Wacław Aleksander Lachman

Wacław Aleksander Lachman
	; Wacław Lachman (1938)
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1880 ; Płock
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	16 października 1963 ; Warszawa
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, pedagog
	Odznaczenia

Wacław Aleksander Lachman (ur. 19 grudnia 1880 w Płocku, zm. 16 października 1963 w Warszawie) – kompozytor, dyrygent, pedagog, autor podręczników i śpiewników, animator życia muzycznego, zasłużony dla muzyki chóralnej w Polsce, także bardzo aktywny społecznik i patriota.

Życiorys

Pochodził z rodziny o wieloletnich tradycjach muzycznych. Był synem Mirosława, muzyka, kapelmistrza miejscowej orkiestry wojskowej, i Anny z Konwickich. Działalność muzyczną zaczął wcześnie, już w czasie nauki w Gimnazjum Gubernialnym w Płocku, gdzie dyrygował założonym przez siebie chórem szkolnym, znanym później jako Płocka Drużyna Śpiewacza, dla którego już wtedy opracowywał i komponował utwory.

W Warszawie studiował w Konserwatorium Warszawskim w klasie Zygmunta Noskowskiego. W czasie studiów założył kolejny chór – składający się ze studentów uczelni. Utworzył również w tym czasie Polski Związek Młodzieży Muzycznej, któremu prezesował. Równolegle śpiewał w chórze Filharmonii. W 1909 r. ukończył studia dyplomem z kompozycji.

W 1906 r. w Warszawie założył Chór Lachmana, który zyskał później sławę jako Harfa (kierował nim do 1963 r.). M.in. z chórem tym wystąpił ok. 300 razy w czasie okupacji hitlerowskiej, głównie w kościołach, z repertuarem patriotycznym. Brał udział w powstaniu warszawskim.

Dyrygował również licznymi innymi chórami warszawskimi, w tym chórem Filharmonii Warszawskiej oraz chórem Opery Warszawskiej. Ze swoimi chórami wyjeżdżał na tournée do Francji, Belgii i Moskwy, zdobywając wszędzie aplauz publiczności. Wykładał też w stołecznych liceach, w tym w VI Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie, gdzie uczył śpiewu i prowadził chór^[1]^[2].

Od 1932 r. zajmował stanowisko naczelnego dyrygenta Zjednoczenia Związków Śpiewaczych i Instrumentalnych RP. Honorowy obywatel miasta Płocka (tytuł nadano w 1934 r. podczas uroczystego pobytu w tym mieście Lachmana wraz z jego Harfą). W 1938 r. otrzymał nagrodę muzyczną m. Warszawy.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Aleja Zasłużonych-1-129)^[3].

Twórczość

Jego dorobek kompozytorski to ponad 300 utworów, głównie na chór męski. Komponował pieśni, kantaty, msze oraz liczne opracowania muzyki ludowej.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[4]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[5]
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 30 stycznia 1930^[6], 8 maja 1951^[7])
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[8]

Upamiętnienie

W trzecią rocznicę śmierci na ścianie zabytkowego domu przy pl. Obrońców Warszawy 1 w Płocku, zwanego obecnie „domem Lachmana”, w którym się urodził i mieszkał przez pierwsze 12 lat życia, umieszczono tablicę pamiątkową.

Kompozytor jest także patronem jednej z głównych ulic na płockim osiedlu Międzytorze oraz ulicy na warszawskim Ursynowie^[9].

Pamiątkowa tablica ku jego czci znajduje się m.in. w Warszawie, na budynku przy ul. Marszałkowskiej 140.

Przypisy

↑ Wojciech Rylski: Wykaz profesorów i pracowników Szkoły im. Tadeusza Reytana w Warszawie. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-08-30].
↑ Wacław Panek: Kariery i legendy: szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Zbiór 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987, s. 42. ISBN 83-202-0490-9.
↑ Cmentarz Stare Powązki: WACŁAW LACHMAN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu sztuki i pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1930 r. nr 31, poz. 52 „za zasługi na polu działalności artystycznej i propagandowej”.
↑ M.P. z 1951 r. nr 57, poz. 755 „w związku z jubileuszem 50-lecia pracy kompozytorskiej”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24 listopada 1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30 grudnia 1975 r., nr 16, poz. 115, s. 2.

Linki zewnętrzne

Chór Lachmana – Harfa
Wacław Lachman, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-08-18] .

[1] Wojciech Rylski: Wykaz profesorów i pracowników Szkoły im. Tadeusza Reytana w Warszawie. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-08-30].

[2] Wacław Panek: Kariery i legendy: szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Zbiór 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987, s. 42. ISBN 83-202-0490-9.

[3] Cmentarz Stare Powązki: WACŁAW LACHMAN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .

[4] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu sztuki i pracy społecznej”.

[5] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[6] M.P. z 1930 r. nr 31, poz. 52 „za zasługi na polu działalności artystycznej i propagandowej”.

[7] M.P. z 1951 r. nr 57, poz. 755 „w związku z jubileuszem 50-lecia pracy kompozytorskiej”.

[8] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[9] Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24 listopada 1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30 grudnia 1975 r., nr 16, poz. 115, s. 2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]