Wikipedia:Artykuły na medal/Styczeń Marzec 2024

Mormonizm w Utah – obecność i struktury wyznań należących do ruchu świętych w dniach ostatnich w amerykańskim stanie Utah. Mormonizm jest największą tradycją religijną w stanie, odciskającą swoje piętno na większości aspektów życia codziennego. Skupia wiernych rozmaitych kościołów, w tym Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich oraz Społeczności Chrystusa czy różnych wspólnot odwołujących się do mormońskiego fundamentalizmu. Praktyczna wszechobecność Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Utah widoczna jest również w jego niezwykle rozbudowanych strukturach organizacyjnych w tym terytorium. Utah jako jedyny amerykański stan stanowi samodzielny obszar Kościoła. Według danych za lata 20. XXI stulecia członkami Kościoła było blisko 2,2 miliona mieszkańców stanu. Tym samym Utah wyróżnia się na tle wszystkich amerykańskich stanów jako stan z największą grupą obywateli należących do pojedynczej organizacji religijnej. Mormonizm wywarł też przemożny wpływ na kulturę Utah, w tym na stanową symbolikę, praktyki nazewnicze, kuchnię czy tradycję ludową.

Dyskografia O.S.T.R.-a – polskiego rapera i producenta muzycznego, obejmuje dziewiętnaście albumów solowych, jeden album koncertowy, trzydzieści dziewięć singli, siedem albumów we współpracy, cztery albumy specjalne oraz czterdzieści jeden teledysków. Debiutanckim albumem solowym rapera był wydany w październiku 2001 roku Masz to jak w banku. Wydany w lutym 2016 roku album Życie po śmierci uzyskał status diamentowej płyty. Było to pierwsze tego typu wyróżnienie dla artysty oraz pierwsze w historii wytwórni Asfalt Records. O.S.T.R. sprzedał ponad 400 tysięcy albumów co czyni go trzecim najlepiej sprzedającym się raperem w Polsce. Raper debiutował na polskiej liście sprzedaży – OLiS dwadzieścia cztery razy, dziewiętnaście razy na podium, w tym dwanaście razy na 1. miejscu. Zdobył dwanaście certyfikacji złotych płyt, dziesięć certyfikacji platynowych płyt oraz jedną certyfikację diamentowej płyty ze ZPAV.

Autoportret w wieku sześćdziesięciu dziewięciu lat – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Zachowały się dwie autorskie wersje tego dzieła. Jeden z obrazów, namalowany na płótnie, znajduje się w zbiorach Muzeum Prado. Drugi, powstały na desce, znajduje się w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda w Madrycie. Oba obrazy powstały w 1815 roku, w okresie powojennym i przedstawiają bardzo zbliżony wizerunek artysty. Jest to jeden z najbardziej szczerych i bezpośrednich autoportretów malarza. Malarz przedstawił się będąc w wieku 69 lat, w popiersiu umieszczonym na ciemnym tle w odcieniach brązu. Ma na sobie rodzaj szlafroka z ciemnego czerwonobrązowego aksamitu, w którym przedstawiali się malarze w XVIII oraz XIX wieku. Dominuje paleta ciemnych barw, typowa w tym okresie życia malarza.

Pancerniki typu North Carolina – dwa amerykańskie szybkie pancerniki o wyporności standardowej 35 000 ton. Zaplanowane początkowo dla artylerii głównej kalibru 356 mm, zostały ostatecznie zbudowane z 9 działami 406 mm L/45. Obie jednostki, USS „North Carolina” (BB-55) oraz USS „Washington” (BB-56), zostały zwodowane w 1940 roku i przyjęte do służby w roku następnym. Były pierwszymi amerykańskimi okrętami tej klasy niezaprojektowanymi przed I wojną światową, a zarazem pierwszymi zbudowanymi po wygaśnięciu określonej traktatem waszyngtońskim z 1922 roku pauzie w budowie okrętów tej klasy. Podlegały jednak traktatowemu ograniczeniu wyporności do 35 000 ton. Jako takie, uważane były za pierwsze nowoczesne okręty liniowe amerykańskiej marynarki podczas II wojny światowej. Po wojnie wycofane ze służby, przy czym „North Carolina” do czasów współczesnych pełni rolę okrętu-muzeum.

Stanisław Krakiewicz (ur. 16 maja 1892 w Dubience, zm. 4 stycznia 1985 w Warszawie) – w okresie międzywojennym ministerialny radca prawny, brał czynny udział w działaniach wojennych w 1920 oraz 1939 roku. Po ukończeniu studiów rozpoczął karierę urzędniczą. Najpierw pracował w wydziale prawno-budowlanym Ministerstwa Robót Publicznych. Od 1932 roku pracował w departamencie budownictwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Był wieloletnim działaczem i jednym z przywódców Zrzeszenia Zwolenników Nauki Pierwotnych Chrześcijan, z którego wywodził się powstały w 1947 roku Związek Wolnych Chrześcijan. Po wojnie stał się jednym z założycieli Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego, którego prezesem był w latach 1947–1975. Aresztowano go w 1950 roku i skazano na wieloletnie więzienie. Od 1952 roku po wyjściu na wolność w wyniku amnestii prowadził ugodową względem władz politykę, za co został kilkakrotnie wyróżniony. Pod koniec życia został usunięty z ZKE i przeszedł do baptystów. Publikował przede wszystkim na łamach miesięcznika Chrześcijanina, zbiór wybranych artykułów został wydany w książce Aby byli jedno z 1975 roku.

Synagoga Remu – synagoga znajdująca się w Krakowie na Kazimierzu, przy ulicy Szerokiej 40. Jest obecnie jedną z dwóch czynnych synagog w mieście oraz jedyną, w której regularnie odbywają się nabożeństwa. Synagoga jest drugim najstarszym żydowskim domem modlitwy w Krakowie, poprzez co pierwotnie zwana była Nową. Jej obecna nazwa wywodzi się od hebrajskiego akronimu ‏רמ״א‎ ReMU, którym określa się Mojżesza Isserlesa. Synagoga wraz z przylegającym do niej cmentarzem tworzą unikatowy i bezcenny zespół żydowskiej architektury i sztuki sakralnej sięgający XVI wieku. Wejście na teren synagogi prowadzi przez bramę z płaskorzeźbą w tympanonie z hebrajskim napisem: Synagoga Nowa błogosławionej pamięci rabina Remu. Na jednej ze ścian znajduje się tablica pamiątkowa upamiętniająca pomordowanych podczas Zagłady krakowskich Żydów, ufundowana przez Henry’ego i Lolę Tenenbaumów.

FIS Ladies Grand Prix 2004 – szósta edycja FIS Ladies Winter Tournee, przeprowadzona w sezonie 2003/2004 na skoczniach w Niemczech oraz Austrii. Początek turnieju nastąpił 12 lutego 2004 roku, podczas zawodów indywidualnych na skoczni w Saalfelden am Steinernen Meer. Dwa dni później rozegrano konkurs indywidualny na skoczni w Breitenbergu. Następnego dnia na tym samym obiekcie odbył się konkurs drużynowy. Kolejne zmagania zostały rozegrane w Baiersbronn, a turniej zakończył się 21 lutego konkursem na obiekcie w Schönwald im Schwarzwald. Zwyciężczynią szóstej edycji turnieju została po raz drugi z rzędu Anette Sagen, która zdobyła najwięcej punktów w klasyfikacji łącznej FIS Ladies Grand Prix. Na drugim stopniu podium w generalnej klasyfikacji turnieju stanęła Lindsey Van, a na trzecim – Eva Ganster. W cyklu wystartowało łącznie 41 zawodniczek z dziewięciu narodowych reprezentacji.

Ingrid Bergman (ur. 29 sierpnia 1915 w Sztokholmie, zm. 29 sierpnia 1982 w Londynie) – szwedzka aktorka filmowa, teatralna oraz telewizyjna. Uznawana za jedną z największych i najwybitniejszych gwiazd filmowych w historii amerykańskiej i europejskiej kinematografii, a także jedną z legend i ikon „Złotej Ery Hollywood”. Karierę rozpoczęła na początku lat 30. XX wieku, występując w szwedzkich produkcjach. Zdobywszy uznanie i status gwiazdy, wyjechała do Hollywood, gdzie grała w produkcjach, które na trwałe wpisały się do kanonu klasyki kinematografii amerykańskiej i pozwoliły na ugruntowanie jej statusu międzynarodowej gwiazdy: Casablanca, Gasnący płomień oraz Osławiona. Z powodzeniem kontynuowała również karierę teatralną. W trakcie 49-letniej kariery była siedmiokrotnie nominowana do nagrody Akademii Filmowej, z czego zdobyła trzy statuetki – dwie za pierwszoplanowe role w Gasnącym płomieniu oraz Anastazji oraz jedną za drugoplanową kreację w kryminale Morderstwo w Orient Expressie. Pozostaje jedną z 24 osób, które zdobyły potrójną koronę aktorstwa.

A gdyby…? – sezon 1 – premierowy sezon amerykańskiego animowanego serialu antologicznego A gdyby…? z 2021 roku inspirowanego serią komiksów wydawnictwa Marvel Comics zatytułowaną Co by było, gdyby? przedstawiającą alternatywne wersje zdarzeń pokazanych wcześniej w filmach Filmowego Uniwersum Marvela. Główną scenarzystką pierwszego sezonu i twórczynią serialu była A.C. Bradley, a reżyserią zajął się Bryan Andrews. W serialu głosu użyczył Jeffrey Wright jako Obserwator oraz przeszło pięćdziesięciu aktorów, którzy zagrali w filmach franczyzy. Pierwszy sezon A gdyby…? należy do IV Fazy Filmowego Uniwersum Marvela i stanowi część jej drugiego rozdziału zatytułowanego Saga multiwersum. Zadebiutował on 11 sierpnia 2021 roku w serwisie Disney+. Pierwszy sezon serialu otrzymał pozytywne oceny od krytyków, a ponadto został wyróżniony między innymi nagrodami Annie oraz Emmy.

Flagi gmin w województwie kujawsko-pomorskim – lista symboli gminnych w postaci flagi, obowiązujących w województwie kujawsko-pomorskim. Zgodnie z definicją, flaga to płat tkaniny określonego kształtu, barwy i znaczenia, przymocowywany do drzewca lub masztu. Może on również zawierać herb lub godło danej jednostki administracyjnej. W Polsce jednostki terytorialne mogą ustanawiać flagi zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 1978 roku o odznakach i mundurach. W pierwotnej wersji pozwalała ona jednostkom terytorialnym jedynie na ustanawianie herbów. Mimo to wiele miast oraz gmin, w tym w województwie kujawsko-pomorskim, podejmowało uchwały i używało flagi jako swojego symbolu. Dopiero Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oficjalnie potwierdziła prawo województw, powiatów i gmin do ustanawiania tego symbolu jednostki terytorialnej. W w województwie kujawsko-pomorskim swoją flagę miały 103 ze 144 gmin. Symbol ten, od 2000 roku, ma ustanowione samo województwo.

Główny Szlak Karpacki – liczący około 830 km pieszy szlak turystyczny łączący w okresie międzywojennym Beskid Śląski z Górami Czywczyńskimi. Znakowana na czerwono ścieżka stanowiła najdłuższy ciągły szlak nie tylko ówczesnej Polski, ale także Europy i przebiegała wzdłuż całego odcinka polskich Karpat. Pozostałością jego zachodniego fragmentu – częściowo pokrywającą się z trasą pierwowzoru – jest obecnie Główny Szlak Beskidzki kończący się po stronie wschodniej w Wołosatem w pobliżu granicy polsko-ukraińskiej. Przebieg Głównego Szlaku Karpackiego na granicznym odcinku biegnącym przez Beskid Niski oraz Bieszczady Zachodnie powtarzają współcześnie szlak Rzeszów – Grybów i słowacka Magistrala Wschodniokarpacka. W części wschodniej fragmenty dawnego szlaku głównego pokrywają się z ukraińskimi szlakami Wschodniokarpackim oraz Zakarpackim.

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Finlandii – lista miejsc w Finlandii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 roku i ratyfikowanej przez Finlandię 4 marca 1987 roku. Obecnie na liście znajduje się 7 obiektów: 6 dziedzictw kulturowych oraz 1 o charakterze przyrodniczym. Są to: cmentarzysko z epoki brązu w Sammallahdenmäki, Suomenlinna, zabytkowa dzielnica Raumy, Południk Struvego, zabytkowy kościół w Petäjävesi, fabryka obróbki drewna i tektury w Verli oraz Archipelag Kvarken / Pobrzeże Zachodniobotnickie. Na fińskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Finlandia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajdują się 2 obiekty: archipelagi fok obrączkowanych jeziora Saimaa oraz dzieła architektoniczne Alvara Aalto.

Admirał Makarow – rosyjski krążownik pancerny z okresu I wojny światowej, pierwszy okręt rosyjski o tej nazwie. Zbudowany we Francji i wodowany w 1906 roku, był jednym z czterech okrętów typu Bajan – jedynego standardowego typu rosyjskich krążowników pancernych. Wyporność normalna okrętu wynosiła 7890 ton, a długość niecałe 139 m. Napędzały go maszyny parowe, umożliwiające osiąganie prędkości 21 węzłów. Uzbrojenie główne stanowiły początkowo dwa działa kalibru 203 mm w wieżach i osiem dział kalibru 152 mm, pod koniec wojny wzmocnione do trzech dział kalibru 203 mm oraz dwunastu kalibru 152 mm. Admirał Makarow wszedł do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w 1908 roku. Wchodził w skład Floty Bałtyckiej i służył aktywnie przez cały okres I wojny światowej na Bałtyku, między innymi działając w Zatoce Ryskiej. Przejęty przez władzę radziecką, nie służył już aktywnie po wojnie i został wycofany w 1918 roku, po czym złomowany w Niemczech.

FIS Ladies Winter Tournee 2010 – jedenasta edycja FIS Ladies Winter Tournee, przeprowadzona w sezonie 2009/2010 na skoczniach w Niemczech. Początek turnieju nastąpił 2 stycznia 2010 roku, podczas zawodów indywidualnych na skoczni w Baiersbronn. Następnego dnia na tym samym obiekcie odbył się drugi konkurs indywidualny. Trzy dni później rozegrano konkurs indywidualny na skoczni w Schonach im Schwarzwald. Turniej miał zakończyć się 10 stycznia dwoma konkursami na obiekcie w Braunlage, jednak z powodu złej pogody nie odbyły się. Pierwszy konkurs indywidualny wygrała Carina Vogt, a następny Daniela Iraschko. Trzecie i zarazem ostatnie zmagania indywidualne wygrała ponownie Daniela Iraschko. Zwyciężczynią jedenastej edycji turnieju została po raz piąty Daniela Iraschko, która zdobyła najwięcej punktów w klasyfikacji łącznej FIS Ladies Winter Tournee. Na drugim stopniu podium w generalnej klasyfikacji turnieju stanęła Anette Sagen, a na trzecim – Ulrike Gräßler. W cyklu wystartowały łącznie 62 zawodniczki z trzynastu narodowych reprezentacji.

Katowice – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, położone we wschodniej części Górnego Śląska, na Wyżynie Śląskiej. Jest siedzibą władz województwa śląskiego oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, a jednocześnie stanowi największe pod względem liczby ludności miasto konurbacji katowickiej. Katowice są stosunkowo młodym miastem, posiadającym prawa miejskie od 11 września 1865 roku, a po raz pierwszy wzmiankowane były w 1598 roku. Jego szybki rozwój rozpoczął się wraz z doprowadzeniem do Mysłowic przez Katowice linii Kolei Górnośląskiej w 1846 roku, a sprzyjał temu także rozwój przemysłu w regionie. Po transformacji ustrojowej od lat 90. XX wieku Katowice przeobraziły się w nowoczesny ośrodek wielofunkcyjny, w którym dokonały się zmiany w każdej dziedzinie. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 31 grudnia 2022 roku Katowice są 11. pod względem liczby ludności miastem w Polsce. W tym czasie w mieście mieszkało 280 190 osób.

Falcon i Zimowy Żołnierz – amerykański superbohaterski serial dramatyczny z 2021 roku na podstawie komiksów o postaciach Sama Wilsona oraz Bucky’ego Barnesa wydawnictwa Marvel Comics. Twórcą serialu był Malcolm Spellman, który odpowiada za scenariusz; reżyserią zajęła się Kari Skogland. Tytułowe role zagrali Anthony Mackie i Sebastian Stan, a obok nich w głównych rolach wystąpili: Emily VanCamp, Julia Louis-Dreyfus, Daniel Brühl oraz Don Cheadle. Po wydarzeniach z Avengers: Koniec gry Sam Wilson łączy siły z Buckym Barnesem, by zwalczyć anarchistyczną grupę o nazwie Flag-Smashers. Falcon i Zimowy Żołnierz jest częścią franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela; należy do IV Fazy tego uniwersum i stanowi część jej drugiego rozdziału zatytułowanego Saga Multiwersum. Serial Falcon i Zimowy Żołnierz zadebiutował 19 marca 2021 roku w serwisie Disney+. Produkcja otrzymała pozytywne oceny od krytyków, a ponadto wiele nagród i nominacji, w tym 5 nominacji do Nagród Emmy.

Medaliści mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju sprinterskim – zestawienie zawodników, którzy przynajmniej raz stanęli na podium mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim mężczyzn. Wielobój sprinterski w łyżwiarstwie szybkim składa się z czterech biegów – dwóch na dystansie 500 m i dwóch na 1000 m. Zawody trwają dwa dni, każdego dnia przeprowadzane są biegi na obu dystansach. W latach 1970–1986 mistrzem zostawał zawodnik, który zwyciężył w trzech z czterech biegów. Jeżeli żaden z zawodników tego nie osiągnął, zwycięzcą ogłaszano zawodnika z najmniejszą sumą punktów. Od 1987 roku mistrzem jest zawodnik z najmniejszą liczbą punktów, niezależnie od liczby zwycięstw w poszczególnych biegach. Najwięcej medali w wieloboju sprinterskim mężczyzn zdobyli reprezentanci Holandii – 27, w tym 7 złotych, 6 srebrnych oraz 14 brązowych. W klasyfikacji medalowej zajmują jednak trzecie miejsce za zawodnikami ze Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego, którzy zdobyli o jeden złoty medal więcej. Najbardziej utytułowanym zawodnikiem wśród mężczyzn jest Białorusin, startujący wcześniej w reprezentacjach ZSRR i WNP, Ihar Żalazouski, który w latach 1985–1993 zdobył sześć złotych i jeden brązowy medal.