↑ "New Zealand"۔ Country Reports on Human Rights Practices for 2017۔ United States Department of State۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 دسمبر 2018
- ↑ "New Zealand"۔ OECD Better Life Index۔ 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 نومبر 2016
- ↑ "Democracy Index 2017" (PDF)۔ اکنامسٹ انٹیلیجنس یونٹ۔ 2018۔ صفحہ: 5۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 دسمبر 2018
- ↑ "Michael Joseph Savage"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ جولائی 2010۔ اخذ شدہ بتاریخ 29 جنوری 2011
- ↑ "Department Of External Affairs: Security Treaty between Australia, New Zealand and the United States of America"۔ Australian Government۔ ستمبر 1951۔ 29 جون 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ "The Vietnam War"۔ New Zealand History۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ جون 2008۔ ۰۸ نومبر ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ "Sinking the Rainbow Warrior – nuclear-free New Zealand"۔ New Zealand History۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ اگست 2008۔ ۱۹ اکتوبر ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ "Nuclear-free legislation – nuclear-free New Zealand"۔ New Zealand History۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ اگست 2008۔ ۰۳ نومبر ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ Lange, David (1990). Nuclear Free: The New Zealand Way. New Zealand: پینگوئن (ادارہ). ISBN 0-14-014519-2.
- ↑ "Australia in brief"۔ Australian Department of Foreign Affairs and Trade۔ 22 دسمبر 2010 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ "New Zealand country brief"۔ Australian Department of Foreign Affairs and Trade۔ ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۳ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ Collett, John (4 ستمبر 2013). "Kiwis face hurdles in pursuit of lost funds". http://www.smh.com.au/money/super-and-funds/kiwis-face-hurdles-in-pursuit-of-lost-funds-20130903-2t1jl.html#ixzz2glaaulCe. Retrieved on 4 اکتوبر 2013.
- ↑ Geoff Bertram (اپریل 2010)۔ "South Pacific economic relations – Aid, remittances and tourism"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ Stephen Howes (نومبر 2010)۔ "Making migration work: Lessons from New Zealand"۔ Development Policy Centre۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 مارچ 2011
- ↑ "Member States of the United Nations"۔ United Nations۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ "New Zealand"۔ The Commonwealth۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 دسمبر 2016
- ↑ ۱۰۱.۰ ۱۰۱.۱ ۱۰۱.۲ "New Zealand's Nine Provinces (1853–76)" (PDF)۔ Friends of the Hocken Collections۔ University of Otago۔ مارچ 2000۔ ۰۵ فروری ۲۰۱۱ میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 جنوری 2011
- ↑ Dollery, Brian; Keogh, Ciaran; Crase, Lin (2007). "Alternatives to Amalgamation in Australian Local Government: Lessons from the New Zealand Experience". Sustaining Regions 6 (1): 50–69. http://www.anzrsai.org/system/files/f8/f9/f39/f40/o186//Dollery%20sustaining%20regions%20article.pdf. Archived 2007-08-29 at the وے بیک مشین
- ↑ Nancy Swarbrick (ستمبر 2016)۔ "Public holidays" (بزبان انگریزی)۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 25 جون 2017
- ↑ "Overview – regional rugby"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ ستمبر 2010۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 جنوری 2011
- ↑ Dollery, Brian; Keogh, Ciaran; Crase, Lin (2007). "Alternatives to Amalgamation in Australian Local Government: Lessons from the New Zealand Experience". Sustaining Regions 6 (1): 50–69. http://www.anzrsai.org/system/files/f8/f9/f39/f40/o186//Dollery%20sustaining%20regions%20article.pdf. Archived 2007-08-29 at the وے بیک مشین
- ↑ Sancton, Andrew (2000). Merger mania: the assault on local government. McGill-Queen's University Press, 84. ISBN 0-7735-2163-1.
- ↑ "Subnational population estimates at 30 جون 2010 (boundaries at 1 نومبر 2010)"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ 26 اکتوبر 2010۔ 10 جون 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 2 اپریل 2011
- ↑ "New Zealand"۔ The Commonwealth۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 دسمبر 2016
- ↑ "Members and partners"۔ Organisation for Economic Co-operation and Development۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جنوری 2011
- ↑ "System of Government"۔ Government of Niue۔ 13 نومبر 2010 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 جنوری 2010
- ↑ "Government – Structure, Personnel"۔ Government of the Cook Islands۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 جنوری 2010
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ McKenzie, D. W. (1987). Heinemann New Zealand atlas. Heinemann Publishers. ISBN 0-7900-0187-X.
- ↑ (2005) Offshore Options: Managing Environmental Effects in New Zealand's Exclusive Economic Zone (PDF), Wellington: Ministry for the Environment. ISBN 0-478-25916-6. Retrieved on 23 جون 2017. Archived 2019-04-11 at the وے بیک مشین
- ↑ Coates, Glen (2002). The rise and fall of the Southern Alps. Canterbury University Press, 15. ISBN 0-908812-93-0.
- ↑ "Central North Island volcanoes"۔ Department of Conservation۔ 29 دسمبر 2010 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 14 جنوری 2011
- ↑ Carl Walrond (مارچ 2009)۔ "Natural environment – Geography and geology"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 14 جنوری 2010
- ↑ "Taupo"۔ GNS Science۔ 24 مارچ 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 2 اپریل 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ (2016) Fundamentals of World Regional Geography (in en). Cengage Learning, 367. ISBN 978-1-305-85495-6.
- ↑ (2003) Australia, Oceania, and Antarctica: A Continental Overview of Environmental Issues 3. ABC-CLIO, 25. ISBN 978-1-57607-694-1. “…defined here as the continent nation of Australia, New Zealand, and twenty-two other island countries and territories sprinkled over more than 40 million square kilometres of the South Pacific.”
- ↑ ۱۲۲.۰ ۱۲۲.۱ Brett Mullan، Andrew Tait، Craig Thompson (مارچ 2009)۔ "Climate – New Zealand's climate"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 جنوری 2011
- ↑ "Summary of New Zealand climate extremes"۔ National Institute of Water and Atmospheric Research۔ 2004۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اپریل 2010
- ↑ Carl Walrond (مارچ 2009)۔ "Natural environment – Climate"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 جنوری 2011
- ↑ "Mean monthly rainfall"۔ National Institute of Water and Atmospheric Research۔ 3 مئی 2011 میں اصل (XLS) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 فروری 2011
- ↑ "Mean monthly sunshine hours"۔ National Institute of Water and Atmospheric Research۔ 15 اکتوبر 2008 میں اصل (XLS) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 فروری 2011
- ↑ "New Zealand climate and weather"۔ Tourism New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 نومبر 2016
- ↑ "activities"۔ National Institute of Water and Atmospheric Research۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 فروری 2016
- ↑ Cooper, R.; Millener, P. (1993). "The New Zealand biota: Historical background and new research". Trends in Ecology & Evolution 8 (12): 429. doi: .
- ↑ Trewick SA, Morgan-Richards M. 2014. New Zealand Wild Life. Penguin, New Zealand. سانچہ:آئی ایس بی این
- ↑ Lindsey, Terence (2000). Collins Field Guide to New Zealand Wildlife. HarperCollins (New Zealand) Limited, 14. ISBN 978-1-86950-300-0.
- ↑ ۱۳۲.۰ ۱۳۲.۱ "Frequently asked questions about New Zealand plants"۔ New Zealand Plant Conservation Network۔ May 2010۔ ۰۸ ستمبر ۲۰۱۲ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 جنوری 2011
- ↑ (2006) New Zealand indigenous vascular plant checklist. New Zealand Plant Conservation Network. ISBN 0-473-11306-6.
- ↑ Maggy Wassilieff (مارچ 2009)۔ "Lichens – Lichens in New Zealand"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 جنوری 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Alan Mark (مارچ 2009)۔ "Grasslands – Tussock grasslands"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 جنوری 2010
- ↑ "New Zealand ecology: Flightless birds"۔ TerraNature۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 جنوری 2011
- ↑ "New Zealand ecology: Flightless birds"۔ TerraNature۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 جنوری 2011
- ↑ Richard Holdaway (مارچ 2009)۔ "Extinctions – New Zealand extinctions since human arrival"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 فروری 2011
- ↑ Kirby, Alex (جنوری 2005). "Huge eagles 'dominated NZ skies'". BBC News. http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4138147.stm. Retrieved on 4 فروری 2011.
- ↑ "Reptiles and frogs"۔ Department of Conservation۔ 29 جنوری 2015 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 25 جون 2017
- ↑ Simon Pollard (ستمبر 2007)۔ "Spiders and other arachnids" (بزبان انگریزی)۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 25 جون 2017
- ↑ "Wētā"۔ Department of Conservation۔ اخذ شدہ بتاریخ 25 جون 2017
- ↑ Herrera-Flores, Jorge A.; Stubbs, Thomas L.; Benton, Michael J.; Ruta, Marcello (May 2017). "Macroevolutionary patterns in Rhynchocephalia: is the tuatara (Sphenodon punctatus) a living fossil?". Palaeontology 60 (3): 319–328. doi: .
- ↑ Jones, Carl (2002). "Reptiles and Amphibians", Handbook of ecological restoration: Principles of Restoration 2. Cambridge University Press, 362. ISBN 0-521-79128-6.
- ↑ Towns, D.; Ballantine, W. (1993). "Conservation and restoration of New Zealand Island ecosystems". Trends in Ecology & Evolution 8 (12): 452. doi: .
- ↑ Rauzon, Mark (2008). "Island restoration: Exploring the past, anticipating the future". Marine Ornithology 35: 97–107. http://marineornithology.org/PDF/35_2/35_2_97-107.pdf.
- ↑ Diamond, Jared (1990). New Zealand as an archipelago: An international perspective. Wellington: Conservation Sciences Publication No. 2. Department of Conservation, 3–8.
- ↑ {{cite book |title=World Economic Outlook |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2018/03/20/~/media/Files/Publications/WEO/2018/اپریل/text.ashx?la=en |publisher=بین الاقوامی مالیاتی فنڈ |accessdate=21 جون 2018 |page=63 |date=اپریل 2018|سانچہ:Isbn=978-1-4843-4971-7 2018[update]2018| انسانی ترقیاتی اشاریہ وچ اسنوں 16واں درجہ
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےHDI
لئی۔ - ↑ "Rankings on Economic Freedom"۔ The Heritage Foundation۔ 2016۔ ۱۶ ستمبر ۲۰۱۷ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 نومبر 2016
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےimf2
لئی۔ - ↑ "Currencies of the territories listed in the BS exchange rate lists"۔ Bank of Slovenia۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 جنوری 2011
- ↑ ۱۵۴.۰ ۱۵۴.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Hugh Stringleman، Robert Peden (اکتوبر 2009)۔ "Sheep farming – Growth of the frozen meat trade, 1882–2001"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 6 مئی 2010
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. PDF Table
- ↑ (2016) Trade, Food Security, and Human Rights: The Rules for International Trade in Agricultural Products and the Evolving World Food Crisis. Routledge, 125. ISBN 978-1-317-00852-1.
- ↑ Wayne Arnold (2 اگست 2007). "Surviving Without Subsidies". نیو یارک ٹائمز. https://www.nytimes.com/2007/08/02/business/worldbusiness/02farm.html?pagewanted=all. Retrieved on 11 اگست 2015. "۔۔۔ ever since a liberal but free-market government swept to power in 1984 and essentially canceled handouts to farmers … They went cold turkey and in the process it was very rough on their farming economy"
- ↑ Brian Easton (نومبر 2010)۔ "Economic history – Government and market liberalisation"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 فروری 2011
- ↑ Hazledine, Tim (1998). Taking New Zealand Seriously: The Economics of Decency (PDF), HarperCollins Publishers. ISBN 1-86950-283-3. Archived 2011-05-10 at the وے بیک مشین
- ↑ "NZ tops Travellers' Choice Awards"۔ Stuff Travel۔ May 2008۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اپریل 2010
- ↑ ۱۶۲.۰ ۱۶۲.۱ "Unemployment: the Social Report 2016 – Te pūrongo oranga tangata"۔ Ministry of Social Development۔ اخذ شدہ بتاریخ 18 اگست 2017
- ↑ "New Zealand Takes a Pause in Cutting Rates". The New York Times. 10 جون 2009. https://www.nytimes.com/2009/06/11/business/global/11nzrate.html. Retrieved on 30 اپریل 2010.
- ↑ "New Zealand's slump longest ever". BBC News. 26 جون 2009. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/8120196.stm. Retrieved on 30 اپریل 2010.
- ↑ "GII 2016 Report" (بزبان انگریزی)۔ Global Innovation Index۔ ۳۰ جولائی ۲۰۱۷ میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 جون 2018
- ↑ Tim Groser (مارچ 2009)۔ "Speech to ASEAN-Australia-New Zealand Free Trade Agreement Seminars"۔ New Zealand Government۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 جنوری 2011
- ↑ "Improving Access to Markets:Agriculture"۔ New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 جنوری 2011
- ↑ "Standard International Trade Classification R4 – Exports (Annual-Jun)"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ اپریل 2015۔ اخذ شدہ بتاریخ 3 اپریل 2015
- ↑ ۱۶۹.۰ ۱۶۹.۱ "Goods and services trade by country: Year ended جون 2018 – corrected"۔ Statistics New Zealand۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 فروری 2019
- ↑ "China and New Zealand sign free trade deal". The New York Times. اپریل 2008. https://www.nytimes.com/2008/04/07/business/worldbusiness/07iht-7tradefw.11718461.html.
- ↑ ۱۷۱.۰ ۱۷۱.۱ ۱۷۱.۲ "CIA – The World Factbook"۔ Cia.gov۔ ۱۸ ستمبر ۲۰۱۹ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 مئی 2013
- ↑ ۱۷۲.۰ ۱۷۲.۱ "Key Tourism Statistics" (PDF)۔ Ministry of Business, Innovation and Employment۔ 26 اپریل 2017۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 اپریل 2017
- ↑ Brian Easton (مارچ 2009)۔ "Economy – Agricultural production"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 جنوری 2011
- ↑ Hugh Stringleman، Robert Peden (مارچ 2009)۔ "Sheep farming – Changes from the 20th century"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 جنوری 2011
- ↑ Hugh Stringleman، Frank Scrimgeour (نومبر 2009)۔ "Dairying and dairy products – Dairying in the 2000s"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 جنوری 2011
- ↑ Hugh Stringleman، Frank Scrimgeour (مارچ 2009)۔ "Dairying and dairy products – Dairy exports"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 فروری 2011
- ↑ Hugh Stringleman، Frank Scrimgeour (مارچ 2009)۔ "Dairying and dairy products – Manufacturing and marketing in the 2000s"۔ Te Ara: انسائیکلوپیڈیا نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 جنوری 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Wine in New Zealand". The Economist. 27 مارچ 2008. http://www.economist.com/node/10926423. Retrieved on 29 اپریل 2017.
- ↑ "Agricultural and forestry exports from New Zealand: Primary sector export values for the year ending جون 2010"۔ Ministry of Agriculture and Forestry۔ 14 جنوری 2011۔ 10 مئی 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 اپریل 2011
- ↑ ۱۸۱.۰ ۱۸۱.۱ (PDF)Energy in New Zealand 2016. Ministry of Business, Innovation and Employment. ستمبر 2016. p. 47. ISSN 2324-5913. https://web.archive.org/web/20170503234030/http://www.mbie.govt.nz/info-services/sectors-industries/energy/energy-data-modelling/publications/energy-in-new-zealand/energy-in-nz-2016.pdf.
- ↑ "Appendix 1: Technical information about drinking water supply in the eight local authorities"۔ Office of the Auditor-General۔ اخذ شدہ بتاریخ 2 ستمبر 2016
- ↑ "Water supply"۔ Greater Wellington Regional Council۔ اخذ شدہ بتاریخ 2 ستمبر 2016
- ↑ "State highway frequently asked questions"۔ NZ Transport Agency۔ اخذ شدہ بتاریخ 28 اپریل 2017
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "About Metlink"۔ اخذ شدہ بتاریخ 27 دسمبر 2016
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "10. Airports"۔ Infrastructure Stocktake: Infrastructure Audit۔ Ministry of Economic Development۔ دسمبر 2005۔ 22 مئی 2010 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 جنوری 2011
- ↑ ۱۹۰.۰ ۱۹۰.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Telecom separation" (بزبان انگریزی)۔ Ministry of Business, Innovation and Employment۔ 14 ستمبر 2015۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 اگست 2017
- ↑ "2017 Global ICT Development Index" (بزبان انگریزی)۔ International Telecommunication Union (ITU)۔ 2018۔ اخذ شدہ بتاریخ 18 ستمبر 2018
- ↑ "2013 Census usually resident population counts"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ 14 اکتوبر 2013۔ اخذ شدہ بتاریخ 20 ستمبر 2018
- ↑ سانچہ:Cite press release
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےpopulationestimate
لئی۔ - ↑ "Quality of Living Ranking 2016"۔ London: Mercer۔ 23 فروری 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 28 اپریل 2017
- ↑ "NZ life expectancy among world's best"۔ Stuff.co.nz۔ Fairfax NZ۔ اخذ شدہ بتاریخ 6 جولائی 2014
- ↑ "New Zealand mortality statistics: 1950 to 2010" (PDF)۔ Ministry of Health of New Zealand۔ 2 مارچ 2011۔ ۱۱ اپریل ۲۰۱۹ میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 نومبر 2016
- ↑ "Health expenditure and financing"۔ stats.oecd.org۔ انجمن اقتصادی تعاون و ترقی۔ 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 دسمبر 2017
- ↑ "2013 Census QuickStats about culture and identity – Ethnic groups in New Zealand"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 29 اگست 2014
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Dalby, Simon (ستمبر 1993). "The 'Kiwi disease': geopolitical discourse in Aotearoa/New Zealand and the South Pacific". Political Geography 12 (5): 437–456. doi: .
- ↑ Callister, Paul (2004). "Seeking an Ethnic Identity: Is "New Zealander" a Valid Ethnic Category?". New Zealand Population Review 30 (1&2): 5–22. http://panz.rsnz.org/wp-content/uploads/2010/01/nzpr-vol-30-1and-2_callister.pdf.
- ↑ Bain 2006, p. 31.
- ↑ "Draft Report of a Review of the Official Ethnicity Statistical Standard: Proposals to Address the 'New Zealander' Response Issue" (PDF)۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ اپریل 2009۔ ۰۲ نومبر ۲۰۱۱ میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 18 جنوری 2011
- ↑ Jodie Ranford۔ "'Pakeha'، Its Origin and Meaning"۔ Māori News۔ اخذ شدہ بتاریخ 20 فروری 2008۔
Originally the Pakeha were the early European settlers, however, today ‘Pakeha’ is used to describe any peoples of non-Maori or non-Polynesian heritage. Pakeha is not an ethnicity but rather a way to differentiate between the historical origins of our settlers, the Polynesians and the Europeans, the Maori and the other
- ↑ Socidad Peruana de Medicina Intensiva (SOPEMI) (2000). Trends in international migration: continuous reporting system on migration. انجمن اقتصادی تعاون و ترقی, 276–278.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۱۰.۰ ۲۱۰.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Brawley, Sean (1993). "'No White Policy in NZ': Fact and Fiction in New Zealand's Asian Immigration Record, 1946–1978". New Zealand Journal of History 27 (1): 33–36. http://www.nzjh.auckland.ac.nz/docs/1993/NZJH_27_1_03.pdf. Retrieved on
- ↑ "International Migration Outlook – New Zealand 2009/10" (PDF)۔ New Zealand Department of Labour۔ 2010۔ صفحہ: 2۔ ISSN 1179-5085۔ 11 مئی 2011 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 اپریل 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "2013 Census QuickStats about culture and identity – Languages spoken"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ ۰۲ جون ۲۰۲۳ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 ستمبر 2016
- ↑ Hay, Maclagan & Gordon 2008, p. 14.
- ↑ * Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Squires, Nick (May 2005). "British influence ebbs as New Zealand takes to talking Māori". The Daily Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/australiaandthepacific/newzealand/1490814/British-influence-ebbs-as-New-Zealand-takes-to-talking-Maori.html. Retrieved on 3 مئی 2017.
- ↑ "Ngā puna kōrero: Where Māori speak te reo – infographic"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 ستمبر 2016
- ↑ Drinnan, John (8 جولائی 2016). "'Maori' will remain in the name Maori Television". New Zealand Herald. http://www.nzherald.co.nz/business/news/article.cfm?c_id=3&objectid=11670518. Retrieved on 28 اگست 2016. "According to 2015 figures supplied by Maori TV, its two channels broadcast an average of 72 per cent Maori language content – 59 per cent on the main channel and 99 per cent on te reo."
- ↑ "Ngāi Tahu Claims Settlement Act 1998"۔ New Zealand Parliamentary Counsel Office.۔ 20 مئی 2014 [1 اکتوبر 1998]۔ اخذ شدہ بتاریخ 10 مارچ 2019
- ↑ New Zealand Sign Language Act 2006 No 18 (as at 30 جون 2008)، Public Act۔ New Zealand Parliamentary Counsel Office. Retrieved 29 نومبر 2011.
- ↑ (2006) The Cambridge Companion to Atheism. Cambridge University Press, 47–66. ISBN 978-0-521-84270-9. Retrieved on 8 اگست 2017. Archived 2017-08-09 at the وے بیک مشین
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۲۴.۰ ۲۲۴.۱ "2013 Census QuickStats about culture and identity – Religious affiliation"۔ Statistics New Zealand۔ 15 اپریل 2014۔ ۲۸ اگست ۲۰۱۷ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 25 جولائی 2015
- ↑ ۲۲۵.۰ ۲۲۵.۱ ۲۲۵.۲ "2013 Census QuickStats about culture and identity – tables"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ 15 اپریل 2014۔ ۰۸ اگست ۲۰۱۹ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 14 اپریل 2018 Excel download Archived 2017-05-25 at the وے بیک مشین
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۲۸.۰ ۲۲۸.۱ Olivia Dench (جولائی 2010)۔ "Education Statistics of New Zealand: 2009"۔ Education Counts۔ اخذ شدہ بتاریخ 19 جنوری 2011
- ↑ "Education Act 1989 No 80"۔ New Zealand Parliamentary Counsel Office۔ 1989۔ Section 3۔ اخذ شدہ بتاریخ 5 جنوری 2013
- ↑ "Education Act 1989 No 80 (as at 01 فروری 2011)، Public Act. Part 14: Establishment and disestablishment of tertiary institutions, Section 62: Establishment of institutions"۔ Education Act 1989 No 80۔ New Zealand Parliamentary Counsel Office۔ 1 فروری 2011۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 اگست 2011
- ↑ "Studying in New Zealand: Tertiary education"۔ New Zealand Qualifications Authority۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 اگست 2011
- ↑ "Educational attainment of the population"۔ Education Counts۔ 2006۔ 15 اکتوبر 2008 میں اصل (xls) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 فروری 2008
- ↑ "What Students Know and Can Do: Student Performance in Reading, Mathematics and Science 2010." (PDF) OECD. Retrieved 21 جولائی 2012.
- ↑ Kennedy 2007, p. 398.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Conclusions – British and Irish immigration"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ مارچ 2007۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 جنوری 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Māori Social Structures"۔ Ministry of Justice۔ مارچ 2001۔ ۱۰ جون ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 جنوری 2011
- ↑ "Thousands turn out for Pasifika Festival" (in en-nz). Radio New Zealand. 25 مارچ 2017. http://www.radionz.co.nz/international/pacific-news/327424/thousands-turn-out-for-pasifika-festival. Retrieved on 18 اگست 2017.
- ↑ ۲۴۰.۰ ۲۴۰.۱ Kennedy 2007, p. 400.
- ↑ Kennedy 2007, p. 399.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۴۷.۰ ۲۴۷.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۴۸.۰ ۲۴۸.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ McKay, Bill (2004). "Māori architecture: transforming western notions of architecture". Fabrications 14 (1&2): 1–12. doi:. http://www.library.uq.edu.au/ojs/index.php/fab/article/viewFile/108/126.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۵۴.۰ ۲۵۴.۱ "Beginnings – history of NZ painting"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ دسمبر 2010۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 فروری 2011
- ↑ "A new New Zealand art – history of NZ painting"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ نومبر 2010۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 فروری 2011
- ↑ "Contemporary Maori art"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ نومبر 2010۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 فروری 2011
- ↑ Julie Rauer۔ "Paradise Lost: Contemporary Pacific Art At The Asia Society"۔ Asia Society and Museum۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 فروری 2011
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "The making of New Zealand literature"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ نومبر 2010۔ ۱۴ نومبر ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 جنوری 2011
- ↑ "New directions in the 1930s – New Zealand literature"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ اگست 2008 النص " فروری 2011" تم تجاهله (معاونت);
- ↑ "The war and beyond – New Zealand literature"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ نومبر 2007۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 فروری 2011
- ↑ "28 cities join the UNESCO Creative Cities Network"۔ UNESCO۔ دسمبر 2014۔ اخذ شدہ بتاریخ 7 مارچ 2015
- ↑ Downes, Siobhan (1 جنوری 2017). "World famous in New Zealand: Hobbiton Movie Set". Stuff Travel. http://www.stuff.co.nz/travel/destinations/nz/87903487/world-famous-in-new-zealand-hobbiton-movie-set. Retrieved on 6 جولائی 2017.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "New Zealand's first official TV broadcast"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ دسمبر 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 6 جولائی 2017
- ↑ ۲۷۰.۰ ۲۷۰.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Roger Horrocks۔ "A History of Television in New Zealand" (بزبان انگریزی)۔ NZ On Screen۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 ستمبر 2017
- ↑ "Top 10 Highest Grossing New Zealand Movies Ever"۔ Flicks.co.nz۔ May 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 اگست 2017
- ↑ "Production Guide: Locations"۔ Film New Zealand۔ 7 نومبر 2010 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 جنوری 2011
- ↑ Myllylahti, Merja (دسمبر 2016). JMAD New Zealand Media Ownership Report 2016. Auckland University of Technology. https://web.archive.org/web/20170521074651/http://www.aut.ac.nz/__data/assets/pdf_file/0019/704053/JMAD-Report-2016.pdf. Retrieved on 11 اگست 2017.
- ↑ "Scores and Status Data 1980–2015"۔ Freedom of the Press 2015۔ Freedom House۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 نومبر 2016
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Sport, Fitness and Leisure"۔ New Zealand Official Yearbook۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ 2000۔ 7 جون 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 جولائی 2008۔
Traditionally New Zealanders have excelled in rugby union, which is regarded as the national sport, and track and field athletics.
- ↑ ۲۷۸.۰ ۲۷۸.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۲۷۹.۰ ۲۷۹.۱ "More and more students wear school sports colours". New Zealand Secondary School Sports Council. http://www.sportsground.co.nz/Article.asp?SiteID=19259&ArticleID=44316. Retrieved on 30 مارچ 2015.
- ↑ Crawford, Scott (جنوری 1999). "Rugby and the Forging of National Identity", Sport, Power And Society In New Zealand: Historical And Contemporary Perspectives. ASSH Studies In Sports History. Archived 2012-01-19 at the وے بیک مشین
- ↑ "NZ's first Olympic century"۔ وزارت سبھیاچار و ثقافتی ورثہ۔ اگست 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 27 اپریل 2017
- ↑ "London 2012 Olympic Games: Medal strike rate – Final count (revised)"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ 14 اگست 2012۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 دسمبر 2013
- ↑ "Rio 2016 Olympic Games: Medals per capita"۔ شماریات نیوزی لینڈ۔ 30 اگست 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 27 اپریل 2017
- ↑ Fordyce, Tom (23 اکتوبر 2011). "2011 Rugby World Cup final: New Zealand 8-7 France". BBC Sport. https://www.bbc.com/sport/0/rugby-union/15405316. Retrieved on 4 دسمبر 2013.
- ↑ ۲۸۵.۰ ۲۸۵.۱ "New Zealand Cuisine"۔ New Zealand Tourism Guide۔ جنوری 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 4 جنوری 2016
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
سانچہ:نیوزی لینڈ دے موضوعات سانچہ:اوقیانوسیہ دے ملکاں تے خطے
سانچہ:ماوری سانچہ:جزائر بحر الکاہل فورم (پی آئی ایف)
وڈے شہر
[سودھو]وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: نیوزی لینڈ |
ایشبرٹن · بلر · کارٹرٹن · وشکارلا اوٹاگو · ہاک بے · کلتھا · اتلا · گسبورن · گور · گرے · ہیسٹنگز · ہوراکی · ہورووینیوا · ہورونوئی · کائیکورا · کائیپارا · کاپیٹی کنڈا · کاویراو · میکنزی · ماناواٹو · مارلبرا · ماسٹرٹن · ماٹاواٹاپیاکو · نواں پلائیموتھ · اوپوٹکی · اوٹوروہانگا · قوینزٹاؤن-لیکس · رنگیٹیکائی · روٹوروا · رواپیہو · سلوائن · تھلواں ٹاراناکی · تھلواں وائیکاٹو · تھلواں وائیراراپا · ساؤتھلینڈ · سٹریٹفورڈ · ٹاراروا · تسمان · تاؤپو · ٹیمز-کورومنڈل · تیمارو · وائیکاٹو · وائیماکاریری · وائیماٹے · وائیپا · وائیروا · وائیٹاکی · وائیٹومو · وانگانوی · لیندی بے آف پلینٹی · ویسٹلینڈ · وہاکاٹانے · وہانگارائی
· آسٹریلیا · نیوزی لینڈ · فجی · پاپوانیوگنی · کیریباتی · سموا · نیو کیلیڈونیا · ناورو · ٹونگا · پالاو · وینوآتو · ٹووالو · سولومن آئلینڈ · چڑھدا تیمور · مائکرونیشیا · مارشل آئلینڈ
سائیٹ غلطی: <ref>
ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "n" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="n"/>
ٹیگ نا لبھیا۔
- Pages with non-numeric formatnum arguments
- انگریزی زبان کے حوالوں پر مشتمل صفحات
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- صفحات تحتوي مراجع بوسائط غير مسماه
- Pages using PMID magic links
- Articles including recorded pronunciations
- Pages using multiple image with auto scaled images
- ممکنہ طور پر تاریخ بیانات پر مشتمل تمام مضامین از فروری 2011
- Articles with invalid date parameter in template
- ممکنہ طور پر تاریخ بیانات پر مشتمل تمام مضامین
- نیوزی لینڈ
- 1840ء وچ قائم ہونے والے ملکاں تے علاقے
- 1907ء وچ قائم ہونے والے ملکاں تے علاقے
- آزاد خیال جمہوریتاں
- آئینی بادشاہتاں
- اقوام متحدہ دے رکن ملکاں
- انگریزی بولنے والے ملکاں تے علاقہ جات
- اوقیانوسی ملکاں
- بحر الکاہل دے مجمع الجزائر
- برطانیہ دی سابقہ مستعمرات
- پولینیشیا
- جزیرہ ملکاں
- دولت مشترکہ دے رکن ملکاں
- زیلینڈیا (براعظم)
- آسٹریلیشیا وچ ملکاں
- پولینیشیا وچ ملکاں
- اوشیانا دے دیس
- Pages with reference errors that trigger visual diffs