Wilkinson Microwave Anisotropy Probe

Wilkinson Microwave Anisotropy Probe
Inne nazwy	WMAP, Explorer 80
Zaangażowani	NASA (Stany Zjednoczone)
Indeks COSPAR	2001-027A
Rakieta nośna	Delta II
Miejsce startu	Cape Canaveral Air Force Station, Stany Zjednoczone
Cel misji	mikrofalowe promieniowanie tła
	Orbita (docelowa, początkowa)
Okrążane ciało niebieskie	Słońce
	Czas trwania
Początek misji	30 czerwca 2001 (19:46 UTC)
Koniec misji	wrzesień 2010
	Wymiary
Masa całkowita	840 kg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) – misja amerykańskiej agencji NASA mająca za zadanie wykonanie pomiarów temperatury promieniowania reliktowego wraz z jej rozkładem kątowym. Była to następna po COBE misja kosmologiczna.

Misja została nazwana na cześć dr. Davida Wilkinsona, członka grupy naukowej sondy i pioniera w dziedzinie badania mikrofalowego promieniowania tła.

Satelita WMAP został wyniesiony w kosmos 30 czerwca 2001 roku przez rakietę nośną Delta II 7425-10 i wszedł na orbitę Lissajous wokół punktu libracyjnego L₂ układu Ziemia-Słońce znajdującego się w odległości ok. 1,5 miliona km od Ziemi.

Głównym celem WMAP było wykonanie mapy różnic temperatur mikrofalowego promieniowania tła, powstałego gdy Wszechświat miał ok. 376 000 lat. Mapę tę zaprezentowano dnia 11 lutego 2003 na podstawie danych zebranych w ciągu pierwszego roku działania satelity. Kolejne, dokładniejsze mapy i dopasowania parametrów kosmologicznych, opublikowano w 2006, 2008, 2010 i 2012 roku, po trzech, pięciu, siedmiu i dziewięciu latach zbierania danych obserwacyjnych.

Misja zakończyła zbieranie danych w sierpniu 2010 roku. We wrześniu 2010 roku silniki satelity zostały odpalone po raz ostatni i umieściły WMAP na „cmentarnej” orbicie okołosłonecznej^[1].

Następcą misji WMAP był satelita Europejskiej Agencji Kosmicznej Planck, uruchomiony w 2009 roku.

Dane z WMAP przyczyniły się do upowszechnienia obecnego standardowego modelu kosmologicznego. Zgodnie z tym modelem i według pierwszych obserwacji WMAP wiek Wszechświata to ok. 13,75 miliarda lat, zaś w jego skład wchodzi tylko ok. 4,5% materii barionowej oraz ok. 23% ciemnej materii i ok. 72% ciemnej energii, opisywanej przez tzw. stałą kosmologiczną. Dane zebrane przez WMAP do 2008 roku potwierdziły również istnienie kosmicznego tła neutrin.

Dane z 2013 roku zebrane przez Plancka nieco się różnią – wiek Wszechświata szacowany jest na 13,82 miliarda lat, a jego skład to 4,9% materii barionowej, 26,8% hipotetycznej ciemnej materii i 68,3% ciemnej energii^[2].

Zobacz też

Wielki Wybuch

Przypisy

↑ Probe retires to a place in the Sun. Nature, 2010-10-13. [dostęp 2013-03-22]. (ang.).
↑ Planck reveals an almost perfect Universe. European Space Agency, 2013-03-21. [dostęp 2013-03-21]. (ang.).

Bibliografia

Strona domowa sondy WMAP (ang.)
NSSDC Master Catalog (ang.)

[1] Probe retires to a place in the Sun. Nature, 2010-10-13. [dostęp 2013-03-22]. (ang.).

[esa-2] Planck reveals an almost perfect Universe. European Space Agency, 2013-03-21. [dostęp 2013-03-21]. (ang.).

[1]

[2]

Lata 50. XX wieku	1 2 3 4 5 6 7
Lata 60. XX wieku	S-46 8 S-56 9 S-45 10 11 S-45A S-55 12 (EPE-A) 13 14 (EPE-B) 15 (EPE-C) 16 17 (AE-A) 18 (IMP-A) 19 (AD-A) S-66 20 (IE-A) 21 (IMP-B) 22 (BE-B) 23 24 (AD-B) 25 (IE-B) 26 (EPE-D) 27 (BE-C) 28 (IMP-C) 29 (GEOS 1) 30 (Solrad 8) 31 (DME-A) 32 (AE-B) 33 (IMP-D) 34 (IMP-F) 35 (IMP-E) 36 (GEOS-2) 37 (Solrad 9) 38 (RAE-A) 39 (AD-C) 40 (IE-C) 41 (IMP-G)
Lata 70. XX wieku	42 (Uhuru) 43 (IMP-H) 46 (MTS) 47 (IMP-I) 48 (SAS B) 49 (RAE-B) 50 (IMP-J) 52 (Hawkeye 1) 53 (SAS C) 56 (ISSE-1, ISSE-2) 57 (IUE) 58 (HCMM) 59 (ICE) 60 (SAGE) 61 (MAGSAT)
Lata 80. XX wieku	62/63 (DE 1/DE 2) 64 (SME) 65 (CCE) 66 (COBE)
Lata 90. XX wieku	67 (EUVE) 68 (SAMPEX) 69 (RXTE) 70 (FAST) 71 (ACE) 72 (SNOE) 73 (TRACE) 74 (SWAS) 75 (WIRE) 77 (FUSE)
XXI wiek	78 (IMAGE) 79 (HETE-2) 80 (WMAP) 81 (RHESSI) 82 (CHIPSat) 83 (GALEX) 84 (Swift) 85 – 89 (THEMIS) 90 (AIM) 91 (IBEX) 92 (WISE) 93 (NuSTAR) 94 (IRIS) 95 (TESS) 96 (ICON)
Planowane	IXPE PUNCH TRACERS SPHEREx

Wczesny Wszechświat	Inflacja Nukleosynteza Promieniowania tła grawitacyjne mikrofalowe neutrinowe
Rozszerzający się Wszechświat	ekspansja przestrzeni metryka FLRW poczerwienienie prawo Hubble’a-Lemaître’a równania Friedmana
Powstawanie struktur	wielka grupa kwazarów kształt Wszechświata powstawanie galaktyk powstawanie struktur rejonizacja struktury wielkoskalowe
Przyszłość Wszechświata	ostateczny los Wszechświata śmierć cieplna Wszechświata Wielki Kolaps Wielkie Rozdarcie Wszechświat Friedmana
Składowe	ciemna energia ciemna materia model Λ-CDM
Eksperymenty	2dF BOOMERanG COBE Illustris Planck SDSS WiggleZ WMAP
Znani uczeni	Aaronson Alfvén Alpher Bharadwaj de Sitter Dicke Ehlers Einstein Ellis Friedman Gamow Guth Hawking Hubble Lemaître Mather Penrose Penzias Rubin Schmidt Smoot Suntzeff Suniajew Tolman Wilson Zeldowicz i inni...