فاصل درجۂ حرارت
جے کِسے گیس نوں دبایا تے سرد کيتا جائے تاں اوہ مائع حالت وچ تبدیل ہوئے جاندی اے۔ اوہ زیادہ توں زیادہ درجہ حرارت جس اُتے اک گیس مائع حالت وچ تبدیل ہوئے سکدی اے اسنوں اس گیس دا کریٹیکل ٹمپریچر critical temperature کہندے نيں۔ جدوں تک کِسے گیس نوں کریٹیکل ٹمپریچر تک یا اس توں وی زیادہ ٹھنڈا نہ کر دتا جائے اسنوں مائع بنانا ناممکن ہُندا اے چاہے دباؤ کتنا ہی زیادہ کیوں نہ ہوئے۔
جے کِسے مائع نوں اک مناسب بند برتن وچ گرم کيتا جائے تاں جداں جداں درجہ حرارت بڑھدا جاندا اے مائع دی کثافت کم ہُندی چلی جاندی اے جدوں کہ مائع دی سطح دے اُتے اس دے بخارات (جو گیس دی شکل وچ ہُندے نيں) انہاں دی کثافت ودھدی چلی جاندی اے ایتھے تک کہ اک ایسا درجہ حرارت آ جاندا اے جس اُتے مائع تے اس دے بخارات (گیس) دونے دی کثافت برابر ہوئے جاندی اے۔ کثافت برابر ہوئے جانے توں مائع تے گیس وکھ وکھ نئيں رہ سکدے تے باہم مدغم ہوئے جاندے نيں۔ اس درجہ حرارت نوں کریٹیکل ٹمپریچر تے اس دباؤ نوں کریٹیکل پریشر کہندے نيں۔ نقطہ انجماد تے نقطہ کھولاؤ دی طرح مختلف چیزاں دا کریٹیکل ٹمپریچر تے کریٹیکل پریشر مختلف ہُندا اے۔
وضاحت
[سودھو]کوئی وی مائع اپنے کریٹیکل ٹمپریچر یا اس توں زیادہ درجہ حرارت اُتے اپنی مائع شکل برقرار نئيں رکھ سکدا۔ ايسے طرح جے کِسے گیس دا درجہ حرارت کریٹیکل درجہ حرارت توں زیادہ ودھ جائے تاں دباؤ خواہ کتنا وی زیادہ کیوں نہ ہوئے اس گیس نوں مائع حالت وچ تبدیل نئيں کيتا جا سکدا تے جے گیس پہلے توں ہی مائع حالت وچ سی تے اس دا درجہ حرارت بڑھدے بڑھدے کریٹیکل درجہ حرارت اُتے پہنچ جائے تاں اوہ مائع توں گیس وچ تبدیل ہوئے جائے گی چاہے دباؤ کتنا ہی زیادہ کیوں نہ ہوئے۔
Substance[۱][۲] | Critical temperature (°C) | Critical temperature (K) | Critical pressure (atm) | Critical pressure (MPa) |
---|---|---|---|---|
Argon | −122.4 | 150.8 | 48.1 | 4.870 |
برومین | 310.8 | 584 | 102 | 10.340 |
Chlorine | 143.8 | 417 | 76.0 | 7.700 |
فلورین | −128.85 | 144.3 | 51.5 | 5.220 |
Helium | −267.96 | 5.19 | 2.24 | 0.227 |
Hydrogen | −239.95 | 33.2 | 12.8 | 1.297 |
Krypton | −63.8 | 209.4 | 54.3 | 5.500 |
Neon | −228.75 | 44.4 | 27.2 | 2.760 |
Nitrogen | −146.9 | 126.2 | 33.5 | 3.390 |
آکسیجن | −118.6 | 154.6 | 49.8 | 5.050 |
CO2 | 31.04 | 304.1 | 72.8 | 7.377 |
Xenon | 16.6 | 289.7 | 57.6 | 5.840 |
Lithium | 2,950 | 3,223 | 65.2 | 6.700 |
Mercury | 1,476.9 | 1,750 | 1,587 | 160.008 |
Iron | 8,227 | 8,500 | ||
Gold | 6,977 | 7,250 | 5000 | 5.300 |
Aluminium | 7,577 | 7,850 | ||
ٹنگسٹن | 15,227 | 15,500 | ||
Water[۳][۴] | 373.936 | 647.096 | 217.7 | 22.059 |
بعض گیساں دا کریٹیکل درجہ حرارت اِنّا زیادہ ہُندا اے کہ انہاں نوں محض دباؤ توں مائع بنایا جا سکدا اے مثلآ نائٹرس آکسائڈ تے پروپین. اسی طرح جے زیادہ گرمی نہ پڑ رہی ہوئے تاں کاربن ڈائ آکسائڈ CO2 نوں بغیر ٹھنڈا کیتے محض دبا کے مائع یا ٹھوس بنایا جا سکدا اے کیونجے اس دا کریٹیکل ٹمپریچر31.1 ڈ گری سینٹی گریڈ ہُندا اے۔
اکثر گیساں نوں مائع بنانے دے لئی انتہائ درجہ تک ٹھنڈا کرنا پڑدا اے مثلآ ہائڈروجن تے ہیلیم۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Emsley, John (1991). The Elements, (Second Edition), اوکسفرڈ یونیورسٹی پریس. ISBN 0-19-855818-X.
- ↑ (2002) Thermodynamics: An Engineering Approach, (Fourth Edition), McGraw-Hill, page 824. ISBN 0-07-238332-1.
- ↑ «Release on the IAPWS Industrial Formulation 1997 for the Thermodynamic Properties of Water and Steam». Erlangen, Germany. International Association for the Properties of Water and Steam. ستمبر ۱۹۹۷. بایگانیشده از اصلی (پی ڈی ایف) در ۲۰۱۸-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۰۶-۱۲-۰۳.
- ↑ «Critical Temperature and Pressure». Purdue University. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۰۶-۱۲-۱۹.