Przejdź do zawartości

Wepsowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Flaga Wepsów
Położenie Wepsów przed przybyciem Waregów

Wepsowie – ugrofińska grupa etniczna zamieszkująca w północno-zachodniej części Federacji Rosyjskiej, używająca języka wepskiego (zaliczanego do języków bałto-fińskich) oraz języka rosyjskiego.

Wepsowie zamieszkują w obwodzie leningradzkim, w okolicy Petersburga (środkowi Wepsowie) oraz na wschód od tego miasta (Wepsowie południowi), a także w rosyjskiej Karelii, w okolicach Pietrozawodska, nad jeziorem Ładoga (Wepsowie północni, stanowiący 2/3 całości narodu). Większość wierzących Wepsów należy do Kościoła prawosławnego.

Wepsowie nigdy nie posiadali własnej państwowości. Znane są wyraźne ślady odrębnej kultury materialnej Wesi z X–XI w.[1] Ziemie zamieszkiwane przez nich zostały w XIII w. podbite przez księstwa ruskie. Prowadzona początkowo celowa polityka rusyfikacji, zaś w XX wieku procesy migracyjne i asymilacyjne spowodowały, iż liczba Wepsów systematycznie się zmniejsza. Asymilacja nie następuje obecnie jak w latach poprzednich tylko poprzez zmniejszania się liczby Wepsów z powodu zmiany świadomości narodowej na rosyjską, ale również na karelską. Spis ludności przeprowadzony w Rosji w 2002 r. wykazał, iż w kraju tym żyje 8240 Wepsów (ponadto kilkaset osób tej narodowości mieszka na Ukrainie – 281 w 2001 roku[2]). Jeszcze w 1939 r. narodowość wepską deklarowało 32 tys. osób, w 1959 już tylko 16,4 tys.[3], zaś w 1989 – około 12 tys.

Obecnie działają wepskie towarzystwa kulturowe w Pietrozawodsku i Petersburgu, a ich działalność wspierają władze, zwłaszcza autonomicznej Karelii.

Wepska gmina narodowa

[edytuj | edytuj kod]

20 stycznia 1994 r. w ramach Rejonu prionieżskiego rosyjskiej Karelli powołano do życia autonomiczną jednostkę administracyjną północnych Wepsów – Wepską Gminę Narodową (Вепсская национальная волость, czyt. Wiepsskaja nacionalnaja wołost'), obejmującą 13 wiosek. Gminę tę, w której siedzibą władz jest wieś Szołtoziero (Soutjärvi) (ok. 85 km. od Pietrozawodska) 1 stycznia 2002 r., zamieszkiwało 3493 mieszkańców, spośród których 1202 stanowili Wepsowie.

 Osobny artykuł: Wepska Gmina Narodowa.

Zmiany populacji Wepsów

[edytuj | edytuj kod]
rok liczba Wepsów
(według danych spisowych)
1897 25 284
1926 32 773
1939 ok. 32 tys.
1959 16,4 tys.
1970 8281
1979 8094
1989 ok. 12 tys.
2002 8420

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Łowmiański, s. 29 przypis 49.
  2. Розподіл населення за національністю та рідною мовою. ukrcensus.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-29)]. – ukraiński spis powszechny 2001.
  3. Łowmiański, s. 29.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]