Przejdź do zawartości

Wikipedysta:Matioza1234/brudnopis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfred Nobel

Lista prezentuje laureatów Nagrody Nobla związanych z Polską. Nagroda Nobla to międzynarodowe wyróżnienie przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub za zasługi dla ludzkości. Nagroda ustanowiona została ostatnią wolą szwedzkiego przemysłowca, Alfreda Nobla. Wyróżnienie jest przyznawane corocznie od 1901 roku w pięciu kategoriach: fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury oraz w kategorii nagroda pokojowa. Od 1968 roku Szwedzki Bank Narodowy przyznaje również nagrodę im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii.

Polscy laureaci

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci Nagrody Nobla posiadający Polskie obywatelstwo bądź uważający się za Polaków. Osiemnastu polskich laureatów otrzymało dziewiętnaście Nagród Nobla. Polacy byli wyróżniani we wszystkich kategoriach nagrody. Najczęściej byli nagradzani w dziedzinie literatury, w której to otrzymali sześć wyróżnień. W dziedzinach fizyki oraz nagrody pokojowej byli wyróżniani po cztery razy. W dziedzinach chemii oraz fizjologii lub medycyny byli wyróżniani po dwa razy. Nagrodą w dziedzinie ekonomii zastał uhonorowany dotychczas jeden Polak. Jedynym polskim noblistą nagrodzonym dwukrotnie jest Maria Skłodowska-Curie. Opisywany stan dotyczy 2019 roku.

Lp. Rok Wyróżniony Dziedzina Wyjaśnienie kwestii polskości
1 1903,
1911 		Maria Skłodowska-Curie
(1867–1934) 		fizyka,
chemia 		Urodziła się kilka miesięcy po likwidacji autonomii Królestwa Polskiego w ramach Imperium Rosyjskiego. Żyła na ziemiach polskich 23 lata. W 1891 roku wyjechała do Francji, gdzie spędziła resztę życia[1]. W 1932 roku z jej inicjatywy założono Instytut Radowy w Warszawie[2]. Otrzymała tytuły doktor honoris causa na kilku polskich uczelniach[3][4][5].
2 1905 Henryk Sienkiewicz
(1846–1916) 		literatura Niemal całe życie spędził na ziemiach polskich, głównie na terenie Królestwa Polskiego. Tworzył w języku polskim[6].
3 1907 Albert Michelson
(1852–1931) 		fizyka Urodził się w 1852 roku na ziemiach polskich w Prowincji Poznańskiej w powiecie Strelno (wówczas Królestwo Prus), w zdecydowanej większości zamieszkiwanej przez Polaków, jako syn Żyda Samuela Michelsona i Polki Rozalii z domu Przyłubskiej. W 1855 roku cała rodzina wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie Michelson spędził resztę życia. Pamiętał o swoim polskim pochodzeniu, swoje poświęcenie ciężkiej pracy tłumaczył tym, że pracowitość to cecha wszystkich Polaków[7]. Mimo, że nie urodził się na terenie państwa polskiego, przez całe życie konsekwentnie wpisywał w dokumentach Polskę jako miejsce urodzenia[8].
4 1924 Władysław Reymont
(1867–1925) 		literatura Urodził się kilka miesięcy po likwidacji autonomii Królestwa Polskiego od Imperium Rosyjskiego. Żył na ziemiach polskich, a od 1918 roku w niepodległej Polsce. Tworzył w języku polskim[9].
5 1944 Isidor Isaac Rabi
(1898–1988) 		fizyka Urodził się w 1898 roku w Rymanowie w Galicji, prowincji Austro-Węgier, zamieszkałej w zdecydowanej większości przez Polaków, Rusinów i Żydów, w rodzinie żydowskiej. Rozpoczął naukę w szkole, lecz w wieku czterech lat wraz z matką wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie spędził resztę życia[10]. Pamiętał o swoim polskim pochodzeniu. Rodzinną miejscowość odwiedził w 1971 roku. Jego potomkowie wciąż utrzymują kontakt z Rymanowską społecznością[11].
6 1950 Tadeusz Reichstein
(1897–1996) 		fizjologia lub medycyna Urodził się w Królestwie Polskim w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, kultywującej polskie tradycje. Imię otrzymał na cześć Tadeusza Kościuszki (jego brat Adam swoje dostał dla upamiętnienia Adama Mickiewicza[12][13]). Od ósmego roku życia aż do śmierci mieszkał w Szwajcarii, dokąd wyemigrowali jego rodzice. W okresie międzywojennym kilkukrotnie odwiedził ojczysty kraj i mieszkającą w nim rodzinę. Wszyscy jego polscy krewni zginęli podczas II wojny światowej w obozach zagłady[14]. Do końca życia dobrze rozumiał po polsku, gorzej mówił. Wspierał rozwój Polaków studiujących i pracujących na uczelniach szwajcarskich, fundując im stypendia[15]. Utrzymywał kontakty z polskimi uczelniami: w 1978 otrzymał doktorat honoris causa na Uniwersytecie Polskim w Londynie, a w 1995 w Akademii Medycznej w Gdańsku. Od 1988 był członkiem honorowym Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, otrzymał Medal „Zasłużony dla Włocławka”, a w 1994 honorowe obywatelstwo tego miasta. Od 1994 był członkiem Polskiej Akademii Nauk[16][17].
7 1977 Andrzej Schally
(ur. 1926) 		fizjologia lub medycyna Urodził się w Wilnie, w północno-wschodniej Polsce. Jego ojciec, Kazimierz Schally był generałem Wojska Polskiego. Andrzej Schally mieszkał w Polsce prawie 13 lat, do września 1939 roku. W kolejnych latach mieszkał w Rumunii, Wielkiej Brytanii, Kanadzie. Od 1957 roku mieszka w Stanach Zjednoczonych[18]. Utrzymuje kontakty z polskimi uczelniami[19][20][21]. W 1977 otrzymał doktorat honoris causa na Uniwersytecie Jagiellońskim[3].
8 1978 Menachem Begin
(1913–1992) 		pokojowa Urodził się na ziemiach polskich w rosyjskiej guberni grodzieńskiej w rodzinie żydowskiej jako Mieczysław Biegun. W Polsce mieszkał 27 lat, do 1940 roku. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1938 roku był przywódcą polskiego Betaru, żydowskiego ruchu młodzieżowego[22]. Był więźniem NKWD oraz kapralem podchorążym Armii Polskiej na Wschodzie. Po przybyciu wojska do Palestyny uzyskał zwolnienie z przysięgi wojskowej[23] i rozpoczął walkę o stworzenie państwa żydowskiego. Pozostał w Izraelu do końca życia[24].
9 Isaac Bashevis Singer
(1902–1991) 		literatura Urodził się w Królestwie Polskim w rodzinie żydowskiej jako Icek-Hersz Zynger. Mieszkał w Polsce 33 lata. Od 1935 roku do śmierci żył w Stanach Zjednoczonych. Większość jego twórczości związana jest ze wspomnieniami z życia w Polsce. Jako dziennikarz używał m.in. pseudonimu Warszawski. Choć nigdy nie wrócił do ojczystego kraju, tłumacząc to niemożnością podróży na „cmentarz żydowskiego narodu”[25], do końca życia uważał się za warszawiaka i podkreślał swoje przywiązanie do Polski[26].
10 1980 Czesław Miłosz
(1911–2004) 		literatura Urodził się guberni kowieńskiej, wchodzącej w skład Imperium Rosyjskiego. Mieszkał w Polsce 40 lat, następnie żył we Francji i w Stanach Zjednoczonych[27][28]. Do Polski wrócił w 1993 roku i pozostał do śmierci. Tworzył w języku polskim i angielskim[28].
11 1981 Roald Hoffmann
(ur. 1937) 		chemia Urodził się w Polsce, w rodzinie żydowskiej. W dzieciństwie posługiwał się językiem polskim. W 1946 roku wyjechał z rodziną z Polski. W 1949 osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie żyje do dziś[29]. Utrzymuje kontakty z polskimi uczelniami[30][31]. Od 2017 roku jest członkiem Polskiej Akademii Nauk[32].
12 1983 Lech Wałęsa
(ur. 1943) 		pokojowa Urodził się w okupowanej przez Niemców Polsce. Mieszka w Polsce całe życie. Był prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej[33].
13 1992 Jerzy Charpak
(1924–2010) 		fizyka Urodził się w Polsce, w rodzinie żydowskiej. W dzieciństwie posługiwał się językiem polskim. Sześć lat mieszkał w Polsce, dwa w Palestynie, od 1932 roku do śmierci żył we Francji[34].
14 1994 Szimon Peres
(1923–2016) 		pokojowa Urodził się w Polsce w rodzinie żydowskiej jako Szymon Perski[35]. Języka polskiego uczył się w szkole[36], czasem używano go w jego domu[37]. W Polsce mieszkał 11 lat. W 1934 roku wyjechał do Palestyny (późniejszy Izrael), gdzie żył do śmierci. Często wspominał swoją polską przeszłość. Jako izraelski polityk wielokrotnie odwiedzał Polskę. Był orędownikiem porozumienia między obu państwami. Zależało mu na tym, żeby współcześni Izraelczycy zrozumieli znaczenie Polski dla swojej tożsamości. Swoje wystąpienie na ten temat w Senacie nazwał "przemówieniem życia"[38]. Do końca życia mówił z głębokim polskim akcentem[39].
15 1995 Józef Rotblat
(1908–2005) 		pokojowa Urodził się w Królestwie Polskim w rodzinie żydowskiej. Był absolwentem fizyki na Wolnej Wszechnicy Polskiej (1932) i na Uniwersytecie Warszawskim (1938)[40]. Mieszkał w Polsce prawie 31 lat. Od 1939 roku[41] do śmierci żył w Wielkiej Brytanii. Całe życie płynnie posługiwał się językiem polskim i określał się Polakiem z brytyjskim paszportem. Od 1966 roku był członkiem Polskiej Akademii Nauk[42][43].
16 1996 Wisława Szymborska
(1923–2012) 		literatura Urodziła się i całe życie mieszkała w Polsce. Tworzyła w języku polskim[44].
17 2007 Leonid Hurwicz
(1917–2008) 		ekonomia Jego rodzice byli polskim żydami, urodził się jednak w Rosji, gdzie jego rodzina szukała schronienia w trakcie I wojny światowej. Dorastał w niepodległej Polsce. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Z Polski wyemigrował w 1938 roku. Żył w wielu krajach, od 1940 roku do śmierci przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych[45]. W 1994 roku Szkoła Główna Handlowa uhonorowała go tytułem doktor honoris causa[46].
18 2018[a] Olga Tokarczuk
(ur. 1962) 		literatura Urodziła się i mieszka w Polsce, tworzy w języku polskim[47].

Inni laureaci związani z Polską

[edytuj | edytuj kod]

Laureaci związani z polskimi instytucjami naukowymi

[edytuj | edytuj kod]
Rok Wyróżniony Dziedzina Narodowość Związki z Polską
1902 Theodor Mommsen literatura Niemiecka W latach 1854-1857 był wykładowcą na wydziale filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego[48].
1905 Philipp Lenard fizyka Niemiecka Pod koniec XIX wieku był krótko wykładowcą na Uniwersytecie Wrocławskim[48].
Robert Koch fizjologia lub medycyna Niemiecka Pracował w klinikach w Wolsztynie oraz Sławięcicach. Znał język polski[49].
1907 Eduard Buchner chemia Niemiecka W latach 1909-1911 był profesorem chemii na Uniwersytecie Wrocławskim[48].
1908 Paul Ehrlich fizjologia lub medycyna Niemiecka Był absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego[48].
1931 Friedrich Bergius chemia Niemiecka Był absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego[48].
1933 Erwin Schrödinger fizyka Austriacka W 1921 roku był krótko profesorem na Uniwersytecie Wrocławskim[48].
1939 Adolf Butenandt chemia Niemiecka W latach 1933-1936 był wykładowcą na Politechnice Gdańskiej[50].
1943 Otto Stern fizyka Niemiecka Był absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego[48].
1954 Max Born fizyka Niemiecka Był absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego[48].
1973 Karl von Frisch fizjologia lub medycyna Austriacka W latach 1923-1925 był wykładowcą na Uniwersytecie Wrocławskim[48].
1989 Hans Georg Dehmelt fizyka Niemiecka Był absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego[48].

Laureaci urodzeni na terytorium współczesnej Polski

[edytuj | edytuj kod]
Rok Wyróżniony Dziedzina Narodowość Związki z Polską
1901 Emil Adolf von Behring fizjologia lub medycyna Niemiecka Urodził się w Ławicach, położonych w województwie warmińsko-mazurskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład Królestwa Pruskiego[51].
1908 Paul Ehrlich fizjologia lub medycyna Niemiecka Urodził się w Strzelinie, położonym w województwie dolnośląskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład Królestwa Pruskiego[52].
Gerhart Hauptmann literatura Niemiecka Urodził się w Szczawnie-Zdrój, położonym w województwie dolnośląskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład Królestwa Pruskiego. Zmarł w 1946 roku w Polsce Ludowej[53].
1918 Fritz Haber chemia Niemiecka Urodził się w Wrocławiu w czasach gdy miasto wchodziło w skład Królestwa Pruskiego[54].
1920 Walther Nernst chemia Niemiecka Urodził się w Wąbrzeźnie, położonym w województwie kujawsko-pomorskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład Królestwa Pruskiego[55].
1931 Friedrich Bergius chemia Niemiecka Urodził się w Wrocławiu w czasach gdy miasto wchodziło w skład Cesarstwa Niemieckiego[56].
1939 Gerhard Domagk fizjologia lub medycyna Niemiecka Urodził się w Łagowie, położonym w województwie lubuskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład Cesarstwa Niemieckiego[57].
1943 Otto Stern fizyka Niemiecka Urodził się w Żorach, położonych w województwie śląskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład Cesarstwa Niemieckiego[58].
1950 Kurt Alder chemia Niemiecka Urodził się w Królewskiej Hucie, stanowiącej obecnie część Chorzowa w czasach gdy miasto wchodziło w skład Cesarstwa Niemieckiego[59].
1954 Max Born fizyka Niemiecka Urodził się w Wrocławiu w czasach gdy miasto wchodziło w skład Cesarstwa Niemieckiego[60].
1963 Maria Goeppert-Mayer fizyka Niemiecka Urodziła się w Katowicach w czasach gdy miasto wchodziło w skład Cesarstwa Niemieckiego[61].
1964 Konrad Bloch fizjologia lub medycyna Niemiecka Urodził się w Nysie, położonej w województwie opolskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład Cesarstwa Niemieckiego[62].
1985 Klaus von Klitzing fizyka Niemiecka Urodził się w Środzie Wielkopolskiej, w okupowanej Polsce[63].
1994 Reinhard Selten ekonomia Niemiecka Urodził się w Wrocławiu w czasach gdy miasto wchodziło w skład Niemiec. Zmarł w 2016 roku w Poznaniu i tam został pochowany[64].
1999 Günter Grass literatura Niemiecka Urodził się w Wolnym Mieście Gdańsku[65].
Günter Blobel fizjologia lub medycyna Niemiecka Urodził się w Niegosławicach, położonych w województwie lubuskim w czasach gdy miejscowość wchodziła w skład III Rzeszy[66].

Laureaci posiadający polskie pochodzenie

[edytuj | edytuj kod]
Rok Wyróżniony Dziedzina Narodowość Związki z Polską
1918 Fritz Haber chemia Niemiecka Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego pradziadek Pinkus Haber pochodził z wielkopolski i przyjął pruskie obywatelstwo w 1812 roku[67].
1927 Henri Bergson literatura Francuska Jego ojcem był Michał Bergson, polski kompozytor i pianista[68].
1933 Iwan Bunin literatura Rosyjska Pochodził z arystokratycznego rodu Buninów, wywodzącego się z polskiej szlachty[69].
1935 Irène Joliot-Curie chemia Francuska Jej matką była Maria Skłodowska-Curie, polska fizyczka i chemiczka, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla[70]. Irène częściowo znała język polski.
1943 Otto Stern fizyka Niemiecka Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego matka Eugenia Rosenthal pochodziła z wielkopolski, z rodziny polskich żydów[71].
1953 Fritz Lipmann fizjologia lub medycyna Niemiecka Urodził się w rodzinie żydowskiej. Ze strony matki, Gertrudy Lachmańskiej miał pochodzenie polskie[72].
1954 Max Born fizyka Niemiecka Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego ojciec Gustaw Born pochodził z wielkopolski, z rodziny polskich żydów[73].
1959 Arthur Kornberg fizjologia lub medycyna Amerykańska Jego rodzice Ludwik oraz Lena Katz byli żydami, pochodzącymi z polskiej części Galicji. Wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych na początku XX wieku[74].
1961 Robert Hofstadter fizyka Amerykańska Jego rodzice Józef oraz Henrietta Hofstadter byli polskimi żydami, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych na początku XX wieku[75].
1965 Julian Schwinger fizyka Amerykańska Jego rodzice Benjamin oraz Bella Schwinger byli polskimi żydami, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych na początku XX wieku[76].
1966 Samuel Agnon literatura Izraelska Urodził się w Buczaczu, na terytorium Galicji, w rodzinie polskich żydów. W 1907 roku wyemigrował do Palestyny i nigdy nie mieszkał w niepodległym państwie polskim[77].
1970 Julius Axelrod fizjologia lub medycyna Amerykańska Jego rodzice Izydor oraz Molly Axelrod byli polskimi żydami, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych na początku XX wieku[78].
Paul Samuelson ekonomia Amerykańska Jego rodzice Franciszek oraz Ella Samuelson byli polskimi żydami, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych na początku XX wieku[79]
1978 Arno Penzias fizyka Amerykańska Urodził się w Monachium. Jego dziadek pochodził z Polski[80].
Piotr Kapica Rosyjska Jego dziadkiem był Hieronim Stebnicki, polski inżynier kartograf, geodeta i geofizyk[68].
1988 Gertrude Elion fizjologia lub medycyna Amerykańska Urodziła się w rodzinie żydowskiej. Jej matka Bertha Cohen pochodziła z Polski. Wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych na początku XX wieku[81].
1989 Sidney Altman chemia Kanadyjska Jego matka pochodziła z Białegostoku. Wyemigrowała do Kanady w latach 20. XX wieku[82].
1996 Harold Kroto chemia Brytyjska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego przodkowie pochodzili z okolic Bojanowa[83]. Nazwisko „Kroto” powstało ze skrócenia „Krotoschiner” i pochodzi od miasta Krotoszyn[84].
1999 Günter Grass literatura Niemiecka Ze strony matki miał pochodzenie Kaszubskie[85]
2000 Eric Kandel fizjologia lub medycyna Austriacka Jego rodzice pochodzili z polskiej Galicji (ojciec urodził się w Olesku, matka w Kołomyi)[86].
2002 Howard Robert Horvitz fizjologia lub medycyna Amerykańska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego babcia Rose Bleiweiss Savit pochodziła z Dębicy. Wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych w 1902 roku[87].
2003 John Maxwell Coetzee literatura Południowoafrykańska Jego pradziadek ze strony matki Baltazar Dubiel był Polakiem z wielkopolskiej wsi Czarnylas. Wyemigrował on do Afryki w wieku kilkunastu lat, zmarł w 1929 roku[88].
2004 Frank Wilczek fizyka Amerykańska Jego dziadkowie ze strony ojca pochodzili z Polski. Babcia Franciszka Żybura do 1921 mieszkała w Babicach, dziadek pochodził z okolic Warszawy[89].
Aaron Ciechanower chemia Izraelska Jego rodzice pochodzili z Polski, skąd wyemigrowali do Palestyny w latach 20. XX wieku. Jego nazwisko pochodzi od miasta Ciechanów[90][91].
Richard Axel fizjologia lub medycyna Amerykańska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego rodzice pochodzili z Polski[92][93].
2005 Harold Pinter literatura Brytyjska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego dziadkowie ze strony ojca pochodzili z Polski[94].
2006 Roger Kornberg chemia Amerykańska Jest synem Arthura Kornberga, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny[95]. Jego dziadkowie ze strony ojca byli polskimi żydami[74].
2008 Paul Krugman ekonomia Amerykańska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego dziadkowie ze strony ojca wyemigrowali z Polski w latach 20. XX wieku[96].
2009 Ada Jonath chemia Izraelska Jej rodzice pochodzili ze Zduńskiej Woli. Wyemigrowali z Polski w 1933 roku[97].
Jack Szostak fizjologia lub medycyna Amerykańska Jego pradziadek wyemigrował z Polski do Stanów Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku[98][99][100].
2010 Peter Diamond ekonomia Amerykańska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego dziadkowie ze strony matki pochodzili z Polski[101].
2012 Brian Kobilka chemia Amerykańska Pochodzi z rodziny polskich emigrantów[102].
Robert Lefkowitz Amerykańska Wnuk polskich Żydów, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych[102].
2017 Barry Barish fizyka Amerykańska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego przodkowie wywodzą się z Polski[103].
2019 Michael Kremer ekonomia Amerykańska Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego dziadkowie ze strony matki pochodzili z Polski[104].

Nominowani do Nagrody Nobla (lista niepełna)

[edytuj | edytuj kod]
Ludwik Zamenhof, inicjator języka esperanto w ostatnich latach życia był ośmiokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla.
Rudolf Weigl, wynalazca pierwszej na świecie skutecznej szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu, w latach trzydziestych XX wieku był dziewięciokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.

Komitet Noblowski może ujawnić nazwiska nominowanych po 50 latach od ich zgłoszenia. Lista obejmuje związane z Polską osoby nominowane do Nagrody Nobla wraz z rokiem nominacji w oparciu o oficjalne dane publikowane przez Komitet Noblowski. Na liście wyróżniono także nominacje dla osób, które w innych latach zostały zdobywcami nagrody Nobla (lista nagród w tabeli powyżej)[105]. Obecnie (2025 r.) ostatnie dostępne dane pochodzą z 1966 roku.

Imię i nazwisko Dziedzina Lata nominacji
Henryk Sienkiewicz[b] literatura 1901[106], 1902[106], 1903[106], 1904[106]
Jan Gotlib Bloch pokojowa 1901[107][108]
Maria Skłodowska-Curie[c] fizyka 1902[109]
Stanisław Korwin-Dzbański pokojowa 1903[110][111]
Albert Michelson[d] fizyka 1904[112]
Karol Olszewski fizyka 1904[106], 1913[106]
chemia 1913[106]
Eliza Orzeszkowa literatura 1905[106]
Adam Wiszniewski pokojowa 1907[113]
Ludwik Zamenhof pokojowa 1907[106], 1909[106], 1910[106], 1913[106], 1914[106], 1915[106], 1916[106], 1917[106]
Michał Tyszkiewicz pokojowa 1910[114], 1911[114], 1927[114]
Napoleon Cybulski fizjologia lub medycyna 1911[106], 1914[106], 1918[106]
Oskar Minkowski fizjologia lub medycyna 1912[106], 1914[106], 1924[106], 1925[106], 1928[106], 1929[106], 1932[106]
Leon Marchlewski chemia 1913[106]
fizjologia lub medycyna 1913[106], 1914[106]
Kazimierz Funk fizjologia lub medycyna 1914[115], 1925[115]
chemia 1926[115], 1946[115]
Józef Babiński fizjologia lub medycyna 1914[116], 1924[116], 1928[116], 1932[116]
Józef Polak pokojowa 1915[106], 1928[106]
Władysław Reymont[e] literatura 1919[106], 1920[106], 1922[106]
Stefan Żeromski literatura 1921[106], 1922[106], 1923[106], 1924[106]
Oswald Balzer pokojowa 1926[106]
Kazimierz Fajans chemia 1928[117], 1934[117]
Rudolf Weigl fizjologia lub medycyna 1930[106], 1931[106], 1932[106], 1933[106], 1934[106], 1936[106], 1937[106], 1938[106], 1939[118]
Hermann Kantorowicz pokojowa 1934[119]
Józef Piłsudski pokojowa 1934[106]
Tadeusz Zieliński literatura 1934[106], 1935[106]
Wojciech Alojzy Świętosławski chemia 1936[106], 1950[106], 1957[106], 1958[106], 1960[106], 1962[106]
Maria Dąbrowska literatura 1939[106], 1957[106], 1959[120], 1960[120], 1965[106][121]
Isidor Isaac Rabi[f] fizyka 1939[122], 1940[122], 1941[122], 1942[122], 1943[122], 1945[122]
Tadeusz Reichstein[g] chemia 1943[123], 1944[123], 1945[123], 1947[123], 1948[123], 1949[123], 1950[123]
Szalom Asz[h] literatura 1946[106], 1947[106]
Leopold Staff literatura 1950[106]
Ludwik Hirszfeld fizjologia lub medycyna 1950[106]
Jarosław Iwaszkiewicz literatura 1957[124], 1963[124], 1965[106], 1966[121]
Jan Parandowski literatura 1957[125], 1959[125]
Bogdan Kamieński chemia 1958[106]
Józef Retinger pokojowa 1958[106]
Marian Danysz fizyka 1962[106], 1965[106]
Tadeusz Urbański chemia 1962[106]
Leopold Infeld fizyka 1964[106]
Jerzy Pniewski fizyka 1965[106]
Adam Rapacki pokojowa 1966[106]
Witold Gombrowicz literatura 1966[121]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nagrodę za rok 2018 przyznano w 2019 roku.
  2. ↑ Nagrodę w dziedzinie literatury otrzymał w 1905 roku.
  3. ↑ Została dwukrotnie nagrodzona. W 1903 roku otrzymała nagrodę w dziedzinie fizyki, natomiast w 1911 roku dziedzinie chemii.
  4. ↑ Nagrodę w dziedzinie fizyki otrzymał w 1907 roku.
  5. ↑ Nagrodę w dziedzinie literatury otrzymał w 1924 roku.
  6. ↑ Nagrodę w dziedzinie fizyki otrzymał w 1944 roku.
  7. ↑ W 1950 roku otrzymał nagrodę w dziedzinie fizjologii lub medycyny.
  8. ↑ Tworzył w języku jidysz.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Marie Curie Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  2. ↑ Ustawa z dnia 18 marca 1931 r. o odstąpieniu nieruchomości państwowej w Warszawie Towarzystwu Instytutu Radowego im. Marji Skłodowskiej-Curie (Dz.U. z 1931 r. nr 39, poz. 334).
  3. ↑ a b Doktorzy honoris causa. Uniwersytet Jagielloński. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  4. ↑ Doktoraty honoris causa. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  5. ↑ Doktorzy honoris causa PW. Politechnika Warszawska. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  6. ↑ Henryk Sienkiewicz. Encyklopedia PWN. [dostęp 2019-10-13]. (pol.).
  7. ↑ Lidia Smentek, Tomasz Kardaś: Albert Abraham Michelson: "A Pole - well up in Arithmetic". ASP Physics. [dostęp 2019-10-08]. (ang.).
  8. ↑ Fizyk-noblista polskiego pochodzenia będzie miał swoją ulicę?. Nauka w Polsce, 19.02.2019. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  9. ↑ Władysław Reymont. Encyklopedia PWN. [dostęp 2019-10-13]. (pol.).
  10. ↑ Izydor Izaak Rabi, laureat Nagrody Nobla z Rymanowa rodem. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  11. ↑ Aneta Gieroń: Rodzina Izydora Rabi, noblisty z Podkarpacia, znów w Rymanowie. Biznes i Styl, 04-08-2019. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  12. ↑ Tadeusz Reichstein. Nasze kujawsko-pomorskie. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).
  13. ↑ Bolesław Rutkowski: Tadeusz Reichstein – nasz noblista. Gazeta AMG. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).
  14. ↑ Renata Kudel: Wielki nieznany - Tadeusz Reichstein. Gazeta Pomorska, 14 grudnia 2009. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).
  15. ↑ Stanisław Sterkowicz: Pamięci profesora Tadeusza Reichsteina. Magazyn lekarzy okręgowej izby kujawsko-pomorskiej, 20 lipca 2007. [dostęp 2019-10-07]. (pol.).
  16. ↑ Tadeusz Reichstein. Polska Akademia Nauk. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  17. ↑ Katarzyna Burda: Ilu Polaków dostało Nagrodę Nobla? Będziecie zdziwieni. Newsweek, 22.02.2018. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  18. ↑ Andrew V. Schally Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  19. ↑ Wykład noblisty dr. Andrew v. Schally’ego. Wojskowy Instytut Medyczny, 14 września 2017. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  20. ↑ Wizyta Prof. Andrew V. Schally-Seminarium Wydziałowe. Uniwersytet Warszawski, 20 września 2017. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  21. ↑ Prof. Andrew V. Schally, noblista w dziedzinie medycyny, zapowiedział wizytę na Uniwersytecie w Białymstoku - wykład odwołany!. Uniwersytet w Białymstoku, 31 sierpnia 2016. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  22. ↑ Żydzi w Polsce. Dzieje i kultura. Leksykon. Jerzy Tomaszewski (red.). Warszawa: Cyklady, 2001, s. 34. ISBN 83-86-85958-X.
  23. ↑ Stefan Korboński: Żydzi w czasie okupacji. [dostęp 16 stycznia 2009]. (pol.).
  24. ↑ Menachem Begin (1913–1992). Izrael Badacz. [dostęp 2019-10-13]. (pol.).
  25. ↑ Emilia Padoł: Isaac Bashevis Singer. Opowiem wam tę historię. Onet, 24 lipca 2016. [dostęp 2018-11-26].
  26. ↑ Isaac Bashevis Singer zawsze był myślami w Polsce. Onet. [dostęp 2018-11-26].
  27. ↑ Czesław Miłosz Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  28. ↑ a b Czesław Miłosz. Encyklopedia PWN. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  29. ↑ Roald Hoffmann Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  30. ↑ Dorota Halicka: Spotkanie z chemią i poezją. Nowy Dziennik, 07.12.2016. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  31. ↑ Wykład otwarty noblisty Roalda Hoffmanna w ramach sympozjum o chemii fluoru. Nauka w polsce, 20.08.2019. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  32. ↑ Uchwała Nr 5/2017 Zgromadzenia Ogólnego Polskiej Akademii Nauk. Polska Akademia Nauk, 2 grudnia 2017. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  33. ↑ Lech Wałęsa. Encyklopedia PWN. [dostęp 2019-10-13]. (pol.).
  34. ↑ Sławomir Zagórski: Zmarł Charpak, zakochany w fizyce. Wyborcza, 1 października 2010. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  35. ↑ Shimon Peres – The Eighth Prime Minister. [w:] Prime Minister’s Office [on-line]. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).
  36. ↑ Małgorzata Wyrzykowska: Na Białorusi czczono 90. rocznicę urodzin Szimona Peresa. Dzieje.pl, 20 maja 2013. [dostęp 23 lipca 2014]. (pol.).
  37. ↑ Uroczyste Zgromadzenie w dniu 17.04.2008 r. Sejm RP. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  38. ↑ Agnieszka Magdziak-Miszewska: Szymon Peres wierzył w niemożliwe. Więź, 30 września 2016. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  39. ↑ Urodził się jako Szymon Perski w Wiszniewie, zmarł jako Shimon Peres w Izraelu. TVN24, 28 września 2016. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  40. ↑ Nobel Prizes and Laureates: Joseph Rotblat. The Nobel Prize. [dostęp 2013-10-30]. (ang.).
  41. ↑ Joseph Rotblat – Curriculum Vitae, The Nobel Foundation.
  42. ↑ Józef Rotblat. Polska Akademia Nauk. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  43. ↑ Zuzanna Wierus: Józef Rotblat. Noblista z polskimi korzeniami. Nasza Historia, 26.08.2016. [dostęp 2019-10-13]. (pol.).
  44. ↑ Wisława Szymborska. Encyklopedia PWN. [dostęp 2019-10-13]. (pol.).
  45. ↑ Patrycja Dołowy: Leonid Hurwicz (1917–2008). Wirtualny Sztetl. [dostęp 2019-10-12]. (pol.).
  46. ↑ Profesor Jan Drewnowski i Profesor Leonid Hurwicz. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. [dostęp 2019-10-25]. (pol.).
  47. ↑ Biobibliographical Notes - Olga Tokarczuk. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-13]. (ang.).
  48. ↑ a b c d e f g h i j Małgorzata Wieliczko: Wrocławscy nobliści. Visit Wrocław. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  49. ↑ Zofia Zwolska: Robert Koch – bakteriolog, lekarz, humanista. Pamięci uczonego w 170. rocznicę urodzin. [dostęp 2019-10-13]. (pol.).
  50. ↑ Adolf Butenandt. Politechnika Gdańska. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  51. ↑ Emil Adolf von Behring. Biografie niemieckie i inne. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  52. ↑ Paul Ehrlich Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  53. ↑ Gerhart Hauptmann Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  54. ↑ Fritz Haber Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  55. ↑ Diana Kormos Barkan: Walther Nernst and the transition to modern physical science. Cambridge: Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0521444569.
  56. ↑ Friedrich Bergius Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  57. ↑ Gerhard Domagk Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  58. ↑ Otto Stern Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  59. ↑ Kurt Alder Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  60. ↑ Max Born Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  61. ↑ Maria Goeppert Mayer Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  62. ↑ Konrad Bloch Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (ang.).
  63. ↑ Klaus von Klitzing Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  64. ↑ Reinhard Selten Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  65. ↑ Günter Wilhelm Grass. Biografie niemieckie i inne. [dostęp 2019-10-19]. (pol.).
  66. ↑ Günter Blobel, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-10-19] (ang.).
  67. ↑ Dietrich Stoltzenberg: Fritz Haber: Chemist, Nobel Laureate, German, Jew: A Biography. Chemical Heritage Foundation, 2005. ISBN 978-0-941901-24-6.
  68. ↑ a b Polacy nie gęsi, swoje nagrody Nobla mają!. Smaki z Polski. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  69. ↑ Stefan Berger, Alexei Miller: Nationalizing Empires. Central European University Press, 2015. ISBN 978-963-386-016-8.
  70. ↑ Irène Joliot-Curie Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  71. ↑ Górnośląscy Nobliści. Śląskie Travel. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  72. ↑ Fritz Lipmann Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  73. ↑ Gustav Jacob Born. Jewish Encyclopedia. [dostęp 2019-11-01].
  74. ↑ a b Professor Arthur Kornberg. What is biotechnology?. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  75. ↑ Guide to the Robert Hofstadter Papers. Online Archive of California. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  76. ↑ Jagdish Mehra, Kimball Milton: Climbing the Mountain: The Scientific Biography of Julian Schwinger. Oxford University Press, 2003. ISBN 978-0198527459.
  77. ↑ Elke Schwarck, Autoren in Wort und Bild, Gütersloch: Reinhard Mohn OHG (niem.).
  78. ↑ Julius Axelrod. National Library of Medicine. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  79. ↑ Paul A. Samuelson, Economist, Dies at 94. The New York Times, 13 grudnia 2009. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  80. ↑ Arno Allan Penzias, Nobel Prize in Physics 1978. Geni. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  81. ↑ Gertrude B. Elion Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  82. ↑ Sidney Altman. Biphoo. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  83. ↑ Noblista z wizytą w Bojanowie. Rawicz24. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  84. ↑ Piotr Cieśliński: Zmarł Harold Kroto, noblista, odkrywca nowej odmiany węgla - fullerenów. Miał polsko-żydowskie korzenie. Wyborcza, 3 maja 2016. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  85. ↑ Günter Grass nie żyje. Noblista miał 87 lat. Wyborcza, 13 kwietnia 2015. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  86. ↑ Eric Kandel Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  87. ↑ H. Robert Horvitz Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  88. ↑ Marek Zaradniak: John Maxwell Coetzee: Pisarz to po prostu zawód. Spotkanie z doktorem honoris causa UAM. Głos Wielkopolski, 9 lipca 2012. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  89. ↑ Norbert Ziętal, Janusz Motyka: Nasz noblista z Babic. Nowiny24, 18 lutego 2007. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  90. ↑ Doctor honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego oraz Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Prof. Aaron Ciechanower. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, 2012. [dostęp 2015-08-23].
  91. ↑ Profesor Aaron Ciechanower doktorem Honoris Causa dwóch warszawskich. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  92. ↑ Richard Axel Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  93. ↑ Prof. Dr. Richard Axel. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  94. ↑ Harold Pinter, Nobel Prize in Literature 2005. Geni. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  95. ↑ Roger D. Kornberg - Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  96. ↑ In Search of a Man Selling Krug. Genealogy Wise. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  97. ↑ Istvan Hargitta, Magdolna Hargittai: Candid Science Vi: More Conversations With Famous Scientists. Imperial College Press, 2006. ISBN 978-1860946943.
  98. ↑ Chcę poznać pierwsze kroki ewolucji, wywiad Moniki Florek-Moskal z J.W. Szostakiem, Wprost, nr 42/2009 (1395) dostęp 2009-11-30.
  99. ↑ Jack Szostak. Prominent Poles. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  100. ↑ Artykuł Wojciecha Mikołuszko na przekroj.pl. [zarchiwizowane z tego adresu].
  101. ↑ Peter A. Diamond Biographical. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (pol.).
  102. ↑ a b Artykuł na ten temat.
  103. ↑ Barry C. Barish Facts. The Nobel Prize. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  104. ↑ Jewish Nobel Prize Winners In Economics. [dostęp 2019-11-01]. (ang.).
  105. ↑ Nobelprize.org: Nomination Archive. Nobel Media AB 2014. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).
  106. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt Nomination Database [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  107. ↑ Nomination Database: Jean de Bloch [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  108. ↑ Aneta Ilnicka, Dziś wręczenie Pokojowej Nagrody Nobla. Przez 113 lat nominowanych do niej było trzynastu Polaków, „WP money”, 10 grudnia 2014 [dostęp 2017-01-07] (pol.).
  109. ↑ Nomination Database: Marie Curie [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-08].
  110. ↑ Aneta Ilnicka, Dziś wręczenie Pokojowej Nagrody Nobla. Przez 113 lat nominowanych do niej było trzynastu Polaków, „WP money”, 10 grudnia 2014 [dostęp 2017-01-07] (pol.).
  111. ↑ Nomination Database: Stanilaus von Korwin-Dzbanski [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  112. ↑ Nomination Database: Albert A Michelson [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-08].
  113. ↑ Nomination Database: Prince Adam Wiszniewski [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  114. ↑ a b c Nomination Database: Count Michel Tyszkiewicz [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  115. ↑ a b c d Nomination Database: Casimir Funk [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  116. ↑ a b c d Nomination Database: Joseph Babinski [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  117. ↑ a b Nomination Database: Kasimir Fajans [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  118. ↑ Nomination Database: Rudolf Weigl [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  119. ↑ Nomination Database: Hermann Kantorowicz [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  120. ↑ a b Nomination Database: Maria Dabrowska [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  121. ↑ a b c Natalia Szostak, Gombrowicz w 1966 roku miał szansę na literackiego Nobla. Szwedzka Akademia odtajnia archiwa [online], wyborcza.pl, 5 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-06].
  122. ↑ a b c d e f Nomination Database: Isidor I Rabi [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-08].
  123. ↑ a b c d e f g Nomination Database:Tadeus Reichstein [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-08].
  124. ↑ a b Nomination Database: Jaroslaw Iwaszkiewicz [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].
  125. ↑ a b Nomination Database: Jan Parandowski [online], The Nobel Prize [dostęp 2017-01-07].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jerzy Tomaszewski: Żydzi w Polsce. Dzieje i kultura. Leksykon. Warszawa: Cyklady, 2001. ISBN 83-86-85958-X.
  • Diana Kormos Barkan: Walther Nernst and the transition to modern physical science. Cambridge: Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0521444569.
  • Dietrich Stoltzenberg: Fritz Haber: Chemist, Nobel Laureate, German, Jew: A Biography. Chemical Heritage Foundation, 2005. ISBN 978-0-941901-24-6.
  • Stefan Berger, Alexei Miller: Nationalizing Empires. Central European University Press, 2015. ISBN 978-963-386-016-8.
  • Jagdish Mehra, Kimball Milton: Climbing the Mountain: The Scientific Biography of Julian Schwinger. Oxford University Press, 2003. ISBN 978-0198527459.
  • Elke Schwarck: Autoren in Wort und Bild. Gütersloch: Reinhard Mohn OHG, 1970.
  • Istvan Hargitta, Magdolna Hargittai: Candid Science Vi: More Conversations With Famous Scientists. Imperial College Press, 2006. ISBN 978-1860946943.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedysta:Matioza1234/brudnopis&oldid=69457457”